Rozszyfrowanie tajemniczych skrótów i symboli na opakowaniach produktów
- Szczegóły
Każdy produkt leczniczy dostępny na rynku ma swoją charakterystyczną, unikalną nazwę handlową. Jest ona umieszczona na opakowaniu i najczęściej jest największa i najbardziej rzucająca się w oczy. Oprócz nazwy handlowej na pudełku czy buteleczce podana jest nazwa substancji leczniczej lub substancji leczniczych zawartych w leku wraz z ich ilością/dawką. Czasem oprócz tych nazw podane na opakowaniu są pewne skróty/akronimy np.: GSK, XR, HBS, ZOK i inne. Co te skróty oznaczają? O tym poniżej.
Nazwa leku - dlaczego jest tak istotna?
Wymyśla ją producent i to właśnie pod nią rejestruje lek w Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i produktów Biobójczych. Nazwa handlowa leku jest umieszczana na opakowaniu, na ulotkach, na folderach informacyjnych czy na reklamach. Jest ona zawsze największa i najbardziej widoczna na opakowaniu. Wraz z nazwą substancji leczniczej podana jest zawsze ilość związku aktywnego - czyli dawka. Nazwa handlowa leku i nazwa substancji leczniczej lub substancji leczniczych wraz z dawką są najważniejszymi i podstawowymi informacjami umieszczonymi na opakowaniu. Tymi nazwami posługują się lekarze, farmaceuci, pielęgniarki i pacjenci.
Skróty znajdujące się na opakowaniach leków
Czasem na opakowaniach niektórych leków, przy nazwie handlowej, znajdują się pewne oznaczenia literowe - skróty. Mogą to być skróty 2,3,4- literowe i na pierwszy rzut oka, dla osoby niewtajemniczonej nie oznaczają nic szczególnego. Ale jeżeli wejdziemy w ten temat głębiej okaże się, że skróty te nie znajdują się tam przypadkiem i oznaczają konkretne informacje o leku. Skróty przy nazwach leków mogą oznaczać: firmę, która produkuje dany produkt leczniczy; skład danego preparatu; miejsce, w którym lek rozpada się; szybkość uwalniania substancji leczniczej z leków o modyfikowanym uwalnianiu; postać leku.
Skróty oznaczające firmę, produkującą dany lek
Przy nazwach niektórych produktów leczniczych znajdują się skróty oznaczające firmę, która produkuje dany lek.
Przykłady:
Przeczytaj także: Sterowniki i usterki ASUS K52J
- GSK - Glaxo Smith Kline, np. Heparinum GSK
- WZF - Warszawskie Zakłady Farmaceutyczne, np.: Allertec WZF, Xylometazolin WZF
- PPH - Polpharma np. leki wydawane na receptę - Auglavin PPH, Briglan PPH, Asmenol PPH
- TZF - Tarchomińskie Zakłady Farmaceutyczne np. leki wydawane na receptę - Ampicillin TZF, Medazepam TZF, Estazolam TZF
Takie skróty stanowią fragment nazwy handlowej, nie oznaczają nic więcej ponad to, jaka firma produkuje dany lek. Skróty te są swojego rodzaju formą rozróżnienia tych leków od leków o podobnym składzie, produkowanych przez inne, konkurencyjne firmy.
Skróty odnoszące się do składów leków
Na niektórych lekach znajdują się skróty, które mogą dotyczyć składu danego leku - zarówno składu jakościowego jak i ilościowego.
Przykłady:
- Comb - taki skrót znajduje się przy nazwach leków, które w swoim składzie łączą co najmniej 2 substancje lecznicze w określonych dawkach
- Max - taki skrót może znajdować się przy lekach, w których substancja lecznicza znajduje się w większej/maksymalnej ilości i tym samym skrót ten sugeruje, że lek działa mocniej np.: Diohespan MAX, Teva Ibuprofen MAX, Flavamed MAX
- Forte - podobnie jak powyżej, taki skrót oznacza, że dawka substancji leczniczej umieszczonej w leku jest większa i tym samym działanie produktu silniejsze np.: Nurofen FORTE, Essentiale FORTE, Ibum FORTE. Taki skrót jest stosowany, po to aby wyróżnić dany produkt leczniczy na tle innych preparatów w aptece i zasugerować, że ten konkretny lek charakteryzuje się większą zawartością substancji leczniczej i tym samym silniejszym działaniem.
Skróty oznaczające miejsce, w którym lek rozpada się
Przy nazwach niektórych leków mogą znajdować się skróty, które wskazują w którym miejscu (czyli gdzie) rozpada się dany lek. Zazwyczaj skróty te dotyczą leków, które występują w postaci ulegającej rozpadowi w jamie ustnej i są to między innymi następujące skróty:
- RPD - liofilizat doustny do umieszczenia na języku np. Mexalt RPD (lek wydawany na receptę)
- MELT - liofilizat doustny do umieszczenia pod językiem np.: Minirin melt (lek wydawany na receptę)
- Q-TAB (z ang. quick tablet) „szybkie” tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej np.: Elicea Q-Tab (lek wydawany na receptę)
- SWIFT (szybki, natychmiastowy) - tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej np.: Zolafren_swift (lek wydawany na receptę)
- ORO (z ang. Orodispersible) - tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej np.: Remirta ORO (lek wydawany na receptę)
- ODT (z ang. orally disintegrating tablet, orodispersible tablet) - tabletka ulegająca rozpadowi w Jamie ustnej np.; Betaserc ODT (lek wydawany na receptę)
- SL (z ang. sublingual - podjęzykowy) - taki skrót oznacza, że dany lek występuje w tabletkach podjęzykowych, czyli takich, które umieszcza się pod językiem i tam one ulegają rozpuszczeniu np.: Xanax SL
- OCAS (z ang. Oral controlled absorption system) - doustny system kontrolowanej absorpcji np: Omnic Ocas (lek wydawany na receptę).
Skróty oznaczające szybkość uwalniania substancji leczniczej z leków o modyfikowanym uwalnianiu
Najwięcej różnorodnych skrótów przy nazwach leków odnosi się do szybkości uwalniania substancji leczniczej z leków modyfikowanym uwalnianiu. A ponieważ leków o modyfikowanym uwalnianiu jest dużo i mogą to być leki różnego typu to i skrótów jest wiele.
Przeczytaj także: Zastosowanie wężyków do filtra osmozy
Przykłady:
- SR (z ang. slow release, sustained release) leki o spowolnionym uwalnianiu np. Isoptin SR (lek wydawany na receptę)
- SR-E (z ang. slow release-extension) leki o spowolnionym-przedłużonym uwalnianiu np. Isoptin SR-E (lek wydawany na receptę)
- MR (z ang. modified release) leki o zmodyfikowanym uwalnianiu np. Ceclor MR (lek wydawany na receptę)
- RETRAD leki o spowolnionym uwalnianiu np. Dicloberl Retard (lek wydawany na receptę)
- LA (z ang. long acting) leki o długim działaniu np.: Zoladex LA - implant podskórny (lek wydawany na receptę)
- CR (z ang. control release) leki o kontrolowanym (przedłużonym) uwalnianiu np.: Trittico CR (lek wydawany na receptę)
- XR (z ang. extended release) leki o przedłużonym uwalnianiu np.: Trittico XR (lek wydawany na receptę)
- XL (z ang. extended liberation) leki o przedłużonym (zmodyfikowanym) uwalnianiu np.: Cadura XL (lek wydawany na receptę)
- PROLONGATUM leki o przedłużonym uwalnianiu np.: Kalipoz Prolongatum (lek wydawany na receptę)
- DEPOT - leki długo działające np. Clopixol Depot (lek wydawany na receptę)
- LONG - leki o przedłużonym uwalnianiu np.: Euphyllin long (lek wydawany na receptę)
- EC (z ang. enteric-coated) - leki z otoczką jelitową, czyli tabletki powlekane, uwalniające substancję leczniczą w jelicie np.: Anapren EC (lek wydawany na receptę)
- EN (z ang. enteric) - leki dojelitowe np. Sulfasalazin EN (lek wydawany na receptę)
- ZOK (z ang. zero-order kinetics) - leki uwalniające substancję leczniczą zgodnie z kinetyką zerowego rzędu np.: Betaloc ZOK (lek wydawany na receptę)
- ZK (z ang. zero-order kinetics) - leki uwalniające substancję leczniczą zgodnie z kinetyką zerowego rzędu np.: Metocard ZK (lek wydawany na receptę)
- UNO leki o przedłużonym uwalnianiu np.: Dalfaz UNO (lek wydawany na receptę)
- GITS (z ang. Gastrointestinal therapeutic system) - tabletki o przedłużonym uwalnianiu np.; Glibenese Gits (lek wydawany na receptę).
Skróty oznaczające postać leku
Skróty oznaczające postać leku wyglądają następująco:
- BS (z ang. hydrodynamically balanced system) - system hydrodynamicznie zrównoważony, kapsułki flotacyjne np.; Madopar HBS (lek wydawany na receptę)
- DIS (z ang. dissolve) - tabletki doustne do sporządzania zawiesiny np.: Amotaks DIS (lek wydawany na receptę)
- QUICKTAB - tabletki doustne do sporządzania zawiesiny doustnej, rozpadające się w jamie ustnej np.: Amoksiklav QUICKTAB (lek wydawany na receptę).
Jak widać, skrótów umieszczanych przy nazwach leków jest sporo i mogą oznaczać różne rzeczy. Czasem dają informację o tym jaka firma produkuje dany produkt leczniczy, a czasem wskazują na postać leku, dawkę substancji leczniczej lub sposób jej uwalniania. Znając te skróty można z nazwy leku wywnioskować dużo rzeczy i aspektów. Niemniej należy pamiętać, że nie ma prawnych uregulowań co do stosowania takich skrótów/akronimów. To producent rejestrując produkt leczniczy podaje nazwę handlową produktu leczniczego. Nazwa ta może ale nie musi zawierać skrót. I to od producenta zależy, który skrót wybierze do scharakteryzowania swojego preparatu.
Oznaczenia na opakowaniach kosmetyków
Kosmetyki to produkty, które mają kontakt z ciałem, dlatego są ściśle regulowane na rynku. Znaki informują konsumenta o właściwościach kosmetyku, ale tylko niektóre z nich są obowiązkowe. Wyjaśniamy, o czym świadczą poszczególne oznaczenia na kosmetykach.
Różne znaki na kosmetykach
Wśród najpopularniejszych znaków na kosmetykach wyróżniamy: „e”, „PAO”, „Ręka na książce”, „UVA”, „EAC”, „Zielony punkt”, „Symbol recyklingu”, „Elipson”
Przeczytaj także: Odwrócona osmoza: Twój przewodnik
- „Ręka na książce” - Znak „ręka na książce” oznacza, że do opakowania dołączona jest ulotka z informacjami o produkcie, takimi jak: dokładny opis składu, informacje o dostawcach półproduktów, ostrzeżenia i instrukcja poprawnego użytkowania, informacje o materiale, z jakiego zrobione jest opakowanie.
- Znak „zawinięta strzałka” - Symbol w formie zakręcającej strzałki w prawo informuje o tym, że dalsze informacje o produkcie znajdują się pod etykietą.
- Znak „e” - Znak „e” to od języka angielskiego estimated, czyli szacunkowa ilość produktu (margines błędu jest dozwolony), zazwyczaj podawana w mililitrach lub gramach. Zgodnie z ustawą o towarach paczkowanych, nałożony znak „e” ma co najmniej 3 mm wysokości i umieszczony jest na opakowaniu obok oznaczenia nominalnej masy lub objętości, na przykład: 700 g e.
- Symbol otwartego słoiczka „PAO” - Dzięki niemu wiadomo, jak długo można bezpiecznie używać dany kosmetyk. Okres ten określa się w miesiącach (literą M), przy czym liczba z literą M może znajdować się w słoiczku, pod słoiczkiem lub po jego prawej stronie. Symbol PAO jest obowiązkowy dla produktów kosmetycznych o okresie przydatności wynoszącym co najmniej 30 miesięcy. Jeżeli termin przydatności wynosi mniej niż 30 miesięcy, to oprócz PAO na opakowaniu należy także podać datę minimalnej trwałości.
- Data minimalnej trwałości - klepsydra - Zastępuje ona formułkę “Najlepiej zużyć przed końcem” oznaczająca, że do tej daty producent gwarantuje bezpieczeństwo produktu. Obowiązujący format to dzień, miesiąc i rok lub miesiąc i rok.
- Znak „nietestowane na zwierzętach” - Odkąd UE odgórnie zakazała wprowadzania produktów kosmetycznych testowanych na zwierzętach, znak królika na tle trójkąta to już nieczęsto spotykany na etykietach. Obecnie jest umieszczany raczej w celach marketingowych.
- „Zielony punkt” - Europejski symbol „zielony punkt” w postaci zielonej i białej strzałki w okręgu oznacza, że producent (w tym przypadku kosmetyku) wspiera funkcjonowanie systemu odzysku odpadów.
- Znak „dbaj o czystość” - Symbol przedstawiający człowieka wyrzucającego odpadek to kosza na śmieci, czyli znak „dbaj o czystość” ma przypominać o tym, by właściwie pozbyć się opakowania.
- Symbol recyklingu - Symbol ten oznacza, że opakowanie nadaje się do recyklingu. W środku trójkąta mogą znaleźć się skróty odpowiadające grupie materiałów, z której wykonane jest opakowanie. Znacznie ułatwia to odpowiednie segregowanie śmieci.
- Symbol UVA dla kosmetyków przeciwsłonecznych - Litery UVA z okręgu to symbol oznaczający, że produkt chroni przed promieniami UVA i spełnia zalecenia Komisji Europejskiej w tym zakresie.
- Szczególne ostrzeżenia - płomień, czyli produkt łatwopalny - Czarny płomień na pomarańczowym tle to symbol produktu łatwopalnego, który ma zastosowanie do pojemników pod ciśnieniem typu lakiery do włosów czy dezodoranty/ antyperspiranty aerozolu. Często towarzyszą mu ostrzeżenia o tym, by chronić produkt przed źródłami zapłonu (a także przed słońcem, wysoką temperaturą), nie spalać ani nie przekłuwać.
- Odwrócony „epsilon” - Oznacza on zgodność z określonymi wymaganiami w Polsce i UE dla tego typy produktów. Odwrócony epsilon umieszcza osoba wprowadzająca wyroby aerozolowe do obrotu.
- EAC - Symbol EAC oznacza, że kosmetyk spełnia wymogi w EUG. Produkt musi przejść przez procedurę oceny zgodności, by uzyskać taki znak i by producent mógł legalnie się nim posługiwać.
Aspekty prawne oznaczeń na towarach paczkowanych
Zgodnie z art. 7 ust. 1 oznakowanie umieszczone na towarach paczkowanych powinno być łatwe do odczytania i dobrze widoczne, a także wykonane w sposób niedający się usunąć bez uszkodzenia opakowania. Poza wymaganiami dotyczącymi oznakowania produktów określonymi w przepisach odrębnych, towary paczkowane wprowadzane do obrotu powinny posiadać następujące oznakowania: nazwę produktu, ilość nominalną produktu, firmę paczkującego, zlecającego paczkowanie, sprowadzającego lub importera.
Jest to główne wskazanie dotyczące oznaczeń na towarach paczkowanych w ustawie. Pierwszy i trzeci podpunkt nie budzi wątpliwości, gdyż wynika także z wielu innych przepisów prawnych, natomiast oznaczanie ilości nominalnej jest podstawowym oznaczeniem wynikającym z ustawy. Dalsze rozważania będą dotyczyły tego oznaczenia.
Oznaczanie znakiem "e"
Zgodnie z art. 15 ustawy o towarach paczkowanych oznaczanie znakiem "e" stosuje się do towarów paczkowanych wprowadzanych do obrotu w opakowaniach jednostkowych o ilości nominalnej wyrażonej w jednostkach masy lub objętości, która jest nie mniejsza niż 5 g lub 5 ml i nie większa niż 10 kg lub 10 l. Umieszczanie znaku "e" na towarach o ilości nominalnej poza tym zakresem jest zabronione.
Z art. 16 ust. 4 ustawy wynika, że znak "e", o wysokości co najmniej 3 mm, umieszcza się na opakowaniu obok oznaczenia nominalnej masy lub objętości. Najczęściej znak "e" występuje przed oznaczeniem ilości nominalnej lub po niej. I tak przykładowe oznaczenie ilości nominalnej na opakowaniu towaru może być następujące: "℮ 750 g" lub "750 g ℮" (ilość nominalna 750 g plus oznaczenie znakiem "e", które może występować opcjonalnie).
Zasady dotyczące stosowania jednostek miar na opakowaniach
Zapisywanie jednostek miar (w ilości nominalnej) na opakowaniach towarów paczkowanych, jak i różnych innych jednostek miar na pozostałych opakowaniach towarów wprowadzanych do obrotu często zawiera błędy. Błędy te nie w ynikają t ylko z braku wiedzy w z akresie poprawnego zapisywania jednostek miar, ale częściej z bujnej fantazji grafika lub działu marketingu (promocji). Trzeba sobie uzmysłowić, że tak jak znak "e" także jednostki miar nie mogą być dowolnie przerabiane i dostosowywane do indywidualnych potrzeb danego opakowania.
W tabeli 1 podano najczęściej stosowane w praktyce jednostki miary stosowane w oznakowaniu towarów paczkowanych.
| Jednostka miary | Oznaczenie |
|---|---|
| Kilogram | kg |
| Gram | g |
| Litr | l lub L |
| Mililitr | ml lub mL |
tags: #odwrocona #literka #e #na #opakowaniu #co
