Oczyszczanie Powietrza w Systemach DGP: Opinie i Porady
- Szczegóły
DGP, czyli Dystrybucja Gorącego Powietrza, to rozwiązanie pozwalające na ogrzanie pomieszczeń ciepłym powietrzem z kominka. Zaleca się, aby system był ujęty już na etapie projektowania budynku, jako że jego prawidłowy rozkład w budynku może być kluczowy dla późniejszego prawidłowego działania.
Rodzaje Systemów DGP
Jeśli chcemy ogrzewać dom kominkiem z systemem powietrznym, pierwszą decyzją, jaką należy podjąć, jest wybór rodzaju systemu: czy DGP ma być grawitacyjny, czy wymuszony.
Grawitacyjny Układ DGP
Grawitacyjny układ Dystrybucji Gorącego Powietrza wykorzystuje różnice ciśnień, które występują w budynku przy spełnieniu konkretnych warunków - odpowiedniego nawiewu powietrza z zewnątrz oraz starannie dobranych przewodów dystrybucji powietrza do innych pomieszczeń, zamontowanych w odpowiednim miejscu. Dla tego systemu ważne jest, aby wszystkie przewody rozprowadzające były możliwie jak najkrótsze (max. do 3m), w miarę równej długości, możliwie jak największej średnicy (a więc o niskich oporach przepływu) i dobrze izolowane.
Zastosowane rury elastyczne aluminiowe muszą być niepalne, mieć niskie opory przepływu i posiadać maksymalną temperaturę pracy 250 [°C]. Typowymi średnicami “spiro” przewodów i kształtek okrągłych są 100, 125 i 150 [mm]. Warto rozważyć instalację z wykorzystaniem sztywnych przewodów rurowych lub prostokątnych, jako że posiadają one stosunkowo niższe opory przepływu w porównaniu do swoich elastycznych odpowiedników.
Grawitacyjny układ dystrybucji ciepłego powietrza z kominka nie wymaga dużych nakładów finansowych, jest w pełni niezależny i niezawodny, nie pozwala jednak na ogrzanie większych powierzchni oraz na sterowanie jego wydajnością. Mimo swojej prostoty posiada pewne wymagania, które są wyższe aniżeli w przypadku układów wymuszonych, bardzo ważna jest tutaj kwestia właściwej filtracji gorącego powietrza.
Przeczytaj także: Oczyszczacz Powietrza - Czy Warto?
Charakterystyczną cechą tego typu układów jest bardzo wysoka temperatura nawiewu (z kratek lub anemostatów), co jest powodowane niewielką odległością nawiewów od paleniska oraz małą prędkością przepływu powietrza, które przez to bardzo mocno ogrzewa się od wkładu kominkowego. Wysoka temperatura przy braku właściwej filtracji może powodować bardzo niekorzystne dla zdrowia zjawisko przypalania (pirolizy) kurzu. Z tego też względu system ten jest coraz rzadziej stosowany i raczej nie zalecany.
Wymuszony Układ DGP
Wad systemu grawitacyjnego nie posiadają systemy wymuszone, oferują one dużo większe możliwości wykonawcze, jednakże są one nieco bardziej skomplikowane, przez co trudniejsze do prawidłowego wykonania. Wymuszony układ Dystrybucji Gorącego Powietrza charakteryzuje dużo większy zasięg instalacji (większa powierzchnia możliwa do ogrzania oraz możliwość przetransportowania dużych ilości ogrzanego powietrza) z nawiązką rekompensują wydatki w postaci oszczędności w rachunkach za ogrzewanie budynku.
Sercem systemu jest aparat nawiewny, zasysający gorące powietrze, ogrzane przez wkład kominkowy i tłoczący je do wszystkich odnóg systemu. Aby system dystrybucji gorącego powietrza w wersji z aparatem nawiewnym działał poprawnie, powinniśmy pamiętać o spełnieniu kilku zasad: dobraniu aparatu nawiewnego, poprawnym doborze elementów systemu (kształtki okrągłe lub prostokątne), zachowaniu odpowiednich odległości wylotów ciepłego powietrza od aparatu nawiewnego.
Dobór Aparatu Nawiewnego
Odpowiedni dobór aparatu nawiewnego pozwala na skuteczny nadmuch ciepłego powietrza nawet do najbardziej odległych kratek. Aparat nawiewny powinien posiadać izolację termiczną i akustyczną. Maksymalna temperatura powietrza dopływającego do takiego aparatu nie może przekraczać 150 [°C]. Aparatu nawiewnego nie wolno zabudowywać materiałem izolacyjnym (komora przepływowa aparatu jest izolowana), a odległość ustawienia urządzenia od kominka nie powinna przekroczyć 4 m.
Część aparatów jest fabrycznie wyposażona w termostat, załączający go przy odpowiedniej temperaturze napływającego powietrza (w ten sposób realizując minimalną automatyzację jego działania). Tę funkcję jednakże lepiej spełni instalacja dodatkowego termostatu z sondą umieszczoną bezpośrednio w okapie kominka - wtedy reakcja aparatu nawiewnego na wzrost temperatury będzie natychmiastowa, a także nie będzie ryzyka, że ciepłe powietrze konwekcyjnie nie napłynie do aparatu nawiewnego i nie spowoduje jego załączenia (co może zdarzyć się w rozbudowanych instalacjach, lub gdy wentylator jest umieszczony np. w piwnicy pod kominkiem).
Przeczytaj także: Oczyszczacz powietrza idealny do wiejskiego domu
Przed aparatem nawiewnym zalecane jest stosowanie specjalnego bypassu z termostatem bimetalicznym i przepustnicą, który spełnia zadanie zaworu bezpieczeństwa w przypadku braku prądu. Gorące powietrze jest wówczas wyprowadzane przez jego króciec do wydzielonego pomieszczenia. Ponadto bypass posiada dodatkową funkcję w przypadku, gdy aparat nawiewny pracuje, a temperatura przepływającego powietrza jest zbyt wysoka. Wtedy przez króciec bypassu automatycznie pobierane jest chłodne powietrze, które miesza się z tym gorącym dopływającym z okapu kominka, ograniczając maksymalną temperaturę doprowadzonego do kratek powietrza do 110 [°C].
Zastosowanie bypassu umożliwia zasilanie układu DGP powietrzem o temperaturze nawet 180 [°C]. Bypass dodatkowo posiada metalowy filtr oczyszczający powietrze dostające się do aparatu.
Opinie i Stereotypy o Systemach DGP
Na temat samego DGP słyszy się wiele opinii. Wg niektórych to świetne rozwiązanie, a inni twierdzą, że jest mocno przereklamowane.
Wydajność Systemów DGP
Stereotyp o niskiej wydajności systemów DGP pojawia się nierzadko w rozmowach z potencjalnymi użytkownikami, praktycznie równie często jak przekonanie, że kominkiem można ogrzać każdą, nawet największą powierzchnię. Trzeba sobie jasno powiedzieć - ogrzewanie kominkowe to system mogący skutecznie ogrzać niezbyt dużą powierzchnię (można przyjąć, że maksymalnie około 150m2).
Można przyjąć, w przypadku budowy systemów wymuszonych, że odległość od wentylatora do najdalszego wylotu nie powinna przekraczać 10m. W przypadku systemów grawitacyjnych skutecznie można dogrzać pomieszczenia oddalone o około 4-5m od kominka.
Przeczytaj także: Jak dobrać oczyszczacz powietrza do potrzeb?
Ograniczenia te powodowane są naturą ogrzewania powietrznego - czyli koniecznością doprowadzenia ogrzanego przez wkład kominkowy powietrza do pomieszczeń w budynku, musi ono więc mieć na tyle dużą prędkość, by pokonać odległość od wentylatora do wylotu (pokonać opory przepływu rur i kształtek), nie może przy tym nadto się ochłodzić, a na dodatek nie może powodować powstawania nadmiernego hałasu.
Hałas w Instalacjach DGP
Znowu przekonanie wynikające z doświadczeń grupy użytkowników, którzy, nie bez powodu zresztą, narzekają na szumy z instalacji. Nie oznacza to wcale że system DGP to z zasady źródło hałasu - w 99% przypadków ta uciążliwość to wina niewłaściwie wykonanych i źle zaizolowanych kształtek i przewodów. Ważny jest fakt, że to nie wentylator jest podstawowym źródłem hałasu, standardowa turbina emituje szum o wartości 65dB - czyli słyszalny, ale nieuciążliwy dźwięk, który, jeśli wentylator zamontowany jest w pomieszczeniu niezamieszkałym - nie będzie przeszkadzał domownikom.
Szumy będą wprost proporcjonalne do wydajności i sprężu zastosowanego wentylatora (prędkości tłoczonego powietrza) i oporów przepływu użytych kształtek. Tak więc prowadzenie powietrza małymi przewodami może generować hałas.
Czystość Powietrza i Kurz
Ogrzewanie powietrzne będzie brudziło okolice nawiewów w pomieszczeniach - jeśli nie zastosujemy filtrów w kratkach lub anemostatach. Brud to efekt osadzania się nagrzanego przez gorące powietrze kurzu, tego, który może być przenoszony wraz z powietrzem, ale też tego, który znajduje się w okolicy nawiewu. Warto dbać o czystość okolic nawiewów zarówno tych w pokojach, jak i na samym kominku i w jego okolicach, tak by ograniczyć ilość kurzu, który nagrzany przez wpływające powietrze, osadza się obok kratek, brzydko ozdabiając ściany.
Alergie i Przesuszanie Powietrza
Niewłaściwie wykonane, pozbawione jakichkolwiek elementów filtrujących a przede wszystkim nieczyszczone instalacje DGP mogą roznosić kurz. Powietrze, mocno ogrzane przez kominek (zwłaszcza jest to widoczne w okresach zimowych, gdy zewnętrzne powietrze o ujemnej temperaturze jest bardzo suche), kilkukrotnie cyrkulujące (ogrzewane kominkiem, schładzane w pomieszczeniach i ponownie ogrzewane przez kominek), staje się suche i przez to niezdrowe. Przyjmuje się, że wilgotność względna zdrowego powietrza to ok 50-60%, powietrze, poddane ogrzewaniu może mieć wilgotność nawet 15%.
Montaż Systemu DGP
System DGP jest bardzo łatwy w montażu, jednak kluczowe jest wykonanie instalacji w sposób prawidłowy, tak by zapewnić jej właściwe funkcjonowanie - a to jest już rzecz wymagająca doświadczenia i wiedzy. Nie tak proste, jak się wydaje jest właściwe zaizolowanie i połączenie elementów. Tak więc, jeśli chcemy, by instalacja DGP działała skutecznie, by nie było szumów, by wszystkie pomieszczenia nagrzewały się równie szybko (do czego potrzebna jest regulacja strumienia powietrza), nie było śladów kurzu przy nawiewach (kwestia szczelnego łączenia elementów i zastosowanie filtrów) - lepiej powierzyć instalację fachowcom.
Elementy Systemu DGP a Przestrzeń
Elementy systemu DGP są, a w zasadzie powinny być (co ma związek z przymusem minimalizowania oporów przepływu) dość duże, przyjmuje się, że elementy okrągłe powinny mieć średnicę minimum 100mm, do tego izolacja, sporej wielkości elementy filtrujące, skrzynki rozprężne, niemały wentylator itp. Fakt ten, łącznie z tym, że instalacja systemu DGP w istniejącym budynku to dużo prac „brudnych” (kucie otworów na nawiewy itp.), sprawia, że tego typu systemy ciężko zaadaptować do istniejących domów.
Awarie Prądu a DGP
Brak prądu to kłopot dla instalacji kominkowego ogrzewania, każdego typu, ale zwłaszcza wodnego, gdzie niewłaściwie wykonany system w przypadku takiej awarii może być sporym niebezpieczeństwem. W przypadku systemów DGP, awaria prądu, gdy w kominku mocno się pali - może w zasadzie jedynie skutkować zniszczeniem wentylatora.
Rury Elastyczne vs. Sztywne
Przy użyciu rur preizolowanych elastycznych da się wykonać równie dobrze system DGP jak ze sztywnych kształtek, choć, co trzeba od razu zaznaczyć, jest to rozwiązanie nie pozbawione wad. Należy pamiętać, że to co najłatwiejsze w instalacji nie zawsze jest najskuteczniejsze w działaniu - tak jest w przypadku rur elastycznych, pozwalają one bardzo łatwo zbudować układ odnóg systemu, zapewniają dobrą izolację na całej długości i dodatkowo skutecznie eliminują hałas instalacji. Jednakże mają znacznie większe opory przepływu niż elementy sztywne, zwłaszcza wszelkie ostre zakręty (wykonane poprzez zagięcie tejże rury) to ogromne straty ciśnienia, dlatego też nie da się tą metodą wykonać bardzo rozłożystego systemu, chcąc by powietrze skutecznie przedostało się do najdalszych wylotów.
Dodatkowo, system oparty na rurach izolowanych jest bardziej podatny na uszkodzenia mechaniczne (zagięcie, zmiażdżenie przewodu - co jeszcze bardziej negatywnie wpływa na opory przepływu instalacji), w końcu, znacznie trudniej tego typu instalacje utrzymać w czystości.
Konserwacja i Czyszczenie Systemu DGP
Instalacja DGP, jak każdy obiekt techniczny, powinna być co jakiś czas konserwowana. Tym bardziej, że zajmuje się dostarczaniem powietrza do pomieszczeń - tym powietrzem oddychają mieszkańcy, istotne jest więc bardzo, by było ono należytej jakości.
Czyszczenie Kominka i Kanałów
W czasie użytkowania systemu, w kanałach nie ma sprzyjających warunków do rozwoju drobnoustrojów, ponieważ jest w nich temperatura od około 70 do 100 stopni Celsjusza, niska wilgotność względna oraz ciągły ruch powietrza. Natomiast w czasie przestoju zakurzone zakamarki o małym ruchu powietrza mogą być dobrym miejscem dla rozmnażania się drobnoustrojów. Z tego względu co najmniej raz do roku, zwłaszcza przed sezonem grzewczym, należy przeprowadzić konserwację systemu. W jej zakresie powinno znaleźć się czyszczenie kominka oraz kanałów rozprowadzających gorące powietrze. Należy też wyczyścić filtry w kratkach nawiewnych oraz filtr metalowy. Instalacje grawitacyjne należy czyścić identycznie jak systemy działające w trybie wymuszonym.
Po kilku sezonach grzewczych i po kilku okresach wyłączenia z użytkowania (wiosna, lato), przewody instalacji DGP mogą być zakurzone. Dlatego też instalację należy poddać czyszczeniu. Może to zostać wykonane na kilka sposobów. Najprościej byłoby przed sezonem rozłączyć rury elastyczne i przeczyścić je dokładnie, jest to jednak pracochłonne i nie zawsze wykonalne. Zdecydowanie najskuteczniejsze jest przedmuchanie poszczególnych odnóg systemu za pomocą małej sprężarki, używając przewodu z kulistą dyszą na końcu oraz odkurzacza, którego wąż ssący szczelnie obejmuje otwór nawiewny (kratkę lub anemostat). Ten sposób czyszczenia najlepiej powierzyć wyspecjalizowanej firmie zajmującej się czyszczeniem instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, również coraz więcej firm wykonujących instalacje DGP posiada odpowiedni sprzęt i wiedzę, by dobrze wykonać te czynności.
Sam wentylator także należy oczyścić z kurzu, odłączając go od przewodu zasilającego z kominka oraz wlotowego do systemu DGP (oraz odłączając go z prądu!), czyścić należy jedynie komorę gorącą wentylatora (tę, w której znajduje się wirnik) - można to zrobić szczotką i odkurzaczem. Oczywiście nie czyścimy wentylatora wodą.
Filtry Powietrza
Bardzo ważne jest, by wymienić lub dokładnie oczyścić filtry w nawiewach powietrza do pomieszczeń (oczywiście jeśli takie filtry są zainstalowane). Jest to bardzo proste, gdyż zarówno kratki, jak i anemostaty są montowane w sposób umożliwiający ich łatwy demontaż, bez użycia jakichkolwiek narzędzi.
Wymuszony obieg powietrza powoduje, że powietrze nie nagrzewa się zbytnio w kominku, więc nie dochodzi do przegrzania kurzu. Instalacja taka zwykle jest wyposażana w filtr metalowy, wyłapujący większe zanieczyszczenia, ale także w kratkach i anemostatach nawiewnych umieszczane są filtry powietrza, wyłapujące drobniejsze zanieczyszczenia.
Drożność Systemu
Kwestią kluczową jest sprawdzenie drożności wszystkich odnóg systemu. W tym celu należy załączyć wentylator i sprawdzić jaki strumień powietrza dochodzi do poszczególnych pomieszczeń (oczywiście nie jest wymagany dokładny pomiar ilości m3/h, ale określenie, czy dana odnoga nie jest uszkodzona lub czy przepływ powietrza przez nią nie jest mocno ograniczony). Jeśli są zainstalowane elementy regulacyjne, można - zamykając przepustnice na poszczególnych odnogach i kierując przepływ powietrza do jednej z nich - bardzo precyzyjnie sprawdzić jej stan.
Jeśli okaże się, iż dany odcinek posiada zdecydowanie za duże opory przepływu, należy przystąpić do sprawdzenia możliwych przyczyn takiego stanu rzeczy - oczywiście o ile przewody rozprowadzające są dostępne (na przykład znajdują się w nieużytkowym poddaszu). Elementy systemu DGP nie są montowane do siebie na stałe, bardzo łatwo je rozdzielić i sprawdzić, czy dany element (rura elastyczna, kanał prostokątny) nie uległ deformacji, przypadkowemu zagnieceniu itp. Uszkodzony element należy wymienić na nowy.
System DGP a Alergicy
Alergik ma prawo mieszkać w bezpiecznym domu. Tak więc do minimum należy ograniczyć wszelkie powody wywołujące alergię, szczególnie te na które mamy wpływ i bezpośrednio możemy je wykluczyć. W tej sytuacji odpada według mnie kominek konwekcyjny, czyli obudowa z kratkami wywiewnymi. Zresztą po co te kratki, pomieszczenia w których stoi kominek zostaną ogrzane poprzez szybę i nagrzewającą się obudowę.
Rozwiązanie wpuszczania nawiewu do obudowy kominka jest dobre także przy nawiewie mechanicznym z rekuperacją. Inne rozwiazania polegające na wpinaniu tego nawiewu za wentylatorem kominkowym ssącym ciepłe powietrze z kominka stwarzają problemy ze sterowaniem, bo wtedy wentylator kominkowy rywalizuje z wentylatorem nawiewnym rekuperatora i odwrotnie.
Podsumowanie
Systemy DGP, zarówno grawitacyjne, jak i wymuszone, oferują różne możliwości ogrzewania domu ciepłym powietrzem z kominka. Ważne jest, aby system był odpowiednio zaprojektowany, zainstalowany i regularnie konserwowany, aby zapewnić jego wydajność, czystość powietrza i bezpieczeństwo dla zdrowia domowników, szczególnie alergików.
tags: #oczyszczacz #powietrza #dgp #opinie
