Wilgotność Przegród Budowlanych: Normy i Wpływ na Budynki

Szczegóły: Opublikowano: 28. November 2025

Wilgotność to jeden z kluczowych parametrów wpływających na stan techniczny budynków oraz komfort ich użytkowania. W odniesieniu do budownictwa i materiałoznawstwa o pojęciu wilgotności najczęściej mówimy w kontekście wilgotności powietrza i wilgotności poszczególnych materiałów czy przegród budowlanych. Za każdym razem owa wilgotność podawana jest w procentach, ale odnosi się do dwóch zupełnie różnych parametrów. W przypadku powietrza mówimy o wilgotności względnej, a w przypadku materiałów o wilgotności masowej.

Wilgotność Względna Powietrza

Wilgotność względna, którą posługujemy się określając wilgotność powietrza to wyrażony w procentach stosunek ciśnienia cząstkowego pary wodnej zawartej w powietrzu do prężności pary wodnej nasyconej nad płaską powierzchnią czystej wody w tej samej temperaturze. Wilgotność względna jako parametr jest porównywalna jedynie przy zachowaniu tej samej temperatury powietrza.

W praktyce oznacza to dla nas, że dana wilgotność względna wyrażona procentowo dla różnych temperatur oznacza inną masę pary wodnej w tej samej objętości powietrza. Przykładowo 1 m³ powietrza o temperaturze 0°C i wilgotności względnej 75% zawiera 3,5 grama pary wodnej. Gdy ten sam 1 m³ powietrza podgrzejemy do 20°C jego wilgotność względna wyniesie zaledwie 20%.

Wszystkie normowe wilgotności względne powietrza w szeroko rozumianym budownictwie odnoszą się do temperatury 20°C (chyba że określona jest inna temperatura). Jeżeli więc dokonujemy pomiaru dopuszczalnego poziomu wilgotności powietrza w niższej temperaturze niż 20°C to normatywna dopuszczalna wilgotność będzie większa, a jeżeli w temperaturze wyższej to będzie niższa.

Dopuszczalna wilgotność względna powietrza w pomieszczeniach zamkniętych przy temperaturze 20°C powinna mieścić się w granicach 30-65%. Optymalna wilgotność powietrza dla tej samej temperatury, w której człowiek czuje się najlepiej wynosi 45-60%. Taka wilgotność służy nie tylko zdrowiu człowieka, ale również jest korzystna dla ubrań, podłóg, mebli oraz książek. Minimalna dopuszczalna wartość wilgotności powietrza w mieszkaniach została określa w polskiej normie PN-78/B-03421 na 30%.

Przeczytaj także: Poradnik: walka z wilgocią w mieszkaniu

Wilgotność Masowa Materiałów Budowlanych

Wilgotność masowa to parametr, który wyraża w procentach stosunek masy wody zawartej w danym materiale do masy tego materiału. Ściana, która nie jest sucha, na skutek naturalnych procesów oddawać będzie nadmiarową wilgoć do otoczenia. Jeżeli otoczeniem ściany są przylegające do niej bezpośrednio meble, to proces ten oznaczać będzie bezpośrednie przekazywanie wilgoci ze ścian do mebli oraz znaczne wydłużenie procesu odprowadzania nadmiarowej wilgoci do otoczenia. Efektem jest „puchnięcie” mebli oraz pojawianie się pleśni na ścianach.

Klasyfikacja Poziomu Wilgotności Masowej Ścian

Klasyfikacja poziomu wilgotności masowej ścian, które ze względu na bezpośredni kontakt z większością mebli hotelowych ma kluczowy wpływ, wygląda następująco:

do 2,5% - ściany suche, wilgotność może być wynikiem wilgotności powietrza i naszego użytkowania
2,5 - 5,0 % - ściany lekko zawilgocone
5,0 - 8,0 % - ściany wilgotne (od tego progu wskazane osuszanie przemysłowe)
8- 12 % - ściany silnie zawilgocone
powyżej 12% - ściany mokre

Przyczyny Zawilgocenia Ścian

Przyczyn zawilgocenia może być kilka. Wymienić tu można m.in. napływ wód na skutek ukształtowania terenu, zalewanie przez wody opadowe czy kondensację wilgoci. Jedną z najczęściej występujących przyczyn zawilgocenia jest także podciąganie kapilarne. Istotą zawilgocenia kapilarnego jest wnikanie cząsteczek wody w pory i kapilary porowatych materiałów budowlanych takich jak np. cegła, bloczek betonowy, czy porowate kamienie naturalne. Woda wnikająca w przegrody na skutek kontaktu z wilgotnym gruntem może podnosić się nawet do poziomu dwóch i więcej metrów.

Nasiąkliwość zanurzonego w wodzie muru z cegły wynosi dwadzieścia kilka procent (wilgotność suchego muru nie przekracza zazwyczaj 3-5%), oznacza to, że w 1 m³ muru może znajdować się nawet 250 litrów wody.

Metody Osuszania Ścian

Standardowe metody osuszania blokujące kapilarną wilgoć, polegające na odtworzeniu izolacji poziomej są metodami inwazyjnymi. Na zupełnie innej zasadzie działają metody osuszania wykorzystujące potencjał elektryczny i fale magnetyczne. Są to metody całkowicie bezinwazyjne. Podstawą jest zrównoważenie ładunku cząsteczek wody znajdującej się w kapilarach ścian. Jest to realizowane przez zamontowanie specjalnego urządzenia wykorzystującego fale magnetycznego pola ziemskiego, czego skutkiem jest stopniowe obniżanie się poziomu zawilgocenia. Rezultatem jest obniżenie maksymalnego poziomu podciągania kapilarnego do poziomu posadzki w obiekcie. Prawidłowo zamontowane urządzenie jest w stanie osuszyć kapilarnie zawilgocone ściany przeciętnie w ciągu 6 do 18 miesięcy.

Przeczytaj także: Wakacje w Bodrum

Analiza Obiektu Przed Osuszaniem

Ale wcześniej wymagana jest szczegółowa analiza obiektu. Polega ona na analizie warunków wewnętrznych i zewnętrznych. Ze ściany, z różnych wysokości i głębokości pobiera się próbki materiału, tak aby określić wilgotność masową muru oraz stwierdzić, czy mamy do czynienia z podciąganiem kapilarnym. Badanie wilgotności wagosuszarką pozwala nie tylko na bardzo dokładny pomiar, ale uniezależnia wyniki pomiaru od obecności soli w murze. Polega ono na zważeniu pobranej próbki w stanie wilgotnym/ mokrym, wysuszeniu jej do stałej masy oraz ponownym zważeniu suchego materiału. Dodatkowo oznacza się pH muru oraz wykonuje oznaczenie mogących znajdować się w murze soli, które przy wysychaniu mogą powodować problemy (krystalizacja).

Norma UNI 11085:2003 "Beni culturali - Materiali lapidei naturali ed artificiali - Determinazione del contenuto d'acqua: Metodo ponderale" określa metodę oznaczenia zawilgocenia. Jest to tzw. metoda bezpośrednia (spotkać można także określenia metoda wagowo-suszarkowa), czyli określająca, jak sama nazwa mówi, w sposób bezpośredni, zawartość wilgoci. Jest to o tyle istotne, że w przypadku osuszania zwykle mamy do czynienia ze starą substancją muru. A woda znajdująca się w murze nie jest obojętna chemicznie. Zawiera rozpuszczone sole, czyli jest elektrolitem.

A najczęściej pomiar zawilgocenia wykonuje się wilgotnościomierzami elektronicznymi. Wadą metod elektrycznych jest m.in. wpływ rodzaju i stężenia soli występujących w murze oraz temperatury na końcowy odczyt. Drugą bardzo istotną rzeczą jest konieczność kalibrowania wilgotnościomierza do rodzaju podłoża. Oznacza to, że pomiar takim wilgotnościomierzem jest obarczony niedokładnością wynikającą ze specyfiki zjawisk fizycznych, które wykorzystuje.

Wilgotność Ścian a Montaż Mebli

Otwarcie obiektu hotelowego na sezon zimowy lub letni niesie bardzo często za sobą potrzebę montażu mebli hotelowych w warunkach niesprzyjających. Pory roku, oraz prace budowlane mają wpływ na poziom temperatury i wilgotności w wyposażanych pomieszczeniach. Jak wszyscy wiemy meble i inne elementy wyposażenia „nie lubią” wilgoci, ale już nie wszyscy wiedzą, że nie lubią też gwałtownych zmian temperatury.

Wiedząc już więcej o wilgotności i dopuszczalnych jej poziomach sprawdźmy co producenci podstawowego materiału meblarskiego, jakim jest laminowana płyta meblowa, mówią na ten temat. Firma Egger, jeden z głównych producentów płyt na rynku europejskim, tak określa warunki temperatury i wilgotności dla swoich standardowych płyt meblowych (cytat z atestu dla płyty P2): „Warunki wilgotności dla płyt meblowych odpowiadających klasie użytkowania 1 normy EN 1995-1-1:2004, charakteryzującej się zawartością wilgoci w materiale odpowiadającą temperaturze 20°C i wilgotności względnej otaczającego powietrza przekraczającej 65% tylko przez kilka tygodni w ciągu roku.”

Przeczytaj także: Poradnik pomiaru wilgotności

W rozważanym przypadku montażu mebli w nowym lub remontowanym obiekcie hotelowym musimy przyjąć, że wilgotność względna przy 20°C nie może przekraczać krótkotrwale 65% i musimy tych parametrów pilnować również po montażu mebli, szczególnie jeżeli uruchomienie obiektu nie następuje bezpośrednio po zakończeniu montażu.

Meble montowane w warunkach podwyższonej wilgotności mogą być narażone na:

wygięcie HDF w tyłach szaf
zagrzybienie, najczęściej elementów stojących/wiszących blisko/na ścianie
„puchnięcie” czyli zmianę objętości pod wpływem wilgoci

Tak jak wspomnieliśmy szczególnie dotyczy to mebli i elementów wyposażenia stojących przy ścianach, wstawianych do wnęk, wieszanych na ścianach, zwłaszcza świeżo malowanych, lub tapetowanych. W szczególności są to panele garderób i luster, wezgłowia, szafy.

Stabilność Temperatury

Kolejnym parametrem, bardzo wpływającym na kondycje mebli jest stabilność temperatury. Meble „nie boją” się stałej temperatury, ale jej zmiany. I niebezpieczna dla nich jest zarówno gwałtowna zmiana temperatury w dół jak i w górę.

Jeżeli temperatura gwałtownie się obniża (tak jak w nie ogrzewanym budynku podczas przymrozków) na wszystkich ciałach stałych następuje wykraplanie się rosy, która w przypadku mebli spływa po laminowanych powierzchniach płyt, aby wsiąkać w surowe lub obrzegowane ranty płyt. Równie lub nawet bardziej niebezpieczne jest gwałtowne podnoszenie temperatury (tak jak w przypadku uruchomienia pełnego ogrzewania w budynku, który wcześniej nie był grzany) kiedy to następuje gwałtowne wysuszanie elementów bezpośrednio narażonych na oddziaływanie ogrzewania, przy jednoczesnym utrzymywaniu się wilgotności w elementach wewnętrznych czy osłoniętych. Efektem jest nieodwracalne paczenie i wichrowanie elementów mebli.

Wtedy mogą pojawić się przede wszystkim zmiana kształtu, wygięcie drzwi szaf, paneli garderób. Wszystkich tych dużych powierzchniowo elementów, które ze względu na konstrukcję muszą być cienkie. Co ciekawe zmiany te mogą następować od kilku do nawet kilkudziesięciu dni od momentu zamontowania mebli, a czasem nawet po otwarciu obiektu, zmiana temperatury potrafi tak zmienić kształt elementu, że możliwe jest wyrwanie ze ściany solidnie przymocowanego panelu.

Warunki Montażu Mebli

Zakładane przez nas warunki dla montażu mebli to:

Temperatura powyżej 18 °C
Wilgotność powietrza:
- przy temperaturze powietrza w pomieszczeniu 18°C - do 68 %
- przy temperaturze powietrza w pomieszczeniu 20°C - do 60%
- przy temperaturze powietrza w pomieszczeniu 22°C - do 55%
- przy temperaturze powietrza w pomieszczeniu 30°C - do 32%
Wilgotność masowa ścian: Mniej niż 4%

Montaż mebli w warunkach temu nie sprzyjających powodowany jest wyłącznie potrzebą jak najszybszego uruchomienia obiektu. Mimo towarzyszącej przed otwarciem obiektu presji czasu zdecydowanie nie zalecamy montażu mebli w opisanych, niesprzyjających warunkach. Koszty i problemy wynikające z nieprzygotowania pomieszczeń znacznie przekraczają „zaoszczędzony czas”.

Wilgotność Ścian w Kontekście Prac Wykończeniowych

Wilgotność Ścian do Szpachlowania

Szpachlowanie wykonywane jest zazwyczaj za pomocą gładzi gipsowych nanoszonych ręcznie. Grubość pojedynczej warstwy gładzi szpachlowej nie powinna przekraczać 5 mm. Producenci gładzi niechętnie określają wartość procentową wilgotności tynku gipsowego do nałożenia gładzi. Wilgotność ta nie powinna jednak przekraczać około 3 % i nie powinna posiadać miejsc o znacznej różnicy wilgotności.

Wilgotność Ścian do Malowania

Zastosowanie odpowiedniej farby i przygotowanie podłoża jest kluczowe przy malowaniu pomieszczeń. Inne wymagania są stawiane pomieszczeniom o okresowo zwiększonej wilgotności powietrza jak kuchnie i łazienki a inne są wymagania dla ścian wilgotnej piwnicy. Wilgotność ściany do malowania nie powinna przekraczać ok. 2%. Przy większej wilgotności podłoża farba może odparzać się od powierzchni.

Pomiary Wilgotności Ścian

Rodzaje Powierzchni Badanej

Wilgotność ściany mierzy się miernikami, które powinny być kalibrowane na odpowiednią typ przegrody. Inną gęstość i charakterystykę materiału będzie miała ściana z „gołej” cegły, a inną ścianą wykończona farbą lateksową. Wyróżniamy zatem następujące typy wykończenia:

ściana murowana z cegły ceramicznej bez wykończenia
ściana murowana z silikatów bez wykończenia
ściana wykończona tynkiem gipsowym maszynowym - najczęstsze wykończenie ścian na etapie deweloperskim (przekazania nowych mieszkań Klientowi)
ściana wykończona tynkiem cementowo-wapiennym
ściana szpachlowana i malowana - najczęstsze wykończenie ścian w użytkowanym mieszkaniu

Metody Pomiaru Wilgotności

Wyznaczenie wilgotności jest zależne także od typu stosowanego miernika - inna będzie wilgotność materiału mierzona metodą suszarkowo-wagą a inna metodą karbidową (inaczej zwaną CM). Należy także zaznaczyć, ze tanie mierniki nieinwazyjne (np. z Lidla) wskazują wilgotność w jednostkach wymagających dodatkowego przeliczenia na wartość procentową.

Dopuszczalna Wilgotność Ścian w Eksploatowanym Mieszkaniu

W użytkowanym mieszkaniu przyjmuje się zwyczajowe progi wilgotności powierzchni badanej:

do 2,5% - ściany suche, wilgotność może być wynikiem wilgotności powietrza i naszego użytkowania
2,5 - 5,0 % - ściany lekko zawilgocone
5,0 - 8,0 % - ściany wilgotne (od tego progu wskazane osuszanie przemysłowe)
8- 12 % - ściany silnie zawilgocone
powyżej 12% - ściany mokre

Wartości procentowe [%] oznaczają wynik pomiaru metodą suszarkowo-wagą. Innymi słowy jest to procentowy wzrost masy materiału na skutek zawilgocenia.

Normy Budowlane

Norma PN-82/B-02020 definiuje, że dopuszczalna wilgotność eksploatacyjna ściany z cegły ceramicznej nie powinna przekraczać 3% (wagowo). W normie tej i jej następczyni PN-B-02020:1991 określono zależności projektowe dla obliczeń izolacyjności ścian i określenia punktów skroplenia pary wodnej (wykroplenia wilgoci z powietrza).

Nie ma natomiast norm budowlanych określających wprost wartości procentowe (wagowo) dla gładzi gipsowych czy malowania farbami lateksowymi.

Dopuszczalna Wilgotność Ścian w Mieszkaniu od Dewelopera

Przekazywane przez dewelopera lokale muszą nadawać się do prowadzenia dalszych prac wykończeniowych. Odbiór tynków gipsowych powinien być wykonywane zgodnie z normą PN-EN 10110:2005, a powierzchnia tynku jednorodna. Jeśli obszarowo wilgotność mierzona metodą wagową przekracza np. 10,0 %, a w innym miejscu jest na poziomie 0,1-0,3 % to niemożliwe jest ułożenie gładzi szpachlowej. Lokal taki nie nadaje się do przekazania.

Należy zaznaczyć, że żadne istniejące przepisy nie nakładają obowiązku osuszania przemysłowego przegród budowlanych, które są wilgotne ze względów technologicznych (jeszcze nie wyschły np. od czasu tynkowania). Deweloper może pozostawić taki lokal do suszenia metodą naturalną (czyli tylko otwierać okna). Jedyne kary jakie można naliczyć w takim przypadku wynikają z opóźnienia terminów przekazania kluczy. Znacznie większe prawa przysługują nam jeśli lokal został zawilgocony na skutek awarii instalacji lub przecieku z dachu.

Podsumowanie

Kontrola wilgotności przegród budowlanych jest kluczowa dla zapewnienia trwałości konstrukcji, komfortu użytkowania oraz bezpieczeństwa wyposażenia wnętrz. Przestrzeganie norm wilgotności oraz odpowiednie przygotowanie pomieszczeń przed montażem mebli i pracami wykończeniowymi pozwala uniknąć wielu problemów i kosztów związanych z zawilgoceniem.

Tabela: Dopuszczalne parametry wilgotności dla montażu mebli

Parametr	Wartość
Temperatura	Powyżej 18°C
Wilgotność względna (przy 18°C)	Do 68%
Wilgotność względna (przy 20°C)	Do 60%
Wilgotność względna (przy 22°C)	Do 55%
Wilgotność względna (przy 30°C)	Do 32%
Wilgotność masowa ścian	Mniej niż 4%

tags: #wilgotność #przegród #budowlanych #normy