Grypa jelitowa: przyczyny, objawy i leczenie

Szczegóły: Opublikowano: 05. October 2025

Grypa jelitowa, jelitówka i grypa żołądkowa to potoczne nazwy ostrej biegunki wirusowej. Szacuje się, że w Polsce występuje kilkaset tysięcy przypadków jelitówki rocznie. Szczyt zachorowań przypada na chłodniejsze miesiące roku.

Jak objawia się grypa jelitowa?

Główne objawy grypy jelitowej to biegunka i/lub wymioty. Biegunką u osoby dorosłej określa się oddanie co najmniej jednego (w niektórych definicjach - powyżej 3) płynnego lub półpłynnego stolca na dobę. Wymioty utrzymują się zwykle przez 1-2 dni.

Źródła zakażenia i zaraźliwość

Grypa jelitowa przenosi się przede wszystkim drogą fekalno-oralną (pokarmową) i jest bardzo zaraźliwa. Źródłem zakażenia są chorzy, osoby po jelitówce nadal wydalające wirusy w kale oraz zakażeni bezobjawowo.

Przebieg i czas trwania grypy jelitowej

Grypa jelitowa trwa z definicji 10-14 dni. Poprawa jest zazwyczaj odczuwalna już po 5-7 dniach. Choroba ma tendencję do samoograniczania się. Głównym problemem są jej powikłania - odwodnienie i zaburzenia elektrolitowe, które w skrajnych przypadkach mogą zagrozić życiu. U zdrowych dorosłych grypa jelitowa najczęściej przebiega bez komplikacji. Ciężkie przypadki występują zwłaszcza u niemowląt, małych dzieci, osób z obniżoną odpornością i seniorów.

Grypa jelitowa u dzieci

Grypa jelitowa u dzieci może być poważnym problemem. W tej grupie chorych częściej dochodzi odwodnienia dużego stopnia, co wymaga podania kroplówki w warunkach szpitalnych. Największe ryzyko wystąpienia ciężkiej biegunki dotyczy dzieci w pierwszych trzech latach życia. Maluch może zarazić się przez kontakt z chorym dzieckiem lub dorosłym, osobą przenoszącą wirusy na rękach czy przedmiotami zanieczyszczonym wirusem. Prawdopodobieństwo zakażenia jest znacznie wyższe w żłobkach, przedszkolach czy na dziecięcych oddziałach szpitalnych.

Przeczytaj także: Płukanie studni: jak to zrobić poprawnie?

Leczenie grypy jelitowej

Leczenie grypy jelitowej jest podobne u dzieci i dorosłych. Jego podstawa to uzupełnianie płynów i odpowiednie żywienie, by nie dopuścić do odwodnienia, zaburzeń elektrolitowych i niedożywienia. Zastosowanie w grypie jelitowej znajduje też farmakoterapia. Jelitówkę można leczyć w domu, pod warunkiem że nie występują symptomy będące wskazaniem do hospitalizacji. Zalicza się do nich gorączkę powyżej 38,5 st. C, krew w stolcu, wymioty uniemożliwiające doustne przyjmowanie płynów oraz objawy ciężkiego odwodnienia (u dzieci to m.in. podsypianie, utrata przytomności, wiotkość, bardzo zapadnięte i podsychające gałki oczne, płacz bez łez, bardzo sucha jama ustna i język, ubytek masy ciała).

Nawadnianie organizmu

Do nawadniania organizmu przy grypie jelitowej poleca się przede wszystkim specjalne preparaty (elektrolity), które można kupić w aptece bez recepty. Na ich bazie przyrządzimy płyn o optymalnym składzie. Jeśli nie mamy dostępu do preparatu aptecznego, choremu można podać inne lekko osolone płyny, np. wodę, cienką herbatę, marchwiankę czy zupkę. Płynów trzeba pić dużo. Wbrew potocznemu przekonaniu, podczas grypy jelitowej nie poleca się podawania Coca-Coli, bo słodkie napoje gazowane mogą nasilić biegunkę. Z tego samego powodu nie powinno się pić soku owocowego. Warto wiedzieć, że lepiej tolerowane przez chorych są płyny chłodne, pite małymi łykami.

Samodzielne przygotowanie płynu nawadniającego

O ile nie mamy możliwości zastosowania preparatu aptecznego, możemy samodzielnie przygotować płyn nawadniający:

1 litr przegotowanej wody
½ łyżeczki soli kuchennej
4 łyżeczki cukru

Wszystkie składniki trzeba zmiksować i uzupełnić przegotowaną wodą do objętości 750 ml.

Żywienie podczas grypy jelitowej

Obecnie uważa się, że osoby bez istotnych objawów odwodnienia mogą być żywione jak przed chorobą. Dotyczy to zarówno dorosłych, jak i dzieci. Ta zasada ma zastosowanie także u maluszków karmionych piersią czy sztucznymi mieszankami. Te drugie trzeba karmić częściej (co 3 godziny). Zarówno dzieci, jaki i dorośli powinni w trakcie grypy jelitowej unikać produktów z dużą ilością cukru, tłustych oraz przygotowywanych z użyciem tłuszczu. Można jeść polecaną tradycyjnie marchwiankę, kleik ryżowy czy mus jabłkowy.

Przeczytaj także: Opinie o nawilżaczach do gardła

Farmakoterapia

Mając w pamięci, że najważniejsze jest uzupełnianie płynów i kontynuacja żywienia, dziecku z jelitówką można podać probiotyk o potwierdzonym działaniu lub smektyn. Nie ma uzasadnienia do stosowania węgla aktywowanego czy taniny.

Grypa jelitowa w ciąży

Z powodu spadku odporności okres ciąży może sprzyjać wystąpieniu jelitówki. Leczenie lekkiej grypy jelitowej w ciąży polega na doustnym uzupełnianiu płynów w warunkach domowych. Wskazaniem do nawadniania dożylnego w szpitalu są uporczywe lub żółciowe wymioty, odwodnienie dużego stopnia, zaburzenia elektrolitowe, zaburzenia neurologiczne czy wstrząs.

Zapobieganie grypie jelitowej

Zachorowaniu na grypę jelitową można zapobiegać dzięki przestrzeganiu zasad higieny oraz zachowywaniu dobrych warunków sanitarnych podczas przygotowywania i przechowywania żywności. Istnieją również doustne szczepionki przeciwko rotawirusom. Rotawirus jest najczęstszą przyczyną ostrych biegunek o ciężkim przebiegu u dzieci do 5. roku życia. Trzeba pamiętać, że cykl szczepienia należy rozpocząć pomiędzy 6. a 12. tygodniem życia dziecka.

Naturalne metody leczenia - alternatywa dla aptecznych specyfików

Obecnie w aptekach mamy coraz więcej leków na wszelkie dolegliwości. W rezultacie dostrzegamy, że to co przekazują nam reklamy nie jest do końca prawdą, a popularne leki powodują, czasami niebezpieczne skutki uboczne. Leki syntetyczne zawierają substancje lecznicze na konkretną dolegliwość, natomiast naturalne leki mają w swoim składzie mnóstwo substancji czynnych, które wpływają na cały organizm, a nie na pojedynczy objaw. Dlatego ich działanie jest bardziej holistyczne, harmonijne i zgodne z naturą.

Przykłady naturalnych środków:

Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?

Ból głowy: Imbir, pieprz cayenne, ciemnozielone warzywa, kurkuma czy orzechy włoskie.
Ból zęba: Goździki (mają właściwości antyseptyczne i przeciwbólowe dzięki zawartemu w nich eugenolowi).
Zgaga, refluks: Kurkuma, grejpfrut, mięta, probiotyki, kapusta, miód manuka, glutamina, sok z aloesu, soda oczyszczona.
Ból zatok: Tymianek (działa rozkurczowe i silnie antyseptyczne).
Ukąszenia owadów: Olejek eteryczny z mięty.
Przeziębienie i grypa: Sok z malin, z owoców czarnego bzu, miód, cytryna, imbir, kwiat lipy.

Inne dolegliwości i naturalne metody leczenia

Zmniejszenie poziomu cholesterolu LDL: Orzechy, szpinak, jabłka, kurkuma, żurawina, pomidory, zielona herbata, tłuste ryby, fasola, ziele lucerny, czosnek, nasiona kozieradki, korzeń lukrecji, owoce głogu.
Obniżenie ciśnienia krwi: Żywność bogata w witaminę C (chili, papryka, pietruszka, ciemnozielone warzywa, tymianek, brokuły), potrawy o wysokiej zawartości magnezu i potasu, olej kokosowy, zakwas z buraka i woda z koenzymem Q10.
Niedoczynność tarczycy: Produkty zawierające jod (wodorosty, rzodkiewka, pietruszka, ryby, owoce morza, jaja, banany, żurawina, truskawki, himalajska sól krystaliczna), miedź, żelazo, selen i cynk.
Cukrzyca: Topinambur, czarna herbata, orzechy, nasiona chia, cynamon, brokuły, szpinak, zielona fasola i zielone warzywa liściaste oraz płatki owsiane.
Anemia: Natka pietruszki, daktyle, sezam, melasa, sok z buraków i jabłek, granat oraz wszystkie zielono-listne warzywa, jak szpinak, jarmuż.
Depresja: Dziurawiec, ciepłe i gorące posiłki oparte na diecie wegańskiej, lekkie zdrowe zupy, jabłka, gruszki, miód, zioła jak kolendra, kmin, mięta, granat, imbir i kurkuma.

Dodatkowe naturalne leki na pospolite dolegliwości

Problemy z pęcherzem i układem moczowym - żurawina
Bóle pleców - trędownik bulwiasty
Zmęczenie, usprawnienie pracy mózgu - miłorząb japoński i żeńszeń syberyjski
Astma - babka lancetowata
Ukojenie nerwów, wyciszenie, poprawa jakości flory bakteryjnej w zespole jelita drażliwego - melisa lekarska
Regeneracja i wsparcie funkcji wątroby - ostropest plamisty, dymnica pospolita, Desmodium adscendens
Ochrona nerek - czarna rzodkiew, jastrzębiec kosmaczek
Problemy ze snem - kozłek lekarski, pozłotka kalifornijska
Trawienie tłuszczów - karczoch

Rozedma płuc

Rozedma płuc wyniszcza części płuc odpowiadające za wymianę gazową. Rozwija się zwykle między 40. a 50. rokiem życia u palaczy, choć niekiedy pojawia się również u dzieci. Rozedma płuc to nie rak, ale nie wolno jej bagatelizować - uszkodzenia wywołane chorobą prowadzą bowiem do niewydolności oddechowej i zgonu.

Co to jest rozedma płuc?

Rozedma płuc nazywana jest czasem ich upowietrznieniem. Podczas oddychania oskrzela doprowadzają tlen do płuc poprzez coraz mniejsze organy, jak oskrzela segmentowe, oskrzeliki i pęcherzyki płucne. Te ostatnie oplecione są gęstą siecią naczyń krwionośnych, przez które przenika tlen, a usuwany jest dwutlenek węgla - następuje niezbędna do życia wymiana gazowa. Zmniejsza się zatem zarówno powierzchnia wymiany gazowej w płucach, jak i wentylowany obszar.

Przyczyny rozedmy płuc

Rozedma płuc rozwija się w wyniku wzrostu ciśnienia powietrza w oskrzelach i oskrzelikach oraz obniżenia elastyczności ścian pęcherzyków. Najczęstszą przyczyną rozedmy jest palenie tytoniu. Znaczenie ma również zanieczyszczenie powietrza, którym oddychamy na co dzień. Do innych przyczyn choroby należą:

przewlekłe zapalenie oskrzeli
astma oskrzelowa
nadmierny wysiłek oddechowy
wrodzony niedobór alfa-1-antytrypsyny

Rozedma płuc - objawy

Objawy rozedmy płuc są zależne od stopnia zaawansowania choroby. Początkowo dolegliwości pojawiać się mogą jedynie po wysiłku, z czasem jednak towarzyszą chorym nawet w czasie spoczynku. Najczęściej występują:

duszność
świszczący oddech
kaszel
utrata masy ciała
osłabienie mięśni
zawroty głowy

Rozedma płuc - diagnostyka

Pierwszym badaniem wykonywanym w celu rozpoznania rozedmy płuc jest RTG płuc. Uwidacznia ono cechy rozdęcia płuc, a niekiedy także rozległe pęcherze rozedmowe. Na podstawie zdjęcia RTG nie można jednak postawić pewnej diagnozy. W tym celu konieczne może być wykonanie również tomografii komputerowej o dużej rozdzielczości.

Czy rozedma płuc jest uleczalna?

Nie ma do tej pory skutecznego leczenia, które mogłoby cofnąć powstałe już zmiany. Terapia opiera się głównie na zahamowaniu postępu choroby. Niezwykle istotne jest zlikwidowanie czynników sprzyjających powstawaniu rozedmy, czyli przykładowo zaprzestanie palenia papierosów. Należy także w miarę możliwości zapobiegać infekcjom dróg oddechowych. Pomocne w tym przypadku okazują się szczepienia, na przykład przeciwko grypie. Regularne ćwiczenia fizyczne dostosowane do możliwości chorego zwiększają pojemność płuc i zmniejszają problemy z oddychaniem.

Leczenie rozedmy płuc

W leczeniu farmakologicznym rozedmy płuc wykorzystywane mogą być leki rozszerzające oskrzela. Łagodzą one uczucie duszności oraz kaszel. Wziewne glikokortykosteroidy ograniczają stan zapalny w drogach oddechowych. W przypadku zaostrzenia duszności, kaszlu lub problemów z oddychaniem należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Przyczyną problemów może być rozwijająca się infekcja. Specjalista zadecyduje o konieczności wdrożenia odpowiedniej antybiotykoterapii. Chorzy z zaawansowaną rozedmą mogą wymagać również tlenoterapii. W niektórych przypadkach odbywa się leczenie chirurgiczne. Polega ono na usunięciu zmienionych chorobowo obszarów, co poprawia funkcje oddechowe.

Rozedma płuc u dzieci i niemowląt

Rozedma płuc u niemowląt i dzieci jest rzadko spotykana. Istnieje jednak możliwość wystąpienia rozedmy wrodzonej. Jest to wada polegająca na rozdęciu części płuca w wyniku zwężenia oskrzela przez ucisk z zewnątrz lub zapadnięcie się chrząstki. U niemowląt może skutkować ciężką niewydolnością oddechową i świstem wydechowym, u starszych dzieci częstszym występowaniem przewlekłego kaszlu i nawracaniem infekcji. Leczenie zazwyczaj wymaga chirurgicznego usunięcia zmienionego obszaru.

Często zadawane pytania:

Czy rozedma płuc jest śmiertelna? Rozedma płuc może prowadzić do niewydolności oddechowej i zgonu. Jednak stosowanie się do zaleceń lekarskich i unikanie czynników pogarszających stan chorego umożliwiają spowolnienie postępu choroby.
Czy rozedma płuc to rak? Rozedma nie jest chorobą nowotworową. Jednak czynniki powodujące rozedmę często zwiększają również ryzyko rozwoju nowotworu płuc. Jednym z takich czynników jest palenie papierosów.
Czy rozedma płuc boli? Rozedma płuc nie musi być bolesna.

Ból gardła przy przełykaniu

Ból gardła przy przełykaniu, inaczej odynofagia, to dolegliwość, której na pewno nikt nie lubi. Często jest wynikiem infekcji wirusowej, która jest najczęstszą przyczyną bólu gardła. Przykładem może być angina paciorkowcowa, czyli paciorkowcowe zapalenie gardła, które jest infekcją bakteryjną i może objawiać się bólem gardła. Zapalenie migdałków i zapalenie nagłośni, które mogą być wywołane zarówno przez wirusy, jak i bakterie, są jednymi z nich. Podrażnienie błony śluzowej gardła, wynikające z różnych czynników, w tym alergii, też może być przyczyną bólu podczas przełykania.

Domowe sposoby na ból gardła

Miód i cytryna: Miód można rozpuścić w ciepłej wodzie, mleku lub herbacie.
Płukanie gardła solą: Potrzebujesz szklanki ciepłej wody i łyżeczki soli.
Ciepłe napoje ziołowe: Herbata z ziół takich, jak rumianek, szałwia czy tymianek.
Inhalacje parowe: Do miski z gorącą wodą dodaj wybrany olejek eteryczny.
Pastylki do ssania: Sięgnij po pastylki do ssania z naturalnymi składnikami.
Odpoczynek i nawodnienie: Wypijanie do dwóch litrów wody dziennie.
Zmiana diety: Unikaj pikantnych, kwaśnych i twardych pokarmów.

Ból gardła przy przełykaniu może być niezwykle uciążliwy, ale na szczęście istnieje wiele skutecznych metod na jego złagodzenie. Pamiętaj jednak, że jeśli ból gardła jest silny, przewlekły lub towarzyszą mu inne niepokojące objawy, powinieneś niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Diety przemysłowe w żywieniu dojelitowym

Diety przemysłowe są w większości zbilansowane, tzn. wszystkie składniki, których organizm potrzebuje (białka, tłuszcze, witaminy, mikroelementy i minerały, wodę), są w nich zawarte w odpowiedniej ilości. Nie zawierają one praktycznie cholesterolu, a tłuszcze są tak dobrane, że zapobiegają chorobom układu krążenia. Większość diet przemysłowych podawanych przez sondę zawiera również błonnik, by zapewnić zdrowe trawienie.

Żywienie dojelitowe w domu

Żywienie dojelitowe w domu jest to program kompleksowej opieki nad pacjentem, u którego z powodu braku możliwości przyjmowania pokarmu drogą doustną, w ilości wystarczającej do utrzymania przy życiu, został wytworzony sztuczny dostęp do przewodu pokarmowego. Żywienie odbywa się przy użyciu specjalnej żywności (diety przemysłowe) drogą inną niż doustna.

Wskazania do żywienia dojelitowego

stan po udarze mózgu
mózgowe porażenie dziecięce
stan po urazie OUN
stwardnienie rozsiane
demencja (Ch. Alzheimera, Ch. Parkinsona)

Zasady dotyczące odbioru i przechowywania preparatów

Przy odbiorze preparatów należy sprawdzić:

nazwę specjalnej żywności na opakowaniu, czy zgadza się z zalecaną przez lekarza
datę ważności i stan opakowań

Specjalną żywność z krótszym terminem ważności należy zużyć w pierwszej kolejności. Specjalną żywność w opakowaniu typu worek po otwarciu należy zużyć w ciągu 24 godzin. Specjalną żywność w butelkach szklanych należy podać w ciągu 8 godzin od otwarcia. Zestawy do podawania diet należy wymieniać co 24 godziny. Zalecane jest używanie strzykawek jednorazowych.

Zasady podawania diet dojelitowych

Należy każdorazowo umyć ręce przed wszystkimi czynnościami, związanymi z podawaniem specjalnej żywności.
Pacjentów z założoną przetoką odżywczą nie należy układać na lewym boku ze względu na możliwość przedostawania się treści z żołądka. Należy unikać ułożenia chorego na lewym boku w trakcie i po karmieniu. Karmienie w pozycji leżącej grozi zachłystowym zapaleniem płuc.
Podczas podaży specjalnej żywności pacjent powinien być w pozycji półsiedzącej pod kątem 45°. Nie należy karmić pacjenta leżącego w pozycji płaskiej, na wznak, poza sytuacją, gdy inna pozycja jest niemożliwa i wyraził na to zgodę lekarz.
Specjalna żywność podawana pacjentowi powinna mieć temperaturę pokojową. Nie należy podawać specjalnej żywności zbyt chłodnej. Nie należy podgrzewać specjalnej żywności w mikrofalówce czy na kuchence.
Specjalną żywność należy podawać z odpowiednią prędkością zleconą przez lekarza prowadzącego. Nie należy podawać specjalnej żywności zbyt szybko!
Przed rozpoczęciem podawania specjalnej żywności, a także po jej zakończeniu, należy przepłukać zgłębnik lub gastrostomię (zwykle wodą), co zapobiega zatkaniu się cewnika.
W trakcie podawania specjalnej żywności nie należy podawać leków. Aby podać lek należy przerwać dostarczanie specjalnej żywności na około 15-30 minut.

Pamiętaj! Przy diecie dojelitowej należy stopniowo zwiększać dawkę. Lekarz na początku może zalecić ci rozcieńczanie diety wodą lub płynem fizjologicznym.

Sposoby żywienia dojelitowego

Bolusy: Podaż żywności specjalnej przy użyciu strzykawki o dużej objętości, liczba karmień najczęściej wynosi 4-6 razy w ciągu doby.
Mikrobolusy: Podaż żywności specjalnej przy użyciu strzykawki o mniejszej objętości, liczba karmień najczęściej wynosi 6-9 razy w ciągu doby.
Wlew ciągły: Ciągła podaż diety przy użyciu zestawu do przetoczenia. Odbywa się przez różny okres czasu w zależności od stanu chorego, rodzaju dostępu i objętości specjalnej żywności. Wlew można wykonywać metodą grawitacyjną lub za pomocą pompy dojelitowej.

Podłączanie sondy

Umyć ręce.
Przepłukać sondę ok. 10 ml przegotowanej, ostudzonej do temperatury pokojowej wody lub soli fizjologicznej.
Sprawdzić wygląd diety. Wstrząsnąć opakowanie w celu wymieszania diety.
Zawiesić opakowanie na wys. ok.

Podawanie żywności specjalnej bez używania zestawów (bolusem)

Bolus polega na jednorazowym podaniu większej objętości specjalnej żywności za pomocą strzykawki, bezpośrednio do sondy (zgłębnika) lub gastrostomii. Przygotuj:

strzykawkę 50, 100 lub 200 ml
przegotowaną i ostudzoną do temperatury pokojowej wodę
specjalną żywność

Pielęgnacja gastrostomii

Istnieje wiele rodzajów gastrostomii i może się zdarzyć, że niektóre typy zgłębnika gastrostomijnego wymagają szczególnej pielęgnacji.

Umyj dokładnie ręce.
Pozostaw zacisk mocujący na miejscu.
Poluzuj zewnętrzny dysk mocujący.
Używając wody lub soli fizjologicznej, delikatnie oczyść okolice przetoki. Następnie osusz dokładnie to miejsce.
Pod zewnętrzną płytką mocującą umieść jałowy opatrunek w kształcie litery Y, tak aby zostawić odrobinę luzu, około 2-3 mm.

WAŻNE! Przetoka potrzebuje około 14 dni na zagojenie. Dokładna pielęgnacja skóry wokół niej redukuje ryzyko infekcji i podrażnienia. Nie należy używać kremów, maści oraz talku (chyba że lekarz zaleci inaczej). Mogą one uszkodzić zgłębnik oraz spowodować podrażnienie skóry, a w konsekwencji stan zapalny. Po całkowitym zagojeniu się przetoki można się kąpać, a nawet pływać.

Karmienie powinno odbywać się przy ułożeniu z górną połową ciała uniesioną (pod kątem 45° lub większą). Jeżeli nie jest to możliwe głowa powinna być podniesiona przy pomocy poduszek. Taka pozycja pozwala na łatwiejsze przesuwanie pokarmu do dalszych części przewodu pokarmowego, a także zapobiega dostaniu się pokarmu do układu oddechowego.

Woda mineralna Józef

Unikalna kompozycja minerałów, zawarta w Józefie, zapewnia dużą skuteczność w leczeniu wszelkich dolegliwości urologicznych. Działa korzystnie w stanach zapalnych dróg moczowych, kamicy nerkowej czy dnie moczanowej. Doskonale oczyszcza nerki.

Wskazania

Stany zapalne dróg moczowych, kamica nerkowa, inne choroby urologiczne, dna moczanowa.

Dawkowanie

Najlepiej stosować miesięczną kurację pitną. O ile lekarz nie zaleci inaczej pić 1,5 l - 2 l dziennie po 200 - 300 ml jednorazowo, większą część do południa, mniejszą wieczorem. Nie należy spożywać świeżych owoców na pół godziny przed piciem wody. Zaleca się miesięczną przerwę pomiędzy kuracjami.

tags: #płukanie #gardła #mlekiem #z #wodą #gazowaną