Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków: Przepisy, Lokalizacja i Wymagania

Szczegóły: Opublikowano: 28. November 2025

Przydomowa oczyszczalnia ścieków to nowoczesne rozwiązanie, pozwalające na odprowadzenie oczyszczonych ścieków do gruntu lub wody, wpływając na znaczne ograniczenie kosztów odbioru ścieków. Jest proekologiczna i prawie całkowicie bezobsługowa, a koszty jej utrzymania są minimalne. Jednakże, budowa i eksploatacja przydomowej oczyszczalni ścieków wiąże się ze spełnieniem konkretnych wymogów prawnych.

Wymagania Prawne Dotyczące Przydomowych Oczyszczalni Ścieków

Podstawowym zagadnieniem jest to, czy konieczne jest pozwolenie na budowę, czy tylko zgłoszenie. Według aktualnych przepisów Prawa Budowlanego, na budowę oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,5 m³/d lub zbiornika bezodpływowego o pojemności do 10 m³ wystarczy jedynie zgłoszenie.

Oprócz pozwolenia na budowę, należy mieć na uwadze pozwolenie wodnoprawne na wprowadzenie ścieków do środowiska. W tym przypadku, jeżeli odprowadzamy ścieki z własnego gospodarstwa domowego lub rolnego w ilości do 5 m³, pozwolenie nie jest konieczne. Przepisy określają to jako zwykłe korzystanie z wód.

Pozwolenie jest obligatoryjne zawsze wtedy, gdy na terenie działki prowadzona jest działalność gospodarcza. Gdy ścieki będą odprowadzane do urządzeń wodnych (np. wyloty urządzeń kanalizacyjnych, za pośrednictwem których ścieki będą kierowane do ziemi, rowów, stawów i innych zbiorników wodnych, etc.) wymagane jest pozwolenie na wykonanie urządzenia wodnego.

Aktem prawnym, który reguluje warunki, jakie trzeba spełnić przy wprowadzeniu do wód lub ziemi ścieków oraz wód opadowych i roztopowych jest Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 12 lipca 2019 r. Budowa oczyszczalni wiąże się także z uwzględnieniem parametrów wodnogruntowych.

Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania

Wymagania Glebowe i Odległości Od Wód Gruntowych dla Różnych Rodzajów Oczyszczalni Ścieków

Szczegóły wymagań dla różnych rodzajów oczyszczalni zawarto w tabeli:

Rodzaj oczyszczalni ścieków	Wymagania glebowe	Odległość od poziomu wód gruntowych	Wielkość działki
z drenażem rozsączającym	dobrze lub średnio przepuszczalne (piaski, żwiry i lessy)	> 1,5 m (1)	duża (3)
biologiczna rozsączanie planowane w gruncie - dobra przepuszczalność poza granicami działki (6)	bez znaczenia	mała (4)
hydrobotaniczna rozsączanie planowane w gruncie - dobra przepuszczalność poza granicami działki (6)	bez znaczenia	duża (5)

Uwagi:

W przypadku, gdy wody gruntowe znajdują się zbyt wysoko, można zastosować kopiec filtracyjny (nasyp), o takiej wysokości, aby zachować minimalną odległość drenów od poziomu wód gruntowych.
Konieczność zachowania minimalnych odległości na działce, regulowanych przez prawo, determinuje również wielkość działki, na której trzeba rozmieścić elementy systemu oczyszczalni.
System wraz z drenażem może zajmować nawet 90 m², w zależności od ilości odprowadzanych ścieków.
Oczyszczalnia może zajmować od 8 -10 m².
Powierzchnia pod wykop z drenażem oraz podzespoły oczyszczalni zależy od ilości domowników, przy założeniu, że będą to 4 osoby, około 15 m².
Wymagania glebowe nie mają wtedy znaczenia, ale wymagane jest Pozwolenie Wodnoprawne.

Prawo (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r.) warunkuje również stopień czystości ścieków, które będą odprowadzane do wód z oczyszczalni.

Reasumując, aby odprowadzanie ścieków odbywało się w ramach zwykłego korzystania z wód na własnej działce bez konieczności pozwolenia na budowę i wodnoprawnego, powinny być spełnione następujące warunki:

zapewnienie dostatecznego oczyszczenia ścieków z zanieczyszczeń,
ścieki odprowadzane są w ilości do 5 m³,
wydajności oczyszczalni do 7,5 m³/d lub zbiornika bezodpływowego o pojemności do 10 m³,
wody gruntowe są oddzielone minimum 1,5 m warstwą gruntu od miejsca wprowadzenia ścieków.

Lokalizacja Przydomowej Oczyszczalni Ścieków

Lokalizacja prywatnej oczyszczalni ścieków jest ściśle określona w przepisach prawa, m. in. w Prawie Wodnym. Opisano w nim dopuszczalne odległości oczyszczalni od wybranych miejsc.

Przeczytaj także: Eco 3000l: cena, opinie, montaż

Należy zachować minimalne odległości posadowienia zbiornika, które zawarto w tabeli:

Wyszczególnione obszary	Element przydomowej oczyszczalni ścieków	Minimalne odległości [m]
		Dla zbiornika do 10 m³	Dla zbiornika od 10 do 50 m³	Dla zbiornika od 50 m³
Studnia wody pitnej	Korpus zbiornika na nieczystości ciekłe	15
	Instalacji rozsączania wody w gruncie	30
Budynek jednorodzinny, rekreacyjny lub o zabudowie zagrodowej*	Zbiornik na nieczystości ciekłe	5	30	x**
Pozostałe budynki		15	30	x**
Granica sąsiedniej działki***, droga, ciąg pieszy dla budynków jednorodzinnych, rekreacyjnych lub o zabudowie zagrodowej	Zbiornik na nieczystości ciekłe	2 7,5 (od granicy działki) 10 (od drogi)		x**
Dla pozostałych budynków		7,5	7,5 (od granicy działki) 10 (od drogi)	X**
Kąpieliska, plaże publiczne***	Przydomowa oczyszczania ścieków	1000
Przewody telekomunikacyjne	Elementy przydomowej oczyszczalni ścieków np. szambo ekologiczne, system rozsączania oczyszczone ścieków w gruncie	1,0
Przewody elektryczne		0,5 - 3,0
Wodociąg		0,8
Przyłącze gazowe		1,5
Roślinność (drzewa i inne)	Przydomowa oczyszczania ścieków	Zalecenie min. 3

Objaśnienia:

*Wyjątkiem jest, gdy przepływowy szczelny zbiornik podziemny oczyszczalni jest podłączony do instalacji wentylacyjnej powyżej 0,6 m nad górną krawędzią okien i drzwi. W takiej sytuacji zbiornik może być posadowiony w dowolnej odległości od budynków.
**Odległości ustalane indywidualnie zgodnie z ekspertyzą techniczną, przyjętą przez państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.
***Dopuszcza się usytuowanie zbiorników bezodpływowych w odległości mniejszej niż 2 m od granicy działki, jeżeli na działce sąsiedniej znajdują się podobne urządzenia, ale pod warunkiem zachowania pozostałych odległości.
****Przepisy prawa zabraniają także, aby ścieki były kierowane do jezior oraz ich dopływów, jeżeli czas dopływu ścieków jest krótszy niż 24 godziny. Zabrania się doprowadzanie ścieków bezpośrednio do wód stojących lub podziemnych.

Zalecenia dotyczące lokalizacji zbiornika w odpowiedniej odległości od roślinności wynikają z podejścia zdroworozsądkowego. System korzeniowy mógłby uszkodzić w dalszej perspektywie elementy oczyszczalni. Oprócz tego korzenie utrudniają prace związane z posadowieniem i konserwacją instalacji. Niekorzystne jest umieszczanie zbiornika w zagłębieniach terenu, z uwagi na możliwość zalewania przez wody opadowe. W rezultacie może to powodować wypływanie ścieków. Ponadto niepotrzebnie obciąża to instalację. Takie umieszczenie oczyszczalni może skutecznie obniżyć jej efektywność.

Warto również zwrócić uwagę na korzystne umiejscowienie instalacji względem drogi dojazdowej. Dzięki temu wszelkie prace konserwatorskie oraz wizyty ekipy asenizacyjnej będą znacznie ułatwione. Należy pamiętać o możliwości wydobywaniu się nieprzyjemnych zapachów z wnętrza zbiornika. Prawidłowo działająca instalacja nie powinna generować ich w dużych ilościach. Jednakże zaleca się, aby uwzględnić ten aspekt przy planowaniu budowy.

Szambo a Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków - Porównanie

Wielu inwestorów zastanawia się, co jest bardziej opłacalne i wygodne: nowoczesna oczyszczalnia przydomowa czy zwykłe szambo bezodpływowe. Poniżej porównujemy te rozwiązania pod kilkoma kluczowymi względami:

Przeczytaj także: Oczyszczalnia ścieków krok po kroku

Koszty inwestycyjne: Budowa oczyszczalni jest droższa. Dla domu jednorodzinnego koszt zakupu i montażu oczyszczalni biologicznej to zwykle 16-20 tys. zł, podczas gdy montaż szamba (np. betonowego zbiornika 10 m³) może zamknąć się w 6-8 tys. zł.
Koszty eksploatacji: Tutaj oczyszczalnia zdecydowanie wygrywa. Jej roczne koszty utrzymania (energia + wywóz osadu) to rząd kilkuset złotych - np. około 500 zł/rok. Natomiast szambo wymaga częstego opróżniania przez wóz asenizacyjny.
Wygoda i niezależność: Posiadając oczyszczalnię, domownik uniezależnia się od usług asenizacyjnych. Oczyszczalnię wystarczy doglądać okresowo. W przypadku szamba życie dyktuje harmonogram wywozu - pełny zbiornik oznacza konieczność natychmiastowego opróżnienia.
Zapachy i estetyka: Nowoczesna oczyszczalnia jest bezwonna. Dobrze eksploatowana oczyszczalnia nie powinna wydzielać prawie żadnej woni. Natomiast szambo (szczególnie nieszczelne lub przepełnione) potrafi generować bardzo nieprzyjemne zapachy.
Ekologia: Oczyszczalnia to rozwiązanie proekologiczne - ścieki są neutralizowane zanim trafią do środowiska, dzięki czemu nie dochodzi do skażenia wód gruntowych ani gleby. Z kolei szambo jedynie magazynuje nieczystości.

Podsumowanie Kosztów w Perspektywie 10 Lat

Przyjrzyjmy się realnym wydatkom dla 5-osobowej rodziny:

Rodzaj wydatku	Szambo	Oczyszczalnia
Koszt budowy	6 000 zł	16 000 zł
Roczna eksploatacja	6 000 zł	500 zł
Koszty 10-letnie	66 000 zł	21 000 zł
Oszczędność	-	45 000 zł

Checklista Inwestora: o Czym Pamiętać Przed Wyborem Przydomowej Oczyszczalni

Planując budowę przydomowej oczyszczalni, warto wcześniej przemyśleć kilka kwestii i sprawdzić warunki, aby inwestycja przebiegła sprawnie i bez przykrych niespodzianek. Oto lista kontrolna dla inwestora:

Ocena gruntu i warunków wodnych
Liczba użytkowników i dobór wielkości
Dostępna przestrzeń na działce
Wymagania prawne i formalne
Wybór sprawdzonego dostawcy i certyfikatu
Organizacja montażu i odbiorów
Plan utrzymania i serwis

Studzienka Wodomierzowa - Przepisy i Warunki Montażu

Studzienka wodomierzowa to instalacja umożliwiająca dokonywanie sprawnych i dokładnych odczytów poboru wody pochodzącej od lokalnych operatorów. Tego typu urządzenia montuje się w lokalizacjach, w których nie ma możliwości umiejscowienia wodomierzy we wnętrzach domów, altan, komórek, garaży lub innych obiektów i budynków.

Aby zyskać pewność, że instalacja, jak i późniejsze użytkowanie tego typu rozwiązań odbywają się zgodnie z prawem - warto zapoznać się z polskimi przepisami, a konkretniej - Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury (z dnia 12.04.2002 roku) w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Do najważniejszych zapisów, które dotyczą montażu i eksploatacji studzienek na wodomierze, zaliczamy:

Zastosowanie zabezpieczenia przed wodami gruntowymi i opadowymi: Studzienka wodomierzowa umieszczona poza budynkiem musi zostać wyposażona w skuteczny system chroniący ją przed napływem wody pochodzącej z zewnątrz (spoza instalacji wodno-kanalizacyjnej).
Użycie odpowiednich komponentów i materiałów: Konstrukcja studzienki musi zostać wykonana z surowca zapewniającego trwałość. W jej wnętrzu powinny znaleźć się także specjalne stopnie, uchwyty bądź klamry, które umożliwią wygodny i łatwy dostęp do całej instalacji.
Wybór studzienki o dopasowanym rozmiarze: Jej średnica w tzw. świetle powinna wynosić minimum 60 centymetrów. W tym miejscu warto kierować się zasadą pt.: im większa średnica przewodów wodociągowych, tym większa średnica samej studzienki.
Zachowanie właściwych odległości od granicy działki: Minimalna odległość od ogrodzenia lub granicy Twojego terenu wynosi dokładnie 2 metry.
Umieszczenie studzienki wodomierzowej na właściwej głębokości: Studzienka powinna być wkopana na głębokość, która pozwoli utrzymać w niej dodatnią temperaturę, a także uchroni przed wodami opadowymi oraz gruntowymi. Sam właz musi z kolei znajdować się na równi z powierzchnią gruntu.

Lokalizacja Szamba: Przepisy i Odległości

Usytuowanie szamba na działce powinno być dobrze przemyślane ze względów praktycznych i bezpieczeństwa eksploatacji. Przepisy prawne dokładnie określają, w jakiej lokalizacji może znajdować się szambo przydomowe. Zgodnie z aktualną ustawą szambo o pojemności do 10 m³ przy domu jednorodzinnym musi znajdować się co najmniej 5 metrów od drzwi i okien budynków mieszkalnych.

Aby wybudować własny zbiornik na ścieki, należy zgłosić ten zamiar w najbliższym starostwie powiatowym lub urzędzie miasta. Dla zbiorników bezodpływowych do 10 m³ nie potrzebujemy formalnego pozwolenia na budowę. Składamy jedynie zgłoszenie i jeśli urząd nie wyda sprzeciwu w 21 dni od daty utrzymania, możemy przystąpić do instalacji szamba. Dla zbiorników większych niż 10 m³ konieczne jest uzyskanie pozwolenie na budowę.

Odległości Pokryw i Wylotów Wentylacji od Urządzeń Sanitarnych

§ 36. [Odległość urządzeń sanitarno-gospodarczych]

Odległość pokryw i wylotów wentylacji ze zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe, dołów ustępów nieskanalizowanych o liczbie miejsc nie większej niż 4 i podobnych urządzeń sanitarno-gospodarczych o pojemności do 10 m³ powinna wynosić co najmniej:
- od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz do magazynów produktów spożywczych - 15 m;
- od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego - 7,5 m.
W zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej odległości, o których mowa w ust. 1, powinny wynosić co najmniej:
- od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi - 5 m, przy czym nie dotyczy to dołów ustępowych w zabudowie jednorodzinnej;
- od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego - 2 m.
Odległości pokryw i wylotów wentylacji z dołów ustępów nieskanalizowanych o liczbie miejsc większej niż 4 oraz zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe i kompostowników o pojemności powyżej 10 m³ do 50 m³ powinny wynosić co najmniej:
- od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń wymienionych w ust. 1 pkt 1 - 30 m;
- od granicy działki sąsiedniej - 7,5 m;
- od linii rozgraniczającej drogi (ulicy) lub ciągu pieszego - 10 m.
Właściwy organ w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w porozumieniu z państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, może ustalić dla działek budowlanych położonych przy zabudowanych działkach sąsiednich odległości mniejsze niż określone w ust. 1 i 2.
Kryte zbiorniki bezodpływowe na nieczystości ciekłe oraz doły ustępowe mogą być sytuowane w odległości mniejszej niż 2 m od granicy, w tym także przy granicy działek, jeżeli sąsiadują z podobnymi urządzeniami na działce sąsiedniej, pod warunkiem zachowania odległości określonych w § 31 i § 36.

tags: #przydomowa #oczyszczalnia #ścieków #właz #przepisy