Wilgotność rzepaku – norma skupu i kluczowe parametry jakościowe
- Szczegóły
Każdy producent pragnie, by uprawa, nad którą pracował przez cały sezon dała jakościowy i wysoki plon. Żniwa to zwieńczenie całorocznej pracy rolnika.
To moment, w którym tak naprawdę okazuje się, czy podjęta strategia nawożenia i ochrony się sprawdziła. Jednak to nie koniec podejmowania decyzji o tym, jak dalej postępować z zebranym plonem.
Aktualnie firmy skupowe przyjmują jęczmień po 580 - 670 zł/t, zależnie od regionu oraz zapotrzebowania firm skupowych. Ceny po rozpoczęciu żniw zwykle spadają, tak też dzieje się na rynku obecnie. Co więcej firmy częściej stosują potrącenia za wymagane parametry.
Kluczowe parametry jakościowe rzepaku w skupie
Podmioty skupujące w większości podały już ceny na bieżący sezon. Uzyskana indywidualnie cena może w każdym przypadku wyglądać inaczej, gdyż zależy ona od jakości dostarczonej partii. Większość skupujących stosuje potrącenia, tj. obniżenie przyjętej ceny bazowej o określony procent za niespełnienie określonych kryteriów jakościowych.
W pierwszej kolejności oceniane są w skupie cechy ogólne ziarna, tj.: stopień dojrzałości, wygląd, barwa i zapach. Nasiona o obcym zapachu, spalonym, stęchłym, spleśniałym a w szczególności chemicznym, świadczącym o przeprowadzonej fumigacji, zazwyczaj nie są przyjmowane.
Przeczytaj także: Poradnik: walka z wilgocią w mieszkaniu
Przyjmowane ziarno musi być: zdrowe, dojrzałe, czyste, dobrze wykształcone, bez obcych zapachów oraz jakichkolwiek żywych owadów, roztoczy i szkodników, wolne od GMO.
Wilgotność
Kolejny istotny parametr, każdorazowo oznaczany przy przyjęciu, to wilgotność, mająca szczególne znaczenie dla trwałości przechowalniczej ziarna. Górna granica, przy której cena nie ulega obniżeniu to 9%. Są podmioty skupujące premiujące niższą wilgotność dodatkowymi dopłatami do ceny.
Dla jęczmienia paszowego wilgotność maksymalna wynosi do 14,5%.
Zanieczyszczenia
Poziom zanieczyszczeń rzepaku to bardzo istotny parametr. Normą przeważnie jest 2% zanieczyszczeń ogółem, z tym, że pomiędzy 2- 4% stosowane są potrącenia a powyżej tej wartości zwykle towar nie jest skupowany.
Wśród ważnych kategorii zanieczyszczeń wyróżnić można nasiona spleśniałe, o zwęglonym wnętrzu, lub nasiona chwastów, w tym szczególnie przytulii czepnej. Dla tych rodzajów zanieczyszczeń ustalana jest zwykle odrębna, górna wartość zawartości, powyżej której towar wraca do dostawcy.
Przeczytaj także: Wakacje w Bodrum
Przytulia to szczególnie uciążliwy chwast, który w trakcie uprawy zagęszcza łan, ograniczając warunki rozwoju rzepaku, powoduje zmniejszenie plonu i utrudnia pracę kombajnów. Nasiona przytulii, ze względu na zawarte w niej substancje, powodują silne zatrucia i problemy trawienne. Jeżeli ilość przytulii przekroczy 2% masy ziarna, cała partia jest dyskwalifikowana.
Odrębną kategorią zanieczyszczeń są nasiona porośnięte. Zbyt duża ich ilość obniża zdolność przechowywania a w procesie technologicznym źle wpływa na wydajność oleju.
Dopuszczalne zanieczyszczenia ogółem dla jęczmienia paszowego mogą występować do 6%, w tym zanieczyszczenia nieużyteczne do 2.
Zawartość oleju
Podstawowym parametrem charakteryzującym wartość technologiczną rzepaku jest zawartość oleju. Minimalny poziom zaolejenia wynosi 40%.
Kwas erukowy i glukozynolany
Niska zawartość kwasu erukowego i glukozynolanów w dzisiejszych odmianach to wynik wieloletnich prac hodowlanych, dzięki którym rzepak stał się rośliną powszechnie uprawianą. Stare odmiany rzepaku o wysokiej zawartości tych związków nie były korzystne dla zdrowia.
Przeczytaj także: Poradnik pomiaru wilgotności
Dlatego unijne normy dopuszczają zawartość kwasu erukowego do 2%, powyżej stosuje się znaczące potrącenia. Podobnie jest w przypadku glukozynolanów, dla których maksymalna zawartość została określona na 25 mikromoli/gram.
Oprócz badania podstawowych parametrów, w większych magazynach czy zakładach tłuszczowych pobierane są często dodatkowe próby w celu oznaczenia cech informujących o bezpieczeństwie zdrowotnym skupowanego rzepaku.
GMO
Podmioty skupujące, które dbają aby trafiające do ich magazynów surowce były wolne od GMO, zwykle prowadzą monitorowanie tego parametru, badając losowo wybrane próby testem jakościowym. Jeżeli test wykaże obecność białka modyfikowanego genetycznie, analizy są kontynuowane w specjalistycznym laboratorium.
Wybór warunków sprzedaży
Na warunkach polskich (PL), czyli z dopłatą za wilgotność w przedziale 6-9% i zanieczyszczeniami poniżej 2%. Dopłata wynosi 0,5% ceny za każdy 1% poniżej maksymalnych wartości.
Na warunkach niemieckich (DE) - w tej opcji jest dodatkowa dopłata do zawartości oleju powyżej 40% i wynosi 1,5% ceny za każdy 1% zawartości oleju.
Wybór wariantu warunkuje też kwotę wyjściową za sprzedawany towar. Najwyższa kwota na umowie sprzedaży jest oczywiście w opcji bez dopłat i jest ona z reguły wyższa o około 20 zł od opcji z polskimi warunkami. Jednak przy rzepaku wysokiej jakości może okazać się to w finalnym rozliczeniu niekorzystną formą sprzedaży - cena ta nie ulegnie zmianie przy wyższych parametrach.
Czynniki wpływające na cenę rzepaku
Na obowiązujące ceny skupu pojedynczy producent w zasadzie nie ma wpływu, zależą one bowiem od wielu zewnętrznych czynników, w tym między innymi od pogody, wielkości zbiorów, poziomu zapasów czy sytuacji na europejskich i światowych rynkach.
Decyzje dotyczące cen, leżące w zasięgu rolnika to wybór terminu sprzedaży i jakość przygotowanego towaru. Wiedząc, że ceny na przestrzeni sezonu ulegają zmianom, można podjąć decyzję o przechowaniu i sprzedaży w dogodnym momencie. Oczywiście pod warunkiem, że w gospodarstwie są możliwości przygotowania do przechowywania i odpowiednie zaplecze magazynowe.
Jak przygotować rzepak do sprzedaży?
O jakości uzyskanego ziarna w dużej mierze decyduje wybór odmiany i stosowana technologia uprawy. Dzięki właściwej odmianie i prawidłowej agrotechnice możliwe jest osiągnięcie dobrych plonów o wysokich parametrach technologicznych, obejmujących głównie dużą zawartość tłuszczu, niski poziom kwasu erukowego i glukozynolanów.
Są też parametry, które można kształtować bezpośrednio przed sprzedażą. Należą do nich wilgotność i poziom zanieczyszczeń.
Pełna znajomość jakości zebranego plonu może przynieść wymierne korzyści podczas sprzedaży. W przypadku mniejszych gospodarstw zakup specjalistycznego sprzętu może okazać się nieuzasadniony ekonomicznie, jednak wykonanie próby w punkcie skupu przed sprzedażą to koszt około 50-100 zł za próbę.
Przykładowe wyliczenie ceny rzepaku
Zupełnie inaczej wyglądałaby sytuacja w przypadku rzepaku o zawartości oleju 41%, wilgotności 7% i zanieczyszczeniach 2% oraz cenie 2000 zł/t w wariancie niemieckim. Przedstawione wyliczenia są oczywiście przykładowe i mogą się nieznacznie różnić w poszczególnych firmach skupowych. Jednak sprzedając nawet 50 ton rzepaku z wysoką zawartością oleju, można uzyskać znacznie lepszą cenę. W powyższym przykładzie jest to nawet 4500 zł.
tags: #wilgotność #rzepaku #norma #skup
