Wilgotność Podłoża a Uprawa Malin: Kluczowe Wymagania

Szczegóły: Opublikowano: 05. December 2025

Malina czerwona (Rubus idaeus) to jeden z najczęściej uprawianych krzewów owocowych, który nie tylko zachwyca smakiem swoich owoców, ale również ceniony jest za swoje liczne właściwości zdrowotne. Uprawa tej rośliny w ogrodzie może być przyjemnością, o ile zadbamy o odpowiednią pielęgnację, nawożenie oraz warunki do jej wzrostu. W artykule przyjrzymy się najważniejszym aspektom uprawy malin czerwonych - od wyboru odpowiedniego stanowiska, przez zabiegi pielęgnacyjne, aż po skuteczne nawożenie, które zapewni obfite plony i zdrowe krzewy.

Charakterystyka Maliny Czerwonej

Malina czerwona należy do rodziny różowatych i naturalnie rośnie w całej Europie, gdzie występuje na lekko kwaśnych, przepuszczalnych glebach. Jest to roślina wieloletnia, która, w zależności od odmiany, może owocować na pędach jednorocznych lub dwuletnich. Krzew maliny dorasta do około 1,5-2 metrów wysokości. Charakteryzuje się silnymi, wyprostowanymi pędami, które są często pokryte drobnymi kolcami, szczególnie u starszych roślin. Liście malin są pierzaste, ciemnozielone i lekko błyszczące. Wiosną krzewy te obfitują w małe, białe lub różowe kwiaty, które przekształcają się w owoce w połowie czerwca.

Owoce maliny to soczyste, kuliste jagody o intensywnie czerwonym kolorze. Każdy owoc składa się z małych, pojedynczych pestek, które tworzą zwartą strukturę, zwróconą ku zewnętrznej stronie. Owoc malin ma charakterystyczny aromat i kwaskowaty smak, choć w zależności od odmiany, może być słodszy. Maliny, spożywane surowo, są pyszne, a także bogate w witaminy i składniki odżywcze, które wspierają zdrowie i odporność organizmu.

Właściwości Zdrowotne Malin

Maliny czerwone to skarbnica zdrowia. Owoce te zawierają kwas elagowy, który wykazuje silne działanie przeciwnowotworowe i przeciwzapalne. Maliny bogate są także w witaminy C i E, które wspierają odporność organizmu i chronią przed wolnymi rodnikami. Ponadto zawierają cenne minerały, takie jak potas, magnez, wapń oraz żelazo, które wpływają na prawidłowe funkcjonowanie organizmu.

Maliny mają wiele właściwości zdrowotnych. Ich regularne spożywanie wspomaga układ pokarmowy, działa przeciwzapalnie oraz pomaga w leczeniu dolegliwości związanych z układem moczowym. Dodatkowo, maliny są znane ze swojego działania przeciwnowotworowego, dzięki zawartości kwasu elagowego. Owoce te wspierają również układ krwionośny, a ich spożywanie może obniżać poziom cholesterolu.

Przeczytaj także: Poradnik: walka z wilgocią w mieszkaniu

Wymagania Uprawowe Malin

Uprawa malin jest stosunkowo łatwa, ale wymaga przestrzegania kilku ważnych zasad. Krzewy malinowe najlepiej rosną na glebie żyznej, przepuszczalnej o pH od 5,5 do 6,5. Gleba powinna być dobrze nawodniona, ale nie podmokła. Maliny najlepiej rosną na stanowiskach słonecznych lub lekko zacienionych, gdzie mają dostęp do światła przez większość dnia.

Stanowisko

Aby maliny dobrze rosły i owocowały, trzeba wybrać dla nich odpowiednie stanowisko. Maliny wymagają stanowisk słonecznych lub półcienistych, które zapewniają im odpowiednią ilość światła. Gleba powinna być lekko kwaśna (pH 5,5-6,5), przepuszczalna i bogata w składniki odżywcze. Optymalnym rozwiązaniem jest przygotowanie gleby przed sadzeniem, wzbogacając ją o kompost lub obornik, aby poprawić jej strukturę i żyzność.

Sadzenie

Sadzenie malin najlepiej przeprowadzić wczesną wiosną lub jesienią. Przed posadzeniem, warto przygotować glebę, wzbogacając ją o kompost lub obornik, co poprawia strukturę gleby i zwiększa jej żyzność. Sadzonki malin najlepiej sadzić w dołkach, których głębokość powinna wynosić około 10-15 cm. Krzewy należy umieścić w ziemi w taki sposób, aby ich korzenie były dobrze przykryte, a część nadziemna pozostała na powierzchni. Odstępy między malinami powinny wynosić od 30 do 50 cm w rzędzie. Taki rozstaw pozwala roślinom swobodnie rosnąć, a także umożliwia łatwiejszy dostęp do nich podczas zbiorów oraz pielęgnacji. W przypadku większych krzewów maliny, które wymagają więcej miejsca do rozwoju, odstęp może wynosić nawet do 1 metra.

Rozmnażanie

Maliny można rozmnażać na kilka sposobów. Najczęściej stosowaną metodą jest rozmnażanie przez odrosty korzeniowe, które pojawiają się u większości odmian malin. Można je wykopać i posadzić w nowym miejscu. Inną metodą jest rozmnażanie przez sadzonki pędów, które można ukorzenić w doniczkach z ziemią.

Odmiany Malin

Maliny dzielą się zasadniczo na odmiany letnie i jesienne.

Przeczytaj także: Wakacje w Bodrum

Maliny letnie: Czyli maliny owocujące wczesnym latem, to krzewy owocowe, które wydają owoce na pędach dwuletnich. Wyróżniają się intensywnym, słodkim smakiem i soczystymi, aromatycznymi owocami. Letnie odmiany malin warto sadzić w miejscach słonecznych, które sprzyjają intensywnemu dojrzewaniu owoców i poprawiają ich smak. Krzewy te dobrze rosną w glebie o lekko kwaśnym odczynie, przepuszczalnej i bogatej w składniki odżywcze.
Maliny jesienne: Czyli odmiany późno owocujące, charakteryzują się tym, że owocują na pędach jednorocznych, dzięki czemu zbiór owoców przypada na późne lato i jesień, często nawet do pierwszych przymrozków. Maliny jesienne są łatwe w uprawie, gdyż wymagają prostszego przycinania - pędy jednoroczne przycina się nisko przy ziemi na początku wiosny.
Maliny powtarzające owocowanie: Odmiany, które potrafią plonować dwa razy w sezonie, co czyni je wyjątkowo atrakcyjnymi dla ogrodników i miłośników owoców. Maliny powtarzające owocowanie wymagają szczególnej uwagi, zwłaszcza przy przycinaniu pędów.
Maliny bezkolcowe: Odmiany, które zyskują coraz większą popularność ze względu na łatwość zbioru i pielęgnacji, co czyni je idealnym wyborem dla ogrodników. Brak kolców sprawia, że prace związane z pielęgnacją krzewów i zbiorem owoców są mniej uciążliwe i przyjemniejsze.
Maliny o różnych kolorach owoców: Oprócz klasycznych czerwonych malin, dostępne są również odmiany o owocach w innych kolorach, takich jak żółty, fioletowy, a nawet czarny.

Przykładowe odmiany:

Malina Laszka: Jedna z najwcześniejszych odmian o wyjątkowo dużych owocach, charakteryzujących się słodko-kwaśnym smakiem.
Malina Glen Ample: Odmiana bezkolcowa, ceniona za obfite plonowanie i odporność na choroby. Owoce są duże, jasnoczerwone i bardzo smaczne.
Malina Polka: Odmiana o słodkich, soczystych owocach, które pojawiają się na pędach jednorocznych już na przełomie lipca i sierpnia. ‘Polka’ jest wyjątkowo plenna, a jej owoce charakteryzują się intensywnym aromatem.
Malina Tulameen: Odmiana późnoletnia, która owocuje w drugiej połowie czerwca. Owoce są duże, jędrne i bardzo aromatyczne, idealne do przetworów oraz mrożenia.
Malina Heritage: Odmiana pochodząca z USA, ceniona za dużą odporność na choroby i długie owocowanie aż do pierwszych przymrozków.
Malina Autumn Bliss: Odmiana charakteryzująca się dużymi, słodkimi owocami i wyższą odpornością na szkodniki oraz choroby, w tym zamieranie pędów.
Golden Queen: Jedna z najpopularniejszych odmian żółtych malin. Owocuje obficie, dając duże, złotożółte owoce o delikatnym smaku.
Fall Gold: Malina o słodkich, żółtych owocach, która owocuje w drugiej połowie lata i może powtórzyć owocowanie jesienią.
Glen Coe: Malina o pięknym fioletowym kolorze i dużych, soczystych owocach. Charakteryzuje się mocnym wzrostem oraz wysoką odpornością na choroby.
Black Jewel: To najsłynniejsza odmiana czarnych malin. Owoce są intensywnie ciemne, prawie czarne, o słodko-kwaskowym smaku.

Wybór odmiany zależy od preferencji ogrodnika oraz warunków klimatycznych. Jeśli zależy nam na wczesnych zbiorach, warto postawić na maliny letnie, natomiast dla ogrodników, którzy chcą przedłużyć okres owocowania, idealnym wyborem będą maliny powtarzające owocowanie.

Pielęgnacja Malin

Pielęgnacja malin to klucz do obfitych plonów i zdrowych roślin. Krzewy malinowe wymagają regularnej uwagi, aby zapewnić im odpowiednie warunki do wzrostu i owocowania.

Przycinanie

Przycinanie malin zależy od rodzaju odmiany. Maliny letnie, owocujące na pędach jednorocznych, należy przycinać wczesną wiosną, tuż przed rozpoczęciem wegetacji, usuwając pędy, które owocowały w poprzednim roku. W przypadku malin owocujących na pędach dwuletnich, cięcie wykonuje się po zbiorach, czyli pod koniec lata lub wczesną jesienią. Ważne jest usuwanie starych, martwych pędów, aby roślina mogła skupić swoją energię na młodszych, owocujących pędach.

Ściółkowanie

Ściółkowanie gleby wokół malin to jeden z najlepszych sposobów na ochronę roślin przed przesuszeniem oraz na poprawę struktury gleby. Warstwa ściółki (np. z kompostu, słomy czy kory) ogranicza parowanie wody, zapobiega rozwojowi chwastów oraz poprawia jakość gleby, dostarczając cennych składników odżywczych. Ściółkowanie jest szczególnie istotne w okresach letnich, gdy rośliny wymagają dużej ilości wody.

Przeczytaj także: Poradnik pomiaru wilgotności

Nawożenie

Nawożenie malin jest kluczowe, aby zapewnić im odpowiedni wzrost i obfite plony. Maliny wymagają gleby bogatej w składniki odżywcze, w tym potas, magnez i wapń. W pierwszym roku po posadzeniu, warto zastosować nawóz o wysokiej zawartości azotu, który wspiera rozwój pędów. W kolejnych latach, szczególnie w czasie owocowania, należy stosować nawóz bogaty w potas i fosfor, który poprawia jakość owoców i wspomaga ich rozwój. Warto również regularnie dostarczać malinom obornik lub kompost, które zapewnią im odpowiednią ilość składników odżywczych. Podczas okresu owocowania, maliny potrzebują szczególnej troski w zakresie nawożenia. W tym czasie warto stosować nawozy bogate w potas, magnez oraz fosfor, które wspierają kwitnienie i owocowanie roślin. Stosowanie nawozów płynnych lub rozpuszczalnych w wodzie jest bardzo efektywne, ponieważ składniki odżywcze szybko docierają do rośliny.

Ochrona przed chorobami i szkodnikami

Maliny, choć są stosunkowo odporne na wiele chorób, mogą być narażone na atak różnych szkodników i chorób grzybowych.

Kistnik malinowiec: Jest to szkodnik, który żeruje na pędach malin, powodując ich osłabienie i zamieranie.
Szara pleśń: Choroba grzybowa, która najczęściej atakuje maliny w wilgotnych warunkach. Objawia się szarym nalotem na owocach.
Antraknoza maliny: Choroba grzybowa, która objawia się brązowymi plamami na liściach oraz pędach.

Aby zapobiec chorobom, ważne jest stosowanie rotacji roślin i unikanie zbytniego zagęszczenia krzewów, co zapewnia lepszą wentylację i zmniejsza wilgotność, sprzyjającą rozwojowi patogenów.

Nawożenie Malin - Szczegółowe Zalecenia

Intensywne opady deszczu jesienią i nadmiar wody na wielu plantacjach wpłynęły negatywnie na strukturę gleby, zachwiały jej sprawność biologiczną, spowodowały wypłukanie składników pokarmowych i osłabiły system korzeniowy roślin. Maliny mają średnie wymagania co do nawożenia azotem, ale bardzo ważne jest, aby przez cały okres wegetacji, aż do zakończenia zbiorów, były dobrze zaopatrzone w ten składnik.

Bardzo ciekawym, a jednocześnie tanim rozwiązaniem, jest wprowadzenie do programów nawożenia preparatu RSM, zarówno w formie oprysku (razem z ASX CaTs po ruszeniu wegetacji), jak i do fertygacji (łącznie z ASX CaTs lub ASX KTS - tiosiarczanem potasu). Maliny są bardzo wrażliwe na chlor zawarty w soli potasowej, dlatego zaleca się stosowanie nawozów bezchlorkowych na bazie siarczanu potasu, np. Rosafert 12-12-17, Rosafert 15-5-20, Yara Mila Complex, Blaukorn, Fructus, Ogród.

Nowym preparatem, rekomendowanym do pogłównego nawożenia roślin, jest Qrop complex TOP K o składzie 12-6-24 + Mg-Ca + mikro, w którym potas występuje w postaci saletry potasowej, oraz Qrop Calcium - saletra potasowo wapniowa NKCa 14-23-13. Do fertygacji malin polecane są Rosasol 8-17-41, Rosasol 12-3-43 i ASX KTS (tiosiarczan potasu).

Magnez, podstawowy składnik chlorofilu, decyduje o sprawności fotosyntezy i produkcji asymilatów. Aby uzupełnić niedobór tego pierwiastka poprzez nawożenie doglebowe, warto zastosować siarczan magnezu (Kizeryt lub MagSul), a do fertygacji i nawożenia dolistnego - siarczan magnezu siedmiowodny i saletrę magnezową.

Maliny są bardzo wrażliwe na niedobór żelaza. Do likwidacji jego deficytów poprzez nawożenie dolistne polecany jest Mikrostar Fe lub Mikrostar complex. Gleby w Polsce są bardzo ubogie w bor. Dlatego w celu likwidacji jego niedoborów oraz poprawy lotności pyłku i wiązania owoców należy zastosować nawożenie dolistne nawozem Bolero.

Połączenie nawożenia doglebowego Rosafertem z fertygacją nawozami Rosasol, ASX CaTs, ASX KTS i RSM zapewnia dobry wzrost roślin, ich szybką regenerację po uszkodzeniach mrozowych i wysokie plony owoców bardzo dobrej jakości.

Problemy w Uprawie Malin

Słabe owocowanie malin może być wynikiem niewłaściwego stanowiska, braku odpowiednich nawozów, zbyt gęstego sadzenia lub niewłaściwego przycinania. Rozsypywanie się pędów malin może być efektem zbyt mocnego przycinania, osłabienia roślin w wyniku chorób lub nieodpowiednich warunków glebowych.

W ubiegłym roku plantacje malin narażone były na wiele niekorzystnych zjawisk atmosferycznych. Zarówno krzewy, jak i gleba, w której rosną, straciły odpowiednią kondycję. Pogoda w 2017 roku wyjątkowo nie sprzyjała malinom. Zmienna aura zimą - z mrozami nawet do -22°C w styczniu przy braku okrywy śnieżnej - na wielu plantacjach spowodowała uszkodzenia systemu korzeniowego roślin. Natomiast wyjątkowo ciepły początek kwietnia, z temperaturami w ciągu dnia dochodzącymi do +24°C, przyspieszył wschody młodych pędów.

Bardzo korzystnym zabiegiem zapewniającym prawidłową regenerację i silny wzrost pędów po ich skoszeniu było zastosowanie oprysku RSM (w dawce 100 l/ha + ASX CaTs (w dawce 10 l/ha). Niestety, ciągłe opady deszczu od początku września uniemożliwiły dokończenie zbiorów malin, zwiększyły porażenie roślin przez choroby oraz spowodowały nadmierne wypłukanie składników pokarmowych z gleby (szczególnie azotu, potasu, magnezu, wapnia i siarki), co negatywnie wpłynęło na przygotowanie malin do zimy. W związku z powyższym wiosną należy zadbać o dobre zaopatrzenie krzewów we wszystkie składniki pokarmowe poprzez nawożenie doglebowe połączone z fertygacją.

Znaczenie Wapnia w Uprawie Malin

Maliny nie mają zbyt wygórowanych wymagań, jeśli chodzi o odczyn gleby. Optymalny poziom pH to 5,5-6. Natomiast coraz bardziej istotny jest poziom wapnia odżywczego, który stanowi jeden z najważniejszych składników budulcowych. Dobre zaopatrzenie roślin w wapń decyduje o jakości i trwałości owoców.

Do poprawy zaopatrzenia malin w wapń polecany jest ASX CaTs - wyjątkowy, jedyny na rynku nawóz zawierający wapń i siarkę w postaci tiosiarczanu wapnia. Nawóz ten zastosowany w formie oprysku belką herbicydową razem z RSM lub poprzez fertygację, oprócz dostarczenia wapnia i siarki, wpływa bardzo korzystnie na wykorzystanie azotu, zmniejsza wymywanie azotu azotanowego oraz opóźnia przemiany azotu amidowego, opóźniając proces hydrolizy mocznika do formy amonowej. Dzięki temu azot jest dla malin dłużej dostępny.

Do nawożenia dolistnego malin polecany jest preparat Metalosate Calcium, w którym wapń jest skompleksowany aminokwasami pochodzenia roślinnego, co zapewnia szybkie pobranie tego pierwiastka i jego transport w roślinie. Pierwszy zabieg środkiem Metalosate Calcium należy wykonać po wytworzeniu pąków kwiatowych i powtórzyć go w pełni kwitnienia oraz po wytworzeniu pierwszych owoców.

Nawadnianie Malin

Plantacja malin wymaga regularnego podlewania, ponieważ krzewy malin są wyjątkowo wrażliwe na suszę. Nawet niewielki niedobór wody i zbyt mała wilgotność gleby, zwłaszcza gdy dojrzewają owoce, może powodować drobny plon i zmniejszenie zbioru. W polskich warunkach pogodowych każda plantacja malin będzie więc wymagać nawet 650 mm opadów. Regularne podlewanie w niewielkich odstępach czasowych - co najmniej co trzy dni lub nawet częściej. Ilość potrzebnej wody zależy od rozstawy roślin, długości rzędów i przepuszczalności gleby.

Dwa najpopularniejsze systemy nawadniania sadzonek malin to zraszacze nawadniające oraz nawadnianie kropelkowe. Najskuteczniejszym i najbardziej wydajnym systemem podlewania malin jest nawadnianie kroplowe, które podnosi wydajność malinowej plantacji, poprawia jakość owoców, a także ich wielkość, smak i wartości odżywcze.

Tabela 1. Charakterystyka Odmian Malin Letnich

Odmiana	Termin owocowania	Charakterystyka owoców	Uwagi
Glen Ample	Połowa czerwca	Duże, jędrne, smaczne	Dobre na świeży rynek i do przechowywania
Benefis	Podobny termin owocowania	Średnie lub duże	Obficie plonuje

Tabela 2. Charakterystyka Odmian Malin Jesiennych

Odmiana	Termin owocowania	Charakterystyka owoców	Uwagi
Polka	Już w ostatnim tygodniu lipca	-	Zbiory trwają od końca lipca do połowy października. Odmiana plenna i o wysokiej zdrowotności.
-	Pierwsza dekada sierpnia	-	Wysoki potencjał plonotwórczy, pierwsze owoce wykształca w pierwszej dekadzie sierpnia.

tags: #wilgotność #podłoża #uprawa #malin #wymagania