Wilgotność Materiałów Budowlanych: Beton – Normy i Metody Pomiaru

Szczegóły: Opublikowano: 12. December 2025

Beton to jeden z podstawowych materiałów budowlanych, wykorzystywany w niemal wszystkich gałęziach budownictwa. Choć woda jest składnikiem większości materiałów budowlanych oraz uczestniczy w wielu procesach na budowie, jej nadmiar na etapie użytkowania może być niszczący dla obiektów budowlanych.

Klasy Betonu i Ich Znaczenie

Wytrzymałość i trwałość betonu zależy od klasy, dlatego zrozumienie klas betonu oraz ich zastosowań jest kluczowe dla projektantów, wykonawców i inwestorów. Klasy betonu definiują jego wytrzymałość na ściskanie, czyli zdolność do przenoszenia obciążeń bez zniszczenia. Klasa betonu jest oznaczana symbolem „C”, po którym następują dwie liczby, np. C20/25.

Pierwsza liczba (np. 20) oznacza minimalną wytrzymałość charakterystyczną na ściskanie, oznaczoną na próbkach walcowych po 28 dniach dojrzewania (w MPa).
Druga liczba (np. 25) oznacza minimalną wytrzymałość charakterystyczną na ściskanie, oznaczoną na próbkach sześciennych po 28 dniach dojrzewania (w MPa).

Klasy betonu są sklasyfikowane w zakresach od najniższych (np. C8/10) do najwyższych (np. C50/60). Dla obiektów przemysłowych wymagane są wyższe klasy, np. C30/37 lub C35/45. W przypadku obciążonych elementów, jak np. fundamenty, słupy czy stropy, stosuje się beton klasy co najmniej C20/25.

Wytrzymałość na ściskanie jest najważniejszą cechą betonu, dlatego przeprowadzanie odpowiednich badań jest kluczowe dla oceny jego jakości. Próbki są przechowywane w warunkach kontrolowanych (np. temperatura 20°C, wilgotność 95%). Wynik badania wytrzymałości na ściskanie musi spełniać wymagania normy PN-EN 206+A2:2021-08 dla danej klasy betonu.

Zrozumienie wymagań normy PN-EN 206+A2:2021-08 oraz stosowanie odpowiednich metod badawczych zgodnie z PN-EN 12390-3:2019-07 pozwala na zapewnienie odpowiedniej jakości i trwałości betonu. Wybór odpowiedniej klasy betonu zależy od przeznaczenia elementu konstrukcyjnego oraz warunków środowiskowych.

Przeczytaj także: Poradnik: walka z wilgocią w mieszkaniu

Normy Wilgotności Ścian

Istnieją normy określające dopuszczalną wilgotność ścian, aczkolwiek można w ich przypadku mówić o dużej umowności, gdyż są one różne w zależności od rodzaju materiału z jakiego wykonana i wykończona jest ściana.

Umowne poziomy wilgotności:

Suche mury mają wilgotność do 3%. Przyjmuje się, że przy wilgotności do 5% poziom zawilgocenia warto skontrolować za jakiś czas, aczkolwiek nie wymaga on w danym momencie osuszania. Gdy wilgotność przekracza 8-10%, mury należy osuszyć. Wilgotność powyżej 12% oznacza, że mury są mokre.

Przyczyny zawilgocenia ścian

Problem wilgoci ścian może mieć wiele źródeł. Najczęściej przyczyną jest zniszczona lub źle ułożona izolacja przeciwwodna. Niestarannie wykonana izolacja dachu czy fundamentów, nieszczelne pokrycie dachu, nieszczelność instalacji to prosta droga do wniknięcia wody w ściany. Źle wentylowane pomieszczenia, niesprawna wentylacja lub jej brak w szybkim czasie spowodują, że pojawi się wilgoć. Innym czynnikiem może być awaria domowych instalacji wodnych, czy zalania wodą deszczową w konsekwencji gwałtownych burz, w wyniku których duża ilość wody w krótkim czasie wnika w ściany.

Zawilgocenie ścian - konsekwencje

Wilgoć wpływa niszczycielsko na ściany, obniża ich wytrzymałość, zmniejsza trwałość tynków. Zawilgocony dom trudniej jest też ogrzać, bo przez mokre mury ucieka więcej ciepła. Ciągłe przebywanie w murach nasiąkniętych wilgocią może być bardzo niebezpieczne dla zdrowia. Może skutkować alergiami wynikającymi z rozrostu pleśni i grzybów, chorobami reumatycznymi, problemami układu oddechowego.

Metody Pomiaru Wilgotności Ścian

Ocenę zawilgocenia ścian najlepiej zlecić profesjonalnej firmie. Pomiar wilgotności ścian wykonuje się metodą:

Przeczytaj także: Wakacje w Bodrum

karbidową
dielektryczną
opornościową

Metoda Karbidowa (CM)

Najpopularniejsza jest metoda karbidowa (CM), która pozwala określić względną zawartość wody w materiale budowlanym. Polega na pobraniu 6 do 10 próbek na wysokości 50 cm od posadzki i wprowadzeniu ich z ampułką zawierającą karbid (węglik wapnia) do specjalnego pojemnika, gdzie po rozbiciu ampułki zachodzi reakcja chemiczne i wydzielenie acetylenu. Następuje wzrost ciśnienia w pojemniku, którego wartości odczytywana jest w tabelach jako dana wartość wilgotności próbki.

Metoda Dielektryczna

Metoda dielektryczna sprowadza się do analizy zmian pojemności elektrycznej materiału wzraz ze zmianą poziomu zawilgocenia. Pojemność elektryczna jest wartością, która informuje, jak duży ładunek elektryczny trzeba posiadać, żeby naładować daną powierzchnię do określonej wartości prądu. Znając stałą dielektryczną wody oraz stałe dielektryczne materiałów budowlanych urządzenia pomiarowe obliczają ilość wody w badanym materiale.

Metoda Opornościowa

Metoda opornościowa jest inwazyjna, wymaga wbicia kolców urządzenia pomiarowego w ścianę lub materiał budowlany. Pomiędzy elektrodami mierzony jest poziom rezystencji i na tej podstawie określana jest wilgotność. Tę metodę stosuje się przede wszystkim do pomiarów wilgotności drewna.

Pomiary Wilgotności w Praktyce - Przykłady i Urządzenia

Przy dokonywaniu pomiarów warto zaprzyjaźnić się ze swoim miernikiem, znać jego ograniczenia oraz mieć ogólną wiedzą dot. Producenci żywic podają swoje różne wymagania względem podłoża przez rozpoczęciem prac. Dobrze aby zalecenie było wyrażone w odniesieniu do w jakiejś miarodajne wartości np. Jeden z producentów z przyczyn praktycznych zalecił pomiar konkretnym urządzeniem „Wilgotność określona urządzeniem TRAMEX: max.

Przykłady urządzeń i metod pomiaru:

Przeczytaj także: Poradnik pomiaru wilgotności

Wagosuszarkową (koszt urządzenia ok.
Elektrooporową miernikiem Laserliner (koszt. ok.
Higrometrem za pomocą urządzenia firmy Tramex.

Pierwszy pomiar należy do metod bezpośrednich - teoretycznie jest najlepszą metodą jeżeli umie się go wykonać. Drugi pomiar jest już pośredni. Urządzenie mierzy zmianę oporu elektryczne pomiędzy dwiema końcówkami urządzenia wbitymi w badany materiał.

Miernik firmy Laserliner posiada wgranych przez producenta wiele krzywych kalibracyjnych do różnych materiałów budowlanych. Mimo dużej sympatii do tego miernika producent raczej błędnie opracował bazę danych dot. betonów… Wyniki są odrealnione. Urządzenie ma dwie skale - badanie zawartości wilgoci w % oraz skalę odwzorowującą pomiar metody chemicznej „CM”.

Metodą rozpowszechnioną wśród posadzkarzy jest metoda Karbidowa „CM”. Pomiar polega na wykonaniu na umieszczeniu sondy higrometru w nawierconym otworze, które następnie zostanie uszczelniony. Po ustabilizowaniu się warunków wewnątrz otworu oraz kiedy sonda nabierze temperatury otaczającego betonu można wykonać pomiar wilgotności względnej powietrza w otworze. Zakłada się, że materiał o odpowiedniej wilgotności jest w równowadze sorpcyjnej z otoczeniem. Odczytując wartość RH w otworze można spróbować oszacować wartość wilgotności masowej betonu. Niestety producent nie podaje, żadnych kluczy interpretacyjnych. W literaturze ciężko znaleźć krzywe sorpcji dla różnych betonów. Ciężko określić czy występuje stan sorpcji czy desorpcji. Metoda jest dość „wrażliwa” - pomiar jest raczej wskaźnikowy.

Kiedy Wykonać Pomiar Wilgotności?

W praktyce jest kilka kluczowych momentów, kiedy wykonanie profesjonalnego pomiaru wilgotności jest szczególnie zalecane.

Po usunięciu wody i zakończeniu pracy osuszaczy warto potwierdzić, czy materiał budowlany naprawdę osiągnął normę wilgotności.
Wilgoć w posadzce to jeden z głównych powodów pęcznienia desek, odkształceń paneli i odspajania klejonych wykładzin.
Mieszkanie „prosto od dewelopera” nie zawsze oznacza, że jest gotowe do zamieszkania.
Nowe warstwy tynku czy wylewki potrafią wysychać tygodniami. Zbyt szybkie zamknięcie wilgoci pod farbą, panelami czy płytkami powoduje późniejsze wykwity i odspajanie się materiału.
Pleśń to zawsze sygnał, że w budynku występuje nadmiar wilgoci.

Jak Wygląda Profesjonalny Pomiar Wilgotności?

Rzetelny pomiar wilgotności to nie tylko przyłożenie miernika do ściany i odczyt liczby. To proces, który musi uwzględniać rodzaj materiału, jego grubość, warunki otoczenia oraz normy branżowe. W praktyce stosuje się różne metody - od szybkich i bezinwazyjnych, po bardzo dokładne, wymagające ingerencji w materiał.

Metody pomiaru:

Mierniki bezinwazyjne - działają na zasadzie pomiaru oporu elektrycznego lub dielektryczności materiału. Umożliwiają szybkie skanowanie dużych powierzchni bez ich uszkadzania.
Mierniki inwazyjne (pinowe) - wyposażone w elektrody wbijane w materiał, pozwalające ocenić wilgoć w głębszych warstwach.
Metoda CM (karbidowa) - najbardziej precyzyjna, stosowana głównie do posadzek. Polega na pobraniu próbki materiału i zmierzeniu ilości uwolnionej pary wodnej w reakcji z karbidem wapnia.
Higrometry do powietrza - rejestrują wilgotność względną (RH) w pomieszczeniach, co jest ważne w ocenie ryzyka kondensacji.

Etapy profesjonalnego pomiaru:

Wstępna ocena wizualna - sprawdzamy miejsca potencjalnych zawilgoceń (plamy, odspojenia tynku, zapach stęchlizny).
Wybór punktów pomiarowych - określamy miejsca reprezentatywne, ale też newralgiczne (przy podłodze, w narożnikach, wokół okien).
Wykonanie pomiarów - przykładamy czujnik bezinwazyjny lub - w przypadku metod inwazyjnych - pobieramy próbkę.
Rejestracja wyników - zapisujemy wartości w protokole, z datą, lokalizacją punktu i rodzajem materiału.
Analiza wyników - porównujemy uzyskane dane z obowiązującymi normami.
Rekomendacje - jeśli poziom wilgoci jest zbyt wysoki, sugerujemy dalsze działania (osuszanie, wentylacja, kontrola po czasie).

Interpretacja wyników:

Wartości w normie - można bezpiecznie kontynuować prace remontowe lub wprowadzić się do mieszkania.
Wartości podwyższone - konieczne jest wydłużenie osuszania lub poprawa wentylacji.
Wilgoć krytyczna (OL - Over Limit) - ryzyko rozwoju pleśni i degradacji materiałów, wymaga natychmiastowych działań.

Tabela: Dopuszczalne Normy Wilgotności dla Różnych Materiałów

Materiał	Maksymalna Wilgotność
Tynk gipsowy	ok. 1,0% wagowo
Tynk cementowo-wapienny	poniżej 4,0% wagowo
Ściany betonowe	poniżej 3,0% wagowo lub < 3,0 CM
Jastrych cementowy	maksymalnie 2,0 CM (~2% wagowo)
Jastrych anhydrytowy	0,5 CM (~0,5% wagowo) przy podłogach drewnianych, 0,3 CM przy ogrzewaniu podłogowym
Posadzki betonowe	do ok. 3,0 CM lub 3% wagowo

Dla komfortu i zdrowia domowników wilgotność względna powinna utrzymywać się w zakresie 40-60% RH.

tags: #wilgotność #materiałów #budowlanych #beton #normy