Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków: Koszty Eksploatacji, Budowa i Przepisy

Szczegóły: Opublikowano: 07. October 2025

Budowa domu z dala od miejskiego zgiełku ma mnóstwo zalet, ale jednocześnie stawia przed inwestorem niemałe wyzwania. Jednym z nich jest kwestia kanalizacji. Odprowadzanie ścieków i nieczystości odbywa się najczęściej przez podłączenie budynku do systemu kanalizacji. Nie wszędzie jednak jest do niego dostęp. Jeżeli nie mamy możliwości podłączenia działki do sieci kanalizacyjnej, musimy samodzielnie zadbać o odprowadzanie nieczystości.

W przypadku inwestycji realizowanych z dala od zabudowań, w terenach nieposiadających takiej infrastruktury trzeba szukać innych rozwiązań. Popularne są przydomowe szamba, czyli wkopane w ziemię zbiorniki, wymagające regularnego opróżniania. Wiele osób decyduje się na przydomowe oczyszczalnie. Budowa przydomowej oczyszczalni to wygodne rozwiązanie w domach zlokalizowanych w miejscach, gdzie nie ma możliwości podłączenia się do sieci kanalizacyjnej. Przydomowa oczyszczalnia ścieków to rzadziej stosowana alternatywa do tak popularnego w Polsce szamba plastikowego.

Jak Działa Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków?

Domowa oczyszczalnia ścieków to instalacja, której głównym elementem jest zbiornik umieszczony pod ziemią, w odpowiedniej odległości od domu. Zadaniem takiego systemu jest przefiltrowanie ścieków i bezpieczne odprowadzenie ich do gleby. Ścieki kierowane są z domu przyłączem kanalizacyjnym do osadnika gnilnego. Tam następuje pierwszy etap oczyszczania, odseparowania tłuszczów oraz grawitacyjne osadzanie ciał stałych, które zostają częściowo upłynnione w procesie fermentacji za sprawą bakterii beztlenowych. W osadniku glinianym z udziałem bakterii beztlenowych dochodzi do różnych procesów biochemicznych, w tym do fermentacji. Dzięki temu powstają proste związki rozpuszczalne w wodzie oraz nierozpuszczalne sole mineralne.

Pozbawione zawiesin ścieki wędrują do kolejnej komory, gdzie odbywa się oczyszczanie biologiczne. Zawartość zbiornika zostaje napowietrzona, mikroorganizmy osadu czynnego (bakterie zawieszone w toni ścieków w formie drobnych kłaczków) i złoża biologicznego (czyli różnorodne szczepy bakterii tlenowych) zaopatrzone w tlen rozkładają zanieczyszczenia odżywiając się rozpuszczonymi w ściekach związkami organicznymi. Oczyszczone w ten sposób ścieki wędrują do kolejnego zbiornika, gdzie zostają sklarowane i skierowane do odbiornika. Są na tym etapie na tyle czyste, że mogą być oprowadzone do gruntu lub rowu melioracyjnego. W drugim etapie ścieki są poddawane dalszym procesom oczyszczającym, tym razem w warunkach tlenowych. Istotną różnicą pomiędzy pierwszym a drugim etapem są warunki, w jakich następuje oczyszczanie: najpierw w zbiorniku gnilnym filtracja odbywa się przy udziale bakterii beztlenowych, następnie zaś w warunkach tlenowych.

Drenaż rozsączający wód pościekowych możliwy jest na dużych działkach, o niskim poziomie wód gruntowych, dobrze przepuszczalnym gruncie, najlepiej piaszczystym lub piaszczysto-gliniastym. Polega na rozprowadzeniu w ziemi systemu drenów, czyli perforowanych rur. W trakcie przepływu wody pościekowej przez warstwy gruntu następuje biologiczne oczyszczanie poprzez zachodzące w warunkach tlenowych procesy biologiczne.

Przeczytaj także: Niezależność dzięki własnej studni

Na gruntach o nieodpowiedniej przepuszczalności i tam, gdzie występują wysokie wody gruntowe należy przygotować odizolowane nieprzepuszczalną folią złoże piaskowe lub żwirowe. Innym rozwiązaniem jest filtr gruntowo-korzeniowy, składający się z gleby porośniętej roślinami charakterystycznymi dla terenów podmokłych. Korzenie roślin zapewniają stały przepływ ścieków i tlenu do głębszych warstw złoża, gdzie mikroorganizmy rozkładają substancje organiczne.

Rodzaje Przydomowych Oczyszczalni Ścieków

Przydomowe oczyszczalnie ścieków mogą się od siebie różnić w zależności od rodzaju gleby, w których zostaną zainstalowane oraz położenia wód gruntowych. Aktualnie wyróżniamy trzy warianty, które pracują w cyklach tlenowych (proces zachodzi przy użyciu tlenu) i beztlenowych (analogicznie: bez dostępu do powietrza). Jednym z popularniejszych rozwiązań jest przydomowa oczyszczalnia ścieków z drenażem rozsączającym oraz z filtrem piaskowym lub żwirowym. Ten typ świetnie sprawdzi się w domach, w których mieszka kilka rodzin, na małych polach namiotowych czy campingowych. Na rynku funkcjonują trzy typy oczyszczalni biologicznych: z osadem czynnym, ze złożem biologicznym oraz hybrydowe, które łączą te dwa typy rozwiązań. Przydomowa oczyszczalnia roślinna zwana też ekologiczną jest zdecydowanie najdroższym rozwiązaniem. Do oczyszczania wykorzystuje się naturalne procesy, które zachodzą w przyrodzie za pomocą mikroorganizmów żyjących w glebie. Największą popularnością cieszy się oczyszczalnia drenażowa, która na tle innych wyróżnia się zdecydowanie najmniejszymi kosztami. Jest jednak bardzo wymagająca, jeśli chodzi o rodzaj terenu, dlatego często ustępuje miejsca oczyszczalni biologicznej.

Rozważając zakup przydomowej oczyszczalni ścieków, trzeba również zastanowić się nad rodzajem oczyszczalni, który najlepiej i najskuteczniej sprawdzi się na danej działce i który będzie dla nas najbardziej dostępny cenowo:

oczyszczalnia z bioreaktorem - najnowocześniejsza, najbardziej zaawansowana i najbardziej przyjazna środowisku, ścieki są oczyszczane przy pomocy mikroorganizmów w bioreaktorze.

Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków a Przepisy Prawne

Przydomowa oczyszczalnia a przepisy prawa: Nie ma możliwości zbudowania przydomowej oczyszczani na terenie, gdzie funkcjonuje system kanalizacji. Co więcej, zgoda na taką inwestycję uzależniona jest od miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i lokalnych regulacji w zakresie ochrony i bezpieczeństwa środowiska. Budowa oczyszczalni o przepustowości do 7,5m3 wymaga jedynie zgłoszenia inwestycji w Wydziale Ochrony Środowiska, Wydziale Architektury i Budownictwa Starostwa Powiatowego.

Nie jest wymagane pozwolenie wodno-prawne, jeśli ilość cieczy pościekowej opuszczającej oczyszczalnię nie przekracza 5m3 na dobę. Prawo określa, że budowa przydomowej oczyszczalni o wydajności mniejszej niż 7,5 metra sześciennego na dobę nie wymaga pozwolenia na budowę, a jedynie zgłoszenia chęci jej wykonania w starostwie powiatowym. Po 21 dniach od zgłoszenia możesz przystąpić do realizacji przedsięwzięcia.

Przeczytaj także: Jak działa studzienka rozdzielcza?

Warunki Umiejscowienia Oczyszczalni

Jej umiejscowienie musi pozostawać zgodne z warunkami zachowania odpowiednich odległości:

30 metrów - odległość przewodu rozsączającego od studni
15 metrów od studni
5 metrów - odległość wylotów wentylacyjnych od okien i drzwi budynku mieszkalnego
3 metry od drzew
2 metry od granicy drogi lub działki
1,5 metra od linii gazowych i wodociągu
1 metr od kabli telekomunikacyjnych
0,8 metra od przewodów elektrycznych
odległość od drzew - co najmniej 3 m.

Zgodnie z prawem, przydomowa oczyszczalnia ścieków powinna znajdować się w określonej odległości od infrastruktury przydomowej. Dokładną lokalizację określa Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75/02 r., poz.

Formalności Związane Ze Zgłoszeniem Budowy

Co musi zawierać zgłoszenie, którego wymaga przydomowa oczyszczalnia ścieków? Pozwolenie otrzymasz, jeśli dołączysz kompletną niezbędną dokumentację. Przepisy prawne wymagają również, aby proces budowy został zakończony inwentaryzacją podwykonawczą. Niestety, zgodnie z prawem nie w każdym miejscu możesz postawić przydomową oczyszczalnię ścieków. Nie można tego robić między innymi na terenach okresowo zalewanych wodą. Aby to zrobić, należy wypełnić w starostwie powiatowym urzędowy formularz i dołączyć pełną dokumentację. Do zgłoszenia należy dołączyć oświadczenie o własności działki oraz dokumentację techniczną dostarczoną przez producenta. Jeśli w zgłoszeniu zabraknie jakiegoś dokumentu, zostaniesz zobligowany do jego uzupełnienia w określonym terminie. Niedotrzymanie wyznaczonej daty oznacza automatyczną decyzję odmowną. Jeśli w tym czasie nie zostanie wydany sprzeciw, możesz przystąpić do działania.

Koszty Związane z Przydomową Oczyszczalnią Ścieków

Parametrem określającym wielkość przydomowej instalacji neutralizującej ścieki jest jej przepustowość, czyli ilość ścieków oczyszczanych w ciągu doby. O wyborze jej rozmiaru może także przesądzać liczba osób, które ma obsługiwać. Przyjmuje się, że ilość ścieków odpowiada ilości zużywanej w gospodarstwie domowym wody. Biorąc pod uwagę, że dobowe zużycie wody na mieszkańca to ok. 150 l, łatwo obliczyć, jak duża oczyszczalnia zaspokoi potrzeby wszystkich użytkowników.

Cena wykonania przydomowej oczyszczalni ścieków jest uzależniona od kilku czynników. Niemałe znaczenie ma wielkość domu i liczba domowników, ponieważ na tej podstawie wybieramy pojemność zbiornika. Na koszty wpływa również rodzaj oczyszczalni oraz naturalne warunki, jakimi dysponujemy na działce, zwłaszcza jeśli chodzi o skład gleby. Jak zatem przedstawiają się koszty inwestycyjne przydomowej oczyszczalni? Za projekt zapłacimy zazwyczaj ok. 500 zł, choć niekiedy cena może być nieco wyższa lub niższa, w zależności od indywidualnych uwarunkowań (średnio ok. W niektórych przypadkach projekt będzie już zawarty w dokumentacji dostarczonej nam przez firmę, w której zamawiamy oczyszczalnię - w takiej sytuacji nie ponosimy dodatkowych kosztów (przeważnie jest to po prostu wliczone w cenę). Najmniej zapłacimy za prostą oczyszczalnię z drenażem rozsączającym - w przypadku domu jednorodzinnego dla ok. 3-5 osób będzie to koszt ok. 6500-9000 zł. Jeżeli jednak zdecydujemy się na oczyszczalnię ze złożem biologicznym, wydamy kilkanaście tysięcy złotych (przy bardziej zaawansowanych systemach nawet do ok. 20 000 zł).

Przeczytaj także: Przydomowe oczyszczalnie ścieków Zawiercie

Zależnie od wybranego modelu, rozmiaru, za przydomową oczyszczalnię ze złożem biologicznym i osadnikiem wstępnym należy zapłacić od blisko 7 do ok. 12 tys. zł. To z pewnością więcej niż kosztowałoby szambo. Na koszt składają się: osadnik/reaktor biologiczny, układ rozsączający lub pakiety rozsączające, sterownik i armatura, roboty ziemne oraz montaż. W przypadku przydomowej oczyszczalni ścieków cena z montażem jest uzależniona od kilku czynników, przede wszystkim od rodzaju oczyszczalni oraz cennika wykonawcy. Najtańsze są wersje najmniej skomplikowane, niewymagające instalacji zaawansowanej technologii, czyli oczyszczalnie ścieków z drenażem. Jeśli chodzi o ten pierwszy typ, koszt samego osadnika, studzienki rozdzielającej i drenażu z kominkami, przy pojemności osadnika jednokomorowego z tworzywa sztucznego wynoszącej 2 m3, wyniesie około 3 tys. zł.

Koszty Eksploatacyjne

Wysokie koszty poniesione na etapie projektowania i montażu oczyszczalni zostaną nam zrekompensowane w postaci niskich kosztów użytkowania. Roczny koszt utrzymania takiej instalacji to ok. 250-400 zł. Do stałych wydatków zalicza się opłata za energię elektryczną wykorzystywaną do uruchamiania dmuchawy pompy (ok. 13-20 zł miesięcznie, chyba że dom jest wyposażony w fotowoltaikę - wtedy koszt jest znacznie niższy lub praktycznie żaden), a także preparaty zawierające bakterie beztlenowe (ok. 100 zł rocznie). koszt usuwania osadów z osadnika gnilnego - ok. koszt preparatów antybakteryjnych - ok. Opróżnianie zbiornika gnilnego, czyli usuwanie osadu, to koszt ok. 150 zł rocznie, ale i w tym przypadku możemy płacić mniej, jeżeli oczyszczanie odbywa się np. raz na 2 lata. W eksploatacji uwzględnij wywóz osadów (okresowy), zużycie energii (napowietrzanie/pompy - w układach biologicznych) i przeglądy. Na roczny koszt eksploatacji i utrzymania oczyszczalni składają się chemikalia oraz cena za usuwanie osadów z osadnika gnilnego.

Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków vs. Szambo

Oczyszczalnia przydomowa czy szambo? Co wybrać: szambo czy oczyszczalnię? Szambo (zbiornik bezodpływowy) ma niższy próg wejścia, ale regularne wywozy generują stałe koszty eksploatacyjne. Oczyszczalnia drenażowa - ścieki podczyszczone w osadniku gnilnym infiltrują przez układ rur w gruncie (warunek: chłonny grunt, odpowiednia przepuszczalność, zachowanie odległości ochronnych). Oczyszczalnia biologiczna - intensywne oczyszczanie z użyciem osadu czynnego lub złoża biologicznego; stabilna jakość ścieków oczyszczonych, mniejsze wymagania co do gruntu (odprowadzenie np. do pakietów rozsączających). Podstawą decyzji są warunki wodno‑gruntowe (poziom wód gruntowych, przepuszczalność gleby) i dostępna powierzchnia działki. Kompletna oczyszczalnia drenażowa dla niewielkich gospodarstw - ekonomiczny wariant przy sprzyjających warunkach gruntowych. Wytrzymały zbiornik bezodpływowy tam, gdzie warunki nie pozwalają na rozsączanie lub oczyszczalnię. Kompaktowy system biologiczny do domu jednorodzinnego - stabilna jakość ścieków oczyszczonych i elastyczny sposób odprowadzania (pakiety). Wydajny zestaw dla większych gospodarstw - modułowa konstrukcja ułatwia dopasowanie do warunków działki i liczby użytkowników. Zależnie od obciążenia i technologii. Oczyszczalnia przydomowa to wygoda i niskie koszty bieżące, jeśli warunki gruntowe na to pozwalają. Szambo pozostaje rozwiązaniem uniwersalnym, lecz generuje regularne koszty wywozu.

Dofinansowania do Przydomowych Oczyszczalni Ścieków

W niektórych województwach można liczyć na dotację na przydomową oczyszczalnię ścieków. Dofinansowanie obejmuje koszty kwalifikowane, do których zalicza się przygotowanie terenu, zakup i montaż urządzeń czy rozruch instalacji. Mimo stosunkowo wysokiej ceny przydomowe oczyszczalnie ścieków cieszą się dużym zainteresowaniem. Barierą jest z pewnością wysoki koszt wykonania, jednak tu pomagają dofinansowania. Niestety, nie ma jednego, ogólnopolskiego programu dofinansowania do oczyszczalni przydomowej. Na przykład na Śląsku istnieje program pozwalający na uzyskanie pewnych środków na pokrycie kosztów przydomowej oczyszczalni ścieków. Dofinansowanie realizowane jest w ramach pilotażu, który jest finansowany ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. WFOŚiGW w Katowicach realizuje program pilotażowy „Przydomowa oczyszczalnia”. Adresowany jest on do właścicieli i współwłaścicieli domów jednorodzinnych, które położone są na terenie województwa śląskiego. Dofinansowanie można uzyskać na obszarach, gdzie w ciągu najbliższych 5 lat od wystąpienia z wnioskiem nie będzie zbudowana sieć kanalizacyjna. Dotacja wynosi w takim przypadku do 50 proc. kosztów kwalifikowanych budowy przydomowej oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,5 m3/dobę. Nie tylko na Śląsku możesz otrzymać dofinansowanie do budowy przydomowej oczyszczalni ścieków. W wielu gminach da się je uzyskać. Pośrednikiem jest w tym przypadku samorząd. Bywa, że warunkiem uzyskania dotacji jest jednoczesne podjęcie decyzji o likwidacji szamba. Ważne jest też, by wnioskodawca przedstawił opinię, że w perspektywie np.

W 2023 roku z uwagi na wysoką inflację i kryzys tym spowodowany, a także na kwestie związane z COVID-19 i wojną w Ukrainie, jest znacznie mniej dotacji do oczyszczalni ścieków w porównaniu z poprzednimi latami. Warto na bieżąco śledzić informacje, jakie są publikowane na stronach internetowych samorządu. W Rzeszowie funkcjonuje program „Przyjazny dom”, z dotacjami na przydomowe oczyszczalnie ścieków w wysokości do 4500 zł i maksymalnie 30 proc. kosztów kwalifikowanych.

Obowiązki Użytkownika Przydomowej Oczyszczalni

Aby instalacja sprawnie i skutecznie funkcjonowała, należy Konieczne jest oczywiście opróżnianie osadnika. Wymaga ono wezwania wozu asenizacyjnego. Dobrze dobrany osadnik pozwala na przeprowadzanie takich czynności nie częściej niż co dwa lata. Regularne uzupełnianie w osadniku biopreparatów zmniejsza częstotliwość jego opróżniania, bowiem ich obecność wspomaga procesy oczyszczania, redukuje powstawanie kożucha i osadu, minimalizuje ryzyko zatkania przepływu w rurach. Co kilka miesięcy należy czyścić filtry. Wszystkie wskazówki poprawiające wydajność przydomowej oczyszczalni znajdują się w instrukcji producenta. Zależą od rodzaju zastosowanej instalacji i jej indywidualnych wymagać obsługowych. Jeśli chcesz, aby przydomowa oczyszczalnia działała prawidłowo, zadbaj o stosowną konserwację. Przede wszystkim regularnie stosuj specjalne biopreparaty, zgodnie z zaleceniami producenta urządzenia. Aby zapewnić poprawne, bezawaryjne działanie przydomowej oczyszczalni ścieków, należy zlecać okresowo jej przegląd. Co około 3-6 miesięcy niezbędne jest czyszczenie filtrów powietrza, co 3 miesiące sprawdzanie stanu filtra powietrza. Nie ma sztywnych przedziałów czasowych, jakich trzeba przy tym przestrzegać przy serwisie. Należy w tym zakresie stosować się po prostu do zaleceń producenta.

Zalety i Wady Przydomowej Oczyszczalni Ścieków

Użytkownicy przydomowych oczyszczalni wskazują przed wszystkim na takie zalety tego rozwiązania:

niskie koszty eksploatacji
niemal bezobsługowe funkcjonowanie
gwarancja bezpieczeństwa dla środowiska naturalnego

Przydomowa oczyszczalnia ścieków często bywa określana mianem ekologicznego szamba - i to właśnie stanowi jedną z jej najważniejszych zalet: jeżeli jest prawidłowo zaprojektowana i zamontowana, w odpowiednich warunkach będzie rozwiązaniem przyjaznym środowisku. brak nieprzyjemnego zapachu, którego w przypadku szamba zazwyczaj nie da się uniknąć. Na co dzień przydomowa oczyszczalnia ścieków nie wymaga praktycznie żadnych działań ze strony domowników - pod tym względem komfort jest taki sam, jak w domu podłączonym do sieci kanalizacyjnej. Jedyną rzeczą, o której musimy pamiętać, jest systematyczne dodawanie bakterii beztlenowych, które zazwyczaj wrzuca się w formie gotowych tabletek do muszli klozetowej.

Mimo wielu zalet, przydomowa oczyszczalnia ścieków ma także swoje wady, które sprawiają, że nie każdy będzie mógł pozwolić sobie na tego rodzaju instalację. Po pierwsze - musimy dysponować odpowiedniej wielkości działką, o określonym typie podłoża i w miarę niskim poziomie wód gruntowych. W przypadku nieodpowiedniej gleby konieczne będzie wprowadzenie modyfikacji do projektu, a to z kolei zwiększy koszt budowy oczyszczalni. Drugim minusem jest koszt inwestycji. Wprawdzie wydatki poniesione na instalację oczyszczalni zwrócą się dość szybko (średni czas zwrotu to ok. 3 lata) dzięki niskim kosztom eksploatacji, jednak nie zmienia to faktu, że na początku musimy dysponować niemałą sumą, co najczęściej wiąże się z koniecznością zaciągnięcia kredytu. Oczyszczalnia jest też trudniejsza w wykonaniu niż zwykłe szambo - zarówno na etapie projektowania, jak i montażu potrzebujemy doświadczonych fachowców, aby wszystko działało sprawnie. A jakie minusy zauważają ci, którzy zdecydowali się na przydomową oczyszczalnię ścieków? Użytkownicy twierdzą, że w niektórych przypadkach nie da się uniknąć nieprzyjemnego zapachu wydobywającego się z instalacji. Co więcej, obsługa oczyszczalni może przysparzać trudności i uciążliwości. Szczególnie, kiedy systematyka nie jest naszą mocną stroną. Niemniej jednak przydomowa oczyszczalnia ścieków to jednocześnie komfort użytkowania i ekologia. Oznacza ona niskie koszty eksploatacji, pracę niemal w 100% bezobsługową, a jednocześnie troskę o środowisko. To także idealne rozwiązanie dla tych, którzy z wielu względów nie mogą dociągnąć do swojej działki kanalizacji.

tags: #studnia #oczyszczalnia #przydomowa #rekuperator #koszty #eksploatacji