Ikona domuStart / Blog / Znaczenie odwróconej smutnej twarzy: analiza i interpretacja rysunków dziecięcych

Znaczenie odwróconej smutnej twarzy: analiza i interpretacja rysunków dziecięcych

Szczegóły

Rysunek, jako badawcza metoda projekcyjna, jest stosowany przede wszystkim w pracy z dziećmi w celu uzyskania wglądu w wewnętrzne konflikty dziecka, jego obawy, sposób spostrzegania siebie i innych, charakter interakcji z członkami rodziny. Rysunki dzieci wykorzystuje się w celu oceny zarówno ich umiejętności motorycznych, jak i stanu emocjonalnego.

Spontaniczny rysunek jest własną wypowiedzią jego autora. Rysowanie znajduje zastosowanie w procesie poznawania chorego, stanowi też cenną pomoc również w psychoterapii. Dzieci, w przeciwieństwie do dorosłych, nie potrafią wyrazić słowami wszystkich swoich myśli i emocji. Mogą jednak przekazać je poprzez spontaniczne tworzenie rysunków. Tworząc rysunek odzwierciedlają nie tylko swój nastrój, wyobrażenia, zainteresowania, ale również poziom wiedzy oraz potrzeby. Niewerbalne i werbalne zachowanie dziecka podczas całego procesu rysowania pozwala zinterpretować treści i formy wypowiedzi rysunkowej.

Rysunki są prawdziwą kopalnią informacji - pokazują uczucia, pragnienia, lęki, a nawet charakter autora! Dla psychologów, którzy interpretują rysunki, znaczenie ma każdy ich szczegół. Ważne jest również, czy dzieło zajmuje całą kartkę, czy tylko róg; jak duże są postaci i jakich dziecko używa kolorów.

W obserwacji trzeba wziąć pod uwagę:

  • kolejność rysowania postaci,
  • czas poświęcony poszczególnym osobom,
  • szczególną staranność przy niektórych elementach rysunku,
  • komentarze i uwagi słowne, a także bezsłowne objawy emocji (westchnienie, uśmiech).

W rozmowie musimy dowiedzieć się, co przedstawia rysunek - kto to jest, co robi, w jakim jest wieku, jakie są związki uczuciowe pomiędzy narysowanymi osobami - kto kogo lubi, kogo nie lubi. Pytamy też, kto jest najmilszy w tej rodzinie, kto najmniej miły, kto jest najszczęśliwszy, a kto najmniej szczęśliwy i dowiadujemy się dlaczego. Pytamy, kogo w tej rodzinie najbardziej lubi badany.

Przeczytaj także: Charakterystyka twarzy trójkątnej odwróconej

Wywiad o faktycznym składzie rodziny i tak ważnych faktach, jak rozwód, separacja, choroba członka rodziny, jest również konieczny dla interpretacji. Dane te mogą pochodzić od badanego lub jego rodziców.

Rysunki dzieci traktować można zarówno jako formę ekspresji przeżyć, jak również jako środek komunikowania się ze światem ludzkim, odzwierciedlone są w nich ewentualne zaburzenia w rozwoju dzieci.

Badania rysunku

Badania rysunku dotyczyć mogą takich tematów, jak:

  1. Rysunek postaci ludzkiej
  2. Rysunek rodziny
  3. Rysunek domu
  4. Rysunek drzewa

Rysunek postaci ludzkiej

Jedną z najwcześniejszych reprezentacji pojawiających się w rysunkach dziecięcych jest postać ludzka, stanowiąca wskaźnik poziomu intelektualnego rozwoju dziecka. Jolles opracował listę symboli, będących wskaźnikami emocjonalnymi, ułatwiającymi interpretację rysunku - postaci:

  1. Ręce - służą do zmiany lub kontrolowania otaczającego środowiska.
    • Złożone na piersiach - wrogość lub podejrzliwość.
    • Trzymanie za plecami - pragnienie kontrolowania złości, niechęć do kontaktów interpersonalnych
    • Brak - nieprzystosowanie, bezradność.
  2. Stopy - poziom aktywności interpersonalnej.
    • Duże - dążenie do bezpieczeństwa lub męskości.
    • Małe - zależność, stłumione odczuwanie.
    • Brak - brak niezależności.
  3. Palce
    • Długie i spiczaste - agresywność, wrogość.
    • Zaznaczone pętelkami lub pojedynczą kreską - pragnienie stłumienia agresywnych impulsów.
  4. Głowa
    • Duża - Zaabsorbowanie światem wyobraźni, koncentracja na aktywności umysłowej.
    • Mała - osobowość obsesyjno - kompleksowa, poczucie niższości intelektualnej.
    • Odwrócona tyłem - tendencje paranoidalne lub schizoidalne.
  5. Nogi
    • Brak - stłumienie, prawdopodobny lęk przed kastracją.
    • Różnice w wielkości - sprzeczne uczucia dotyczące niezależności.
    • Długie - Dążenie do autonomii.
    • Krótkie - Upośledzenie życia emocjonalnego.
  6. Usta
    • Przesadnie podkreślone - niedojrzałość, agresywność
    • Bardzo duże - erotyzm oralny.
  7. Ramiona
    • Nierówne - niestabilność emocjonalna.
    • Szerokie - zaabsorbowanie odczuwaną potrzebą siły.
    • Kwadratowe - nadmierna defensywność, wrogość w stosunku do innych ludzi.

Dziecko obserwując zjawiska wokół niego zachodzące, zaczyna łączyć niektóre zdarzenia, przedmioty czy zjawiska. Rysując człowieka umiejscawia go w określonym środowisku, przypisuje mu przedmioty go charakteryzujące, czy ludzi z którymi wchodzi w interakcje.

Przeczytaj także: Odkryj znaczenie odwróconej twarzy

Rysunek rodziny

Postaci przedstawiane na rysunkach lokalizowane są najczęściej w pobliżu lub wewnątrz domu. Dom symbolizuje ognisko rodzinne, a jednocześnie jest „zamaskowanym Ego” autora rysunku. Rysunek rodziny ma zarówno walory diagnostyczne, jak i terapeutyczne. Wskazuje psychologowi na przyczyny trudności rozwojowych dziecka, a pedagogowi - na źródła problemów wychowawczych, umożliwiając zarazem znalezienie sposobów radzenia sobie z tymi problemami.

Test projekcyjny „Rysunek Rodziny” L. Cormana ma bardzo prostą instrukcję. Prosimy badanego, aby narysował rodzinę. Pomoce do badań to kartka papieru i kredki. Niedopuszczalne jest używanie linijki i gumki.

Ważnymi elementami testu są obserwacja w czasie badania i rozmowa o rysunku po badaniu oraz wywiad o faktycznym składzie rodziny. Rysunek rodziny jest jednym z podstawowych źródeł diagnozowania dziecka.

Analizę treści rysunku dokonuje się pod kątem następujących kryteriów:

  1. Kto jest najważniejszy w rodzinie:
    • w interpretacji istotna jest kolejność rysowania postaci. Osoba rysowana jako pierwsza jest tą osobą, z którą dziecko pragnie się identyfikować, do której jest najbardziej przywiązane. Osoba rysowana w ostatniej kolejności jest tą, którą dziecko najmniej lubi, nie akceptuje taką, jaką jest.
    • relatywna wielkość rysowanych postaci (wyraźne powiększenie lub zmniejszenie) jest interpretowane jako wskaźnik znaczenia danej postaci dla dziecka. Wyraźnie większy jest rysowany ten członek rodziny, który jest podziwiany lub wywołuje lęk. Postać o mniejszym znaczeniu dla dziecka jest nieproporcjonalnie mniejsza lub całkowicie pominięta.
    • zdobienie postaci - osoby dla dziecka znaczące mogą być szczególnie zdobione, uwidocznione z licznymi szczegółami, znajdować się na środku arkusza.
  2. Usytuowanie postaci względem siebie.

    Dziecko najbliżej siebie rysuje osobę, z którą czuje się najsilniej związane emocjonalnie. Osoby nieakceptowane przez dziecko są na rysunku odsuwane. Izolowanie własnej postaci od reszty rodziny może być przejawem występowania u dziecka tendencji do wycofywania się z kontaktów z rodziną. Połączenie postaci rękami świadczy o istnieniu silnej więzi emocjonalnej między połączonymi postaciami. Jeśli osoby rysowane są bez rąk to świadczy o nieporozumieniach między nimi. Pominięcie dłoni oznacza brak czułości, miłości, zrozumienia w rodzinie, odzwierciedla poczucie winy wynikające z ich używania. Oznaką nieporozumień są też przedmioty rozdzielające osoby z rodziny. Gdy między sobą, a ojcem dziecko umieszcza szafę czy drzewo oznacza to, że nie czuje się przy nim bezpiecznie (np.: tata jest zbyt stanowczy).

    Przeczytaj także: Sterowniki i usterki ASUS K52J

  3. Kogo dziecko nie akceptuje:
    • pominięcie postaci jednego z członków rodziny wyraża stosunek emocjonalny dziecka do tej osoby. Osoby opuszczone przez dziecko w jego rysunku są dla niego źródłem lęku lub w ten sposób jest wyrażone odrzucenie i izolowanie tej osoby. Osoby, które wzbudzają w dziecku niepokój, niechęć czy inne przykre uczucie są rysowane z brzegu, w kącie lub z dala od innych postaci. Niektóre dzieci w ten sposób przedstawiają swoje rodzeństwo - jest to sygnał, że są zazdrosne o brata lub siostrę. Osoby, które w życiu dziecka nie odgrywają szczególnej roli są rysowane zazwyczaj jako ostatnie. Gdy maluch na końcu rysuje samego siebie prawdopodobnie ma poczucie, że mało liczy się w rodzinie. Gdy w ogóle nie umieszcza siebie na rysunku rodziny jest to niepokojący sygnał, że dziecko może się czuć odrzucone emocjonalnie przez najbliższych i pozbawione ich miłości.
    • rysunek domu - jeżeli jest on duży, dominuje w rysunku, interpretowany jest jako wskaźnik odrzucenia dziecka przez rodzinę.
  4. Sposób w jaki dziecko rysuje, wiele mówi o jego usposobieniu. Warto zwrócić uwagę na:
    • rozmiar i grubość kreski:
      • linie długie, rysowane z rozmachem i duża siłą nacisku świadczą o energii, odwadze, pewności siebie, a nawet o gwałtowności malarza;
      • linie delikatne, rysowane niepewnie, postaci nieraz tak małe, że na kartce zostaje mnóstwo pustego miejsca świadczą o nieśmiałości dziecka;
      • linie zamaszyste, chaotyczne, szybkie pociągnięcia kredki cechują dziecko nadpobudliwe;
      • linie przerywane są przejawem większych lub mniejszych zahamowań, którym towarzyszy niezdecydowanie.
    • kształt linii - linia zakrzywiona jest bardziej łagodna i czuła, kąt oznacza siłę i twardość. Harmonijny rysunek składa się z krzywizn i kątów:
      • zbyt wiele miękkości i okrągłości charakteryzuje dziecko bierne, zbyt słabe, żeby się bronić;
      • zbyt dużo kropek i kątów świadczy o energii, silnej woli, zarazem jednak o agresywnym usposobieniu;
      • linie cieniowane, prążkowania i czarne plamy są oznaką silnego lęku;
      • ślady uporczywego wycierania gumką i skreślenia charakteryzują brak ufności we własne siły i akceptacji swojej osoby.

Zdarza się, ze w całym delikatnym rysunku jedna postać jest namalowana specjalnie mocno - świadczy to o tym, że dziecko wiąże z tą osobą bardzo silne emocje - może to być miłość, podziw lub odwrotnie - gniew wręcz agresja.

Znaki zapisane na twarzy

Jeżeli na rysunku wszyscy się uśmiechają, a przy tym nikt nie został pominięty świadczy to o tym, że dziecko dobrze czuje się w swojej rodzinie i postrzega ją jako szczęśliwą. Gdy postacie są smutne, złe lub maja srogie miny - wskazuje to na przykre emocje związane z sytuacją w domu np.: dziecko przeżywa ciągłe kłótnie pomiędzy rodzicami. Osoby pozbawionej twarzy lub odwróconej tyłem dziecko nie akceptuje.

Poszczególne części kartki mają swoje symboliczne znaczenie.

Rysunek - Przy której krawędzi?

Kartkę można podzielić umownie na cztery obszary: górę (duch), dół (materia), stronę lewą (matka), stronę prawą (ojciec).

  • rysunek umieszczony po lewej stronie ukazuje dziecko,,uczepione maminej spódnicy”, które szuka ciepła i poczucia bezpieczeństwa;
  • rysunek umieszczony po prawej stronie kartki oznacza relacje z ojcem i z innymi osobami - przyszłość;
  • góra kartki to ,,duch” - jest to świat marzeń, wyobraźni i duchowości
  • dolna część kartki oznacza; ,,chodzić po ziemih - mówi o potrzebie fizycznego bezpieczeństwa, jest odbiciem rzeczywistości.

Rozmieszczenie elementów

Dzieci najważniejsze elementy rysują na środku kartki - w centrum ich prywatnego wszechświata. Takie rozmieszczenie oznacza stabilny stan emocjonalny - zwłaszcza jeśli analizujemy portret rodziny. Najlepiej, gdy wszystkie postaci umieszczone są centralnie, bądź "idą" z lewej strony do prawej. Dziecko prawidłowo się rozwija i od właściwego maluszkom przywiązania do mamy powoli przechodzi ku większej samodzielności.

Lewa strona kartki to tzw. obszar matki, symbolizujący zarazem przeszłość, prawa zaś to obszar ojca oznaczający przyszłość. Jeżeli dziecko umieszcza wszystkie postaci bliżej lewej krawędzi kartki, może to oznaczać, że jest bardzo silnie przywiązany do matki i boi się od niej odłączyć (świadczą o tym również postaci zwrócone twarzami, dłońmi czy nogami w lewo). Jeśli dziecko rysuje ludziki po lewej stronie obrazka, ale tak, że są zwrócone w prawo - ku ojcu, symbolizuje to jednocześnie więź z mamą, ale i ciekawość przyszłości, rodzącą się chęć zmierzenia się z samodzielnością.

Górę kartki uważa się za obszar duchowy - sferę marzeń i pragnień. Gdy maluch umieszcza elementy głównie przy górnej krawędzi (a reszta papieru jest pusta), oznacza to, że ma bardzo rozwinięty obszar duchowy. Być może wręcz stara się uciec od rzeczywistości w marzenia. Np. dzieci z domów, gdzie jest dużo kłótni, rysują u góry siebie i rodziców uśmiechniętych, szczęśliwych, trzymających się za ręce. Ale w sferze marzeń mogą się też znaleźć zwykłe rzeczy, które brzdąc bardzo chciałby mieć, np. rowerek czy jakieś zwierzątko.

Z kolei dolna część obrazka to rzeczywistość - jeżeli tu dziecko umieszcza główne elementy, nie ma powodu do niepokoju. Maluch czuje się pewnie i bezpiecznie w prawdziwym świecie.

Kolejność rysowania

Jeśli chcemy wiedzieć, z kim nasza pociecha jest najsilniej emocjonalnie związana, warto obserwować ją przy pracy: portretując rodzinę, najważniejszą dla siebie osobę narysuje jako pierwszą. Warto też zwracać uwagę na to, czy w serii rysunków rodziny pojawiają się wszyscy jej członkowie. Jeżeli kogoś na ogół brakuje, może to znaczyć, że maluch ma kłopoty w kontaktach z tą osobą. Świeżo upieczeni bracia i siostry czasem nie uwzględniają na obrazku nowego rodzeństwa, co jest sygnałem, że nie radzą sobie z sytuacją, jeszcze nie zaakceptowali powiększenia rodziny. Jeśli malec nie umieszcza na rysunku siebie (tylko np. mówi: "Ja przecież tu jestem", pokazując na siebie palcem) - oznacza to, że czuje się odsunięty, niepewny.

Relacje między osobami

Oglądając portret rodziny, warto przyjrzeć się interakcjom między postaciami. Czy ludziki są blisko siebie, trzymają się za ręce, dotykają się? Jeśli tak, to świetnie - dziecko czuje, że członków rodziny łączą bliskie więzi emocjonalne. Wyciągnięte ku innym postaciom, ale sztywne jak u stracha na wróble ramiona i brak kontaktu dotykowego oznaczają pewien chłód w rodzinnych relacjach. Podobne problemy z komunikacją sugerują postacie stojące obok siebie "na baczność".

Najlepiej, gdy wszyscy są narysowani na jednym planie. Jeśli np. tata znajduje się na drugim (jest schowany za drzewem itp.), sygnalizuje to oddalenie emocjonalne - rodzic dużo pracuje, dziecko rzadko go widuje i nie czuje z nim silnej więzi. Niedobrze, jeśli malec rysuje postać odwróconą tyłem. Sugeruje to, że dana osoba w jego przekonaniu nie pasuje do reszty. Ważne jest również, czy na obrazku rodzina ma grunt pod nogami - fruwająca w próżni może oznaczać, że maluch czuje się w niej niepewnie, brakuje mu oparcia.

Dzieci, w przeciwieństwie do dorosłych, nie potrafią wyrazić słowami wszystkich swoich myśli i emocji. Mogą jednak przekazać je poprzez spontaniczne tworzenie rysunków. Jak właściwie odczytać takie rysunki?

Dane do interpretacji rysunku :

  • Rysowanie siebie przy nauce to pokazanie, że jest ona ważna lub życzeniowe, że chciałby, aby była ważna,
  • umieszczenie siebie najbliżej np. telewizora wskazuje na główne zajęcie dziecka, na to, co lubi robić, na to co jest ważne dla niego.
  • rysowanie siebie jako pierwszego postrzeganie siebie jako najważniejszego
  • rysowanie własnej postaci na I planie może być wyrazem poczucia własnej wartości i silnej pozycji, egocentryzmu lub silnej osobowości
  • własna postać bardzo duża chęć dominacji lub chęć zauważenia
  • pomijanie siebie wiąże się z postrzeganiem własnej pozycji jako gorszej dewaloryzacja własnej osoby,
  • nie umieszczenie siebie może świadczyć o tym, że nie czuje się zbyt dotrze w istniejącym układzie, w danej sytuacji
  • rysowanie niewielu szczegółów we własnej postaci, jako ostatniego, z brzegu, z dala od innych może sugerować nie akceptowanie siebie,
  • niską samoocenę, brak wiary w siebie (dewaloryzacja własnej osoby)
  • pomijanie ojca ...

tags: #odwrócona #smutna #twarz #co #to #znaczy

Popularne posty: