Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków z Szambem: Zasady Działania
- Szczegóły
Decyzja o wyborze systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków dla naszego domu to nie tylko kwestia finansowa, ale także ekologiczna i praktyczna. Czy lepiej zdecydować się na przydomową oczyszczalnię ścieków, czy może na szambo ekologiczne? Te dwa rozwiązania, mimo że mają podobny cel - gromadzenie i oczyszczanie ścieków - różnią się od siebie pod wieloma względami.
Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków a Szambo Ekologiczne: Podstawowe Różnice
Przydomowa oczyszczalnia ścieków a szambo ekologiczne to dwa różne rozwiązania, z których pierwsze stawia na ekologiczne i efektywne oczyszczanie ścieków, podczas gdy drugie skupia się głównie na ich gromadzeniu. Przydomowa oczyszczalnia ścieków to zaawansowany system, który służy do oczyszczania ścieków sanitarnych generowanych w gospodarstwie domowym. W przeciwieństwie do szamba ekologicznego, które jedynie gromadzi ścieki, oczyszczalnia ścieków przetwarza je, usuwając z nich zanieczyszczenia i patogeny. Dzięki temu woda oczyszczona może być bezpiecznie odprowadzana do gruntu lub cieków wodnych.
Zasada Działania Przydomowej Oczyszczalni Ścieków
Przydomowa oczyszczalnia ścieków, nazywana również oczyszczalnią biologiczną czy ekologiczną, to system, który wykorzystuje naturalne procesy do oczyszczania ścieków. Zasada działania opiera się na wykorzystaniu mikroorganizmów, które rozkładają zanieczyszczenia organiczne zawarte w ściekach. W oczyszczalni, ścieki przechodzą przez kilka komór - od osadników, przez reaktory biologiczne, aż po komory sedymentacyjne.
Etap 1 - W osadniku gnilnym dzięki obecności bakterii beztlenowych oraz zjawiskom flotacji i sedymentacji zachodzą procesy biochemiczne dzięki, którym osad ulega rozkładowi. W wyniku tych procesów w osadniku pozostaje osad rozpuszczalny w wodzie i sole mineralne.
Szambo Ekologiczne: Alternatywne Rozwiązanie
Szambo ekologiczne to specjalny system oczyszczania ścieków, który działa na zasadzie naturalnej filtracji przez glebę. Składa się ze zbiornika osadowego oraz systemu drenażowego rozlokowanego w gruncie. W zbiorniku osadowym następuje pierwszy etap oczyszczania, polegający na oddzielaniu stałych frakcji od cieczy. Następnie oczyszczony w ten sposób płyn trafia do systemu drenażowego, gdzie, przepływając przez warstwy gleby, jest dodatkowo filtrowany i oczyszczany z pozostałych zanieczyszczeń.
Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania
Zalety i Wady Rozwiązań
Zalety przydomowej oczyszczalni ścieków są dość liczne. W niektórych systemach oczyszczona woda może być wykorzystywana np. do podlewania. Oczywiście, to rozwiązanie ma też swoje wady.
Podstawowa różnica pomiędzy szambem a przydomową oczyszczalnią jest taka, że przydomowa oczyszczalnia ścieków na skutek procesów chemicznych i fizycznych oczyszcza ścieki do tego stopnia, że można je odprowadzić do gruntu lub nawet rowu melioracyjnego nie narażając środowiska naturalnego.
Koszty Inwestycji i Eksploatacji
Takie szambo trzeba jednak regularnie opróżniać, a to wiąże się z kosztem na poziomie nawet 200 zł za jednorazowy wywóz ścieków. W skali roku koszty eksploatacji tradycyjnego szamba przekraczają więc 1000 zł, a w przypadku większych rodzin są znacznie wyższe. Koszt inwestycji w przydomową oczyszczalnię ścieków zwraca się już w kilka lat, a trwałość produkowanych dzisiaj oczyszczalni liczyć w dekadach. Jednocześnie ich bieżąca obsługa nie jest w ogóle problematyczna, gdyż są właściwie bezobsługowe. W skali roku wystarczy wykonać tylko kilka zabiegów eksploatacyjnych, które nie generują zbyt wysokich kosztów. Koszty utrzymania przydomowej oczyszczalni ścieków to od 100 do 500 zł rocznie.
Wymagania Prawne i Lokalizacja
Przepisy prawa jasno określają, że każdy właściciel nieruchomości ma obowiązek przyłączenia jej do sieci kanalizacyjnej. Gdy jest to niemożliwe lub nieopłacalne, należy zainstalować zbiornik bezodpływowy (szambo) bądź oczyszczalnię ścieków. Przydomowa oczyszczalnia ścieków to rozwiązanie nowoczesne, które pozwala na odprowadzenie ścieków oczyszczonych do gruntu lub wody. Wpływa na znacznie ograniczenie kosztów odbioru ścieków. Przydomowa oczyszczalnia jest proekologiczna i prawie całkowicie bezobsługowa. Koszty obsługi takiego urządzenia są minimalne. Takie rozwiązanie ma szereg zalet, jednak wymaga również spełnienia konkretnych wymogów prawnych.
Wymagania prawne dotyczące przydomowych oczyszczalni ścieków
Podstawowymi problemami, które towarzyszą planowaniu budowy własnego systemu oczyszczania ścieków są wymagania prawne. Najczęściej pojawia się pytanie, czy konieczne jest pozwolenie na budowę, czy tylko zgłoszenie? Według aktualnych przepisów Prawa Budowlanego na budowę oczyszczalnia ścieków o wydajności do 7,5 m3/d lub zbiornika bezodpływowego o pojemności do 10 m3 wystarczy jedynie zgłoszenie.
Przeczytaj także: Eco 3000l: cena, opinie, montaż
Oprócz pozwolenia na budowę należy mieć na uwadze pozwolenie wodnoprawne na wprowadzenie ścieków do środowiska. W tym przypadku, jeżeli odprowadzamy ścieki z własnego gospodarstwa domowego lub rolnego w ilości do 5 m3 pozwolenie nie jest konieczne. Przepisy określają to jako zwykłe korzystanie z wód.
Pozwolenie jest obligatoryjne zawsze wtedy, gdy na terenie działki prowadzona jest działalność gospodarcza. Gdy ścieki będą odprowadzane do urządzeń wodnych (np. wyloty urządzeń kanalizacyjnych, za pośrednictwem których ścieki będą kierowane do ziemi, rowów, stawów i innych zbiorników wodnych, etc.) wymagane jest pozwolenie na wykonanie urządzenia wodnego.
Aktem prawnym, który reguluje warunki, jakie trzeba spełnić przy wprowadzeniu do wód lub ziemi ścieków oraz wód opadowych i roztopowych jest Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 12 lipca 2019 r.
Budowa oczyszczalni wiąże się także z uwzględnieniem parametrów wodnogruntowych. Szczegóły wymagań dla różnych rodzajów oczyszczalni zawarto w tabeli.
| Rodzaj oczyszczalni ścieków | Wymagania glebowe | Odległość od poziomu wód gruntowych | Wielkość działki |
|---|---|---|---|
| z drenażem rozsączającym | dobrze lub średnio przepuszczalne (piaski, żwiry i lessy) | > 1,5 m (1) | duża (3) |
| biologiczna | - rozsączanie planowane w gruncie - dobra przepuszczalność,- poza granicami działki (6) | bez znaczenia | mała (4) |
| hydrobotaniczna | - rozsączanie planowane w gruncie - dobra przepuszczalność,- poza granicami działki (6) | bez znaczenia | duża (5) |
1 W przypadku, gdy wody gruntowe znajdują się zbyt wysoko, można zastosować kopiec filtracyjny (nasyp), o takiej wysokości, aby zachować minimalną odległość drenów od poziomu wód gruntowych
Przeczytaj także: Oczyszczalnia ścieków krok po kroku
2 Konieczność zachowania minimalnych odległości na działce, regulowanych przez prawo, determinuje również wielkość działki, na której trzeba rozmieścić elementy systemu oczyszczalni.
3 System wraz z drenażem może zajmować nawet 90 m2, w zależności od ilości odprowadzanych ścieków
4 Oczyszczalnia może zajmować od 8 -10 m2
5 Powierzchnia pod wykop z drenażem oraz podzespoły oczyszczalni zależy od ilości domowników, przy założeniu, że będą to 4 osoby, około 15 m2
6 Wymagania glebowe nie mają wtedy znaczenia, ale wymagane jest Pozwolenie Wodnoprawne
Prawo (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r.) warunkuje również stopień czystości ścieków, które będą odprowadzane do wód z oczyszczalni. Rozróżnia obszary lokalizacji oczyszczalni poza aglomeracją oraz w aglomeracji.
Reasumując, aby odprowadzanie ścieków odbywało się w ramach zwykłego korzystania z wód na własnej działce bez konieczności pozwolenia na budowę i wodnoprawnego, powinny być spełnione warunki:
- zapewnienie dostatecznego oczyszczenia ścieków z zanieczyszczeń,
- ścieki odprowadzane są w ilości do 5 m3
- wydajności oczyszczalni do 7,5 m3/d lub zbiornika bezodpływowego o pojemności do 10 m3
- wody gruntowe są oddzielone minimum 1,5 m warstwą gruntu od miejsca wprowadzenia ścieków
Lokalizacja oraz zalecenia dla przydomowej oczyszczalni ścieków
Lokalizacja prywatnej oczyszczalni ścieków jest ściśle określona w przepisach prawa. Aktem, który zawiera takie wytyczne jest m. in. Prawo Wodne. Opisano w nim dopuszczalne odległości oczyszczalni od wybranych miejsc.
Należy zachować minimalne odległości posadowienia zbiornika, które zawarto w tabeli:
| Wyszczególnione obszary | Element przydomowej oczyszczalni ścieków | Minimalne odległości [m] Dla zbiornika do 10 m3 |
|---|---|---|
| Studnia wody pitnej | Korpus zbiornika na nieczystości ciekłe | 15 |
| Studnia wody pitnej | Instalacji rozsączania wody w gruncie | 30 |
| Budynek jednorodzinny, rekreacyjny lub o zabudowie zagrodowej* | Zbiornik na nieczystości ciekłe | 5 |
| Granica sąsiedniej działki***, droga, ciąg pieszy dla budynków jednorodzinnych, rekreacyjnych lub o zabudowie zagrodowej | Zbiornik na nieczystości ciekłe | 2 |
| kąpieliska, plaże publiczne*** | Przydomowa oczyszczania ścieków | 1000 |
| Przewody telekomunikacyjne | Elementy przydomowej oczyszczalni ścieków np. szambo ekologiczne, system rozsączania oczyszczone ścieków w gruncie | 1,0 |
| Przewody elektryczne | Elementy przydomowej oczyszczalni ścieków np. szambo ekologiczne, system rozsączania oczyszczone ścieków w gruncie | 0,5 - 3,0 |
| Wodociąg | Elementy przydomowej oczyszczalni ścieków np. szambo ekologiczne, system rozsączania oczyszczone ścieków w gruncie | 0,8 |
| Przyłącze gazowe | Elementy przydomowej oczyszczalni ścieków np. szambo ekologiczne, system rozsączania oczyszczone ścieków w gruncie | 1,5 |
| Roślinność (drzewa i inne) | Przydomowa oczyszczania ścieków | Zalecenie min. 3 |
*Wyjątkiem jest, gdy przepływowy szczelny zbiornik podziemny oczyszczalni jest podłączony do instalacji wentylacyjnej powyżej 0,6 m nad górną krawędzią okien i drzwi. W takiej sytuacji zbiornik może być posadowiony w dowolnej odległości od budynków.
***Dopuszcza się usytuowanie zbiorników bezodpływowych w odległości mniejszej niż 2 m od granicy działki, jeżeli na działce sąsiedniej znajdują się podobne urządzenia, ale pod warunkiem zachowania pozostałych odległości.
****Przepisy prawa zabraniają także, aby ścieki były kierowane do jezior oraz ich dopływów, jeżeli czas dopływu ścieków jest krótszy niż 24 godziny. Zabrania się doprowadzanie ścieków bezpośrednio do wód stojących lub podziemnych.
Zalecenia dotyczące lokalizacji zbiornika w odpowiedniej odległości od roślinności wynikają z podejścia zdroworozsądkowego. System korzeniowy mógłby uszkodzić w dalszej perspektywie elementy oczyszczalni. Oprócz tego korzenie utrudniają prace związane z posadowieniem i konserwacją instalacji. Niekorzystne jest umieszczanie zbiornika w zagłębieniach terenu, z uwagi na możliwość zalewania przez wody opadowe. W rezultacie może to powodować wypływanie ścieków. Ponadto niepotrzebnie obciąża to instalację. Takie umieszczenie oczyszczalni może skutecznie obniżyć jej efektywność.
Warto również zwrócić uwagę na korzystne umiejscowienie instalacji względem drogi dojazdowej. Dzięki temu wszelkie prace konserwatorskie oraz wizyty ekipy asenizacyjnej będą znacznie ułatwione. Należy pamiętać o możliwości wydobywaniu się nieprzyjemnych zapachów z wnętrza zbiornika. Prawidłowo działająca instalacja nie powinna generować ich w dużych ilościach. Jednakże zaleca się, aby uwzględnić ten aspekt przy planowaniu budowy.
Planując budowę oczyszczalni warto zwrócić uwagę na obszar strefy przymarzania. Jeżeli przyłącze powstanie w tej strefie, zaleca się zastosowanie średnicy DN160 rury kanalizacyjnych oraz możliwe ograniczenia długości rur. Pozwoli to zminimalizować ryzyko powstawania zatorów w rurach pod wpływem niskiej temperatury. W przypadku gdy przyłącze musi być dłuższe, należy zastosować większy spadek rury lub wykorzystać ocieplenie. Podobnie można rozpatrywać warunki posadowienia zbiornika bezodpływowego. Jeżeli planowane jest płytkie jego posadowienie, zaleca się aby konstrukcja była dwupłaszczowa. Zdecydowanie ograniczy to przymarzanie zawartości, dzięki izolacji powietrznej pomiędzy ściankami.
Rodzaje Przydomowych Oczyszczalni Ścieków
Ze względu na uwarunkowania lokalne stosuje się różne przydomowe oczyszczalnie ścieków. Jest to zależne od warunków glebowych, gdyż najpopularniejsze oczyszczalnie drenażowe wymagają chłonnego podłoża. W takim przypadku niezbędne też jest posiadanie odpowiednio dużej działki. Schemat działania oczyszczalni drenażowych jest bardzo prosty i polega na tym, że oczyszczona woda po prostu wsiąka w podłoże dzięki odpowiedniej konstrukcji studzienek. Wersje biologiczne i roślinne działają zupełnie inaczej i bazują na dodatkowych roślinach lub konstrukcjach mających na celu odseparować nieczystości od oczyszczonej wody.
Przydomowa biologiczna oczyszczalnia ścieków działa na podstawie naturalnych procesów biologicznych, które są wspierane przez mikroorganizmy zasiedlające bioreaktor. Dzięki stałemu napowietrzaniu, mikroorganizmy rozkładają zanieczyszczenia obecne w ściekach, redukując jednocześnie zawartość związków takich jak azot czy fosfor.
Podstawowe procesy biologiczne w oczyszczaniu ścieków
Do podstawowych procesów biologicznych należą nitryfikacja i denitryfikacja. Nitryfikacja to dwuetapowy proces, w którym amoniak jest przekształcany w azotany. Pomaga to zredukować toksyczność amoniaku i przygotowuje azot do dalszego przetworzenia w procesie denitryfikacji. Denitryfikacja to proces przekształcania azotanów w azot gazowy, co zapobiega eutrofizacji i degradacji jakości wód powierzchniowych.
Proces Planowania i Montażu
Zanim rozpocznie się proces planowania inwestycji, trzeba sprawdzić, czy przydomowa oczyszczalnia ścieków może stanąć w danym miejscu. W tym celu wykonuje się badania geotechniczne. Pozwalają one określić przekrój wód gruntowych i rodzaj gruntu. Sam montaż dla inwestora nie różni się od montażu zwykłego szamba. Różnica polega na tym, że prace ziemne zazwyczaj wykonuje się na nieco większej powierzchni, z czym trzeba się liczyć, planując wygląd ogrodu i bezpośredniego otoczenia szamba.
Podsumowanie
Szambo czy oczyszczalnia - to pytanie, przed którym staje wielu właścicieli domów jednorodzinnych. Wybór między przydomową oczyszczalnią ścieków a szambem ekologicznym zależy od wielu czynników, takich jak budżet, wielkość działki, lokalne przepisy oraz indywidualne preferencje ekologiczne. W budownictwie jednorodzinnym zagadnienie zarządzania odpadami w formie ścieków budzi wiele dyskusji. Niestety na terenach wiejskich i podmiejskich bardzo często nie ma dostępu do kanalizacji miejskiej, a to oznacza, że niezbędne jest posiadanie własnego szamba.
tags: #przydomowa #oczyszczalnia #ścieków #z #szambem #zasady
