Wilgotność pomieszczenia dla tuczników – normy i wpływ na dobrostan
- Szczegóły
Myśląc jedynie o zysku w chowie świń, zapomina się często o zachowaniu dobrostanu, który jest niezbędny do tego, aby zwierzęta nie były narażone na stres. Warunki mikroklimatyczne w budynkach dla świń oddziaływają na zwierzęta na drodze fizycznej, chemicznej i biologicznej, warunkując przez to ich stan zdrowotny oraz uzyskiwane wyniki produkcyjne.
Do fizycznych czynników środowiskowych należą: światło, temperatura, wilgotność, prędkość ruchu powietrza, ochładzanie, ciśnienie atmosferyczne, hałas i często pomijane zapylenie. Chemicznymi elementami kształtującymi mikroklimat w chlewni są przede wszystkim szkodliwe gazy zawarte w powietrzu, do których można zaliczyć dwutlenek węgla, amoniak oraz siarkowodór. Do ostatniej grupy, tj. czynników biologicznych, przyporządkowane są drobnoustroje, pleśnie, grzyby oraz pasożyty.
Kształtowanie wszystkich elementów składających się na warunki jest praktycznie niewykonalne. Wynika to przede wszystkim z braku odpowiedniej aparatury, możliwości technicznych i technologicznych, jak również dużych kosztów. W większości chlewni wykonywane są nieliczne pomiary, ograniczone do jednego lub dwóch parametrów środowiska.
Wpływ wilgotności i temperatury na dobrostan świń
Do normalnego przebiegu czynności fizjologicznych, niezależnie od wieku świń, konieczne jest zachowanie optymalnej temperatury i wilgotności powietrza, bez względu na porę roku. Zbyt duże odchylenia od przyjętych norm temperatury i wilgotności często prowadzą do nadmiernego wychłodzenia zwierzęcia lub jego przegrzania.
Bardzo pomocne przy ocenie warunków termiczno-wilgotnościowych jest wyznaczenie strefy komfortu cieplnego, czyli takiego zakresu temperatury oraz wilgotności, w których procesy metaboliczne przebiegają na stałym poziomie. Decydujące znaczenie przy ustalaniu wartości temperatury powietrza ma wiek zwierząt. Szczególnie dotyczy to prosiąt, które są w pierwszym okresie życia najbardziej wrażliwe nie tylko na niską temperaturę, ale też na zbyt wysokie jej wahania.
Przeczytaj także: Poradnik: walka z wilgocią w mieszkaniu
Z poziomem utraty ciepła związana jest w dużej mierze wilgotność powietrza, która wraz z temperaturą otoczenia ściśle współdziała i przez to te dwa czynniki mają największy wpływ na panujący mikroklimat w chlewni. Można powiedzieć, że poprzez kształtowanie tych dwóch parametrów środowiska decyduje się o komforcie bądź dyskomforcie chowanych świń.
Prędkość ruchu powietrza wykazuje również bezpośredni wpływ na organizm świń, a wraz z temperaturą i wilgotnością powietrza decyduje o tym, jak zwierzę odczuwa warunki środowiska, w jakim bytuje. Zaleca się, aby w okresie zimowym prędkość ruchu powietrza nie przekraczała 0,2-0,3 m na sekundę, natomiast w okresie letnim 0,5-1,0 m na sekundę.
Interesującym wskaźnikiem będącym wypadkową działań temperatury, wilgotności i prędkości ruchu powietrza jest ochładzanie. Stanowi ono siłę oziębiającą powietrze - miarę utraty ciepła przez organizm w określonych warunkach mikroklimatycznych na drodze promieniowania, konwekcji, przewodzenia i parowania.
Można powiedzieć, że wskaźnik ten jest bardzo dobrym miernikiem w odniesieniu do młodych zwierząt, ponieważ mają one nie w pełni wykształcony system termoregulacji i w ten sposób są w największym stopniu narażone na duże utraty ciepła.
Wpływ wilgotności i temperatury na organizm świń:
- Wysoka wilgotność i wysoka temperatura - oddawanie ciepła jest utrudnione, a co za tym idzie może dojść do przegrzania organizmu i zaburzeń przemiany materii i obniżenia produkcyjności.
- Wysoka wilgotność i niska temperatura - wywołuje nadmierne oddawanie ciepła, co sprzyja wychłodzeniu organizmu.
- Niska wilgotność i niska temperatura - występuje w budynkach nie ogrzewanych i nie izolowanych termicznie.
- Niska wilgotność i wysoka temperatura - takie zjawisko obserwuje się najczęściej w porodówkach, są to pomieszczenia nadmiernie ogrzewane, temperatura jest dostosowywana do potrzeb nowonarodzonych prosiąt.
Normy wilgotności i temperatury dla różnych grup świń
Dla knurów i loch temperatura w pomieszczeniu powinna wynosić 12-15 st.C, dla loch wysokoprośnych - 15-19 st.C, karmiących - 18-20 st.C, prosiąt w pierwszych trzech dniach życia - 25-30 st.C, prosiąt do 14. dnia - 24-28 st.C, prosiąt od 15. do 28. dnia - 18-23 st.C, warchlaków - 17-21st.C, tuczników - 15-18 st.C oraz młodzieży hodowlanej - 14-17 st.C.
Przeczytaj także: Wakacje w Bodrum
Wilgotność względna dla wszystkich grup prosiąt i warchlaków musi średnio wynosić 60 proc., a w przypadku loch, tuczników oraz knurków i loszek - 70 proc. Jedynie dorosłe knury wymagają nieco wyższej wilgotności, tj. 75 proc.
Wartości te przedstawiono w poniższej tabeli:
| Grupa świń | Temperatura (°C) | Wilgotność względna (%) |
|---|---|---|
| Knury i lochy | 12-15 | 70 |
| Lochy wysokoprośne | 15-19 | 70 |
| Lochy karmiące | 18-20 | 70 |
| Prosięta (1-3 dni) | 25-30 | 60 |
| Prosięta (do 14 dni) | 24-28 | 60 |
| Prosięta (15-28 dni) | 18-23 | 60 |
| Warchlaki | 17-21 | 60 |
| Tuczniki | 15-18 | 70 |
| Młodzież hodowlana | 14-17 | 70 |
| Dorosłe knury | 12-15 | 75 |
Monitoring i regulacja warunków termiczno-wilgotnościowych
Monitoring warunków termiczno-wilgotnościowych nie jest wcale skomplikowany ani też kosztowny. Podstawowe pomiary ciągłe można wykonać, używając zwykłych termometrów lub czujników podłączonych do odpowiedniego czytnika. Określanie wilgotności można wykonać przy pomocy higrometrów, które także mogą być skomunikowane ze sterownikiem odczytującym i regulującym temperaturę w danym pomieszczeniu.
Szczególne zastosowanie może też mieć termometr minimalno-maksymalny, określający najniższą i najwyższą temperaturę w wybranym okresie, np. doby. Taka informacja umożliwia na przykład zabezpieczenie zwierząt przed dużymi wahaniami temperatury powietrza wynikającymi z różnicy między dniem a nocą i porankiem.
Podstawą do zapewnienia optymalnych warunków rozwoju zwierząt są właściwie dopasowane i wydajne systemy wentylacyjne w chlewniach. Najprostszym jest wentylacja grawitacyjna. Polega na naturalnej cyrkulacji powietrza. Jednak nie zawsze jest skuteczna, przede wszystkim w dużych budynkach z większą liczbą trzody chlewnej.
Przeczytaj także: Poradnik pomiaru wilgotności
W przypadku wentylacji podciśnieniowej powietrze z zewnątrz jest dostarczane za pomocą zaworów ściennych i sufitowych. Za ich płynne otwieranie i zamykanie odpowiada serwomotor. Powietrze zużyte jest odprowadzane z pomieszczeń przez kominy wentylacyjne ze wbudowanymi wentylatorami.
W przypadku tej wentylacji świeże powietrze jest dostarczane przez betonowy kanał z rusztem. Jest on zagłębiony w ziemi i wyposażony w odpowiednią liczbę szczelin wytwarzających podciśnienie. Kominy wentylacje z wentylatorami odpowiadają za odprowadzanie zużytego powietrza z wnętrza budynku. Najważniejszą zaletą takiej wentylacji jest to, że powietrze już w kanale zostaje wstępnie podgrzane lub schłodzone. Ułatwia to utrzymanie odpowiedniej temperatury w chlewni zarówno zimą, jak i latem.
Wentylacja zrównoważonego ciśnienia doprowadza świeże powietrze za pomocą kominów z wentylatorem wciągowym. Przewody są wyposażone w rozdzielacz. Jest to element umożliwiający równomierne rozprowadzanie powietrza. Zużyte jest odprowadzane przez kominy wentylacyjne z wentylatorem wyciągowym.
Warto wiedzieć, że jest dostępna także wentylacja drzwiowa. W jej przypadku świeże powietrze jest doprowadzane za pomocą otworów w drzwiach. Zużyte jest usuwane za pomocą kominów wentylacyjnych z wentylatorem.
W zapewnieniu najlepszych warunków odpowiadają nowoczesne systemy kontroli klimatu w chlewni. Są to innowacyjne systemy ułatwiające zarządzanie poszczególnymi parametrami w budynkach gospodarskich. System FarmWatch PRO od Fetura CLOUD to nowoczesne rozwiązanie dla rolnictwa. Jego częścią są m.in. bezprzewodowe czujniki temperatury przedstawiające aktualne i archiwalne dane. Jeśli warunki wewnątrz budynków odbiegają od oczekiwanych, system informuje o tym użytkownika za pomocą połączenia telefonicznego lub wiadomości SMS.
Innym nowoczesnym rozwiązaniem jest sterownik mikroklimatu SK4 od Fetura CLOUD. To urządzenie do zarządzania systemami grzewczymi, chłodzącymi oraz wentylującymi. Umożliwia kontrolowanie warunków w chlewni i utrzymanie ich na optymalnym poziomie bez względu na warunki zewnętrzne. Sterownik współpracuje z czujnikami umieszczonymi w poszczególnych pomieszczeniach. Po ustawieniu żądanej temperatury i poziomu wilgotności kontroluje klimat w chlewni 24 godziny na dobę. Jeśli pojawią się problemy z utrzymaniem określonych parametrów, użytkownik zostanie o tym niezwłocznie poinformowany.
Inne czynniki wpływające na mikroklimat w chlewni
Oprócz temperatury i wilgotności, na mikroklimat w chlewni wpływają również:
- Stężenie szkodliwych gazów (amoniak, dwutlenek węgla, siarkowodór)
- Zapylenie
- Prędkość ruchu powietrza
- Oświetlenie
- Hałas
Według Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 lutego 2010 roku w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej stężenie CO2 nie powinno przekraczać 3 000 ppm, natomiast H2S nie powinno przekraczać 5 ppm. Koncentracja NH3 nie powinna wynosić więcej niż 20 ppm.
W pomieszczeniach, w których utrzymywane są świnie hałas nie powinien być stały lub wywoływany nagle, a jego stężenie nie powinno być wyższe od 85 dB.
W pomieszczeniach dla tuczników stosunek powierzchni okien do powierzchni podłogi powinien wynosić 1:30, w przypadku prosiąt - 1:25, zaś dla pozostałych grup - 1:20. Oświetlenie sztuczne w pomieszczeniach dla świń powinno mieć natężenie 20-30 lx (luksów).
Dla tuczników, loch oraz młodzieży hodowlanej prędkość ruchu powietrza zimą zalecana jest na poziomie 0,2 m/s, zaś latem - 0,4 m/s. W przypadku prosiąt te wartości wynoszą 0,15 i 0,2; dla warchlaków - 0,2 i 0,3; dla knurów - 0,3 i 0,5.
Wymiana powietrza w pomieszczeniach dla knurów powinna wynosić zimą 20 m3/godz./szt., a latem - 100 m3/godz./szt. Lochom trzeba zapewnić tę wymianę odpowiednio na poziomie - 50 i 150; młodzieży hodowlanej - 20 i 90; prosiętom do 8 tyg. - 5 i 20; warchlakom do 12 tyg. - 8 i 30 oraz tucznikom - 15 i 80.
tags: #wilgotność #pomieszczenia #dla #tuczników #normy
