Ozonoterapia w Leczeniu Stopy Cukrzycowej – Badania i Zastosowanie

Szczegóły: Opublikowano: 05. December 2025

Terapia ozonem to alternatywna metoda leczenia, która znajduje zastosowanie w różnych dziedzinach medycyny. Istotą tej terapii jest wykorzystanie mieszaniny ozonu (O3) i tlenu (O2) do unieszkodliwiania bakterii, wirusów, grzybów i innych patogenów. Choć ozonoterapia budzi kontrowersje, jest stosowana w leczeniu wielu stanów zapalnych, zakaźnych i nowotworowych.

Co to jest Ozonoterapia?

Ozonoterapia to alternatywna terapia medyczna, która była stosowana w leczeniu wielu chorób, zaburzeń i urazów. Jej istotą jest inaktywacja, czyli wykorzystanie mieszaniny ozonu (O3) i tlenu (O2) do unieszkodliwienia bakterii, wirusów, grzybów i innych patogenów.

Gaz ten jest odmianą tlenu złożoną z cząsteczek trójatomowych - stąd wzór chemiczny O3. Występuje naturalnie jako składnik atmosfery ziemskiej, tworząc się na wysokości około 30 000 metrów nad poziomem morza pod wpływem promieni ultrafioletowych. Można go również sztucznie wytworzyć w specjalnych generatorach.

Należy jednak pamiętać, że sam ozon jest gazem silnie toksycznym, który w dużych dawkach może być nawet śmiertelny. Dla ludzi jest toksyczny, a wdychany w dużych ilościach może uszkodzić układ oddechowy i sercowo-naczyniowy oraz zniszczyć układ odpornościowy. Niemniej jednak od dziesięcioleci jest używany w niskich stężeniach do celów medycznych i jako środek dezynfekujący. Wywołało to rosnące kontrowersje.

Amerykańscy eksperci twierdzą, że nie ma naukowych podstaw na bezpieczeństwo i skuteczność ozonoterapii. Dlatego nie powinien być stosowany w medycynie.

Przeczytaj także: Działanie ozonowania soli fizjologicznej

Wskazania do Ozonoterapii

Mimo powszechnych wątpliwości, ozonoterapia jest obecnie stosowana w różnych gałęziach medycyny, z których główne to: stomatologia, chirurgia ogólna i naczyniowa, onkologia, reumatologia, ginekologia, diabetologia, dermatologia i kosmetologia. Ozonoterapię stosuje się w leczeniu:

zapalenie stawów i kości,
zapalenie jelit,
Boreliozie,
żółtaczki zakaźnej,
cukrzycy (stopa cukrzycowa),
próchnica zębów i stany zapalne miazgi,
zwyrodnienie plamki żółtej,
guz,
infekcje wirusowe (w tym HIV i SARS),
rany, które się nie goją.

Najczęściej ozonoterapię stosuje się przy przewlekłych chorobach zakaźnych i zapalnych. Teoretyzowano, że ozon stosowany w postaci dożylnej może mieć właściwości antyangiogenne, tworzenie nowych naczyń krwionośnych w guzach nowotworowych.

Ozonoterapia w Kosmetyce

Ozon od lat stosowany jest również w kosmetyce. Stosuje się go w celu nawilżenia skóry, wygładzenia zmarszczek czy poprawy elastyczności skóry. Inne wskazania do ozonoterapii to: trądzik, łuszczyca, cellulit, nadmierna potliwość stóp, usunięcie tkanki tłuszczowej, korekty estetyczne, takie jak podbródek. Dostępne są również kosmetyki do twarzy zawierające ozon, takie jak kremy. Ozonoterapia może również poprawić stan włosów. Salony kosmetyczne i niektóre salony fryzjerskie oferują zabiegi z wykorzystaniem ozonu.

Jak Wygląda Terapia Ozonem?

Pacjenci mogą otrzymywać mieszaninę tlenu i ozonu ogólnoustrojowo lub miejscowo, a właściwe dawkowanie ustalane jest na podstawie badań naukowych.

Najpopularniejsze metody aplikacji to:

Przeczytaj także: Opinie o ozonowaniu w Mysiadle

zastrzyk dożylny,
iniekcja domięśniowa,
podanie dojelitowe,
rękawy ozonowe lub buty ozonowe, czyli specjalne opatrunki nasycone leczniczą mieszanką,
aplikacja dopochwowa,
przepłukać zatoki,
podawany do worka spojówkowego,
do krążka międzykręgowego,
Nasmaruj skórę maścią lub oliwą z oliwek.

Zabieg trwa zwykle około 20 minut. Lekarze zalecają od 10 do 15 wizyt co kilka dni.

Ozonoterapia Stomatologiczna

W stomatologii terapia ozonem jest wykonywana przy niskich stężeniach. Ta terapia jest bakteriobójcza, dlatego ozon musi być stale wytwarzany i zarządzany. Ze względu na swoją skuteczność jest coraz częściej stosowany przez dentystów specjalizujących się w chirurgii, periodontologii i medycynie zachowawczej.

W chirurgii stomatologicznej i implantologii - najczęściej stosowany jest w ranach pooperacyjnych, gdzie również wspomaga gojenie i przyspiesza proces gojenia.
W periodontologii - przyspiesza leczenie niektórych schorzeń dzięki działaniu przeciwzapalnemu.
W uzupełnieniach likwiduje obecną na nich florę bakteryjną, zmniejszając tym samym ryzyko próchnicy zębów pod domniemanym uzupełnieniem.

Ozon jest również stosowany w leczeniu kanałowym. Terapia ozonem może skutecznie dezynfekować miejsca trudno dostępne tradycyjnymi metodami, takie jak kanaliki zębinowe, delty korzeniowe czy kanały boczne. Ozonoterapię można stosować w leczeniu zarówno zębów stałych, jak i mlecznych. Po wstrzyknięciu gaz ten zostanie przekształcony w nadtlenek wodoru (H2O2) w ciągu kilkudziesięciu sekund, wpływając w ten sposób na aktywność krwinek białych, krwinek czerwonych i płytek krwi. Ponadto neutralizuje lub hamuje rozwój bakterii, wirusów i grzybów. Ozon powoduje również rozszerzenie naczyń krwionośnych.

Skutki Uboczne i Przeciwwskazania

Stosunkowo niewiele wiadomo na temat skutków ubocznych ozonoterapii, a opinie na ten temat są bardzo zróżnicowane. Przeciwnicy zwracają uwagę, że ze względu na dużą toksyczność ozonu przekroczenie dopuszczalnej dawki może mieć opłakane skutki. Do najpoważniejszych powikłań należą:

kaszel, ból gardła, duszność, trudności w oddychaniu;
senność, uczucie zmęczenia lub osłabienia;
Szybkie tętno, zaburzenia ciśnienia krwi;
Obrzęk płuc, niewydolność oddechowa.

Głównym przeciwwskazaniem do ozonoterapii jest nietolerancja ozonu. Wiele zależy również od przestrzegania procedury i ściśle określonych dawek. Ponadto należy pamiętać, że ozonoterapii nie można stosować w okresie ciąży i karmienia piersią.

Przeczytaj także: Oczyszczanie powietrza: Ozonowanie czy adsorpcja?

Innowacyjne Terapie Dermatologiczne - Maść Ozonująca GM3

Obiecujące wyniki przynoszą badania nad innowacyjną terapią dermatologiczną - maścią ozonującą GM3, która może zmniejszyć lub całkowicie wyleczyć neuropatię obwodową. Naukowcy z Uniwersytetu Northwestern przetestowali na myszach terapię genową - maść ozonującą GM3 - i osiągnęli obiecujące wyniki.

Nowa metoda miałaby mieć charakter terapii genowej przy użyciu specjalnej maści. Jej działanie polega na hamowaniu powstawania gangliozydu (GM3) poprzez ozonowanie genu syntazy GM3 - enzymu uczestniczącego w syntezie gangliozydu.

W artykule opublikowanym przez „Molecular Pain” ozonowanie cząsteczki GM3 z użyciem maści nie tylko zapobiegało rozwojowi neuropatii u badanych zwierząt, ale również cofało już istniejące zmiany.

Badania wykazały, że u osobników z cukrzycą neuropatia znacznie potęgowała doznania bólowe, przy niewielkiej sile dotyku, natomiast zastosowanie u nich maści ozonującej GM3, spowodowało, że czas reakcji zwierząt na doznania bólowe był porównywalny z czasem, jaki uzyskano u zdrowych myszy.

Ozonowanie Krwi - Metody i Korzyści

Ozonoterapia opiera się na zdolności ozonu do aktywowania mechanizmów biochemicznych w organizmie. Ozonowanie krwi można przeprowadzać na kilka sposobów, z których każdy różni się stopniem inwazyjności oraz efektywnością.

Autohemotransfuzja większa: Polega na pobraniu od pacjenta niewielkiej ilości krwi, zmieszaniu jej z ozonem, a następnie ponownym wprowadzeniu do organizmu.
Autohemotransfuzja mniejsza: Polega na pobraniu mniejszej ilości krwi (10-20 ml) i połączeniu jej z ozonem, po czym podawana jest ona domięśniowo.
Dożylne podawanie ozonu: W tym przypadku mieszanina ozonu i soli fizjologicznej jest wprowadzana bezpośrednio do żył pacjenta. Zabieg trwa około 30 minut i jest dobrze tolerowany przez pacjentów.
Mniej inwazyjne formy ozonoterapii: Ozon podawany jest bezpośrednio do jelita grubego (doodbytniczo) lub do jam nosowych (donosowo). Są to metody stosowane głównie w leczeniu miejscowych stanów zapalnych.

Dzięki właściwościom przeciwzapalnym ozonoterapia może łagodzić objawy chorób autoimmunologicznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów czy stwardnienie rozsiane.

Zastosowanie Autohemotransfuzji z Ozonowaniem w Leczeniu Ran Cukrzycowych

Naukowcy z Krasnoyarsk State Medical University postanowili zbadać skuteczność autohemotransfuzji z ozonowaniem (OA) w leczeniu ran u osób z cukrzycą typu 2. Pobrano próbki krwi i tkanek do badań histologicznych i ELISA na początku eksperymentu (dzień 0) oraz w 9.

Dodatkowe zastosowanie autohemotransfuzji z ozonowaniem przyspieszyło czas pojedynczego i pełnego ziarninowania rany oraz czas do powstania jej nabłonka brzeżnego, w porównaniu z wynikami standardowego leczenia.

Terapia Podciśnieniowa (NPWT) w Leczeniu Zespołu Stopy Cukrzycowej

Terapia podciśnieniowa ran (negative pressure wound therapy - NPWT) i różnego rodzaju zaburzeń gojenia jest coraz powszechniej stosowaną metodą leczenia. Wynika to z uniwersalnego mechanizmu działania terapii podciśnieniowej, który wydaje się szczególnie korzystny w ranach na podłożu zespołu stopy cukrzycowej (ZSC), o złożonej etiologii i trudnych w leczeniu.

W 2016 r. NPWT znalazła się w zaleceniach Wound Healing Society (WHS) dotyczących leczenia stopy cukrzycowej jako metoda poprawiająca wyniki leczenia (zalecenie 7.2.1) poprzez zmniejszanie obrzęku, usuwanie bakterii i produktów ich rozpadu, zbliżanie brzegów rany.

Terapię podciśnieniową określono tam jako jedną z najefektywniejszych metod leczenia ZSC, o stale rosnącym zakresie wskazań.

W zaleceniach dotyczących organizacji opieki nad chorymi z ZSC terapia podciśnieniowa wymieniona jest jako jedna z najważniejszych metod leczenia wspomagającego, również w sytuacjach trudnych klinicznie.

Autorzy zakładają jej stosowanie w warunkach szpitalnych, a posiadanie urządzenia do NPWT jest jednym z wymogów kwalifikacji do programu leczenia ZSC.

Praktyczne aspekty stosowania NPWT w ZSC:

Warunki stosowania: Szpitalne, ambulatoryjne, domowe (szczególnie systemy jednorazowe).
Dobór systemu: Zależny od objętości wysięku (systemy jednorazowe do 100 ml, stacjonarne powyżej).
Przygotowanie rany: Usunięcie tkanki martwiczej, opanowanie infekcji, zapewnienie odpływu wysięku.
Kontrola ukrwienia: Włączenie NPWT możliwe przy odpowiedniej perfuzji rany (TcpO2 > 40 mm Hg, ABI 0,9-1,3 lub TBI ≥ 0,6).
Zakres ciśnień: Zwykle 80-125 mm Hg, w przypadku zaburzeń ukrwienia zmniejszyć do 60-80 mm Hg.
Typ terapii: Najczęściej ciągła, zmiennociśnieniowa lub przerywana w ranach anergicznych.
Płukanie rany: Stosowane w ranach głębokich, kieszeniowych, z ryzykiem biofilmu.
Częstość wymiany opatrunków: Zależna od stanu rany, zwykle 3-5 dni (do 7 dni przy profilaktycznym stosowaniu NPWT).

Podstawowym warunkiem włączenia NPWT jest odpowiednie opracowanie rany, przede wszystkim usunięcie tkanki martwiczej oraz opanowanie infekcji, rewizja rany, zwłaszcza w przestrzeniach leżących głębiej, zapewnienie odpływu wysięku.

Zalecany zakres ciśnień w leczeniu ZSC to 80-125 mm Hg. W leczeniu chirurgicznym z użyciem NPWT stosuje się częściej podciśnienie bliższe 125 mm Hg, a w uzasadnionych przypadkach (np. problemy z uszczelnieniem) nawet wyższe. W przypadku dolegliwości bólowych zgłaszanych przez pacjenta można próbować zmniejszyć ciśnienie. W przypadku zaburzeń ukrwienia (rozważyć, czy można włączyć NPWT!) ciśnienie należy zmniejszyć do wartości 80 mm Hg lub 60 mm Hg.

Uważa się również, że brak postępów gojenia po 2-3 zmianach NPWT jest sygnałem, by zaprzestać jej powtarzania.

Ozonoterapia a Czynniki Wzrostu

Jak pokazują badania Zhang i wsp. opublikowane w 2014 w „Oxidative Medicine and Cellular Longevity”, pod wpływem ozonoterapii u pacjentów ze stopą cukrzycową wzrasta poziom czynników wzrostu: VEGF, TGF beta i PDGF. Jest to mechanizm, dzięki któremu stymulowany jest pierwszy etap gojenia rany - tworzenie nowych naczyń.

W wyniku analizy dostępnych badań klinicznych wyciągnięto wniosek, iż ozonoterapia może zapewniać krótszy czas gojenia się ran przewlekłych w porównaniu z innymi metodami leczenia.

Leczenie Stopy Cukrzycowej - Kompleksowe Podejście

W walce ze stopą cukrzycową kluczowy jest czas i jak najszybsze dostrzeżenie symptomów choroby. Pierwsze, typowe objawy stopy cukrzycowej to pojawiające się na stopach odciski oraz plamy cukrzycowe o ciemnym zabarwieniu, które mogą występować na powierzchni kończyn dolnych, szczególnie na podudziach.

Ozonoterapia stosowana na skórę: Ozon to trzyatomowa cząsteczka tlenu (O3), która wykazuje silne właściwości bakteriobójcze, wirusobójcze i grzybobójcze. W kontakcie ze skórą ozon poprawia mikrokrążenie, jednocześnie utleniając tkanki, co wspomaga proces gojenia się ran.
Ozonowanie krwi: Leczenie cukrzycy ozonem odbywa się również poprzez odbudowę uszkodzonych średnich oraz małych tętnic. To z kolei prowadzi do zahamowania i ograniczenia wielu powikłań związanych z cukrzycą, takich jak choroba wieńcowa czy niedokrwienie.

Regularne stosowanie ozonoterapii prowadzi do stabilizacji poziomu cukru we krwi i umożliwia stopniowe ograniczanie leków przeciwcukrzycowych.

Podsumowanie

Ozonoterapia może odgrywać rolę w leczeniu stopy cukrzycowej, szczególnie w połączeniu z innymi metodami terapeutycznymi. Istotne jest jednak, aby terapia była prowadzona pod ścisłą kontrolą lekarza, z uwzględnieniem potencjalnych ryzyk i korzyści.

Metoda	Opis	Zastosowanie
Ozonoterapia miejscowa	Stosowanie ozonu bezpośrednio na ranę	Działanie bakteriobójcze, poprawa mikrokrążenia
Ozonowanie krwi	Pobranie krwi, nasycenie ozonem i ponowne wprowadzenie do organizmu	Poprawa ukrwienia, stymulacja czynników wzrostu
Terapia podciśnieniowa (NPWT)	Stosowanie podciśnienia na ranę	Usuwanie wysięku, zbliżanie brzegów rany

tags: #rana #cukrzycowa #ozonowanie #badania