Wilgotność powietrza w kabinie operatora a BHP
- Szczegóły
Miesiące letnie wiążą się z wysokimi temperaturami powietrza. Z pewnością warunki atmosferyczne mają duży wpływ na samopoczucie każdego człowieka. Długie i upalne dni czy niskie ciśnienie atmosferyczne często mają negatywne skutki w zakresie wydajności, czy efektywności pracy zawodowej. Należy jednak pamiętać, że przegrzanie organizmu może być tragiczne w skutkach.
W ubiegłym roku skarg na zbyt wysoką temperaturę w miejscu pracy było ponad 300, a w tym roku, tylko do końca lipca, zarejestrowano ich już 308. Podczas tegorocznego upalnego lata szczególnie głośna była sytuacja operatorów żurawi dźwigowych, opisywana w wielu mediach.
Ekstremalne warunki w kabinach operatorów
Jak wskazuje Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych, temperatury w kabinach operatorów żurawi mogą sięgać nawet 50 st. C. Wielu operatorów skarży się na brak klimatyzacji i trudne warunki pracy. "O klimatyzowanych kabinach można tylko pomarzyć, do wejścia na 200 metrowego żurawia służy drabinka, a czas pracy to nierzadko 14 godzin. Te warunki nieraz utrudniają ewakuację operatora dźwigu. Przykład mogliśmy obserwować choćby ostatnio. Operator zasłabł w kabinie przez zbyt wysoką temperaturę."
Sami zainteresowani relacjonują: "W kabinie z klimatyzacją temperatura przekracza 30 stopni, bez klimy około 40 stopni i do tego praca minimum 10 -12 godzin". Inni dodają: "Jak w cywilizowanym świecie powinny być windy oraz klimatyzacja! Bez tego dźwig nie powinien pracować!"
Związek Zawodowy „Budowlani” wraz z Komisją Operatorów Żurawi Wieżowych Związku Zawodowego - Wspólnota Pracy domagają się określenia przez resort górnej granicy temperatur (maksymalnie 28 stopni Celsjusza) i obowiązku przestrzegania 8 godzinnego trybu pracy.
Przeczytaj także: Poradnik: walka z wilgocią w mieszkaniu
Obowiązki pracodawcy w zakresie BHP
Każdy pracodawca ma obowiązek zapewnić odpowiednią temperaturę swoim pracownikom w zakładzie pracy. Bo to właśnie na firmie ciąży obowiązek zapewnienia godnych warunków pracy pracownikom. Absolutnie nie ma na to wpływu pora roku czy ekstremalne warunki pogodowe takie jak: bardzo wysoka temperatura. Co więcej, nie ma tu również znaczenia kiepska sytuacja ekonomiczna właściciela firmy. Jest to potwierdzone przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 20 września 2001 r.
Upał stwarza warunki szczególnie uciążliwe dla pracy, co oznacza, że wszędzie tam, gdzie pracodawca nie spełnia swych obowiązków, by zminimalizować zagrożenie, jakie niesie wysoka temperatura, zdrowie pracowników jest zagrożone. Chodzi głównie o zapewnienie odpowiedniej temperatury w pomieszczeniach pracy, wymianę powietrza, konserwację i utrzymanie w stałej sprawności urządzeń wentylacyjnych i klimatyzacji, ochronę przed zbytnim nasłonecznieniem stanowisk pracy, np. poprzez rolety i żaluzje.
Główny Inspektor Pracy, w apelu z 18 czerwca 2021 r. przypomniał, że przełożony powinien zapewnić pracownikom nieodpłatnie zimne napoje, gdy temperatura na stanowiskach pracy przekracza 28oC. Jednak ani przepisy, ani GIP nie przesądzają czy dotyczy to również pracowników w trybie pracy zdalnej.
Pracodawcy mogą też wprowadzać rotację na stanowiskach pracy i dodatkowe przerwy, aby umożliwić pracownikom ochłodzenie się i regenerację sił. Skrócenie czasu pracy i dodatkowe przerwy nie mogą jednak powodować obniżenia należnego pracownikom wynagrodzenia.
Minimalna i maksymalna temperatura w miejscu pracy
Minimalna dopuszczalna temperatura w miejscu pracy wynosi 14 stopni Celsjusza i jest to określone w przepisach prawa. Natomiast maksymalna temperatura pracy budzi wiele wątpliwości. Dzieje się tak, dlatego że ustawodawca nie określił jednoznacznego przedziału.
Przeczytaj także: Wakacje w Bodrum
Wyjątkiem jest sytuacja pracowników niepełnoletnich - w tej sytuacji górna granica wynosi 30 stopni Celsjusza, z dopiskiem, że wilgotność powietrza w tej sytuacji nie może przekraczać 65%. O przekroczeniu pewnej normy temperaturowej można mówić już wtedy, gdy podczas ciężkiej pracy fizycznej w miejscu pracy jest ponad 26 stopni Celsjusza lub w szczególnych przypadkach ponad 26 stopni Celsjusza. Jeżeli chodzi o pracę biurową, granica wynosi nawet ponad 30 stopni Celsjusza.
Przepisy BHP nie regulują wprost, jaka jest najwyższa dozwolona temperatura w miejscu pracy. Brak jasnych wytycznych nie oznacza jednak, że pracodawcy powinni dopuszczać, aby w ich zakładzie pracy panowały niekorzystne warunki. Praca w wysokich temperaturach wpływa na znacznie obniżenie wydajności pracowników, a także może doprowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych - np. udaru.
Określona została natomiast dopuszczalna temperatura w przypadku pracy osób młodocianych i kobiet w ciąży - wynosi 30 stopni w pomieszczeniach biurowych.
Według specjalistów BHP temperatura w miejscu pracy nie powinna jednak przekraczać:
- 30°C - w pomieszczeniach biurowych,
- 28°C - podczas ciężkiej pracy fizycznej,
- 26°C - podczas pracy w warunkach szczególnych.
Należy jednak pamiętać, że są to jedynie zalecenia, a nie obowiązujące prawnie wytyczne.
Przeczytaj także: Poradnik pomiaru wilgotności
Minimalna temperatura w miejscu pracy, w odróżnieniu od wartości maksymalnej, została określona w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Zgodnie z § 30 temperatura w pomieszczeniach pracy powinna odpowiadać rodzajowi wykonywanej pracy i być nie niższa niż:
- 18°C - w przypadku lekkich prac fizycznych bądź pracy biurowej,
- 14°C - w pozostałych przypadkach.
Optymalna temperatura w miejscu pracy
Według specjalistów z Instytutu Medycyny Pracy optymalna temperatura w miejscu pracy wynosi:
- 20-22,8°C - zimą podczas pracy lekkiej lub siedzącej,
- 23,9-26,7°C - latem podczas pracy lekkiej lub siedzącej,
- 18,3°C - podczas średnio ciężkiej pracy fizycznej,
- 15,5°C - podczas bardzo ciężkiej pracy fizycznej.
Obowiązek zapewnienia zimnych napojów
Jeśli temperatura w miejscu pracy przekracza 28°C w zamkniętych pomieszczeniach bądź 25°C na otwartej przestrzeni, pracodawca powinien zapewnić pracownikom bezpłatne napoje chłodzące. Takie wytyczne znalazły się w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów.
Rodzaj napojów chłodzących jest dowolny - nie został wprost wskazany w ustawie. Zatem mogą to być np. różnego rodzaju soki czy herbaty mrożone. Najczęściej jednak jest to woda.
Ilość napojów chłodzących powinna zaspokajać potrzeby pracowników. W związku z tym, że zapotrzebowanie poszczególnych zatrudnionych może się od siebie różnić, najlepszym rozwiązaniem będzie zapewnienie pracownikom nielimitowanego dostępu do napojów. W takiej sytuacji warto rozważyć zakup dzbanka filtrującego bądź dystrybutora z wodą.
Jeśli obowiązek zapewnienia zimnych napojów nie zostanie spełniony, pracodawca może być zagrożony karą grzywny w wysokości od 1 tys. zł do nawet 30 tys. zł. Organem decydującym w tym zakresie jest Państwowa Inspekcja Pracy.
Konsekwencje zdrowotne pracy w wysokich temperaturach
Gdy temperatura przekracza 25 st. C. Odwodnienie powodowane jest utratą płynów na skutek pocenia lub niedostatecznego ich uzupełniania. Gdy utrata płynów przekroczy 1,5 proc. masy ciała, pojawia się uczucie zmęczenia, osłabienia, suchości w ustach. Z kolei wyczerpanie cieplne to stan, który skutkuje zmniejszeniem zdolności wykonywania pracy aż do utraty możliwości jej kontynuowania. Objawia się zmęczeniem, osłabieniem, zaburzeniami widzenia, zawrotami i bólem głowy. Udar cieplny jest natomiast rezultatem załamania się mechanizmów termoregulacji. Wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej, ponieważ jest to stan zagrażający życiu. Objawami są dreszcze, niepokój, rozdrażnienie. Udar cieplny skutkuje euforią, brakiem orientacji, utratą przytomności, zaczerwienieniem twarzy, gorącą, suchą skórą i zapaścią. Temperatura ciała przekracza 40 st.
Prawo pracownika do odmowy wykonywania pracy
Czy wysoka temperatura w miejscu pracy może być przyczyną odmowy obowiązków zawodowych? To zależy, czy pracownik jest w stanie wykonywać swoją pracę. Kodeks pracy określa, że zatrudniony ma prawo do powstrzymania się od pracy, jeśli:
- warunki nie odpowiadają przepisom BHP,
- warunki stwarzają zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników,
- wykonywanie pracy grozi niebezpieczeństwem innym osobom.
W takich sytuacjach należy bezzwłocznie powiadomić przełożonego.
Dlatego, zgodnie z powyższym zapisem, jeśli panują wysokie temperatury i praca w takich warunkach mogłaby spowodować pogorszenie stanu zdrowia, np. doprowadzić do omdlenia, pracodawca nie może zmusić pracownika do pracy, ani zmniejszyć jego wynagrodzenia.
tags: #wilgotność #powietrza #w #kabinie #operatora #BHP
