Powierzchnia biologicznie czynna: Definicja i znaczenie w oczyszczalniach oraz planowaniu przestrzennym
- Szczegóły
Świadomość znaczenia zieleni w naszym otoczeniu jest coraz większa. W tej chwili polityka urbanistyczna, zarówno w miastach, jak i na obszarach mniej zurbanizowanych, w planowaniu przestrzennym stawia na ochronę terenów otwartych przed nadmierną zabudową, a także na dbałość o utrzymanie i rozwój obszarów zielonych w miejscach przeznaczonych pod zabudowę.
Jednym ze sposobów na ograniczenie gęstości zabudowy jest zastosowanie w planach zagospodarowania przestrzennego specjalnych wskaźników powierzchniowych. Kluczowym jest w tym aspekcie przyjęcie założeń do ochrony przed zabudową terenów otwartych i terenów objętych ochroną, ale również zachowanie, ochrona i wprowadzanie terenów zielonych na terenach przewidzianych do zabudowy.
Powierzchnia biologicznie czynna, czyli teren biologicznie czynny, jest jednym ze wskaźników powierzchniowych stosowanych w budownictwie i urbanistyce. Dlatego wyjaśnienie tego pojęcia znajduje się w przepisach budowlanych. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r.
Definicja i zakres powierzchni biologicznie czynnej
Powierzchnia biologicznie czynna to pojęcie, które w aktach prawnych określa niezabudowaną, pokrytą roślinnością przestrzeń na działce. Jest to obszar, który umożliwia przenikanie wody do gruntu, co jest istotne dla zachowania równowagi ekologicznej i hydrologicznej w środowisku - w przydomowych ogrodach są to żywopłoty, drzewa, krzewy trawniki czy rabaty.
Pod pojęciem tym kryje się obszar, który został specjalnie przygotowany, aby umożliwić roślinom naturalny wzrost i zatrzymywanie wody deszczowej. Obejmuje również 50% powierzchni tarasów i dachów płaskich, które są odpowiednio urządzone, a także inne obszary, które pozwalają na roślinność, gromadzenie wód powierzchniowych i mają co najmniej 10 m2.
Przeczytaj także: Jaki nawilżacz Philips wybrać?
Termin ten jest dokładnie zdefiniowany i wyjaśniony w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku dotyczącym warunków technicznych budynków oraz ich lokalizacji. Zgodnie z przepisami budowlanymi przynajmniej 25 % powierzchni działki budowlanej powinien stanowić teren biologicznie czynny.
Często wątpliwości budzi pojęcie - naturalna wegetacja roślin. To ta część działki, na której nasze rośliny mogą naturalnie rosnąć, drzewa, krzewy, w tym oczywiście trawniki. Pamiętajmy, że do powierzchni terenu biologicznie czynnej zalicza się również wodę powierzchniową na działce. Oczko wodne, staw, płynący przez naszą działkę potok lub rów również zaliczane są do powierzchni terenu biologicznie czynnej.
Rozporządzenie w tym zakresie dopuszcza, jako powierzchnię biologicznie czynną, również 50% powierzchni tarasów, stropodachów oraz innych powierzchni zapewniających opisaną powyżej wegetację roślin.
Znaczenie powierzchni biologicznie czynnej
Tereny biologicznie czynne, bo taka jest rola terenów zielonych, spełniają ważne funkcje nie tylko dla nas, ale również dla żyjących w niej gatunków fauny i flory. Na tworzeniu stref biologicznie czynnych zyskuje nie tylko środowisko, ale również my jako inwestorzy budujący dom. Temat ten staje się istotny, gdy chcemy zwiększyć zabudowę powierzchni na działce przy jednoczesnym zachowaniu wymogów wynikających z dokumentów planistycznych.
Powierzchnia biologicznie czynna pełni istotne funkcje - nie tylko z punktu widzenia konkretnej posesji, ale również w szerszym aspekcie. Ważną kwestią jest retencja wody, która znalazła odzwierciedlenie w przepisach podatkowych. Im większa powierzchnia terenu biologicznie czynna, tym niższy (czasem nawet zerowy) podatek od deszczu.
Przeczytaj także: Zastosowanie koncentratów osuszaczy powierzchni
Wymagania dotyczące minimalnej powierzchni biologicznie czynnej
Nie wszyscy wiedzą, ile powinna wynosić minimalna powierzchnia biologicznie czynna. Tę kwestię szczegółowo regulują warunki techniczne opracowane dla różnych rodzajów działek oraz miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Najczęściej to wskaźnik procentowy określa, jaką część terenu powinna zająć powierzchnia biologicznie czynna.
W kalkulacji należy uwzględnić całą powierzchnię działki, włącznie z obszarem zajmowanym przez budynki. Jeśli zapis głosi, że wskaźnik nie może być niższy niż 25%, oznacza to, że na działce o powierzchni 1000 metrów kw. powinno znaleźć się 250 metrów kw. Wyjątkiem są wspomniane tarasy i dachy, które - o ile ich metraż przekracza 10 metrów kw.
Wspomniane wyżej Rozporządzenie Ministra Infrastruktury wskazuje, jaki obszar w przypadku zabudowy wielorodzinnej powinna zajmować powierzchnia biologicznie czynna. Minimalne normy dotyczące działek przeznaczonych pod indywidualną zabudowę mieszkalną znajdują się w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
Nawierzchnie biologicznie czynne
Ekologiczne nawierzchnie z powierzchnią biologicznie czynną to doskonały pomysł na aranżację terenu wokół domu i w przestrzeniach publicznych. Świetnie sprawdzają się na parkingach, podjazdach, drogach dojazdowych, ale też na różnego rodzaju ścieżkach w ogrodzie czy miejskich parkach. Nawierzchnie biologicznie czynne wpisują się w trendy zrównoważonego kształtowania przestrzeni, co oznacza dbałość o środowisko naturalne.
Jednym z najbardziej dostępnych i popularnych rozwiązań służących tworzeniu takich powierzchni przy jednoczesnym zachowaniu funkcjonalności są betonowe nawierzchnie ażurowe. Dzięki nim możemy też zaoszczędzić jakąś część budżetu przeznaczoną na budowę odwodnień liniowych. Poprzez otwory w ażurowych płytach woda trafia bezpośrednio do gleby zwiększając jej wilgotność.
Przeczytaj także: Oczyszczanie powierzchni wody w akwarium
Ażurowe nawierzchnie mają znacznie więcej atutów. Kolejnym jest uniwersalny design. Większość można zastosować niemal w każdej aranżacji, choć zwykle najlepiej sprawdzają się w nowoczesnych kompozycjach. Przy ich wyborze, w zależności od potrzeb, warto zwrócić uwagę na udział powierzchni biologicznie czynnej. Waha się on od 12 do aż 50 proc.
W ofercie czołowych producentów przybywa płyt i kostek z przestrzeniami biologicznie czynnymi. Generalnie możemy je podzielić na dwa rodzaje. Do pierwszej grupy należą płyty ażurowe, inaczej płyty z otworami. Druga obejmuje elementy, na boku których zaprojektowano specjalne dystanse wymuszające powstawanie zielonych przestrzeni.
Jednym z najbardziej ekologicznych, ale i designerskich rozwiązań jest płyta Polbruk Ekotech. Powierzchnia biologicznie czynna wynosi w niej do aż 50 proc. Jest to przykład ciekawej wizualnie płyty ażurowej. Wyglądem przypomina nieco popularny „hasztag” lub kratkę. Elementy poprzeczne płyty są obniżone w stosunku do pionowych, dlatego po ułożeniu nawierzchni i wypełnieniu pustych przestrzeni ziemią widać głównie linie, między którymi znajdują się strefy biologicznie czynne.
Innym bardzo praktycznym rozwiązaniem z dużą powierzchnią biologicznie czynną, bo na poziomie 40 proc. jest ażurowa płyta Polbruk Meba. Jest dość popularna i często spotykana w przestrzeniach miejskich i na dużych parkingach. Ma format 40x60 cm i minimalistyczny design w postaci kraty z kwadratowymi otworami, które połączono nacięciami w formie linii prostych.
Taki wynik pozwala uzyskać kostka brukowa Polbruk Ekol. To przykład rozwiązania nawierzchniowego z dystansami na bokach, dzięki którym powierzchnia biologicznie czynna powstaje w „fugach” pomiędzy elementami nawierzchni. Ekol to kwadratowe kostki o boku 20 cm w modnych i klasycznych odcieniach szarości. Miejsca pomiędzy nimi można wypełnić drobnymi kamyczkami w różnych kolorach. Taka nawierzchnia prezentuje się dość minimalistycznie, a przez to elegancko.
Następna w kolejności jest płyta Ekotriada, a właściwie trzy płyty o różnych wielkościach, które tworzą komplet. Najmniejsza mierzy 20x30 cm, średnia 20x40, a największa - 20x50 cm. Mają one dystanse, które wymuszają powstawanie przestrzeni biologicznie czynnych. Ich udział w nawierzchni wynosi około 14 proc., gdyż „zielone fugi” są nieco węższe niż w przypadku poprzedniczki.
Ciekawym połączeniem oryginalnego wyglądu z ekologią jest ażurowa płyta Polbruk Extrano. Otwory w tej kwadratowej płycie o boku 50 cm pozwalają na przepuszczalność wody do gruntu na poziomie 12 proc. i wpływają wizualnie na jej charakter. Tworzone przez tę płytę wzory na nawierzchni przypominają pasy na futrze tygrysa lub kubistyczne kłosy zboża. Nadaje się do wykorzystania w ruchu pieszym i lekkim ruchu samochodowym.
Warto pamiętać, że dobra retencja wody zależy nie tylko od procentu powierzchni otwartej, ale także sposobu wypełnienia fug i przede wszystkim podbudowy, na której układa się kostki brukowe lub płyty. Realizując podbudowę należy się wystrzegać rozwiązań nieprzepuszczalnych, takich jak stabilizacja betonem. Dzięki temu spływ wody z powierzchni będzie szybszy i więcej przedostanie się jej do gleby.
Płyty z powierzchnią biologicznie czynną to idealny mariaż ekologii i modnych rozwiązań. Łączą w sobie praktyczne zalety z ciekawym designem.
Powierzchnia biologicznie czynna a Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP)
Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego, jako prawo lokalne, jest podstawą działań inwestycyjnych na obszarze, który obejmuje. Opracowanie tego dokumentu planistycznego, a przede wszystkim jego zakres i szczegółowość ustaleń reguluje ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Zapisy tej ustawy wprowadziły obowiązek ustalania m.in. - zasady kształtowania zabudowy oraz wskaźniki zagospodarowania terenu, maksymalną i minimalną intensywność zabudowy jako wskaźnik powierzchni całkowitej zabudowy w odniesieniu do powierzchni działki budowlanej, minimalny udział procentowy powierzchni biologicznie czynnej w odniesieniu do powierzchni działki budowlanej, maksymalną wysokość zabudowy, minimalną liczbę miejsc do parkowania w tym miejsca przeznaczone na parkowanie pojazdów zaopatrzonych w kartę parkingową i sposób ich realizacji oraz linie zabudowy i gabaryty obiektów….
Ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego są więc zbiorem zasad kształtowania zabudowy, a jedną z nich jest określona jako minimalny procent powierzchnia biologicznie czynna.
Inwestowanie na obszarach, dla których nie uchwalono Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego, możliwe jest jedynie w oparciu o decyzję o Warunkach Zabudowy, wydaną przez właściwe pod względem położenia terenu inwestycyjnego Gminy. W decyzji określone zostają: wskaźnik urbanistyczny oraz parametry architektoniczne, które wynikają z Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 26.08.2003 r.
Decyzja o Warunkach Zabudowy jednak rozstrzyga o możliwości i zasadach zagospodarowania terenu w przypadku braku planu miejscowego. Sposób wyznaczenia powierzchni biologicznie czynnej określonej w decyzji będzie inny niż wyznaczenie tej wielkości w oparciu o ustalenia MPZP.
Stwierdzenie, że powierzchnię rozlicza się do powierzchni działki budowlanej, jest istotne, gdyż rozliczenie powierzchni do powierzchni działki ewidencyjnej może być nieprawidłowe. Art.2 pkt. Definicja zawiera wiadomość, że działką budowlaną jest nieruchomość gruntowa, na której m.in. mogą być realizowane obiekty zgodnie z aktami prawa miejscowego, w rozumieniu MPZP.
Dodatkowe możliwości zwiększenia powierzchni biologicznie czynnej
W przypadku znaczącego ograniczenia terenów inwestycji przez powierzchnię biologicznie czynną definicja tego wskaźnika powierzchniowego dopuszcza włączenie do rozliczenia powierzchni 50% powierzchni zielonych tarasów, stropodachów i innych powierzchni wykonanych z materiałów umożliwiających naturalną wegetację.
Zaprojektowanie zielonego tarasu, nie jest jedynie wybiegiem pozwalającym na zwiększenie tego wskaźnika, jest często oczekiwaniem Inwestora. Jest to rozwiązanie pozwalające wprowadzić elementy zieleni urządzonej, w bardzo intensywnie zurbanizowanej tkance miejskiej. W takiej przestrzeni zielone dachy to często ogrody na dachach, miejsce odpoczynku i rekreacji.
Zaletami zielonych dachów są ekologia, estetyka, zapewnienie trwałości dachu, izolacyjność termiczna i akustyczna budynku. Powierzchnię tarasów i zielonych dachów, posiadających nawierzchnię ziemną urządzoną w sposób pozwalający na naturalną wegetację roślin, zaliczamy do terenu biologicznie czynnego.
Powierzchnią biologicznie czynną są również powierzchnie stabilizowane płytami ażurowymi, położonymi na naturalnym podłożu, które nie ograniczają naturalnego rozwoju roślin.
Odpowiedzialność za wyznaczenie powierzchni biologicznie czynnej
Na to pytanie musimy odpowiedzieć, nie może. Inwestor bierze pełną odpowiedzialność wraz z kierownikiem budowy i projektantem za proces inwestycyjny związany z budową od momentu uzyskania pozwolenia na budowę wraz z zatwierdzeniem projektu budowlanego, do momentu zawiadomienia o zakończeniu budowy.
Minimalna powierzchnia biologicznie czynna, określona w MPZP dla danego terenu inwestycyjnego musi zostać wskazana w projekcie zagospodarowania działki lub terenu, następnie winna być urządzona na działce w momencie zakończenia budowy, zgodnie z tym projektem.
Powierzchnia biologicznie czynna a oczyszczalnie ścieków
Przyjęło się określać osadniki gnilne jako oczyszczalnie ekologiczne, ale procesy beztlenowe nie pozwalają na osiągnięcie wyników redukcji zanieczyszczeń, których wymaga europejska norma zaimplementowana także do polskich przepisów prawa. W praktyce, przekreśla to szanse inwestora na uzyskanie dofinansowania na taką oczyszczalnię.
W przypadku urządzeń biologicznych z natlenianiem, uzyskanie dotacji jest możliwe. Można uznać, że oczyszczalnia drenażowa, niesprawnie działająca, przez wykorzystanie warunków beztlenowych, może być równie niebezpieczna dla środowiska co nieszczelne szambo.
Poniższa tabela przedstawia porównanie najważniejszych cech obu typów oczyszczalni:
| Cecha | Oczyszczalnie biologiczne | Oczyszczalnie ekologiczne (osadnik gnilny z drenażem rozsączającym) |
|---|---|---|
| Stopień oczyszczania ścieków | Do 98% | Niski, niemierzalny |
| Technologia | Tlenowa z udziałem mikroorganizmów | Beztlenowa |
| Osad czynny | Tak | Nie |
| Klarowność wody pościekowej | Tak | Nie |
| Koszt inwestycji | Wyższy | Niższy |
Podsumowując, oczyszczalnie biologiczne wykazują liczne zalety w porównaniu do oczyszczalni ekologicznych. Wyższy stopień oczyszczania ścieków, zaawansowana technologia i efektywne usuwanie zanieczyszczeń to główne powody, dla których coraz więcej osób decyduje się na wybór oczyszczalni biologicznej dla swojego gospodarstwa domowego.
Zalety przydomowych oczyszczalni biologicznych
Przydomowe oczyszczalnie biologiczne to inwestycja, która przynosi wiele korzyści. Dzięki wysokiej efektywności usuwania zanieczyszczeń, niskim kosztom eksploatacji i przyjaznemu podejściu do środowiska, stanowią one doskonałą alternatywę dla tradycyjnych rozwiązań gospodarki ściekowej. Warto rozważyć ich zastosowanie, aby cieszyć się komfortem użytkowania i mieć swój wkład w ochronę natury.
- Wysoki stopień oczyszczania: Usuwanie do 98% zanieczyszczeń ze ścieków
- Niskie koszty eksploatacji: Bezobsługowość i energooszczędność
- Ekologiczne rozwiązanie: Możliwość ponownego wykorzystania ścieków i ochrona środowiska
Ścieki oczyszczone w przydomowej oczyszczalni biologicznej stanowią cenny zasób, który można w różnoraki sposób zagospodarować. Jedną z opcji jest odprowadzanie oczyszczonych ścieków do gruntu poprzez studnie chłonne lub drenaż rozsączający. Takie rozwiązanie umożliwia naturalne wsiąkanie wody w głąb gruntu, nawadniając teren i wspierając wegetację roślin.
Użytkownik, który zdecyduje się na montaż oczyszczalni opartej o procesy biologiczne, która zapewnia przetrzymywanie ścieków w warunkach hermetycznych, a więc w zbiorniku posiadającym atest szczelności i zabezpieczającym przed wyciekiem surowych ścieków do wód nie jest zobowiązany do podłączenia się do sieci kanalizacji zbiorczej nawet w przypadku, kiedy sieć taka powstanie na terenie, który zamieszkuje.
tags: #powierzchnia #biologicznie #czynna #definicja #oczyszczalnia
