Prasy Filtracyjne w Oczyszczalniach Ścieków: Zasada Działania i Technologie
- Szczegóły
Odwadnianie osadów ściekowych jest kluczowym procesem w gospodarce wodno-ściekowej, polegającym na redukcji zawartości wody w osadach powstających podczas oczyszczania ścieków. Dzięki temu procesowi zmniejsza się objętość osadów, co ułatwia ich transport, składowanie i dalsze przetwarzanie.
Wśród różnorodnych etapów obróbki osadów, odwadnianie wyróżnia się jako kluczowy, strategiczny proces, który bezpośrednio wpływa na rentowność i wykonalność wszystkich kolejnych działań. Odwadnianie osadów ma fundamentalny cel: usunięcie jak największej ilości wody, co prowadzi do drastycznego zmniejszenia ich objętości i masy. W rezultacie, osad jest dzielony na dwie odrębne frakcje: stałą, nazywaną „suchym plackiem”, oraz ciekłą, pozbawioną zawiesin, czystą ciecz określaną jako „filtrat”.
Technologie Mechanicznego Odwadniania
Współczesne oczyszczalnie ścieków dysponują szeroką gamą technologii do mechanicznego odwadniania osadów. Wybór odpowiedniej metody zależy od wielu czynników, w tym od charakterystyki osadu, wymagań dotyczących końcowej zawartości suchej masy oraz dostępnego budżetu i infrastruktury.
Prasy Taśmowe (Filtracyjne)
Prasy taśmowe są jedną z najczęściej stosowanych technologii w komunalnych oczyszczalniach ścieków w Polsce. Ich zasada działania opiera się na ciągłym przepychaniu osadu między dwiema porowatymi taśmami filtracyjnymi. Ciśnienie wywierane na osad jest stopniowo zwiększane, co umożliwia skuteczne usunięcie wilgoci. Urządzenia te charakteryzują się dużą wydajnością, zazwyczaj w zakresie od 1 do 60 m³/h, a ich ciągły tryb pracy pozwala na stabilne obciążenie instalacji. Zazwyczaj, w procesie odwadniania na prasach taśmowych uzyskuje się osad o zawartości suchej masy (s.m.) w przedziale od 16 do 20%. Nowoczesne prasy taśmowe są wyposażane w zaawansowane systemy automatycznej kontroli naprężenia taśm oraz zoptymalizowane zawory mieszające osad z polimerem, co ma na celu zmniejszenie zużycia chemikaliów i zwiększenie efektywności procesu.
Prasa taśmowa posiada kilka stref pracy: strefę kondycjonowania osadu, grawitacyjnego odwadniania, klinowego ściskania, walcowo-taśmową strefę dociskania placka i na końcu strefę ścinania odwodnionego placka. Osad surowy w strefie kondycjonowania mieszany jest z polimerem i podawany początkowo odwadnianiu grawitacyjnemu na pierwszym pasie filtracyjnym. Następnie przechodzi do strefy drugiej, gdzie następuje jego stopniowe ściskanie w zmniejszającą się strukturę klina, aż do uzyskania małej grubości podłużnego placka. Placek ten przechodzi następnie przez kolejną sekcję, gdzie dociskany jest pomiędzy dwoma warstwami taśmy filtracyjnej napinanymi przez system wałków o zmniejszającej się średnicy. W ostatniej strefie taśmy filtracyjne rozchodzą się, a placek łamie się i opada grawitacyjnie do podstawionego kontenera.
Przeczytaj także: Kolejność Mediów Filtracyjnych
Ich wydajność waha się od 2-30 m3/h. W ciągu godziny największe jednostki są w stanie wytworzyć do 1000 kg s.m. osadu i więcej, o zawartości wilgoci od 68-80% (osady ze ścieków komunalnych). zaletą pras taśmowych jest ich stosunkowo duża przepustowość i cicha praca.
Wirówki Dekantacyjne
Wirówki dekantacyjne, zwane także dekanterami, wykorzystują siłę odśrodkową do oddzielenia fazy stałej od płynnej. Proces odwadniania zachodzi w poziomo obracającym się bębnie, wyposażonym w wewnętrzny przenośnik śrubowy. Bardzo szybkie obroty bębna, sięgające 4000 obr./min, powodują odrzucanie cięższych cząstek stałych na wewnętrzną powierzchnię bębna. Następnie śruba, obracająca się z nieco inną prędkością, przesuwa odwodniony osad w kierunku wylotu. Wirówki dekantacyjne są cenione za wysoką wydajność i zdolność do osiągania wyższego stopnia odwodnienia, typowo do 35% s.m.. Ich efektywne działanie wymaga jednak wstępnej koagulacji i flokulacji osadu w celu aglomeracji cząstek. Poważnym wyzwanym operacyjnym w ich przypadku jest tendencja do nagromadzania się osadów mineralnych, w szczególności struwitu, co prowadzi do spadku wydajności i konieczności częstych, kosztownych interwencji serwisowych.
Prasy Śrubowe
Prasy śrubowe, w tym prasy wielodyskowe, stanowią alternatywę dla innych technologii odwadniania. Ich działanie polega na wykorzystaniu śruby, która stopniowo zagęszcza i odwadnia osad. Urządzenia te są często uznawane za bardzo efektywne, szczególnie w przypadku osadów, które są trudne do odwodnienia przy użyciu innych metod. Ich wrażliwość na grubsze cząstki w osadzie może jednak stanowić pewne ograniczenie operacyjne.
Prasa śrubowa Volute została opracowana na początku lat 90 XX wieku w Japonii. Takie prasy są najczęściej nazywane prasami pierścieniowymi, talerzowymi lub śrubowo-pierścieniowymi, śrubowo-talerzowymi. Technologia ta była wtedy skierowana do małych oczyszczalni komunalnych, zapewniała kompaktowe rozmiary oraz bezobsługową pracę. Sercem technologii jest ślimak oraz układ dysków odwadniających. Układ pracy tych elementów zapewnia dobry stopień odwodnienia, mechanizm samoczyszczący zapobiega zapychaniu. Filtroprasy pierścieniowe najczęściej zainstalowane są na odbiorze z osadnika po fluktuacji osadu. Z śrubową prasą filtracyjną zintegrowany jest układ koagulacji oparty na polielektrolitach, które dodawane są bezpośrednio przed wejściem osadu na prasę filtracyjną.
Prasy ślimakowe, zwane też bębnowo - ślimakowymi, lub śrubowymi, wykorzystują do odwadniania osadów specjalnie uformowany ślimak o zmiennym skoku, poruszający się z małą prędkością wewnątrz perforowanego bębna. Podczas obrotu śruby, talerze ruchome mają stały kontakt ze zwojami ślimaka i są przez niego wypychane. Powoduje to efekt samoczyszczący bębna (przestrzenie między talerzami są w ciągłym ruchu). Pozostające na ich powierzchni zanieczyszczenia są okresowo spłukiwane wodą pod ciśnieniem, przez szereg zamocowanych dysz. Prasa taka działa w sposób ciągły, zdolność do odwadniania jest mniejsza niż w przypadku pras taśmowych i komorowych. Prasa śrubowa może pracować w układzie horyzontalnym, lub lekko nachylonym do poziomu.
Przeczytaj także: Przydomowe oczyszczalnie ścieków Zawiercie
Prasy Komorowe
Prasy komorowe pracują w sposób cykliczny, a ich głównym elementem są płyty z tkaninami filtracyjnymi, pomiędzy którymi pompowany jest osad. Ciśnienie wywierane na osad powoduje przepływ filtratu przez tkaniny, oddzielając ciecz od części stałych. Prasy komorowe mogą osiągnąć bardzo wysoki poziom odwodnienia, nawet do 60% s.m. w procesach elektrofiltracji. Ze względu na swój periodyczny charakter pracy, mogą być bardziej skomplikowane w obsłudze i generować wyższe koszty.
Działanie pras filtracyjnych komorowych polega na przepuszczaniu medium przez zestaw komór filtracyjnych. Osad zostaje zatrzymany na materiale filtracyjnym natomiast filtrat odprowadzany z prasy. Prasa składa się z komór filtracyjnych powstałych z płyt. Dużym obszarem zastosowań komorowych pras filtracyjnych jest przemysł spożywczy. Wykorzystuje się je m.in.: w cukrownictwie, przy produkcji skrobi, mączki ryżowej, tapioki, manioku, drożdży oraz przypraw. Filtracja i klarowanie olejów roślinnych, tłuszczy, a także soków, syropów, wina i piwa również opiera się na filtracji plackowej z wykorzystaniem komorowych pras filtracyjnych lub pras ramowo-płytowych. W tego typu aplikacjach stosowane są chemicznie obojętne pomoce filtracyjne typu ziemia okrzemkowa, perlit czy celuloza.
Prasy komorowe różnią sie od ramowych tym, że posiadają same płyty bez ram stalowych na obrzeżach. Płyty po dociśnięciu tworzą szczelną zabudowę, wewnątrz której znajdują się komory, do których wprowadzany jest za pomocą pompy osad. Oba typy pras pracują pod ciśnieniem 5-15 barów. Na rynku występują też pracy komorowo-membranowe, w których uzyskuje się dodatkowe odciśnięcie wody z placka dzięki zastosowaniu drugiego stopnia prasowania, za pomocą membrany. Membrana dociskana jest do wstępnie odwodnionego placka przez sprężone powietrze pod ciśnieniem 15-20 bar. Pozwala to na uzyskanie od 5-8% więcej s.m.
Na pełen cykl pracy prasy filtracyjnej składają się następujące etapy: napełnianie prasy filtracyjnej, filtracja oraz wyładowanie odwodnionego osadu. Stosuje się prasy komorowe nisko- oraz wysokociśnieniowe. Osad pod wpływam wzrastającego ciśnienia w układzie jest odwadniany wewnątrz jednocześnie ściskanego zestawu płyt filtracyjnych.
Prasy Ramowe
Prasy ramowe składają się z pionowo ustawionych płyt i ram o prostokątnej konstrukcji, zamocowanych na wspólnym wale i wyposażonych w tkaninę filtracyjną. Po ściśnięciu płyt, do prasy doprowadzany jest osad w części środkowej płyt i szczelnie wypełnia przestrzenie między nimi. Zawarta w osadzie woda przesącza się jednocześnie przez tkaninę filtracyjną. Tkanina posiada pory przepuszczające cząstki o wymiarach <0,1mm. Z drugiej strony tkaniny na płytach wykonane są specjalne rowki do odprowadzania filtratu, który ostatecznie odpływa z prasy osobnym zbiorczym kanałem. Proces filtracji ograniczony jest czasowo, lub za pomocą czujnika ciśnieniowego, który wyłącza pompę osadu. W tym momencie płyty rozstają rozsunięte, a placek osadu opada grawitacyjnie do podstawionego kontenera lub na przenośnik taśmowy. Jego stopień odwodnienia jest bardzo duży, zawartość s.m. waha sie od 35-45%.
Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania
Prasy ramowo-płytowe są powszechnie używane do filtracji z pomocami filtracyjnymi, np. Obszar zastosowań pras ramowo - płytowych to przede wszystkim przemysł winiarski, browarniczy, spożywczy oraz farmaceutyczny. Używa się ich np. Wielkość i ilość płyt są dobierane zgodnie z wymaganiami procesowymi. Na podstawie testów laboratoryjnych wyznaczane są wymagane pojemności pras. Standardowe wymiary płyt komorowych to 470×470, 630×630, 800×800,1000×1000 i większe. Na życzenie klienta oferujemy również inne, niestandardowe wymiary płyt.
Prasy Tłokowe
Prasy tłokowe, reprezentowane przez markę Bucher, stanowią zaawansowane rozwiązanie, które pozwala na odwodnienie osadów ściekowych do granicy ich fizycznej odwadnialności. Urządzenia te działają na zasadzie cyklicznych faz sprężania i rozprężania, podobnie do silników tłokowych, z dodatkowym obrotem cylindra. Zastosowanie specjalnych drenów odprowadzających filtrat oraz zaawansowanych systemów sterowania, w tym mikrofalowego pomiaru suchej masy, pozwala na precyzyjne dozowanie flokulantu i eliminację jego przedawkowania. Prasy tłokowe charakteryzują się wyjątkową żywotnością techniczną, często przekraczającą czterdzieści lat.
Głównym elementem prasy jest cylinder oraz tłok. Pomiędzy tłokiem a cylindrem umiejscowione są specjalne dreny odprowadzające filtrat do kanalizacji. Mieszanina osadów z flokulantem doprowadzana jest do cylindra przy użyciu pompy ślimakowej, wypełniając wolną przestrzeń pomiędzy drenami. Zasada działania jest identyczna jak w silnikach tłokowych, gdzie następują cykliczne fazy sprężu i rozprężu, z tą różnicą, że tłok z cylindrem dodatkowo obraca się wokół własnej osi z prędkością ok. 6 obrotów na minutę a pustą przestrzeń w cylindrze wypełniają osady. Ciśnienie w komorze ściskania wynosi zwykle ok. 5 bar i jest wytwarzane poprzez docisk tłoka, spowodowany pracą siłownika hydraulicznego. Dreny zostały tak zaprojektowane, aby w trakcie tłoczenia (sprężu) wciskały się w osad, odprowadzając w ten sposób nadmiar odcieku. Każdy z drenów składa się z rowkowanego rdzenia wykonanego z poliuretanu, zapewniając elastyczność przez okres ok. 12 tysięcy godzin pracy. Na rdzeń nasunięta jest tkanina filtracyjna, przez którą odpływa odciek z osadów. Trwałość tkaniny zwykle kształtuje się na poziomie 2,5 tysiąca godzin pracy. Wymiana tkanin filtracyjnych jest nadzwyczajnie prosta i polega na odłączeniu drenu, naciągnięciu nowej tkaniny i ponownym założeniu drenu.
Porównanie Metod Odwadniania
Poniższa tabela przedstawia porównanie różnych metod odwadniania osadów, uwzględniając zasadę działania, typową zawartość suchej masy, główne zalety i wyzwania operacyjne:
| Metoda odwadniania | Zasada działania | Typowa zawartość suchej masy (s.m.) | Główne zalety | Główne wyzwania operacyjne |
|---|---|---|---|---|
| Prasa taśmowa | Ciągłe przepychanie osadu między dwiema taśmami filtracyjnymi pod narastającym ciśnieniem. | Typowo 18-20% | Ciągły proces, duża wydajność, łatwość obsługi. | Niska efektywność, wysokie zużycie polimerów, wrażliwość na zmienne parametry osadu. |
| Wirówka dekantacyjna | Wykorzystanie siły odśrodkowej w poziomo obracającym się bębnie do separacji fazy stałej i płynnej. | Do 35% | Bardzo wysoka wydajność, wysoki poziom odwodnienia. | Nagromadzenie struwitu i biofilmu, wysokie koszty konserwacji, znaczne zużycie energii. |
| Prasa śrubowa | Stopniowe zagęszczanie i odwadnianie osadu za pomocą obracającej się śruby. | Zależne od typu osadu. | Wysoka efektywność, kompaktowa budowa. | Wrażliwość na grubsze cząstki w osadzie. |
| Prasa komorowa | Periodyczne wywieranie ciśnienia na osad w zamkniętych komorach z tkaninami filtracyjnymi. | Do 60% (w procesie elektrofiltracji) | Bardzo wysoki poziom odwodnienia. | Proces cykliczny, skomplikowana obsługa, wysokie koszty. |
| Prasa tłokowa | Cykliczne sprężanie i rozprężanie osadu w obracającym się cylindrze za pomocą tłoka. | Aż do granicy fizycznej odwadnialności. | Najwyższy poziom odwodnienia, długa żywotność techniczna, zaawansowany monitoring. | Wyższe koszty inwestycyjne. |
Wyzwania i Ukryte Koszty Tradycyjnych Rozwiązań
Mimo powszechnego stosowania, konwencjonalne technologie odwadniania osadów borykają się z szeregiem problemów operacyjnych, które znacząco podnoszą całkowity koszt posiadania (TCO). Analiza tych wyzwań ujawnia, że początkowa efektywność mechaniczna jest często podważana przez ukryte koszty generowane w trakcie eksploatacji.
Problem Wysokiego Zużycia Polielektrolitów
Polimery, zwane potocznie polielektrolitami, to organiczne substancje chemiczne, które pełnią kluczową rolę flokulantów w procesie odwadniania. Ich zadaniem jest aglomeracja drobnych cząstek osadu w większe, łatwiejsze do oddzielenia grudki (flokule), co znacznie poprawia wydajność separacji wody od części stałych. Jednakże, ich wysokie zużycie stanowi jeden z najistotniejszych kosztów operacyjnych oczyszczalni. Co więcej, niewłaściwe dozowanie polimeru, będące częstym zjawiskiem, może nie tylko zwiększyć koszty, ale także pogorszyć końcowy efekt odwadniania.
Problem Powstawania Osadów Mineralnych (Struwit, Wiwianit) i Biofilmu
Równie istotnym, choć często niedocenianym, problemem jest zjawisko narastania osadów mineralnych, takich jak struwit (fosforan magnezowo-amonowy, ) oraz biofilmu, wewnątrz urządzeń i rurociągów. Nagromadzenie struwitu jest szczególnie uciążliwe w wirówkach dekantacyjnych, gdzie siły odśrodkowe sprzyjają krystalizacji minerałów. Te osady prowadzą do szeregu negatywnych konsekwencji, które w sposób kaskadowy zwiększają koszty operacyjne i ryzyko awarii.
Akumulacja zanieczyszczeń skutkuje zmniejszeniem wydajności hydraulicznej i przepustowości urządzeń, co zmusza system do pracy pod zwiększonym obciążeniem, a tym samym podnosi zużycie energii. Wzrost obciążenia mechanicznego może prowadzić do uszkodzeń sprzętu, co z kolei wymaga częstych, kosztownych interwencji serwisowych i czyszczenia. Nagromadzone osady powodują również przestoje instalacji, generując straty produkcyjne.
Innowacyjne Podejście do Optymalizacji: Technologia Hydropath
W odpowiedzi na kluczowe wyzwania tradycyjnego odwadniania, na rynku pojawiają się innowacyjne, fizyczne technologie. Jednym z takich rozwiązań jest technologia Hydropath, która oferuje nowatorskie, niechemiczne podejście do kondycjonowania osadu i optymalizacji procesów. Zamiast polegać na dodawaniu kolejnych substancji chemicznych, system HydroFLOW® wykorzystuje zaawansowaną technologię fizyczną.
Zasada Działania
Urządzenia HydroFLOW® generują oscylujący sygnał, który przenosi się przez osad i wodę wewnątrz rurociągów. Sygnał ten wpływa na zachowanie cząstek w osadzie, co prowadzi do ich lepszej agregacji i efektywniejszej flokulacji. Dodatkowo, technologia ta działa na osady mineralne, które są główną przyczyną powstawania kamienia wewnątrz rurociągów i urządzeń. Sygnał Hydropath utrzymuje minerały w zawieszeniu, zapobiegając ich krystalizacji i osadzaniu się na powierzchniach sprzętu. Zmiękcza również istniejące, narosłe już osady struwitu i wiwianitu, co sprawia, że są one łatwiejsze do usunięcia przez naturalny przepływ wody. W ten sposób, system chroni sprzęt przed uszkodzeniami i zatorami. Ponadto, technologia skutecznie hamuje tworzenie się biofilmu, utrzymując instalację w czystości i zapewniając stabilną, wysoką wydajność.
Łatwość Wdrożenia
Jedną z istotnych zalet technologii HydroFLOW® jest prostota jej implementacji. Urządzenia instaluje się na zewnątrz rurociągu, bez konieczności jego cięcia, modyfikowania czy opróżniania systemu. Montaż nie wymaga więc przestojów w pracy instalacji, co minimalizuje straty produkcyjne. Po zainstalowaniu, urządzenia działają w sposób bezobsługowy, 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, zapewniając stałą ochronę i optymalizację bez względu na przepustowość.
Szczegółowa Analiza Korzyści z Wdrożenia Technologii HydroFLOW
Wdrożenie technologii Hydropath w procesach odwadniania osadów ściekowych przynosi wymierne korzyści, które oddziałują na różne aspekty działalności operacyjnej i finansowej oczyszczalni.
Redukcja Zużycia Polimerów
Jedną z najbardziej bezpośrednich i znaczących korzyści jest znaczne ograniczenie zużycia polielektrolitów. Dzięki wzmocnieniu flokulacji za pomocą fizycznego sygnału, technologia HydroFLOW® pozwala na redukcję dawkowania polimerów o 15% do 28%. Te oszczędności przekładają się bezpośrednio na obniżenie wydatków na drogie chemikalia, które stanowią istotną część budżetu operacyjnego.
Zwiększenie Efektywności Odwadniania
Zastosowanie technologii HydroFLOW® nie tylko redukuje zużycie chemikaliów, ale również poprawia jakość końcowego produktu. Uzyskiwany osad charakteryzuje się wyższą zawartością suchej masy o 1% do 3%. Lepsze odwodnienie osadu przekłada się na mniejszą masę i objętość, co z kolei oznacza mniejszą liczbę kursów ciężarówek potrzebnych do transportu. Zmniejszenie liczby przejazdów redukuje zużycie paliwa, opłaty drogowe i koszty utylizacji.
Kontrola nad Powstawaniem Struwitu i Biofilmu
Technologia Hydropath skutecznie rozwiązuje problem narastania osadów mineralnych i biofilmu. Poprzez zapobieganie krystalizacji struwitu i zmiękczanie istniejących osadów, system minimalizuje potrzebę kosztownego i czasochłonnego czyszczenia i konserwacji urządzeń. Ochrona sprzętu przed osadami eliminuje ryzyko awarii i zmniejsza zużycie mechaniczne, co przekłada się na wydłużenie żywotności drogich elementów instalacji, takich jak bębny wirówek czy prasy.
Oszczędności Operacyjne i Szybki Zwrot z Inwestycji (ROI)
Sumując wszystkie korzyści, technologia HydroFLOW® oferuje wielopłaszczyznową optymalizację kosztów. Oszczędności są generowane w obszarach bezpośrednich (mniej polimerów, mniejsze koszty transportu i utylizacji) oraz pośrednich (niższe koszty energii, zredukowane koszty konserwacji i napraw). Taka kompleksowa redukcja wydatków sprawia, że średni okres zwrotu z inwestycji w technologię Hydropath wynosi od jednego do dwóch lat.
Podsumowanie Korzyści z Technologii Hydropath
Poniższa tabela podsumowuje korzyści wynikające z wdrożenia technologii Hydropath w procesach odwadniania osadów:
| Obszar optymalizacji | Tradycyjne wyzwanie | Efekt zastosowania Hydropath | Źródło oszczędności |
|---|---|---|---|
| Zużycie polimerów | Wysokie koszty zakupu i dozowania chemikaliów. | Ograniczenie zużycia polimerów o 15-28%. | Bezpośrednie obniżenie kosztów operacyjnych. |
| Efektywność odwadniania | Osiągnięcie ograniczonej zawartości suchej masy. | Poprawa suchości osadu o 1-3%. | Szybki zwrot z inwestycji (1-2 lata). |
tags: #prasy #filtracyjne #oczyszczalnia #ścieków #zasada #działania
