Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków: Wielkość Działki i Wymagania

Szczegóły: Opublikowano: 24. November 2025

Przydomowe oczyszczalnie ścieków (POŚ) to coraz popularniejsze rozwiązanie dla właścicieli domów jednorodzinnych, którzy nie mają dostępu do centralnej kanalizacji lub chcą uniezależnić się od niej. POŚ pozwalają na lokalne oczyszczanie ścieków bytowych i odprowadzanie ich do gruntu lub wód powierzchniowych, co niesie ze sobą korzyści ekologiczne i ekonomiczne. Decydując się na przydomową oczyszczalnię ścieków, trzeba jednak pamiętać o licznych przepisach prawnych i wymaganiach technicznych, które należy spełnić.

Co to jest przydomowa oczyszczalnia ścieków?

Zgodnie z definicją zawartą w Prawie budowlanym, przydomowa oczyszczalnia ścieków to “zespół urządzeń służących do oczyszczania ścieków bytowych z budynków mieszkalnych jednorodzinnych, spełniający wymagania określone w przepisach odrębnych”.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków może stanowić integralną część każdego domku jednorodzinnego, mniejszego kompleksu mieszkalnego, budynku działalności gospodarczej, a także szkoły lub innych budynków użyteczności publicznej.

Wyróżniamy dwa główne rodzaje przydomowych oczyszczalni ścieków:

Biologiczne - wykorzystujące procesy tlenowe lub beztlenowe do rozkładu zanieczyszczeń organicznych. Składają się z osadnika wstępnego, komory napowietrzania i osadnika wtórnego.
Drenażowe - oczyszczające ścieki w złożu gruntowym, przez które przepływają. Wymagają większej powierzchni działki i odpowiednich warunków gruntowo-wodnych.

Niezależnie od typu, przydomowa oczyszczalnia ścieków działa na zasadzie trzystopniowego oczyszczania:

Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania

Mechanicznego - usuwania zawiesin i części stałych w osadniku wstępnym.
Chemicznego - strącania fosforu za pomocą koagulantów.
Biologicznego - rozkładu zanieczyszczeń organicznych przez mikroorganizmy w komorze napowietrzania lub złożu gruntowym.

Przepisy prawne dotyczące przydomowych oczyszczalni ścieków

Prawo budowlane a POŚ

Zgodnie z Prawem budowlanym, budowa przydomowej oczyszczalni ścieków wymaga zgłoszenia lub pozwolenia na budowę, w zależności od jej wydajności:

POŚ o wydajności do 7,5 m³ na dobę - wystarczy zgłoszenie budowy w starostwie powiatowym lub urzędzie miasta.
POŚ o wydajności powyżej 7,5 m³ na dobę - konieczne jest uzyskanie pozwolenia na budowę.

Zgłoszenie budowy POŚ powinno zawierać:

Oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.
Mapę z rozmieszczeniem urządzeń oczyszczalni na działce.
Opis techniczny oczyszczalni, wraz z danymi o jej wydajności i sposobie odprowadzania ścieków.

Prawo wodne i zgłoszenie wodnoprawne

Prawo wodne nakłada obowiązek uzyskania zgłoszenia wodnoprawnego dla przydomowych oczyszczalni ścieków o określonej przepustowości:

POŚ o przepustowości do 5 m³ na dobę - wymagane jest zgłoszenie wodnoprawne w Nadzorze Wodnym.
POŚ o przepustowości powyżej 5 m³ na dobę - konieczne jest uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego.

Zgłoszenie wodnoprawne powinno zawierać informacje o:

Ilości i jakości odprowadzanych ścieków.
Sposobie ich oczyszczania i odprowadzania do odbiornika.
Wpływie na stan wód powierzchniowych i podziemnych.

Inne regulacje prawne

Przy planowaniu i eksploatacji przydomowej oczyszczalni ścieków należy także uwzględnić:

Przeczytaj także: Eco 3000l: cena, opinie, montaż

Ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, która zobowiązuje właścicieli nieruchomości do przyłączenia się do istniejącej sieci kanalizacyjnej lub wyposażenia nieruchomości w zbiornik bezodpływowy albo przydomową oczyszczalnię ścieków.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, które określa dopuszczalne stężenia zanieczyszczeń w ściekach odprowadzanych do wód lub do ziemi.

Wymagania techniczne i lokalizacyjne

Aby w pełni wykorzystać możliwości urządzeń należy również zwrócić uwagę na dobór wielkości oczyszczalni oraz sposób rozsączenia oczyszczonych ścieków w gruncie. Pozwoli to uniknąć problemów w trakcie użytkowania przydomowej oczyszczalni ścieków.

Warunki gruntowo-wodne

Wybierając rodzaj przydomowej oczyszczalni ścieków, trzeba wziąć pod uwagę warunki panujące na działce:

Przepuszczalność gruntu - determinuje możliwość zastosowania oczyszczalni drenażowej. Grunt musi być na tyle przepuszczalny, aby umożliwić swobodny przepływ ścieków przez złoże. Aby się tego dowiedzieć należy zlecić geologowi badanie gruntu naszej działki, a także wykonać test perkolacyjny. Na tej podstawie określimy rodzaj i rozmiar warstwy podsypki, którą trzeba będzie wykonać pod drenażem lub studnią chłonną.
Poziom wód gruntowych - wysoki poziom wód uniemożliwia montaż oczyszczalni drenażowej. W takiej sytuacji lepszym rozwiązaniem będzie oczyszczalnia biologiczna. Poziom wód gruntowych będzie decydował o tym, na jakiej głębokości można będzie zamontować drenaż lub inny system rozsączania. Jeżeli będzie on wysoki, to trzeba będzie wykonać nasyp i zainstalować przepompownię, aby zachować minimum 1,5 m pomiędzy wodami gruntowymi, a miejscem zrzutu ścieków.

Jeżeli posiadasz działkę na gruncie z wysokim poziomem wód gruntowych, warto zamontować oczyszczalnię biologiczną z drenażem rozsączającym ułożonym w nasypie. W sytuacji, kiedy poziom wód gruntowych jest niski (tzn. lustro wód gruntowych znajduje się min. 1,5 m pod dnem rury drenażowej) można zamontować drenaż rozsączający w gruncie. W przypadku mniejszej powierzchni działki, jako złoża filtracyjnego, zamiast żwiru płukanego można użyć pakietów rozsączających.

Odległości od obiektów

Każda przydomowa oczyszczalnia ścieków powinna znajdować się na terenie działki zarządcy. Samo jej usytuowanie nie jest również bez znaczenia. Przydomowa oczyszczalnia ścieków musi zachować następujące odległości od obiektów:

Granicy działki - minimum 2 metry. W tym przypadku trzeba zachować dystans 2 m. Trzeba również wiedzieć ile od granicy działki może znajdować się przydomowa oczyszczalnia ścieków.
Budynków mieszkalnych - minimum 5 metrów. Bardzo istotne jest właściwe usytuowanie oczyszczalni względem okien i drzwi zewnętrznych domu. Odległość ta powinna wynosić minimum 5 m, ale jeżeli odpowietrzenie oczyszczalni zostanie odprowadzone przez instalację kanalizacyjną min. 0,6 m powyżej górnej krawędzi okien i drzwi zewnętrznych, można zbiornik oczyszczalni zamontować w bliższym sąsiedztwie budynku.
Studni - minimum 15 metrów dla instalacji biologicznej i minimum 70 metrów dla układu drenażowego. Samo miejsce jakie zajmuje oczyszczalnia nie wymaga zbyt dużej powierzchni, zwłaszcza w przypadku oczyszczalni biologicznej. Jednak wedle wymogów prawa budowlanego oczyszczalnia ścieków wraz z systemem odprowadzenia oczyszczonych ścieków muszą być zamontowane z zachowaniem odpowiednich odległości od obiektów.
1,5 m od rur z gazem i wodą.
0,8 m od kabli elektrycznych.
Miejsce odprowadzenia oczyszczonych ścieków z oczyszczalni biologicznej np. studnia chłonna musi znajdować się w odległości minimum 30 m od studni wody pitnej.
Drenaż rozłączający rozprowadzający ścieki z oczyszczalni drenażowej (ekologicznej) musi znajdować się w odległości minimum 70 m od studni wody pitnej.
Zaleca się również zachowanie odległości 3 m od drzew i krzewów posiadających rozbudowany system korzeniowy.

Poza tym miejsce wprowadzenia oczyszczonych ścieków musi być oddzielone warstwą gruntu wynoszącą minimum 1,5 m nad najwyższym poziomem wód gruntowych.

Przeczytaj także: Oczyszczalnia ścieków krok po kroku

Powierzchnia działki

Minimalna powierzchnia działki, na której można zamontować przydomową oczyszczalnię ścieków, zależy od rodzaju oczyszczalni:

Oczyszczalnie biologiczne (kompaktowe) - wymagają stosunkowo niewielkiej powierzchni, rzędu kilkudziesięciu metrów kwadratowych. Są dobrym rozwiązaniem dla małych działek.
Oczyszczalnie drenażowe - potrzebują większej powierzchni na układ rozsączający, proporcjonalnej do ilości odprowadzanych ścieków. Minimalna powierzchnia to zazwyczaj kilkaset metrów kwadratowych.

To, ile miejsca będzie potrzebne na przydomową oczyszczalnię ścieków, w dużej mierze zależy od modelu, na który się zdecydujemy. Oczyszczalnia drenażowa będzie potrzebowała sporej powierzchni na system rozsączania, nawet 100 m² lub więcej. Natomiast kompaktowa oczyszczalnia biologiczna zajmie jedynie kilkanaście m² działki.

Powierzchnia montażu przydomowej oczyszczalni ścieków zależy przede wszystkim od rodzaju oczyszczalni. Najwięcej miejsca zajmuje oczyszczalnia drenażowa. Osadnik gnilny potrzebuje około 4 m² natomiast system drenaży rozsączających nawet 90 m². Zdecydowanie mniej miejsca zajmuje oczyszczalnia biologiczna, która może być zamontowana na kilkunastu m². Jej powierzchnia w dużej mierze zależy od tego czy oczyszczalnia składa się z jednego czy dwóch zbiorników oraz w jaki sposób będą odprowadzane oczyszczone ścieki.

Domy wolnostojące zwykle mają większe działki, więc możliwości wyboru oczyszczalni są również większe. A zatem, może oczyszczalnia drenażowa? Musimy sobie dobrze zdawać sprawę ile miejsca potrzeba na przydomową oczyszczalnię ścieków z drenażem. System rozsączania potrzebuje sporą powierzchnię, która przy kilkunastu stałych mieszkańcach potrafi zaskoczyć. Jeżeli jednak montujemy urządzenie dla mniejszej ilości osób: 4 lub 6, to na działce z domem wolnostojącym miejsca powinno wystarczyć. Jednocześnie nic nie stoi na przeszkodzie, aby na dużej działce zainstalować oczyszczalnię biologiczną, a zaoszczędzoną przestrzeń wykorzystać bez ograniczeń i według upodobań.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków odległości od obiektów

Element zabudowy (zagospodarowania terenu)	Odległość od biologicznej oczyszczalni	Odległość od systemu rozsączającego
Granica posesji lub droga	2 metry	2 metry
Dom	Brak norm	Brak norm
Studnia (ujęcie wody)	15 metrów	30 metrów
Rurociągi (gaz, woda)	1,5 metra	1,5 metra
Przewody elektryczne	0,8 metra	0,8 metra
Drzewa i krzewy	Brak norm	3 metry

Formalności krok po kroku - jak zalegalizować przydomową oczyszczalnię ścieków?

Zgłoszenie budowy w starostwie powiatowym lub urzędzie miasta (dla POŚ o wydajności do 7,5 m³ na dobę). Do zgłoszenia należy dołączyć:
- Oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.
- Mapę z rozmieszczeniem urządzeń oczyszczalni na działce.
- Opis techniczny oczyszczalni, wraz z danymi o jej wydajności i sposobie odprowadzania ścieków.
Zgłoszenie wodnoprawne w Nadzorze Wodnym (dla POŚ o przepustowości do 5 m³ na dobę). Zgłoszenie powinno zawierać informacje o ilości i jakości odprowadzanych ścieków, sposobie ich oczyszczania i odprowadzania do odbiornika oraz wpływie na stan wód.
Uzyskanie pozwolenia na budowę (dla POŚ o wydajności powyżej 7,5 m³ na dobę) lub pozwolenia wodnoprawnego (dla POŚ o przepustowości powyżej 5 m³ na dobę), jeśli jest wymagane.
Montaż i odbiór przydomowej oczyszczalni ścieków przez uprawnionego instalatora.
Zgłoszenie zakończenia budowy do nadzoru budowlanego (dla POŚ wymagających pozwolenia na budowę).

Eksploatacja i konserwacja przydomowej oczyszczalni ścieków

Zasady prawidłowej eksploatacji

Aby zapewnić długotrwałe i efektywne działanie przydomowej oczyszczalni ścieków, należy przestrzegać kilku podstawowych zasad:

Regularnie usuwać osady z osadnika wstępnego, zgodnie z zaleceniami producenta (zazwyczaj raz na 6-12 miesięcy).
Nie wrzucać do oczyszczalni substancji szkodliwych, takich jak środki chemiczne, oleje, tłuszcze, resztki jedzenia, które mogą zaburzyć procesy biologiczne.
Stosować biopreparaty wspomagające rozkład tłuszczów i innych zanieczyszczeń organicznych.
Nie dopuszczać do przeciążenia oczyszczalni nadmierną ilością ścieków (np. poprzez oszczędne gospodarowanie wodą).

Najczęstsze błędy eksploatacyjne

Do najczęstszych błędów popełnianych przez użytkowników przydomowych oczyszczalni ścieków należą:

Nieregularne usuwanie osadów z osadnika wstępnego, co prowadzi do jego przepełnienia i zaburzenia pracy oczyszczalni.
Wprowadzanie niedozwolonych substancji, takich jak chemikalia, oleje, tłuszcze, które niszczą florę bakteryjną w komorze biologicznej.
Dostawanie się wody opadowej do oczyszczalni, co powoduje jej przeciążenie hydrauliczne i wypłukiwanie osadu czynnego.

Serwis i konserwacja

Regularne przeglądy i konserwacja to klucz do bezawaryjnej pracy przydomowej oczyszczalni ścieków. Należy:

Przestrzegać harmonogramu opróżniania osadnika wstępnego, określonego w instrukcji eksploatacji (zazwyczaj raz na 6-12 miesięcy). Oczyszczanie ścieków powinno odbywać się zgodnie z zaleceniami producenta. W zależności od rodzaju oczyszczalni, konserwację należy przeprowadzać co 6-12 miesięcy.
Kontrolować stan techniczny urządzeń oczyszczalni (pompy, napowietrzacze, systemy sterowania) i w razie potrzeby dokonywać niezbędnych napraw lub wymian.
Monitorować jakość odprowadzanych ścieków pod kątem zgodności z wymaganiami prawnymi. Regularne sprawdzanie wydajności oczyszczalni, poprzez monitorowanie poziomów substancji organicznych oraz ilości ścieków odprowadzanych, pozwala wykryć ewentualne problemy i podjąć odpowiednie działania naprawcze.

Warto rozważyć podpisanie umowy serwisowej z firmą specjalizującą się w obsłudze przydomowych oczyszczalni ścieków, która zadba o regularne przeglądy i konserwację.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków a ochrona środowiska

Przydomowe oczyszczalnie ścieków, przy prawidłowej eksploatacji, mają pozytywny wpływ na środowisko:

Redukują zanieczyszczenia organiczne, związki azotu i fosforu ze ścieków bytowych.
Umożliwiają bezpieczne odprowadzanie oczyszczonych ścieków do gruntu lub wód powierzchniowych.
Zmniejszają ryzyko skażenia wód gruntowych w porównaniu z nieszczelnymi zbiornikami bezodpływowymi (szambami).

Ekologiczne aspekty

Posiadanie przydomowej oczyszczalni ścieków niesie ze sobą dodatkowe korzyści ekologiczne:

Oczyszczone ścieki można wykorzystać do nawadniania ogrodu lub trawnika, co ogranicza zużycie wody z sieci.
POŚ zmniejszają obciążenie lokalnej infrastruktury kanalizacyjnej i oczyszczalni zbiorczych.
Przyczyniają się do zachowania naturalnego obiegu wody w przyrodzie.

Czy przydomowa oczyszczalnia ścieków się opłaca? Analiza kosztów i oszczędności

Decydując się na przydomową oczyszczalnię ścieków, warto przeanalizować jej koszty w porównaniu z tradycyjnym odprowadzaniem ścieków do szamba lub sieci kanalizacyjnej.

Koszty inwestycyjne POŚ obejmują:

Zakup urządzeń oczyszczalni (osadnik, komora biologiczna, układ rozsączający).
Montaż i podłączenie do instalacji kanalizacyjnej budynku.
Ewentualne prace ziemne i przygotowanie terenu.

Ceny kompletnych zestawów przydomowych oczyszczalni ścieków zaczynają się od około 5000 zł dla najmniejszych modeli, a kończą na kilkudziesięciu tysiącach złotych dla dużych, zaawansowanych systemów.

Koszty eksploatacyjne POŚ to przede wszystkim:

Energia elektryczna do zasilania pomp i napowietrzaczy (50-200 zł rocznie).
Wywóz osadów z osadnika wstępnego (200-500 zł rocznie).
Serwis i konserwacja (100-500 zł rocznie).

Dla porównania, roczne koszty opróżniania szamba o pojemności 10 m³ to około 2000-3000 zł, a opłaty za odprowadzanie ścieków do kanalizacji to średnio 8-12 zł za metr sześcienny.

Oszczędności wynikające z posiadania przydomowej oczyszczalni ścieków to:

Brak opłat za wywóz ścieków szambowozem (2000-3000 zł rocznie).
Brak opłat za odprowadzanie ścieków do kanalizacji (500-1500 zł rocznie, w zależności od zużycia wody).
Możliwość wykorzystania oczyszczonych ścieków do nawadniania ogrodu (oszczędność wody i opłat za jej zużycie).

Biorąc pod uwagę powyższe dane, inwestycja w przydomową oczyszczalnię ścieków zwraca się zazwyczaj po 5-10 latach użytkowania, w zależności od jej wielkości i kosztów alternatywnych rozwiązań.

Jak uniknąć błędów przy wyborze i montażu przydomowej oczyszczalni ścieków?

Aby uniknąć kosztownych pomyłek i problemów eksploatacyjnych, warto przestrzegać kilku zasad przy wyborze i montażu przydomowej oczyszczalni ścieków:

Dokładnie przeanalizuj warunki gruntowo-wodne na działce i wybierz typ oczyszczalni odpowiedni do tych warunków (biologiczna lub drenażowa).
Zwymiaruj oczyszczalnię adekwatnie do liczby użytkowników i przewidywanej ilości ścieków. Nie oszczędzaj na wielkości osadnika i złoża biologicznego.
Wybierz sprawdzonego producenta i model oczyszczalni, najlepiej z rekomendacją niezależnych ekspertów lub użytkowników.
Zleć montaż oczyszczalni doświadczonej firmie instalacyjnej, najlepiej autoryzowanej przez producenta. Nie próbuj instalować POŚ na własną rękę, jeśli nie masz odpowiedniej wiedzy i narzędzi.
Dopilnuj odbioru technicznego oczyszczalni przez uprawnionego inspektora nadzoru budowlanego.
Zapoznaj się z instrukcją obsługi i przestrzegaj jej zaleceń dotyczących eksploatacji i konserwacji oczyszczalni.
Regularnie serwisuj oczyszczalnię i nie dopuszczaj do jej przeciążenia lub wprowadzania niedozwolonych substancji.

Stosując się do tych wytycznych, zminimalizujesz ryzyko błędów i zapewnisz sobie sprawne i bezproblemowe działanie przydomowej oczyszczalni ścieków przez wiele lat.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków a dotacje - jakie dofinansowanie można uzyskać?

Inwestycja w przydomową oczyszczalnię ścieków może być częściowo sfinansowana z dotacji lub preferencyjnych pożyczek, oferowanych przez różne instytucje.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) oferuje program priorytetowy “Moja Woda”, w ramach którego można uzyskać dotację do 5 tys. zł na zakup i montaż POŚ, pod warunkiem jednoczesnego zagospodarowania wód opadowych na terenie nieruchomości.
Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW) mają w swojej ofercie niskooprocentowane pożyczki i dotacje na budowę przydomowych oczyszczalni ścieków, z możliwością umorzenia części kapitału po spełnieniu określonych warunków ekologicznych.
Niektóre gminy również oferują dotacje na budowę POŚ w ramach programów ograniczania zanieczyszczenia wód i wspierania gospodarki ściekowej na terenach nieskanalizowanych. Wysokość i warunki tych dotacji są ustalane indywidualnie przez każdą gminę.

Aby uzyskać dofinansowanie, należy złożyć odpowiedni wniosek wraz z wymaganymi załącznikami (projekt oczyszczalni, kosztorys, harmonogram prac itp.) do instytucji oferującej dotację.

Dzięki takim rozwiązaniom w zdecydowanie łatwiejszy i przyjaźniejszy dla środowiska sposób odprowadzisz zanieczyszczenia powstałe w Twoim domu.

Sprawdź wszystkie rodzaje przydomowych biologicznych oczyszczalni ścieków produkcji Wobet-Hydret. Czy Twoja działka nadaje się do zamontowania na niej biologicznej oczyszczalni ścieków? Z pewnością tak. Dobierz jedynie do tego celu odpowiedni model i dokładnie sprawdź, czy posiadasz wystarczająco dużo miejsca do stworzenia doskonale funkcjonującej instalacji.

Prawidłowo zamontowana biologiczna oczyszczalnia dzięki swoim właściwościom, w bardzo ekologiczny sposób zapewni oczyszczenie ścieków socjalno-bytowych.

Na dobór oczyszczalni ścieków dla Twojego domu ma wpływ wiele czynników. Jednym z ważniejszych jest jakość gruntu na działce na której ma być zamontowana przydomowa oczyszczalnia.

Rodzaj oczyszczalni ścieków jaki można zamontować na działce uzależniony jest od warunków terenowych.

tags: #przydomowa #oczyszczalnia #ścieków #wielkość #działki #wymagania