Optymalna wilgotność i temperatura dla uprawy roślin
- Szczegóły
Wilgotność i temperatura to dwa najważniejsze czynniki klimatyczne wpływające na uprawę roślin, zwłaszcza w szklarniach. Gdy ich poziom jest nieodpowiedni, rośliny są narażone na szereg zagrożeń, od wzmożonej aktywności patogenów po osłabienie odporności.
Kontrola wilgotności i temperatury w szklarni
Precyzyjna kontrola oraz regulacja poziomu wilgotności i temperatury stwarza optymalne warunki do wzrostu roślin. Aby mieć pewność, że klimat w szklarni jest odpowiedni dla roślin, należy stale mierzyć poziom wilgotności oraz temperaturę. Kontrolę wilgotności prowadzi się poprzez pomiar tzw. wilgotności absolutnej szklarni, wyrażoną w gramach na m³ powietrza (g/m³), lub gramach na kilogram powietrza (g/kg).
Najczęstszym problemem w uprawach pod osłonami jest nadmiar wilgotności w szklarni, który stwarza doskonałe warunki do rozwoju wielu patogenów chorobotwórczych, co negatywnie wpływa na ochronę roślin i podnosi koszty uprawy, pogarszając tym samym jakość plonów.
Ograniczenie transpiracji
Im większa transpiracja roślin, tym większy napływ wilgoci do szklarni, a tym samym wyższy poziom wilgotności powietrza. I choć wymiana gazowa pomiędzy roślinami a otoczeniem ma negatywny wpływ na klimat szklarni, to jest bardzo istotna dla optymalnego przyswajania minerałów przez rośliny. Sposobem na zmniejszenie intensywności transpiracji może obniżenie temperatury w szklarni, należy jednak pamiętać, by nie obniżyć jej do poziomu zagrażającego zdrowemu rozwojowi roślin.
Ogrzewanie i wietrzenie
Nieco optymalnym sposobem na zapewnienie roślinom odpowiedniego poziomu wilgotności jest odprowadzenie ze szklarni jej nadmiaru poprzez ogrzewanie i wietrzenie, wymianę powietrza z otoczeniem. I choć takie rozwiązanie pozwala na obniżenie wilgotności bez hamowania naturalnego procesu transpiracji roślin, niesie ze sobą szereg wad. Generuje to dodatkowe koszty, co jest szczególnie dotkliwe w obliczu rosnących cen energii elektrycznej. Dodatkowo, wietrzenie może prowadzić do nierównomiernego rozkładu temperatury i wilgotności roślin w całym obiekcie.
Przeczytaj także: Znaczenie wilgotności w edukacji
Osuszanie powietrza z DryGair
Instalacja energooszczędnego osuszacza powietrza w szklarni pozwala na zmniejszenie zarówno względnej jak i bezwzględnej wilgotności powietrza, bez konieczności wietrzenia czy obniżania temperatury. Ponadto, odprowadzając skroploną wilgoć poza szklarnię, urządzenie pozwala na jej ponowne wykorzystanie. Dzięki DryGair wilgotność powietrza utrzymywana jest na optymalnym poziomie, a klimat w szklarni pozostaje jednolity.
Idealne warunki do produkcji rozsady zimą
Idealne warunki do produkcji rozsady zimą to wynik harmonijnej współpracy temperatury, światła i wilgotności. Dzięki zastosowaniu odpowiednich technologii i przestrzeganiu podstawowych zasad pielęgnacji możesz stworzyć optymalne środowisko dla swoich roślin. Produkcja rozsady zimą wymaga stworzenia idealnych warunków, które w naturalnym środowisku są trudne do osiągnięcia. Niska temperatura, krótkie dni i ograniczona ilość naturalnego światła mogą wpływać negatywnie na proces kiełkowania i wzrost młodych roślin. Dodatkowo kontrolowanie wilgotności w pomieszczeniach ogrzewanych zimą jest wyzwaniem, ponieważ powietrze jest zwykle suche.
Temperatura
Temperatura jest jednym z kluczowych czynników wpływających na produkcję rozsady. Większość roślin wymaga temperatury w zakresie 20-24°C podczas kiełkowania, a nieco niższej (18-20°C) w fazie wzrostu. Utrzymanie stałej temperatury jest kluczowe, ponieważ wahania mogą prowadzić do opóźnienia w kiełkowaniu lub osłabienia sadzonek.
Światło
Światło jest niezbędne dla fotosyntezy, dlatego jego odpowiednia ilość i jakość mają ogromne znaczenie dla produkcji rozsady. Zimą naturalne światło jest niewystarczające, dlatego konieczne jest doświetlanie roślin. Lampy LED do upraw są idealnym rozwiązaniem, ponieważ zapewniają odpowiednie spektrum światła potrzebne dla zdrowego wzrostu.
Wilgotność powietrza i gleby
Wilgotność powietrza i gleby to kolejny kluczowy czynnik w produkcji rozsady. Zbyt suche powietrze może prowadzić do wysychania roślin, natomiast nadmierna wilgotność zwiększa ryzyko rozwoju pleśni i chorób grzybowych. Utrzymuj wilgotność na poziomie 60-70% w pomieszczeniu oraz regularnie kontroluj wilgotność gleby, unikając zarówno przesuszenia, jak i przelania.
Przeczytaj także: Jak wilgotność wpływa na POChP?
Technologie mogą znacznie ułatwić produkcję rozsady zimą. Maty grzewcze to podstawowe narzędzie do kontrolowania temperatury gleby. Inteligentne sterowniki nawadniania pozwalają dostarczyć roślinom odpowiednią ilość wody w regularnych odstępach czasu. Higrometry i termometry z funkcją zapisu danych pomogą monitorować warunki w czasie rzeczywistym.
Stres u roślin - jak mu zapobiegać
Rośliny podobnie jak ludzie mogą się stresować. Jest to proces bardziej rozciągnięty w czasie, ale tak samo szkodliwy. W miarę możliwości musimy zapewnić im idealne warunki, gdyż przyczynami stresu może być nieodpowiednie światło, za wysoka bądź zbyt niska temperatura, przesuszenie, przelanie, przenawożenie, niedobory itd. Jak to zwykle bywa zarówno za dużo, jak i za mało światła, źle wpłynie na naszą uprawę.
Temperatura
To jaką temperaturę zapewnimy roślinom, ma bardzo mocny wpływ na ich rozwój. W dzień powinno to być około 28°C, a w nocy 24°C. Wielu początkujących growerów lekceważy ten fakt, co odbija się na zdrowiu ich roślin. Zarówno zbyt wysoka jak i zbyt niska temperatura wstrzymuje rozwój rośliny, utrudnia przeprowadzanie podstawowych funkcji. Do pomiaru temperatury wystarczy zakupić stacje pogody, najlepiej z opcją min/max, dzięki której wiemy czy np.
Problemy z za wysoką czy za niską temperaturą rozwiązuje się zazwyczaj za pomocą odpowiednio ustawionego wentylatora. Można kupić wentylator ze specjalnym sterownikiem i czujnikiem temperatury, który na ile to możliwe, pobierając powietrze z zewnątrz będzie utrzymywać w pomieszczeniu uprawowym żądaną wartość temperatury. Można taki sterownik też dokupić osobno.
Wilgotność
Utrzymywanie odpowiedniej wilgotności też często jest problemem dla początkujących hodowców. Podczas fazy wzrostu powinna ona wynosić między 60 a 80%, a w trakcie kwitnienia nie powinna przekraczać 40%. Jej poziom sprawdzamy dzięki stacjom pogody, koniecznie wyposażonym w opcje min/maks - gdyż poziom wilgotności może znacznie się różnić w dzień i w nocy.
Przeczytaj także: Komfort termiczny w domu
Wilgotność powietrza w uprawie roślin doniczkowych
Większa część roślin z naszych zielonych kolekcji pochodzi z tropikalnych lasów deszczowych, dlatego tak ważna w prawidłowej ich uprawie jest odpowiednia wilgotność powietrza. Zbyt suche powietrze prowadzić może do zasychania końcówek liści, spowolnionego wzrostu, a roślina jest bardziej podatna na ataki szkodników. Utrzymanie odpowiedniej dla naszych roślin wilgotności powietrza to nie lada wyczyn, ponieważ należy brać pod uwagę wiele czynników, w tym porę roku i gatunki, które uprawiamy. Latem jest to łatwiejsze, podczas gdy zimą, w mocno ogrzewanych mieszkaniach wilgotność może spaść nawet poniżej 30%.
Większość roślin, które uprawiamy w naszych domach, wymaga minimum 40% wilgotności powietrza. Przyjmuje się, że optymalną wilgotnością powietrza, którą powinniśmy utrzymywać w pomieszczeniach z roślinami jest 50-60%. Oczywiście są rośliny, które wymagają nawet 80-90% wilgotności powietrza, np. kalatea okrągłolistna (Calathea orbifolia), kapturnica (Sarracenia) czy cibora zmienna (Cyperus alternifolius). Jednak utrzymywanie stale tak wysokiej wilgotności powietrza może prowadzić do powstania pleśni, grzybic lub gnicia samej rośliny, dlatego uprawę roślin wymagających bardzo wysokiej wilgotności zaleca się prowadzić w szklarniach, namiotach i terrariach, albo chociaż w “ogrodach butelkowych”.
💧 We wpisie będę używać miary zawartości pary wodnej w powietrzu w procentach - jest to tzw. wilgotność względna.
W pomieszczeniach o zbyt niskiej wilgotności powietrza, w wyniku transpiracji rośliny tracą więcej wody. Również temperatura ma znaczenie. W ciepłych pomieszczeniach rośliny pobudzone są do rozwoju, dlatego “wysysana” jest wilgoć z ich liści oraz szybciej odparowuje woda z podłoża.
Rośliny doniczkowe potrzebujące wysokiej wilgotności powietrza
Istnieje grupa roślin, dla której podwyższona wilgotność powietrza w pomieszczeniu jest warunkiem niezbędnym. Są to przede wszystkim rośliny tropikalne, takie jak: kalatee, maranty, alokazje, begonie, fittonie, paprocie czy philodendrony o aksamitnych liściach. Jako gatunki szczególnie wrażliwe na zbyt suche powietrze zareagują zasychaniem i zwijaniem liści, a także zwiększoną podatnością na infekcje pasożytnicze. Optymalna wilgotność powietrza dla większości z nich to około 55-65%.
Rośliny doniczkowe odporne na suche powietrze
Jeśli z jakiegoś powodu nie możesz kontrolować wilgotności powietrza w domu, ale nie chcesz rezygnować z posiadania roślin, wybierz gatunki, które w naturze żyją w dość suchych warunkach, a wodę magazynują w liściach lub pędach - sukulenty. Przy wilgotności w granicach 40-45% poradzą sobie zamiokulkasy, sansevierie, crassule, aloesy, starce czy ceropegie. Na standardową wilgotność (45-50%) nie powinny także narzekać hoja, aspidistra wyniosła i epipremnum złociste.
Sposoby na zwiększenie wilgotności powietrza
Istnieje wiele sposobów na zwiększenie wilgotności powietrza w pomieszczeniach, w których uprawiamy rośliny. Dlatego zanim kupimy nawilżacz powietrza warto sprawdzić, jaka wilgotność powietrza jest w naszym mieszkaniu. Poziom wilgotności możemy zmierzyć przy pomocy higrometrów, zwanych również wilgotnościomierzami. Koszt takiego urządzenia to ok. 30 zł.
- Zgrupowanie roślin: Rośliny same wyparowują wodę, tworząc w ten sposób wokół siebie namiastkę mikroklimatu. Im więcej roślin postawimy obok siebie, tym powietrze wokół będzie miało wyższą wilgotność. Ustawiamy rośliny jedną obok drugiej. Umieszczenie ich w rzędzie, np. na parapecie, nie zapewni żadnych rezultatów.
- Uprawa roślin w hydroponice: Rośliny uprawiane w hydroponice zaopatrywane są nie tylko w składniki odżywcze (za pomocą nawozów), ale przede wszystkim w wodę zgodnie z wymaganiami. Woda znajdująca się w pojemnikach do hydroponiki podnosi wilgotność powietrza.
- Umieszczenie doniczek z roślinami na warstwie kamyków / keramzytu / piasku z wodą: Uważamy tylko wtedy, gdy woda nie sięga dna doniczki, ponieważ mogłoby to skutkować gniciem korzeni. Woda z takich naczyń paruje i nawilża powietrze wokół roślin znajdujących się na podstawkach.
- Odkryte akwaria: Akwarium w domu czy to z rybkami, czy roślinami, samoistnie podwyższa wilgotności powietrza.
- Ogrody butlowe lub terraria roślinne: Dla bardzo wymagających roślin, które wymagają bardzo wysokiej wilgotności powietrza, rozwiązaniem są zamknięte lub prawie zamknięte pojemniki.
- Uprawa roślin w łazience z oknem: Łazienka to przeważnie najbardziej wilgotne pomieszczenie w naszych domach. Jeśli znajduje się tam okno, warto wykorzystać ją do uprawy roślin.
- Nawilżacz powietrza: Najskuteczniejszy i najbardziej wydajny sposób na podwyższenie wilgotności powietrza w pomieszczeniach, w których uprawiamy rośliny.
Temperatura w szklarni ogrodowej
Szklarnia ogrodowa zapewnia stabilne warunki do rozwoju oraz wzrostu, a także znacznie wydłuża okres wegetacji. Sprawia to, że świetnie sprawdza się przy uprawach tzw. warzyw ciepłolubnych np. pomidorów, ogórków, papryki, bakłażanów. Na co dzień te rośliny potrzebują ciepła oraz dużej ilości słońca. Temperatura jest jednym z kluczowych czynników wpływających na rozwój roślin w szklarni ogrodowej.
Odpowiada ona za optymalne środowisko dla wzrostu, kwitnienia i owocowania roślin. To, dlatego pytanie, jaka powinna być temperatura w szklarni, zadaje sobie każdy ogrodnik. Jednej właściwej odpowiedzi na nie nie ma. Wynika to z tego, że różne gatunki roślin mają różne wymagania dotyczące temperatury. Niektóre preferują ciepłe warunki, podczas gdy inne lepiej rosną w chłodniejszym klimacie.
- Maksymalna temperatura w szklarni może dojść nawet do 40°C. Takie wymagania mają, chociażby rośliny egzotyczne - potrzebują one więcej ciepła niż rodzime gatunki. W ich przypadku temperatura w szklarni nie powinna przekraczać 30°C do 35°C, zwłaszcza w ciągu dnia.
- Minimalna temperatura w szklarni uzależniona jest od tego, czy jest ona ogrzewana, czy też nie. Brak ogrzewania oznacza, że temperatura w szklarni zimą może spaść nawet do 0°C, co wyklucza uprawy.
- Optymalna temperatura w szklarni ogrodowej w ciągu dnia wynosi zazwyczaj od 21°C do 26°C. W tym przedziale większość roślin rośnie najlepiej. Dzienna temperatura w szklarni powinna być utrzymywana na stabilnym poziomie, niewskazane są duże wahania.
Co ważne, temperatura w ciągu dnia powinna być inna niż w nocy. Po zmroku musi być nieco niższa, aby umożliwić roślinom odpoczynek i prawidłowy rozwój.
Kontrola temperatury w szklarni
Ilość stopni w szklarni można prosto kontrolować za pomocą termometru wewnętrznego. Najlepiej umieścić go na poziomie roślin. Bardziej zaawansowane, a także wygodniejsze w użytkowaniu są jednak elektroniczne czujniki temperatury, zainstalowane wewnątrz konstrukcji.
Temperatura w szklarni zależy przede wszystkim od wentylacji i światła słonecznego. Najprostszym sposobem na jej obniżenie jest otworzenie drzwi, okien na dachu oraz bocznych i dachowych wywietrzników, tak aby stworzyć przewiew. Ten sprawi, że gorące powietrze będzie mogło swobodnie opuszczać szklarnie, a chłodne dostanie się do jej środka.
Innym sposobem na obniżenie temperatury w szklarni jest montaż rolet, żaluzji lub użycie farby cieniującej. To rozwiązanie zmniejszy intensywność światła słonecznego docierającego do wnętrza konstrukcji. Zacienienie dobrze jest połączyć ze zraszaczami wewnętrznymi lub wewnętrznymi. Będą one rozpylać wodę, co spowoduje zwiększenie wilgoci w powietrzu i obniżenie temperatury.
Wilgotność gleby
Istnieją różnice w zdolności różnych rodzajów gleb do magazynowania wody. Szybkość, z jaką woda przenika do gleby i porusza się w niej zależy głównie od jej struktury i nazywana jest szybkością infiltracji.
Istnieją dwa podstawowe źródła wilgoci wykorzystywane w uprawach: opady w okresie wegetacji oraz wilgotność zmagazynowana w glebie (np. śnieg), powstała w okresie poza okresem wegetacji. Wszelkie zabiegi polegające na zatrzymywaniu deszczu/śniegu w miejscach, w których on pada, powodują przedostawanie się większej ilości wody do gleby.
Resztki pożniwne pozostawione na powierzchni ograniczają erozję gleby. Pomagają również zachować wodę poprzez zmniejszenie parowania i spływu oraz poprzez zwiększenie retencji śniegu i infiltracji wody.
Uprawa zerowa lub siew bezpośredni polega na umieszczeniu nasion bezpośrednio w glebie, bez konieczności wykonywania wcześniejszej orki. Zapobiega to wysychaniu gleby przez uprawę roli i zapewnia zwarte, wilgotne podłoże do szybkiego kiełkowania.
Rośliny mogą z łatwością wykorzystywać wodę znajdującą się w glebie pomiędzy pojemnością wodną pola a punktem więdnięcia. Nazywa się to wodą dostępną. Jest ona mierzona w milimetrach lub w calach wody na jednostkę głębokości gleby.
Gleba jest na granicy pojemności pola po dokładnym nasiąknięciu i pozostawieniu na kilka dni do swobodnego drenażu. W przypadku większości gleb jest to najlepszy poziom wilgotności dla wzrostu roślin, ponieważ gleba zatrzymuje maksymalną ilość wody dostępnej dla roślin.
Najprostszym sposobem na określenie wilgotności gleby jest metoda "na dotyk". Ściskając i przyglądając się garści gleby można określić jej teksturę. Na podstawie tekstury gleby i głębokości na jaką jest wilgotna można określić ilość zawartej w niej wilgoci.
Za główny czynnik decydujący o rozpoczęciu kiełkowania uważa się dostępność wilgoci. Przyjmuje się, że kiełkowanie rozpoczyna się, gdy wilgotność gleby jest 1,2 razy większa niż punkt więdnięcia.
Wpływ temperatury gleby na rośliny zbożowe
Temperatura gleby wpływa na kiełkowanie i wzrost roślin zbożowych. Wydaje się, że zboża jare pojawiają się szybko w temperaturze gleby od 24 do 28 °C. Tempo wschodów pszenicy jarej wzrosło z 6 do 24°C, jednak nie wpłynęło to na ostateczne wschody.
Temperatura gleby wpływa na wzrost roślin pośrednio poprzez wpływ na pobór wody i składników odżywczych oraz wzrost korzeni. Przy stałej wilgotności, spadek temperatury powoduje zmniejszenie poboru wody i składników pokarmowych.
Wzrost rozpoczyna się przy pewnej minimalnej temperaturze (4-5°C). Wraz ze wzrostem temperatury tempo wzrostu roślin wzrasta aż do osiągnięcia optymalnej temperatury. Średnia dzienna temperatura dla optymalnego wzrostu i krzewienia się roślin wynosi od 15 do 20°C.
Dni wzrostu są obliczane jako różnica między średnią temperaturą dzienną, a (bazową) temperaturą progową przyjmowaną jako 5°C dla pszenicy.
Wilgotność powietrza w domu
Poziom wilgotności powietrza wokół roślin odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu ich zdrowia i dobrej kondycji. Większość naszych okazów potrzebuje wilgotności w przedziale między 50 a 65%. Rośliny doniczkowe, które uprawiamy w domach zazwyczaj pochodzą ze strefy tropikalnej lub subtropikalnej, część z nich zamieszkuje wilgotne lasy deszczowe. W naturze są zatem przystosowane do wysokich temperatur, ale także wysokiej wilgotności powietrza.
Występuje zależność polegająca na tym, że im wyższa temperatura, tym rośliny szybciej tracą wodę w procesie transpiracji. Zauważymy to w okresie grzewczym, gdy włączone kaloryfery sprawiają, że powietrze w domu robi się ciepłe, ale zarazem suche.
Kiedy wilgotność powietrza jest za mała, ich liście zwijają się wtedy w rulony, stają cienkie i wiotkie. Końcówki liści zasychają, tworząc brązowe przebarwienia. Jest to naturalnie nieestetyczne, ale może być także niebezpieczne, ponieważ przesuszone rośliny są bardziej podatne na ataki szkodników, takich jak wełnowce czy przędziorki.
Praktyczne aspekty podlewania roślin
Podlewanie to najistotniejszy aspekt dotyczący wody w uprawie roślin. Jak wiemy, woda (wraz z dwutlenkiem węgla i światłem) potrzebna jest roślinom do przeprowadzania procesu fotosyntezy. W naturze roślinom dostarczają jej opady atmosferyczne i wilgotna gleba, roślinom domowym musimy dostarczyć jej my.
Różne gatunki roślin cechują się odmiennymi wymaganiami, zależnie od warunków, do jakich przystosowały się w naturze. Najogólniej możemy jednak podzielić je na trzy grupy: rośliny wymagające częstego podlewania lub stale wilgotnej ziemi, rośliny przepadające za umiarkowanym podlewaniem oraz rośliny, którym susza niestraszna, gdyż samodzielnie magazynują zapasy wody.
Rośliny domowe, które lubią częste podlewanie
Do roślin wymagających częstego podlewania i stale wilgotnego podłoża należą przede wszystkim gatunki pochodzące z wilgotnych lasów tropikalnych. Są to między innymi: fittonie, bananowce, skrzydłokwiaty, paprocie, maranty, calathee i syngonium. Najlepiej podlewać je co 3-5 dni, gdy zauważymy, że wierzch ziemi przesechł.
Rośliny ceniące umiarkowane podlewanie
Umiarkowane podlewanie rozumiemy przez dostarczanie wody co około 7-12 dni, po sprawdzeniu, że wierzchnie kilka centymetrów ziemi jest suche. Do fanów takiego podlewania należą: philodendrony, monstery, epipremnum, scindapsusy, hoje, strelicje, peperomie, fikusy i trzykrotki, a także bardziej wybredne alokazje i begonie.
Rośliny domowe odporne na rzadkie podlewanie
Do tej kategorii zaliczamy wszelkie sukulenty, czyli rośliny generalnie znane ze swojej wytrzymałości. Dla większości z nich suche powietrze i dłuższe przerwy między kolejnymi podlewaniami to nie problem. Podlewanie co około 2-3 tygodnie, po całkowitym przeschnięciu ziemi wystarczy: zamiokulkasowi, sansevierii, aloesowi, gruboszowi, starcowi, sedum i większości kaktusów.
Najlepiej podlewać rośliny wodą przefiltrowaną przez filtr węglowy, odstaną o temperaturze pokojowej.
tags: #optymalna #wilgotność #i #temperatura #dla #uprawy
