Znaczenie Herbów, Symboli i Znaków w Polsce

Szczegóły: Opublikowano: 09. October 2025

Wiele osób nosi różne symboliczne emblematy, wytatuowane na ciele, zawieszone na szyi, przypięte do plecaka, kurtki, czy umieszczone w innych miejscach garderoby. Niestety często nie zdają sobie sprawy z treści, jaką te symbole w sobie zawierają. Bywa, że są to emblematy, które nie tylko są sprzeczne z nauką Chrystusa i Jego Kościoła, ale wprost zwracają się przeciwko Chrystusowi. Przyjrzyjmy się niektórym symbolom.

Godło Polski

Wizerunek orła na czerwonym tle według kanonów heraldyki nazywamy herbem. Obecny wygląd herb Polski zawdzięcza prof. Zygmuntowi Kamińskiemu, który w 1927 roku stworzył jego projekt (następnie zatwierdzony przez odpowiednie władze państwowe). Kamiński wzorował swoje dzieło na innym orle z czasów rządów króla Stefana Batorego, pomijając symbolikę znacznie bliższą czasom współczesnym. Sam orzeł - mocno stylizowany - nie wpisuje się w tradycyjny kształt prostokąta, ale bardziej przypomina wzory stosowane w pieczęciach.

Od samego początku nowe godło wzbudzało spore kontrowersje. Jeszcze przed wojną zarzucano mu, że niezamknięta korona i opuszczone pióra zgodnie z zasadami heraldyki symbolizują państwo zależne, a w rozetkach ze skrzydeł dopatrywano się symboli masońskich. Dzisiejsze godło Polski jest kopią tego z 1927 r., z kosmetycznymi zmianami. Wcześniej, w okresie PRL orła pozbawiono korony, co miało swój wymiar polityczny, ale też i estetyczny - mocno zaburzając proporcje.

Order Virtuti Militari

Charakterystyczny krzyż Orderu Virtuti Militari (z łac. męstwu wojskowemu) towarzyszy niemal wszystkim uroczystościom państwowym i wojskowym III Rzeczpospolitej. Nic dziwnego, jest to najwyższe wojenne odznaczenie w Polsce, jednocześnie jeden z najstarszych orderów wojskowych na świecie. Ustanowiony został 22 czerwca 1792 roku dla uczczenia zwycięstwa w bitwie pod Zieleńcami (w toczonej ówcześnie wojnie polsko-rosyjskiej w obronie Konstytucji 3 maja). Od samego początku odznaczenie to było przyznawane za wybitne zasługi bojowe, ponadprzeciętne męstwo i odwagę. Pierwszy medal otrzymał książę Józef Poniatowski dowodzący wojskami polskimi we wcześniej wspomnianej bitwie pod Zieleńcami, drugi -Tadeusz Kościuszko.

"Kotwica" - Symbol Walki

Znak nazywany "Kotwicą" jest połączeniem liter P (oznaczającej Polskę) i W (symbol walki) stylizowanej na kotwicę. Został on wyłoniony w podziemnym, tajnym konkursie zorganizowanym w 1942 roku przez Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej. Do finałowego etapu konkursu zakwalifikowały się zresztą dwa pomysły - skrzyżowane dwa grunwaldzkie miecze oraz właśnie "Kotwica". Nie był to jednak znak przez Polaków wcześniej zupełnie nieznany.

Przeczytaj także: Sterowniki i usterki ASUS K52J

Bardzo podobne "logo" miało przed wojną popularne Wydawnictwo Polskie i dziś część historyków i badaczy skłania się ku tezie, że właśnie stąd wziął się pomysł na późniejszy symbol patriotyczny. Nie zmienia to faktu, iż "Kotwica" szybko się przyjęła i zaczęła być traktowana przez ogół społeczeństwa jako symbol walki z niemieckim okupantem.

Szachownica Lotnicza

Powszechnie dziś kojarzona z polskim lotnictwem biało-czerwona szachownica stała się symbolem wojsk lotniczych dość przypadkowo. Gdy pilot ten przyleciał 15 listopada 1918 r. z oblężonego Lwowa do Warszawy, by złożyć przełożonym meldunek na temat sytuacji w mieście, symbol ten zauważył dowódca lotnictwa, ppłk Hipolit Łossowski i od razu stwierdził, że idealnie nadawałby się on do oznaczania wszystkich polskich samolotów wojskowych, gdyż ma oryginalną formę, zawiera polskie barwy narodowe i łatwo go będzie namalować na kadłubach i skrzydłach maszyn.

Podczas II wojny światowej polscy lotnicy walczący w ramach armii alianckich malowali ten symbol zaraz obok znaków wojsk, do których należały ich samoloty. W 1993 r. znak ten doczekał się sporej zmiany: zmieniono kolejność pół odwracając samą grafikę o 90 stopni - czyniąc ją przez to bardziej zgodną z normami heraldycznymi. Dzisiejsze regulacje wojskowe nakazują umieszczanie szachownicy po obu stronach statecznika pionowego oraz na dolnych powierzchniach skrzydeł samolotów.

Polska "Gapa"

Obok szachownicy to jeden z najbardziej znanych i rozpoznawalnych symboli lotnictwa. Polska "gapa" przedstawia orła w locie, trzymającego w dziobie wieniec laurowy. Już na początku 1919 roku Ministerstwo Spraw Wojskowych zleciło prof. Ten szybko wykonał swoje zadanie i ostateczny kształt odznaki pilota (dla którego inspiracją były prawdopodobnie odznaki austriackich lotników) został przyjęty rozkazem nr 24/19 z dnia 19 lutego 1919 roku.

Symbol ten tak bardzo rozpowszechnił się w wojskach lotniczych, że dziś występuje w herbach wielu oddziałów, a także w godle sił powietrznych Rzeczpospolitej Polskiej.

Przeczytaj także: Zastosowanie wężyków do filtra osmozy

Litera "P" w Obozach Koncentracyjnych

Może nie stricte polski, ale dla historii Polski niezwykle ważny. Odwrócony podstawą do góry trójkąt z literą "P" w środku to symbol, jakim oznaczano Polaków, więźniów obozów koncentracyjnych III Rzeszy. Niemcy, by z góry wiedzieć, kto za co został skazany i z jakiego kraju pochodzi, wymyślili cały skomplikowany system oznaczeń więźniów.

Czerwony trójkąt oznaczał więźnia politycznego (ale oznaczano tak także osadzonych, którzy w obozie znaleźli się w wyniku łapanek ulicznych, zielony - kryminalnego, czarny - jednostkę "aspołeczną", a np. różowy oznaczał orientację homoseksualną. Litera "P" oznaczała narodowość (niem. Pole). Podobny system oznaczeń ludzi stosowano także wobec robotników przymusowych wysyłanych na roboty do Niemiec (przy czym tam litera "P" była wpisana najczęściej w biały prostokąt z fioletową obwódką). Oznaczenia te miały jeden cel - możliwość wyłowienia w tłumie osób wrogich narodowo i klasowo.

Szare Szeregi

Powołane do życia jeszcze podczas trwania Kampanii Wrześniowej, 27 września 1939 roku Szare Szeregi były podziemną organizacją działającego prężnie jeszcze przed wybuchem wojny Związku Harcerstwa Polskiego. Działalność Szarych Szeregów opierała się na programie „Dziś - Jutro - Pojutrze”. „Dziś” miało polegać na prowadzonej w podziemiu walce zbrojnej (np. słynna akcja pod Arsenałem, zamach na Kutscherę), organizowaniu akcji małego sabotażu (propaganda, napisy na murach, ulotki itp.) i dywersji (wysadzanie torów kolejowych). „Jutro” oznaczało szkolenia wojskowe, które miały przygotować harcerzy do nieuchronnego otwartego starcia z Niemcami.

Falanga

Jest to stylizowana ręka dzierżąca miecz. Choć ma zdecydowanie dłuższą historię (sięgającą XVI wieku i floty kaperskiej z okresu panowania Zygmunta Augusta), to od początku lat 30. XX wieku falanga była używana przez polskie organizacje narodowe i nacjonalistyczne jako zastępstwo dla zdelegalizowanego przez władze II RP tzw.

I tak w 1933 ręka z mieczem stała się symbolem Obozu Wielkiej Polski, posługiwała się nią także młodzieżówka Stronnictwa Narodowego, a od 1935 r. Ruch Narodowo-Radykalny, czyli nielegalna, faszyzująca, skrajnie antykomunistyczna i antysemicka organizacja założona przez Bolesława Piaseckiego. Organizacja ta była jedną z dwóch frakcji, które powstały na skutek rozłamu w ONR w 1935 r. Od początku istnienia prowadziła działalność bojówkarską i terrorystyczną, organizując m.in. zamach bombowy na siedzibę Związku Nauczycielstwa Polskiego w Łodzi, gdzie zginęła jedna osoba, a cztery zostały ranne.

Przeczytaj także: Odwrócona osmoza: Twój przewodnik

Mieczyk Chrobrego

Po raz pierwszy użyty w okresie międzywojennym przez działaczy Obozu Wielkiej Polski, organizacji założonej w 1926 roku przez Romana Dmowskiego. Przedstawia Szczerbiec - miecz koronacyjny polskich królów owinięty biało-czerwoną wstęgą. Najczęściej używany był jako wpinka lub broszka do marynarki.

Po 1933 roku, kiedy władze II RP zdelegalizowały Obóz Wielkiej Polski, noszenie mieczyka było zabronione. Na tych, którzy nie przestrzegali zarządzenia władz, czekały surowe kary administracyjne. W czasie okupacji hitlerowskiej mieczyka jako jednego ze swoich symboli używały podziemne jednostki Narodowych Sił Zbrojnych. W czasach obecnych symbol ten przejęły organizacje odwołujące się do tradycji Ruchu Narodowego, a więc np. Młodzież Wszechpolska.

Solidarność

Jeden z najbardziej znanych na świecie polskich symboli. Słynną czcionkę, tzw. solidarycę zaprojektował Jerzy Janiszewski w 1980, w tym czasie student Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Autorem samej nazwy "Solidarność" był natomiast Karol Modzelewski. Znak miał symbolizować wzajemnie się wspierających i podtrzymujących robotników, walczących o swoje prawa, nagminnie łamane w czasach formalnie socjalistycznej PRL.

Jego wygląd był wzorowany na malowanych na murach w tamtym czasie prostrajkowych napisach. Na mocy podpisanych w 1980 r. Sam związek zawodowy „Solidarność” powstał we wrześniu 1980 r. i natychmiast (a wraz z nim jego graficzny znak) zdobył niezwykłą, międzynarodową popularność - a do końca 1981 r. zapisało się do niego prawie 10 mln osób. NSZZ „Solidarność” aż do czasu rozbicia w stanie wojennym pełnił funkcje charakterystyczne dla związku zawodowego: wnioskował o podwyżki płac i poprawę warunków socjalnych pracy.

Opornik

Opornik, w specjalistycznym języku inżynierów nazywany rezystorem, to niewielka część wyposażenia obwodów elektrycznych, którego zadaniem jest ograniczenie napięcia prądu elektrycznego w układzie. W tej chwili tego typu elementy można znaleźć praktycznie w każdym urządzeniu zasilanym prądem elektrycznym.

Gdy władze komunistyczne wprowadziły w Polsce 13 grudnia 1981 r. stan wojenny, zaczął być spontanicznie noszony w widocznych miejscach jako symbol oporu wobec wojskowej junty rządzącej wówczas krajem. Choć żaden przepis prawa PRL nie przewidywał kar za noszenie oporników, milicja była bardzo wyczulona na tym punkcie. Zdarzało się, że za tego typu drobną manifestację polityczną Polacy byli zatrzymywani przez funkcjonariuszy, legitymowani, a nawet poddawani przesłuchaniom. Były też przypadki sankcji wobec uczniów szkół średnich, których zawieszano do czasu złożenia samokrytyki.

Solidarność Walcząca

Solidarność Walcząca to organizacja powstała w czerwcu 1982 r. we Wrocławiu z inicjatywy Kornela Morawieckiego. Była jedną z najliczniejszych formacji opozycyjnych w PRL (po "Solidarności"), w której działali zwykle bardzo młodzi ludzie, rozczarowani "biernością" starszego pokolenia. Głównym celem SW było odzyskanie pełnej niepodległości oraz całkowite odsunięcie komunistów od władzy. Objawiało się to aktywnym (w odróżnieniu od pokojowej NSZZ "S") sprzeciwem wobec rozmów Okrągłego Stołu i bojkot kontraktowych wyborów w 1989 r.

Działalność organizacji miała zasięg ogólnokrajowy i opierała się głównie na druku i kolportażu prasy podziemnej i ulotek, organizowaniu demonstracji i akcji protestacyjnych. Członkowie Solidarności Walczącej dopuszczali stosowanie czynnego oporu, za co władze PRL mściły się w sposób ostry, a czasem okrutny. Znana jest historia syna Kornela Morawieckiego (dzisiejszego premiera RP), którego SB wywiozło do lasu i kazało kopać własny grób, o ile nie zdradzi miejsca pobytu ukrywającego się wtedy ojca. SW swoją działalność zakończyła w 1990 r.

Symbole Okultystyczne i Pogańskie

Wiele osób, wśród nich szczególnie ludzie młodzi, nosi różne symboliczne emblematy np. zawieszone na szyi, wytatuowane na ciele, przypięte do plecaka, kurtki, czy umieszczone w innych miejscach garderoby. Niestety często nie zdają sobie sprawy z treści, jaką te symbole w sobie zawierają. Bywa, że są to emblematy, które nie tylko są sprzeczne z nauką Chrystusa i Jego Kościoła, ale wprost zwracają się przeciwko Chrystusowi.

Pierścień Atlantów - to niezwykle rozpowszechniony współcześnie amulet. Moc znaku ma chronić przed niebezpieczeństwami i uodparniać na rożne wpływy i uroki.
Krzyż Nerona, pacyfka, krzyż złamany, noga kurza - okultystyczny symbol propagowany jako emblemat ruchów pacyfistycznych. Złamany krzyż, ale bez okręgu, symbol walki z chrześcijaństwem.
Pentagram - jeden z najczęściej używanych symboli w magii ochronnej.
Krzyż Celtycki - symbolizuje most do innego świata, wyższej energii i wiedzy. Zgodność człowieka z wszechświatem.
Odwrócony krzyż (Krzyż Piotra) - Jest znakiem rozpoznawczym dla grup satanistycznych.
Młot Thora - pochodzi z pogańskich wierzeń germańskich i skandynawskich, gdzie pojawia się Thor, bóg-grom.
Ankh (Klucz Nilu, krzyż z kokardą) - wywodzi się ze starożytnej kultury egipskiej, gdzie oznaczał życie, płodność lub zapłodnienie przez boga - słońce.
Ying -Yang - symbol pochodzący z antycznej filozofii chińskiej wyrażający swoistą koncepcję rzeczywistości. W uproszczeniu przedstawia równowagę między przeciwnościami.
Udjat (Oko Horusa) Święte oko Horusa (boga Nieba). Ma przypominać ciągłą wszechobecność bogów, którzy widzą zawsze i wszędzie.
Motyl New Age - motyl ten jest symbolem własnym zwolenników „NEW AGE”, symbol przemiany.
Przełamane „S” - oznacza „niszczyciela”.
Przeplatana wstążka (węzeł celtycki; thota) - wstążka ma oznaczać nierozerwalną więź, doskonałość, jedność świata.
Jednorożec - współczesny symbol środowisk homoseksulanych.
666 - cyfra ta jest symbolem używanym przez satanistów, występuje też w formie FFF („f” jest szóstą literą alfabetu).
Krzyż zamętu, krzyż szatański - symbol powstały już w starożytności, którego celem było wyrażanie pogardy dla chrześcijaństwa oraz podważanie boskości Boga.

Symbole Chrześcijańskie

Krzyż łaciński - podstawowa forma krzyża chrześcijańskiego. Jest znakiem miłości Boga do człowieka.
ICHTIS - greckie słowo oznaczające rybę, a jednocześnie będące anagramem od Iesous Christos Theou Hyios Soter, czyli: „Jezus Chrystus, Boga Syn, Zbawiciel”.
Baranek - Ewangelia wskazuje na Baranka, Jezusa Chrystusa, który przez Krew swoją wyzwolił nas od śmierci.
Medalik św. Benedykta - Św. Benedykt miał w swym życiu wielkie nabożeństwo do krzyża świętego jako znaku zbawczej miłości Jezusa Chrystusa.
Szkaplerz - to jedno z sakramentaliów, to znak, a nie talizman. Przyjęty przez Zakon Karmelitański i zatwierdzony przez Kościół Katolicki.
Krzyż TAU (Tauka, Krzyż św. Franciszka) - Tau jest znakiem dobroci i miłości Bożej.
Formuła „Światło - Życie” - zapisana jest w kształcie krzyża, zawierająca podstawową zasadę życia chrześcijańskiego jedność wiary i życia.
Gołębica - symbol Ducha Świętego.
Krzyż grecki - symbolizuje uniwersalizm chrześcijaństwa: cztery ramiona to cztery strony świata.
Krzyż jerozolimski - duży krzyż laskowany w kątach którego umieszczono cztery małe krzyże greckie. Pięć krzyży symbolizuje pięć ran Chrystusa.

tags: #odwrocona #kotwica #herb #znaczenie