Przyczyny Powstawania Wilgoci w Powietrzu i Sposoby na Walkę z Nią

Szczegóły: Opublikowano: 03. October 2025

Obecnie projektuje się i buduje budynki z myślą o ich jak najlepszej izolacyjności i wydajności energetycznej. Prawidłowa wilgotność powietrza to problem warty rozwiązania nie tylko ze względu na konstrukcje i materiały budowlane, ale również ze względu na wpływ wilgoci na organizm ludzki.

Rodzaje Wilgoci

Wilgoć może trafić do budynku w różnym czasie jego funkcjonowania. Ze względu na to kryterium rozróżniamy trzy rodzaje wilgoci:

Eksploatacyjna - występuje stale, jest zjawiskiem wynikającym z użytkowania budynku. To głównie para wodna wnikająca w ściany z ciepłego powietrza wewnątrz pomieszczenia.
Technologiczna - to woda użyta w trakcie samego procesu wytwarzania cegieł i innych materiałów budowlanych.
Budowlana - czyli taka, która znalazła się w materiale na placu budowy w okresie składowania i wznoszenia domu, na przykład na skutek działania deszczu.

Wprawdzie problem może dotyczyć każdego rodzaju budynku, to jego przyczyny mogą być różne:

Wilgoć kondensacyjna: ogólnie rzecz ujmując jest to wilgoć pojawiająca się podczas czynności takich jak gotowanie, kąpiel, mycie, pranie i suszenie. Jeżeli znaczna ilość wilgoci, nie ma możliwości ujścia na zewnątrz, to będzie gromadzić się w środku w pomieszczeniu.
Wilgoć kapilarna: to wilgoć podciągana z gruntu. Najczęściej ma ono miejsce w przypadku źle wykonanej izolacji przeciwwilgociowej fundamentów i podłóg na gruncie.
Wilgoci meteorologiczna/atmosferyczna: dostająca się do wnętrza budynków ze zjawisk meteorologicznych.
Wilgoć budowlana: to ta, która znajduje się w materiale na placu budowy zarówno w okresie jego składowania, jak i w okresie wznoszenia budynku.

Przyczyny Powstawania Wilgoci w Domu

Wilgoć w mieszkaniu może pochodzić od wewnątrz i od zewnątrz. Od wewnątrz na ściany budynku działa ona w postaci pary wodnej. Powstaje podczas codziennych czynności, takich jak kąpiel, gotowanie czy suszenie ubrań. Jedną z najczęściej występujących przyczyn powstawiania wilgoci jest zalanie, które może być spowodowane np. awarią instalacji. Wilgoć pochodzącą z wewnątrz to także przeciekanie sieci wodnej. Warto wiedzieć, że nawet niepozorny przeciekający kran może wpływać na poziom wilgotności wewnątrz domu. Przyczyną problemów z wilgocią pochodzącą z wnętrza budynku jest także zła izolacja termiczna ścian, która powoduje gromadzenie się jej i nieodprowadzanie na zewnątrz. Zimą na przemarzających ścianach skrapla się wilgoć pochodząca z cieplejszego powietrza.

Od zewnątrz na budynek oddziałują deszcze, śniegi i mgły. Na fundamenty wpływają także wody gruntowe, które również mogą powodować zawilgocenie murów. Zła izolacja fundamentów jest często przyczyną przenikania wilgoci w głąb murów. Dzieje się tak, gdy wody gruntowe lub opadowe, źle odprowadzane od budynku, przedostają się przez nieszczelności w izolacji poziomej lub pionowej. Równie niebezpieczna jest korozja biologiczna. Zawilgocone ściany (wewnątrz i na zewnątrz) są doskonałym środowiskiem dla rozwoju grzybów i pleśni.

Przeczytaj także: Poradnik: walka z wilgocią w mieszkaniu

Inne możliwe przyczyny wilgoci:

Małe szczeliny wewnątrz ścian, przez które woda może przenikać do domu.
Konstrukcje z płyty gipsowo-kartonowej, przez które przenika powietrze.
Cieknący kran.
Różnica temperatur między pomieszczeniami.
Wilgoć technologiczna w nowo wybudowanych domach.
Niewidoczne wycieki z instalacji wodnych i kanalizacyjnych.
Niewłaściwa wentylacja.
Kondensacja pary wodnej.
Zaniedbania konstrukcyjne.
Brak ogrzewania w piwnicach, garażach i komórkach lokatorskich.

Skutki Nieprawidłowej Wilgotności Powietrza

Zarówno powietrze zbyt wilgotne, jak i zbyt suche jest szkodliwe dla zdrowia. W związku z tym niezależnie od pomieszczenia i jego usytuowania, jeżeli mają w nim przebywać ludzie powinniśmy dbać o odpowiednią jakość i parametry powietrza.

Temperatura oraz wilgotność mają wpływ na powstawanie pleśni i grzybów. Zgodnie z opracowaniem [7] „różnica temperatur w jednym pomieszczeniu w nocy i w dzień nie powinna przekraczać 3°C - 4°C, dlatego całkowite wyłączanie ogrzewania na czas nieobecności w domu nie jest dobrym rozwiązaniem.

Nieprawidłowa wilgotność powietrza ma także negatywny wpływ na zdrowie przebywających w nich ludzi. O zabezpieczenie budynków przed wilgocią należy zadbać już na etapie ich projektowania i budowy. Konieczne jest właściwe zaprojektowanie i wykonanie wentylacji, jak również systemu odwodnienia w gruncie (przy budynku i dalej od niego). Trzeba zadbać o odpowiednie zabezpieczenie fundamentów, ścian, podłóg i stropów przed wilgocią i wodą.

Poniżej przytaczamy kilka oznak zbyt dużej wilgoci w domu czy mieszkaniu. Należy mieć na uwadze, że jeżeli są już poniższe oznaki, to znaczy, że wilgoć panuje w pomieszczeniach przez jakiś czas. Nie należy zapominać o regularnym sprawdzaniu poziomu wilgotności nawet, gdy nie ma żadnych oznak .

Oznaki zbyt dużej wilgoci:

Odspajanie tynku.
Zawilgocenia i degradacja elementów konstrukcji (np. ścian).
Zasolenie murów.
Wykwity.
Nacieki.
Grzyby i pleśnie.
Narażenie ścian na cykle zamrażania i rozmrażania.
Kondemnacja wewnętrzna i zewnętrzna wraz z wkropleniami wody na inne elementy konstrukcji.
Skraplająca się para wodna na szybach.
Wyczuwalna wilgoć na chłodniejszych powierzchniach (np. ścianach).
Łuszczenie się farby na ścianach.
Odklejanie się tapet.
Nieprzyjemny zapach stęchlizny.
Puchnięcie i rozklejanie elementów drewnianych.
Korozja części metalowych.
Niszczenie sprzętu elektronicznego.
Uczucie dyskomfortu i zmęczenia.
Wzmożona duszność.
Wrażenie wszechobecnego chłodu.

Jeśli powietrze w domu czy mieszkaniu jest zbyt suche, z czasem odczujemy negatywne skutki dla naszego organizmu. Trudności w oddychaniu, drapanie w gardle, wysuszenie śluzówki nosa, oczu, większa podatność na różnego rodzaju infekcje są to najczęstsze objawy zbyt niskiego poziomu wilgotności w domu. Jednak zbyt suche powietrze będzie największy wpływ miało na naszą skórę. Powoduje ono problemy skórne, które objawiają się swędzeniem, atopią, stanami zapalnymi czy alergiami skórnymi. Suche powietrze jest także szkodliwe dla alergików, ponieważ sprawia ono, że w powietrzu unosi się o wiele więcej kurzu i drobnoustrojów, które mogą potęgować reakcje alergiczne. Ma ono również niekorzystny wpływ na małe dzieci, u których może się pojawić tzw. 'suchy nosek'. Oprócz mieszkańców domu, negatywne skutki zbyt suchego powietrza w domu odczują także elementy wyposażenia. Najbardziej narażone są wszelkie materiały, które posiadają zdolność absorbowania lub oddawania wilgoci np. drewno, papier, wosk, porcelana, owoce, warzywa.

Przeczytaj także: Wakacje w Bodrum

Optymalna Wilgotność Powietrza

Zgodnie z dostępnymi opracowaniami optymalny poziom wilgotności powinien mieścić się w widełkach 40-60% (w niektórych opracowaniach znajdziemy dolny poziom wilgotności określony na poziomie 30%). Jednak warto zwrócić uwagę na konieczność dostosowania odpowiedniej wartości do pory roku i warunków atmosferycznych panujących na zewnątrz. Zimą w pomieszczeniach nie powinna panować wilgotność większa niż 40%, a latem nie wyższa niż 60%.

Wilgotność powietrza jest to procentowa zawartość cząstek wody w objętości powietrza. W przypadku pomieszczeń zamkniętych wilgotność powietrza powinna wahać się w granicach 30-65%. Człowiek najlepiej czuje się, gdy wilgotność względna powietrza wynosi 40-60% przy optymalnej temperaturze w mieszkaniu na poziomie 20-22°C (18°C w sypialni).

WAŻNE! Należy jednak zaznaczyć, że poziom wilgotności powietrza jest uzależniony przede wszystkim od temperatury panującej w danym pomieszczeniu. Dlatego też im cieplej w pomieszczeniu, tym wilgotność powinna być bliższa dolnym wartościom 45-55% i odwrotnie - jeśli w pomieszczeniu jest chłodno, wówczas wartość optymalna może znajdować się w granicach 60-65%.

Sposoby na Zdrowe Powietrze w Domu

Jeżeli w budynku pojawiają się problemy z wilgocią, to pierwszym krokiem jest zdiagnozowanie przyczyn. W przypadku budynków już istniejących, w których pojawił się problem wilgoci przepisy ograniczają się jedynie do poniższego zapisu (Dz.U. 2022 poz. 1225 z pózn. zm., § 322. pkt.

Poniżej kilka sposobów na zdrowe powietrze w naszych domach i mieszkaniach:

Przeczytaj także: Poradnik pomiaru wilgotności

Skuteczne wietrzenie pomieszczeń: Pamiętajmy o skutecznym i częstym wietrzeniu pomieszczeń. Prawidłowe wietrzenie jest bardzo ważną kwestią w zapobieganiu pojawiania się pleśni. Pomieszczenia będą lepiej wentylowane, gdy wykorzystamy funkcję rozszczelniania okien.
Drożność kanałów wentylacyjnych: Dla jakości powietrza w domu i jego skutecznej wymiany istotna jest drożność kanałów wentylacyjnych. Dlatego pamiętajmy, by nie zatykać, nie zasłaniać ich wlotów/wylotów.
Stosujmy osuszacze powietrza: polecamy te mechaniczne, które są dużo bardziej skuteczne niż pochłaniacze wilgoci.
Częste wietrzenie pomieszczeń: W przypadku gdy mamy do czynienia ze zbyt niskim poziomem wilgotności powietrza powinniśmy często wietrzyć pomieszczenia, w których przebywamy. Warto jest to robić nawet klika razy dziennie. Świeże powietrze napływające do domu będzie powodowało napływ wilgotnego i chłodnego powietrza, a tym samym poprawę odczuwanego komfortu.
Wilgotne ręczniki na kaloryferach: Jednym z najprostszych sposobów, za pomocą którego można spowodować wzrost poziomu wilgoci w pomieszczeniu, jest rozkładanie zimą wilgotnych ręczników na kaloryferach lub też postawienie tuż obok naczynia napełnionego wodą.
Nawilżacze powietrza: Rozwiązaniem, które w sposób profesjonalny poradzi sobie z tą kwestią, jest zakup nawilżacza powietrza. Urządzenia te utrzymują wilgotność powietrza na zadanym poziomie.
Klimatyzacja: Rozwiązaniem na problemy związane z nadmiernym poziomem wilgotności w domu może być zamontowanie klimatyzatora. Urządzenie to steruje temperaturą, wilgotnością i prędkością powietrza. Dodatkowo usuwa z powietrza wszelkie zanieczyszczenia, jak również może osuszyć powietrze. Klimatyzator jest w stanie utrzymać wilgotność powietrza na poziomie optymalnym dla naszego organizmu.
Prawidłowe działanie wentylacji: W przypadku, gdy w domu panuje wilgoć, warto jest upewnić się, czy nasza wentylacja działa sprawnie, czy kratki wentylacyjne nie są zaklejone, a kanały zapchane. W odpowiedniej wentylacji pomieszczeń może pomóc również montaż nawiewników w oknach, dzięki temu powietrze będzie stale przedostawać się do domu.

Sposoby na Walkę z Wilgocią w Piwnicy

Piwnica to ta część nieruchomości, która jest szczególnie narażona na występowanie wilgoci lub zalanie. Wynika to z szeregu kwestii m.in. jej usytuowania poniżej linii gruntu czy też umiejscowienia wodomierzy i szeregu elementów związanych z instalacją wodno-kanalizacyjną.

Wentylacja piwnicy: Jednym ze sposobów zapobiegania problemowi nadmiernego gromadzenia się wody jest zapewnienie odpowiedniej wentylacji piwnicy ziemnej. Najprostszym sposobem jest oczywiście montaż okien, które można regularnie otwierać w celu wietrzenia podpiwniczenia. Warto jednak zadbać, aby liczba okien była optymalna względem powierzchni całej piwnicy i liczby pomieszczeń.
Wentylacja grawitacyjna: Jedna z najstarszych i najprostszych metod wentylacji zalanej piwnicy, która polega na wymianie powietrza przez specjalnie zaprojektowane pionowe kanały.
Wentylacja mechaniczna: To nic innego jak wymuszona cyrkulacja powietrza przy pomocy odpowiedniego mechanizmu, którym jest wentylator zainstalowany w kanale wentylacyjnym.
Osuszanie piwnicy: Gdy w podpiwniczeniu pojawi się wilgoć, to nie należy zwlekać, a przystąpić do jej przeciwdziałania. Wtedy jedynym rozwiązaniem jest osuszanie piwnicy, które trzeba rozpocząć od zabezpieczenia wszystkich pomieszczeń poprzez odłączenie prądu i izolację całej instalacji elektrycznej.
Osuszanie naturalne: Polega na odpowiednim ogrzewaniu i wentylowaniu zawilgoconego pomieszczenia. Często może trwać przez kilka miesięcy, zwłaszcza w przypadku braku okien w piwnicy lub kiepskiego systemu wentylacyjnego.
Osuszanie mechaniczne: Z użyciem nowoczesnej technologii przeciwdziałającej wilgoci.
Hydroizolacja: Prawidłowa i wytrzymała hydroizolacja stanowi najlepszy sposób, aby uchronić nieruchomość przed wilgocią w piwnicy. Jednym z najskuteczniejszych materiałów budowlanych jest pianka poliuretanowa PUR, która gwarantuje solidną protekcję dla pomieszczeń przed oddziaływaniem szeregu niebezpiecznych bodźców m.in. niską temperaturą czy wodą.

Przepisy

Przepisy w zakresie warunków w pomieszczeniach i budynkach, w których przebywają ludzie zawarte są w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Tabela 1 zgodnie z Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690 z późn. zm.: „Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.

Przeznaczenie lub sposób wykorzystywania pomieszczeń	Przykłady pomieszczeń	Temperatury obliczeniowe
Nieprzeznaczone na pobyt ludzi, przemysłowe - podczas działania ogrzewania dyżurnego (jeżeli pozwalają na to względy technologiczne)	Magazyny bez stałej obsługi, garaże indywidualne, hale postojowe (bez remontów), akumulatornie, maszynownie i szyby dźwigów osobowych	+5°C
W których nie występują zyski ciepła, a jednorazowy pobyt osób znajdujących się w ruchu i w okryciach zewnętrznych nie przekracza 1 h, w których występują zyski ciepła od urządzeń technologicznych, oświetlenia itp., przekraczające 25 W na 1 m3 kubatury pomieszczenia	Klatki schodowe w budynkach mieszkalnych, hale sprężarek, pompownie, kuźnie, hartownie, wydziały obróbki cieplnej	+8°C
W których nie występują zyski ciepła, przeznaczone do stałego pobytu ludzi, znajdujących się w okryciach zewnętrznych lub wykonujących pracę fizyczną o wydatku energetycznym powyżej 300 W, w których występują zyski ciepła od urządzeń technologicznych, oświetlenia itp., wynoszące od 10 do 25 W na 1 m3 kubatury pomieszczenia	Magazyny i składy wymagające stałej obsługi, hole wejściowe, poczekalnie przy salach widowiskowych bez szatni, hale pracy fizycznej o wydatku energetycznym powyżej 300 W, hale formierni, maszynownie chłodni, ładownie akumulatorów, hale targowe, sklepy rybne i mięsne	+12°C
W których nie występują zyski ciepła, przeznaczone na pobyt ludzi:- w okryciach zewnętrznych w pozycji siedzącej i stojącej,- bez okryć zewnętrznych, znajdujących się w ruchu lub wykonujących pracę fizyczną o wydatku energetycznym do 300 W,w których występują zyski ciepła od urządzeń technologicznych, oświetlenia itp., nieprzekraczające 10 W na 1 m3 kubatury pomieszczenia	Sale widowiskowe bez szatni, ustępy publiczne, szatnie okryć zewnętrznych, hale produkcyjne, sale gimnastyczne, kuchnie indywidualne wyposażone w paleniska węglowe	+16°C
Przeznaczone na stały pobyt ludzi bez okryć zewnętrznych, niewykonujących w sposób ciągły pracy fizycznej	Pokoje mieszkalne, przedpokoje, kuchnie indywidualne wyposażone w paleniska gazowe lub elektryczne, pokoje biurowe, sale posiedzeń	+20°C
Przeznaczone do rozbierania, przeznaczone na pobyt ludzi bez odzieży	Łazienki, rozbieralnie-szatnie, umywalnie, natryskownie, hale pływalni, gabinety lekarskie z rozbieraniem pacjentów, sale niemowląt i sale dziecięce w żłobkach, sale operacyjne	+24°C

*) Dopuszcza się przyjmowanie innych temperatur obliczeniowych dla ogrzewanych pomieszczeń niż jest to określone w tabeli, jeżeli wynika to z wymagań technologicznych.

tags: #wilgotność #powietrza #przyczyny #powstawania