Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków: Zasada Działania i Rodzaje

Szczegóły: Opublikowano: 22. November 2025

Masz dom położony z dala od zbiorczej sieci kanalizacyjnej? Na pewno zastanawiasz się, jak w takim przypadku rozwiązać problem odprowadzania nieczystości. Własna przydomowa oczyszczalnia ścieków będzie świetnym rozwiązaniem. Z powodzeniem zastąpi przestarzałe już szambo i zapewni komfortowy i ekologiczny sposób utylizacji ścieków. Takie rozwiązanie pozwala również na oszczędności finansowe za sprawą niewielkich kosztów eksploatacji i możliwości wykorzystania wody z oczyszczonych ścieków na przykład do podlewania ogrodu. Sprawdź, czym jest i jak działa przydomowa oczyszczalnia ścieków.

Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków - Zasada Działania

Zasada działania oczyszczalni polega na przetworzeniu ścieków w taki sposób, aby możliwe było ich odprowadzenie do gruntu, rowu melioracyjnego lub rzeki bez ryzyka skażenia środowiska. Oczyszczanie można podzielić na dwa etapy:

Pierwszy to wstępne oczyszczanie w osadniku gnilnym. Zachodzą tam procesy biochemiczne wywołane przez bakterie beztlenowe oraz zjawiska fizyczne. W ich wyniku zbiera się osad, który ulega fermentacji i rozkłada się na proste związki rozpuszczalne w wodzie, które przechodzą razem z wodą do kolejnego etapu oczyszczania, i nierozpuszczalne, które pozostają na dnie osadnika. Następnie ścieki przechodzą przez kosz filtracyjny i płynna część przepływa do osadnika wtórnego.
W drugim etapie zgromadzone ścieki są poddawane dalszemu oczyszczaniu w warunkach tlenowych. Następuje rozkładanie i neutralizowanie zanieczyszczeń groźnych dla środowiska.

Rodzaje Przydomowych Oczyszczalni Ścieków

Przydomowa oczyszczalnia ścieków to coraz bardziej popularne rozwiązanie. Nie tylko za sprawą niskich kosztów eksploatacji, ale również dzięki swojemu ekologicznemu charakterowi. Jak działa przydomowa oczyszczalnia ścieków? Podstawowym elementem oczyszczalni jest osadnik, czyli zbiornik z tworzywa sztucznego, do którego trafiają ścieki w pierwszej kolejności. Tam dochodzi do wstępnego oczyszczania ścieków w warunkach beztlenowych. Dalszy proces oczyszczania jest uzależniony od rodzaju zastosowanej oczyszczalni. Do wyboru są oczyszczalnie biologiczne lub ekologiczne.

Oczyszczalnie Drenażowe (Ekologiczne)

Oczyszczalnie drenażowe bazują na drenażu rozsączającym albo filtrze piaskowym lub żwirowym. Cieszą się dużą popularnością, ze względu na niską awaryjność i łatwą obsługę. Tego typu oczyszczalnie są najtańsze i najprostsze w montażu, ale wymagają przepuszczalnego gruntu, niskiego poziomu wód gruntowych i wykorzystania stosunkowo dużej powierzchni działki, która nie może być zabudowana, intensywnie użytkowana ani obsadzana roślinami o głębokim systemie korzeniowym. W przypadku wysokiego poziomu wód gruntowych lub nieprzepuszczalnego gruntu trzeba zbudować tzw. kopiec filtracyjny.

Taka oczyszczalnia składa się z osadnika i z rur drenażowych, które zakopuje się w gruncie. W osadniku gnilnym usuwana jest większość zanieczyszczeń, a wstępnie oczyszczone ścieki trafiają do drenażu. Tam są poddawane tlenowemu procesowi oczyszczania. Oczyszczalnia ekologiczna, inaczej drenażowa, potrzebuje dobrze przepuszczalnego gruntu i niskiego poziomu wód gruntowych. Nie wymaga zasilania energią elektryczną. Warto pamiętać, że woda pochodząca z oczyszczalni ekologicznej wymaga ponownego doczyszczenia przed jej ponownym wykorzystaniem. Nie nadaje się do podlewania roślin jadalnych, ale może służyć do podlewania trawy lub roślin ozdobnych.

Przeczytaj także: Oczyszczalnia Euro LM 2000

Oczyszczalnie Biologiczne

Oczyszczalnie biologiczne zajmują mało miejsca i można je zainstalować właściwie wszędzie, bez względu na poziom wód gruntowych lub rodzaj gruntu. W tym przypadku proces oczyszczania zachodzi w jednym zbiorniku. Ten rodzaj oczyszczalni może być stosowany bez względu na rodzaj gruntu i poziom wód gruntowych. Wymaga zasilania energią elektryczną. Woda pozyskana z oczyszczalni biologicznej może zostać od razu ponownie wykorzystana na przykład do podlewania trawnika i roślin ozdobnych.

Biologiczne oczyszczalnie są dostępne w trzech wersjach - z osadem czynnym, ze złożem biologicznym lub przy zastosowaniu obu technologii na raz. Wśród rodzajów biologicznych oczyszczalni można wyróżnić:

Oczyszczalnie z osadem czynnym - działanie polega na funkcjonowaniu mikroorganizmów, czyli osadu czynnego. Rozkładają one tlenowo ścieki przy pomocy urządzenia napowietrzającego.
Oczyszczalnie ze złożem biologicznym - w procesie oczyszczania wykorzystuje się napowietrzone złoże biologiczne. Na jego powierzchni rozwijają się bakterie, które odżywiają się różnymi związkami ze ścieków.
Oczyszczalnie hybrydowe - łączy ona właściwości oczyszczalni z osadem czynnym i ze złożem biologicznym. Dzięki technologii hybrydowej możliwa jest bardzo wysoka skuteczność oczyszczania ścieków.

Jak Działa Przydomowa Oczyszczalnia Biologiczna?

Działanie nowoczesnych przydomowych oczyszczalni polega na wykorzystaniu dwóch technologii: osadu czynnego i złoża biologicznego. Ścieki wpływają do komory wewnętrznej, gdzie są napowietrzane - co ułatwia ich mieszanie, a także dostarcza tlenu rozkładającym je organizmom - i w efekcie również oczyszczanie. Osad czynny przepływa do komory zewnętrznej i opada na dno, a oczyszczone ścieki wypływają z oczyszczalni poprzez specjalne koryto.

Możemy wyróżnić 3 typy instalacji:

Oczyszczalnia z dwoma komorami w jednym zbiorniku: Pierwszy typ to przydomowa oczyszczalnia, która jest złożona z dwóch komór umieszczonych w jednym zbiorniku. Ścieki wpływające do urządzenia przedostają się do wewnętrznej komory, która znajduje się w centralnej części instalacji. Tam dochodzi do ich zmieszania przy pomocy powietrza z osadem czynnym. Do działania tego typu oczyszczalni przydomowej niezbędne jest sprężone powietrze, które pomaga utrzymać żywotność aktywnego osadu i umożliwia recyrkulację ścieków. Powietrze jest do oczyszczalni dostarczane z pomocą dmuchawy.
Oczyszczalnia z workiem filtrującym zawieszonym wewnątrz: Jest to stosunkowo nowe i innowacyjne rozwiązanie. Oczyszczalnia tego typu posiada modyfikacje z workiem, tzw. airliftem. Jest on zawieszony wewnątrz komory instalacji. Wypełnia go nadmierny osad, który można usunąć z instalacji. Dzięki takiemu rozwiązaniu możliwa jest rezygnacja z usług wozu asenizacyjnego i usuwanie worków samodzielnie. Oczyszczalnia z workiem filtrującym sprawdzi się u inwestorów, u których dojazd wozu asenizacyjnego na posiadłość jest utrudniony. Opróżnianie worków bez udziału zewnętrznej firmy powoduje, że inwestor nie ponosi dodatkowych kosztów, a to ostatecznie przekłada się na to, że oczyszczalnie tego typu jest najtańszą w eksploatacji.
Oczyszczalnia z dwoma osobnymi zbiornikami: Ten typ oczyszczani jest najbardziej rozbudowany. Tworzą go dwa osobne zbiorniki. Jeden z nich stanowi urządzenie do biologicznego oczyszczania osadu, a drugi zagęszczacz osadu. Na zbiornik, w którym znajduje się urządzenie do biologicznego oczyszczania osadu składają się dwie komory. Nadmierny osad, który pojawia się w zbiorniku trafia do drugiego zbiornika z pomocą pompy mamutowej. Wody nasadowe są kierowane z powrotem do zbiornika, w którym znajduje się urządzenie do biologicznego oczyszczania osadu. Zebrany w drugim zbiorniku zagęszczony osad jest wybierany z pomocą wozu asenizacyjnego.

Oczyszczalnie Roślinne

Roślinne oczyszczalnie wykorzystują naturalne procesy przyrodnicze, które zachodzą w glebie dzięki obecnym w niej mikroorganizmom, naśladując ekosystem mokradeł. Poszczególne warstwy złożone z piasku, żwiru i urodzajnego gruntu wraz z roślinami są oddzielone od macierzystego gruntu specjalną folią.

Przeczytaj także: Opinie o Oczyszczalniach 2000L

Koszty Inwestycji i Eksploatacji

Budowa przydomowej oczyszczalni ścieków jest droższa niż instalacja szamba, ale początkowy koszt szybko się zwraca dzięki znacznemu obniżeniu kosztów eksploatacyjnych. Przydomowe oczyszczalnie ścieków, w przeciwieństwie do szamba, nie wymagają częstego wywożenia nieczystości. Obsługa przydomowej oczyszczalni ścieków jest mało angażująca, gdyż poza sporadycznym wywożeniem osadów zebranych w zbiorniku gnilnym, musisz jedynie uzupełniać złoże biologiczne.

Ceny przydomowych oczyszczalni ścieków znacznie się różnią, w zależności od ich rodzaju. Najtańsze są drenażowe oczyszczalnie, za które wraz z montażem trzeba zapłacić około 7 tysięcy złotych. W przydomową oczyszczalnię ścieków ze złożem biologicznym trzeba zainwestować około 10 tysięcy złotych, przy czym największy wpływ na ostateczną cenę ma pojemność instalowanych zbiorników. Choć koszt inwestycji jest większy niż w przypadku budowy szamba, to na takie ekologiczne rozwiązanie możesz uzyskać dofinansowanie ze środków gminnych lub unijnych.

Ekologiczne Aspekty

Nie bez znaczenia są też kwestie ekologiczne. Jak wiadomo, szambo nie oczyszcza ścieków, a ich wywóz generuje ślad węglowy. Ponadto wszelkie nieszczelności powodują wydostanie się zanieczyszczeń, które negatywnie wpływają na środowisko naturalne.

Wybierając przydomową oczyszczalnię biologiczną, przyczyniamy się do ochrony środowiska naturalnego. Oczyszczone ścieki, o wysokich parametrach jakościowych, można z powodzeniem wykorzystać do nawadniania ogrodu lub podlewania roślin. Takie ekologiczne podejście pozwala na oszczędność cennych zasobów wody pitnej i wspiera ideę zrównoważonego rozwoju. Co więcej, oczyszczalnie biologiczne nie emitują nieprzyjemnych zapachów i nie stanowią zagrożenia dla okolicznych terenów, jak ma to miejsce w przypadku nieszczelnych szamb.

Zastosowanie i Zalety Przydomowych Oczyszczalni

Przydomowa oczyszczalnia ścieków to rozwiązanie dla tych nieruchomości, do których doprowadzenie miejskiej kanalizacji jest trudne lub niemożliwe. Znajdzie ona zastosowanie również u tych inwestorów, u których montaż kanalizacji jest nieopłacalny.

Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania

Przydomowe oczyszczalnie biologiczne oferują szereg korzyści, które czynią je atrakcyjnym wyborem dla właścicieli domów. Przede wszystkim zapewniają wysoki komfort użytkowania dzięki swojej bezobsługowości. Proces oczyszczania ścieków przebiega automatycznie, bez konieczności regularnej ingerencji użytkownika. Co więcej, nowoczesne oczyszczalnie biologiczne charakteryzują się brakiem nieprzyjemnych zapachów, co jest szczególnie istotne w przypadku instalacji zlokalizowanych blisko domu.

Kolejną zaletą przydomowych oczyszczalni biologicznych jest oszczędność i niskie koszty eksploatacji. W porównaniu do tradycyjnych szamb, oczyszczalnie biologiczne nie wymagają częstego opróżniania, co przekłada się na niższe koszty użytkowania. Dodatkowo, dzięki możliwości zagospodarowania oczyszczonych ścieków, np. do podlewania ogrodu, można zaoszczędzić na zużyciu wody pitnej.

Nie można również pominąć aspektu ochrony środowiska. Przydomowe oczyszczalnie biologiczne skutecznie usuwają zanieczyszczenia ze ścieków, zapobiegając ich przedostawaniu się do gleby i wód gruntowych. To ekologiczne rozwiązanie, które przyczynia się do zachowania równowagi w lokalnym ekosystemie. Warto też wspomnieć o łatwym montażu i niezawodności działania oczyszczalni biologicznych.

Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków - Schemat Działania

Aby lepiej zrozumieć działanie przydomowej oczyszczalnie, konieczne jest zapoznanie się z jej konstrukcją. To właśnie w budowie instalacji tkwi jej skuteczność, niezawodność, a także praktyczne i łatwe wykorzystanie. Przydomowa oczyszczalnie są wyposażone w dwie komory. Nie stosuje się w nich automatyki, co sprawia, że działają bezawaryjnie i bezobsługowo przez długi okres czasu.

W oczyszczalniach przydomowych nie wykorzystuje się osadnika wstępnego. W nim zbierają się osady i dochodzi do ich beztlenowego, gnilnego podczyszczania. W jego efekcie z wydobywa się przykry zapach. Tej nieprzyjemnej woni nie uświadczy inwestor, który zdecyduje się na przydomową oczyszczalnie, gdyż w jej konstrukcji nie znajduje się wspomniany osadnik.

W budowie przydomowej oczyszczalni ścieków zrezygnowano również z innych zbędnych elementów kanalizacji, które powodują, że wymaga ona większej atencji od użytkownika. W tym przypadku chodzi tutaj o części mechaniczne (takie, jak np. sterownik), które odpowiadają za pracę całego układu i przepompowywanie ścieków pomiędzy komorami. Wymagają one częstego mycia i konserwacji, a także szybkiej wymiany w razie awarii. Inżynierzy tworzący oczyszczalnie przydomowe projektują je w taki sposób, aby wymagały one od inwestorów jak najmniejszej uwagi, dlatego również części mechaniczne nie znajdą się w tego typu instalacjach.

Porównanie Oczyszczalni Biologicznych i Ekologicznych

Podstawowa różnica to napowietrzanie. W oczyszczalniach ekologicznych w ogóle ono nie występuje. Nie dają one możliwości rozwoju osadu czynnego, a więc ich skuteczność jest bardzo niska. Ta nieefektywność przekłada się na jeszcze jedną ważną rzecz, oczyszczalnie ekologiczne są ekologiczne tylko z nazwy. Przyjęło się określać osadniki gnilne jako oczyszczalnie ekologiczne, ale procesy beztlenowe nie pozwalają na osiągnięcie wyników redukcji zanieczyszczeń, których wymaga europejska norma zaimplementowana także do polskich przepisów prawa. W praktyce, przekreśla to szanse inwestora na uzyskanie dofinansowania na taką oczyszczalnię. W przypadku urządzeń biologicznych z natlenianiem, uzyskanie dotacji jest możliwe.

Można uznać, że oczyszczalnia drenażowa, niesprawnie działająca, przez wykorzystanie warunków beztlenowych, może być równie niebezpieczna dla środowiska co nieszczelne szambo.

Cecha	Oczyszczalnie Biologiczne	Oczyszczalnie Ekologiczne (osadnik gnilny z drenażem rozsączającym)
Stopień oczyszczania ścieków	Do 98%	Niski, niemierzalny
Technologia	Tlenowa z udziałem mikroorganizmów	Beztlenowa
Osad czynny	Tak	Nie
Klarowność wody pościekowej	Tak	Nie
Koszt inwestycji	Wyższy	Niższy

Podsumowując, oczyszczalnie biologiczne wykazują liczne zalety w porównaniu do oczyszczalni ekologicznych. Wyższy stopień oczyszczania ścieków, zaawansowana technologia i efektywne usuwanie zanieczyszczeń to główne powody, dla których coraz więcej osób decyduje się na wybór oczyszczalni biologicznej dla swojego gospodarstwa domowego.

Możliwości Zagospodarowania Oczyszczonych Ścieków

Ścieki oczyszczone w przydomowej oczyszczalni biologicznej stanowią cenny zasób, który można w różnoraki sposób zagospodarować. Ponowne wykorzystanie ścieków nie tylko ogranicza zużycie wody, ale także przyczynia się do ochrony środowiska. Jedną z opcji jest odprowadzanie oczyszczonych ścieków do gruntu poprzez studnie chłonne lub drenaż rozsączający. Takie rozwiązanie umożliwia naturalne wsiąkanie wody w głąb gruntu, nawadniając teren i wspierając wegetację roślin. Innym sposobem jest wykorzystanie wody pościekowej do nawadniania i podlewania roślin. To szczególnie korzystne rozwiązanie w przydomowych ogrodach i na terenach zielonych. Rozsączanie ścieków za pomocą drenażu zapewnia stały dopływ wody do gleby, co sprzyja bujnemu wzrostowi roślinności.

Metoda zagospodarowania	Zalety
Odprowadzanie do gruntu	Naturalne nawadnianie terenu, Wsparcie wegetacji roślin, Ochrona zasobów wody pitnej
Wykorzystanie do podlewania roślin	Oszczędność wody pitnej, Bujny wzrost roślinności, Korzyści dla przydomowych ogrodów i terenów zielonych

Wybierając sposób zagospodarowania oczyszczonych ścieków, warto kierować się zarówno aspektami praktycznymi, jak i ekologicznymi. Odpowiednie rozsączanie ścieków i wykorzystanie ich do nawadniania przyczynia się do ochrony środowiska i zrównoważonego gospodarowania zasobami wodnymi. Dzięki temu możemy cieszyć się pięknem zieleni wokół naszego domu, jednocześnie dbając o naturę.

Przydomowa Biologiczna Oczyszczalnia a Obowiązek Przyłączenia się do Sieci Kanalizacji Zbiorczej

Użytkownik, który zdecyduje się na montaż oczyszczalni opartej o procesy biologiczne, która zapewnia przetrzymywanie ścieków w warunkach hermetycznych, a więc w zbiorniku posiadającym atest szczelności i zabezpieczającym przed wyciekiem surowych ścieków do wód nie jest zobowiązany do podłączenia się do sieci kanalizacji zbiorczej nawet w przypadku, kiedy sieć taka powstanie na terenie, który zamieszkuje. Przydomowa oczyszczalnia ścieków sprawdzi się wszędzie tam, gdzie przyłącze kanalizacyjne wymaga wybudowania kosztownej przepompowni ścieków surowych. Najważniejszą kwestią jest to, by zastosowane przez nas rozwiązanie było nieszkodliwe dla środowiska naturalnego. W przypadku szamb przeznaczonych do gromadzenia nieczystości płynnych, możliwość podłączenia się do sieci kanalizacji zbiorczej bywa zbawienna.

Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków - Jak Działa Biologiczny System Redukcji Zanieczyszczeń - Pytania i Odpowiedzi

Jak działa przydomowa oczyszczalnia biologiczna?
Przydomowa oczyszczalnia biologiczna działa w oparciu o procesy tlenowe z udziałem mikroorganizmów zasiedlających złoże biologiczne. Ścieki przepływają przez kolejne etapy: osadnik wstępny, komorę separacji, reaktor biologiczny, komorę klarowania i osadnik wtórny, gdzie zachodzą procesy mechaniczne, biologiczne i chemiczne prowadzące do efektywnego oczyszczenia ścieków.
Jaką rolę pełni osadnik wstępny w oczyszczalni biologicznej?
Osadnik wstępny to pierwszy etap oczyszczania, gdzie zachodzą procesy mechaniczne (oddzielenie osadu i kożucha) oraz fermentacja beztlenowa. Produkty fermentacji to woda, dwutlenek węgla i substancje mineralne opadające na dno w postaci osadu. Z osadnika wstępnego podczyszczone ścieki przepływają do kolejnych etapów oczyszczania. Osadnik wstępny nie jest stosowany we wszystkich typach oczyszczalni biologicznych z uwagi na to, że powoduje nieprzyjemny zapach.
Co to jest reaktor biologiczny i jakie jest jego znaczenie?
Reaktor biologiczny to kluczowy element oczyszczalni, w którym zachodzi biologiczne oczyszczanie ścieków. Mikroorganizmy mogą go zasiedlać w postaci osadu czynnego lub złoża biologicznego. W oczyszczalni ścieków ze złożem biologicznym w reaktorze występują tysiące kształtek polietylenowych, stanowiących podłoże dla rozwoju błony biologicznej (biofilmu). Bakterie tworzące biofilm rozkładają szkodliwe substancje organiczne zawarte w ściekach, a złoże jest napowietrzane za pomocą dyfuzorów drobnopęcherzykowych.
Jakie mikroorganizmy odpowiadają za oczyszczanie ścieków w oczyszczalni biologicznej?
W przydomowej oczyszczalni biologicznej kluczową rolę odgrywają bakterie tlenowe, które zasiedlają złoże biologiczne i tworzą na jego powierzchni błonę biologiczną (biofilm). Bakterie te rozkładają szkodliwe substancje organiczne zawarte w ściekach, utleniając je z wydzieleniem dwutlenku węgla i wody oraz asymilując i wykorzystując do namnażania się, czyli przyrostu żywej masy złoża.
Na czym polega proces klarowania i dlaczego jest ważny dla poprawnego działania przydomowej oczyszczalni ścieków?
Klarowanie to końcowy etap działania oczyszczalni biologicznej, zachodzący w specjalnie zaprojektowanej komorze o kształcie odwróconego stożka. Taki kształt jest optymalny dla wydajnego oddzielania zawiesin powstałych po oczyszczaniu biologicznym, czyli głównie osadu nadmiernego i fragmentów błony biologicznej. Po zakończeniu klarowania oczyszczona w 98% woda pościekowa odpływa przelewem poza obręb oczyszczalni. Im lepsze odseparowanie zawiesiny od oczyszczonych ścieków tym mniejsze ryzyko kolmatacji odbiornika wody pościekowej.
Jakie są zalety przydomowych oczyszczalni biologicznych?
Przydomowe oczyszczalnie biologiczne zapewniają wysoki stopień oczyszczania ścieków, sięgający nawet 98%, co oznacza efektywne usuwanie zanieczyszczeń i ochronę środowiska. Kolejną zaletą są niskie koszty eksploatacji - oczyszczanie ścieków jest niemal bezobsługowe i nie wymaga dużych nakładów finansowych. Oczyszczone ścieki można ponownie wykorzystać, np. do nawadniania i podlewania roślin, co dodatkowo zwiększa ekologiczny wymiar tego rozwiązania.
Jak można zagospodarować ścieki oczyszczone w przydomowej oczyszczalni biologicznej?
Ścieki oczyszczone w przydomowej oczyszczalni biologicznej można odprowadzić do gruntu poprzez studnie chłonne lub drenaż rozsączający, co pozwala na naturalne wsiąkanie wody w głąb gruntu. Inną możliwością jest wykorzystanie wody pościekowej do nawadniania i podlewania roślin w przydomowych ogrodach i na terenach zielonych.

tags: #przydomowa #oczyszczalnia #ścieków #zasada #działania