Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków: Legalizacja i Przepisy w Polsce

Szczegóły: Opublikowano: 01. December 2025

Budowę przydomowych oczyszczalni ścieków regulują przepisy kilku ustaw. Budowa przydomowej oczyszczalni ścieków nie zawsze wymaga pozwolenia na budowę, warto jednak postarać się o pozwolenie wodnoprawne.

Pozwolenie Wodnoprawne - Kiedy Jest Wymagane?

Pozwolenie wodnoprawne to dokument, w którym organ administracyjny umożliwia Ci dokonanie inwestycji wpływających na stan wód podziemnych i powierzchniowych. Wbrew pozorom wydanie pozwolenia wodnoprawnego wymagane jest nie tylko w obszarach szczególnego zagrożenia powodzią - uzyskanie pozwolenia determinuje rodzaj budowy, jaką chcesz przeprowadzić.

Czynności, które wymagają uzyskania pozwolenia wodnoprawnego znajdziesz w art. 389 i 390 w ustawie Prawo wodne. Są to m.in.:

usługi wodne, np. pobór wód powierzchniowych i podziemnych, odbiór i oczyszczanie ścieków, odwadnianie wykopów budowlanych, odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych do urządzeń wodnych,
wykonanie urządzeń wodnych,
zmiany ukształtowania terenu na gruntach przylegających do wód, które mają wpływ na przepływ wody.

Dokument jest potrzebny do wykonania urządzeń wodnych takich jak:

obiekty do ujmowania wód powierzchniowych i podziemnych,
obiekty energetyki wodnej,
wyloty urządzeń kanalizacyjnych do wprowadzania ścieków do wód, ziemi lub urządzeń wodnych.

Prace związane z konserwacją tych urządzeń nie wymagają pozwolenia wodnoprawnego, ale rozbiórka, przebudowa czy rozbudowa - już tak. Ostateczną decyzję o wydaniu pozwolenia podejmuje właściwa jednostka Wód Polskich.

Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania

Wydanie Pozwolenia Wodnoprawnego na Przydomową Oczyszczalnię Ścieków

Zezwolenie na szczególne korzystanie z wód wymagane jest nie tylko, aby przykładowo poławiać ryby ze śródlądowych wód powierzchniowych, ale również często dla budowy przydomowej oczyszczalni ścieków. Pamiętaj też, że budowa oczyszczalni nie wymaga pozwolenia na budowę, ale potrzebne jest zgłoszenie do wójta (przepustowość do 5 m³) lub starosty (przepustowość do 7 m³).

Oczyszczalnia Bez Pozwolenia Wodnoprawnego

Jeśli Twoja inwestycja została zrealizowana bez potrzebnego pozwolenia wodnoprawnego, nie martw się - możesz ją zalegalizować. W takiej sytuacji trzeba sporządzić wniosek o legalizację i złożyć go w lokalnej jednostce Wód Polskich. Legalizacja kosztuje 4757,52 zł, warto jednak ją przeprowadzić. Jeśli w trakcie kontroli Wód Polskich okaże się, że oczyszczalnia jest nielegalna, możesz otrzymać decyzję o zakazie korzystania z wód.

Kto Wydaje Ten Dokument?

O wydanie pozwolenia wodnoprawnego postaraj się przed rozpoczęciem budowy oczyszczalni. Wniosek o pozwolenie trzeba złożyć w siedzibie nadzoru wodnego, która znajduje się najbliżej miejsca inwestycji. Następnie dokumenty zostaną przekazane do innych organów. W zależności od szczegółów budowy pozwolenie wodnoprawne wydaje:

dyrektor zarządu zlewni Wód Polskich,
dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej,
Minister Infrastruktury.

Dokumenty Potrzebne do Uzyskania Pozwolenia Wodnoprawnego

Do wniosku o wydanie pozwolenia trzeba dołączyć kilka załączników. Dzięki nim organy mogą dokładnie przeanalizować inwestycję. Co jeszcze będzie Ci potrzebne?

Operat wodnoprawny na odprowadzanie ścieków z przydomowej oczyszczalni ścieków.
Opis inwestycji.
Decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach oraz warunkach zabudowy.
Wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Ocena wodnoprawna.
Wypisy z rejestru gruntów dla nieruchomości usytuowanych w zasięgu oddziaływania zamierzonego korzystania z wód lub urządzeń wodnych.
Dokumentacja hydrogeologiczna.

Wzór wniosku i dodatkowe informacje (np. o sporządzeniu operatu wodnoprawnego) znajdziesz na stronie internetowej Polskich Wód. W razie potrzeby, organ powiadomi Cię o braku niezbędnych pism oraz wyznaczy termin do ich uzupełnienia.

Przeczytaj także: Oczyszczalnia ścieków krok po kroku

Opłata za Pozwolenie Wodnoprawne

Osoby zainteresowane montażem przydomowej oczyszczalni ścieków zastanawiają się często, ile kosztuje operat wodnoprawny. Cena pozwolenia wodnoprawnego to obecnie 237,87 zł (aktualne stawki znajdziesz na stronie internetowej Wód Polskich). Opłatę trzeba wpłacić na rachunek bankowy Wód Polskich, a dowód jej uiszczenia - dołączyć do dokumentacji z wnioskiem o wydanie pozwolenia. Po złożeniu wszystkich dokumentów otrzymasz zawiadomienie o wszczęciu postępowania. Sprawa powinna zostać rozstrzygnięta w przeciągu miesiąca. W szczególnych przypadkach termin może wydłużyć się o kolejny miesiąc, ale organ poinformuje Cię o tym odpowiednio wcześniej. W praktyce czas oczekiwania może się przedłużyć, np. jeśli urząd oczekuje na wydanie opinii specjalistów czy uzupełnienie przez Ciebie brakujących informacji.

Informacje Zawarte w Operacie Wodnoprawnym

Jednostka Wód Polskich wydaje pozwolenie na określony czas - w przypadku przydomowej oczyszczalni ścieków będzie to prawdopodobnie nie więcej niż 10 lat. Jeżeli wnioskujesz o wykonanie urządzeń wodnych, nie ustala się czasu obowiązywania uzyskanego pozwolenia. Pozwolenie wodnoprawne zawiera cel robót oraz warunki wykonywania uprawnienia. W dokumencie znajdziesz również opis swoich obowiązków w świetle ochrony środowiska naturalnego, interesów ludności i gospodarki. Przykładowo są to:

obowiązki wobec innych podmiotów posiadających pozwolenie narażonych na szkody w związku z realizacją inwestycji,
obowiązek wykonania urządzeń wodnych zapobiegających szkodom lub zmniejszających negatywne skutki pracy oczyszczalni ścieków,
niezbędne przedsięwzięcia minimalizujące negatywne oddziaływanie na środowisko.

Masz już pozwolenie wodnoprawne? Świetnie - najtrudniejszy krok jest już za Tobą! Teraz czas zbudować odpowiednią oczyszczalnię ścieków dopasowaną do potrzeb Twojego gospodarstwa.

Przepisy Dotyczące Budowy i Zgłoszenia

Budowa oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,50 m³ na dobę wymaga zgłoszenia (art. 29 ust. 1 pkt 5 prawa budowlanego, dalej: P.b). Inwestorem takich robót może być każdy kto wykaże prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, na zasadach przewidzianych w P.b. Organ administracji architektoniczno-budowlanej, w terminie 21 dni od dnia doręczenia zgłoszenia może w drodze decyzji wnieść sprzeciw (art. 30 ust. 6 P.b.). Do wykonywania robót budowlanych można przystąpić, jeżeli organ administracji architektoniczno-budowlanej nie wniósł sprzeciwu w tym terminie (art. 30 ust.

Oczyszczalnię na podstawie samego zgłoszenia można wybudować, jeżeli jest ona związana z istnieniem budynku mieszkalnego na nieruchomości. W przypadku braku dla danego terenu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, brak jest jakiejkolwiek możliwości ustalenia, czy inwestor, który zamierza na podstawie zgłoszenia zrealizować oczyszczalnię, będzie mógł wybudować na nieruchomości dom mieszkalny. Jeżeli nie uzyska on pozwolenia w tym zakresie, oczyszczalnia nie będzie miała charakteru oczyszczalni przydomowej, nie będzie zatem spełniała warunku art. 29 ust. 3 Prawa budowlanego. W przypadku jej uprzedniej realizacji, nie jest zatem możliwa ocena spełnienia przesłanki jaką jest przydomowy charakter oczyszczalni.

Przeczytaj także: Przydomowa Oczyszczalnia dla 4 Osób - Poradnik

Istotne jest również prawidłowe usytuowanie oczyszczalni na działce, które określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. w przypadku budynków jednorodzinnych należy zachować odległość minimum 5 m od okien i drzwi budynku. minimalna odległość od infrastruktury technicznej: 1,5 m od wodociągu, 1,0 m od kabli telefonicznych, 0,8 m od kabli elektrycznych, czy 1,5 m od rur z gazem, minimum 15 m od korpusu oczyszczalni oraz minimum 30 metrów od miejsca odprowadzenia oczyszczonych ścieków.

Ponadto właściciele mają obowiązek przyłączyć nieruchomość do istniejącej sieci kanalizacyjnej lub w przypadku gdy budowa sieci kanalizacyjnej jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona, wyposażenie nieruchomości w zbiornik bezodpływowy nieczystości ciekłych lub w przydomową oczyszczalnię ścieków bytowych, spełniające wymagania określone w przepisach odrębnych. Przyłączenie nieruchomości do sieci kanalizacyjnej nie jest obowiązkowe, jeżeli nieruchomość jest wyposażona w przydomową oczyszczalnię ścieków spełniającą wymagania określone w przepisach odrębnych (art. 5 ust 1 pkt 2 ustawy z 13 września 1996 r.

Prawo Wodne i Pozwolenie Wodnoprawne

Oprócz obowiązków typowo budowlanych istnieją także te z prawa wodnego (dalej: P.w.). Przede wszystkim chodzi o konieczności uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Zgodnie z art. 389 pkt 6 P.w., jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pozwolenie wodnoprawne jest wymagane na wykonanie urządzeń wodnych. Definicję urządzenia wodnego zawiera z kolei art.

Jak stanowi art. 33 ust. 1 P.w. właścicielowi gruntu przysługuje prawo do zwykłego korzystania z wód stanowiących jego własność oraz z wód podziemnych znajdujących się w jego gruncie. Zwykłe korzystanie z wód służy zaspokojeniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego lub własnego gospodarstwa rolnego (art. 33 ust. W myśl art. 33 ust. 2 p.w., prawo do zwykłego korzystania z wód nie uprawnia do wykonywania urządzeń wodnych bez wymaganej zgody wodnoprawnej. W orzecznictwie podkreśla się, że „ustawodawca nie wyłączył przydomowych oczyszczalni ścieków z obowiązku uzyskania pozwolenia wodnoprawnego, co wydaje się być rozwiązaniem racjonalnym, skoro wprowadzanie do ziemi ścieków, nawet podczyszczonych, czy oczyszczonych, stanowi niewątpliwie jeden ze sposobów korzystania ze środowiska naturalnego,.

Wymagania Dotyczące Efektywności Oczyszczania

Przydomowe oczyszczalnie ścieków muszą spełniać wymagania dotyczące efektywności oczyszczania, określone w rozporządzeniu Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 12 lipca 2019 r. w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego oraz warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu do wód lub do ziemi ścieków, a także przy odprowadzaniu wód opadowych lub roztopowych do wód lub do urządzeń wodnych (Dz. U. z 2019 r. poz.

Alternatywnie dopuszcza się określenie wymogów dotyczących usuwania związków azotu na podstawie prób średnich dobowych, jeżeli można wykazać, że osiągnięty został ten sam poziom ochrony jednolitych części wód przed zanieczyszczeniem. W takim przypadku próba średnia dobowa nie może przekraczać 20 mg/l azotu całkowitego dla wszystkich prób przy temperaturze wypływu w reaktorze biologicznym wyższej lub równej 12 °C. Analiz dokonuje się z próbek homogenizowanych, niezdekantowanych i nieprzefiltrowanych, z wyjątkiem odpływów ze stawów biologicznych, w których oznaczenia BZT5, ChZTCr, azotu ogólnego oraz fosforu ogólnego należy wykonać z próbek przefiltrowanych.

Niedopuszczalne Praktyki

Zgodnie z interpretacją Ministerstwa Infrastruktury (odpowiedź na petycję Ekodren z dnia 12.04.2024) niedopuszczalne jest użytkowanie tzw. oczyszczalni drenażowych, które nie zapewniają wymaganego stopnia oczyszczania oraz ze względu na ich budowę uniemożliwiającą pobieranie i badanie próbek ścieków. Prawo wodne nie dopuszcza wprowadzania oczyszczonych ścieków do atmosfery. Przepisy nie dopuszczają możliwości przerobienia istniejących, gotowych zbiorników bezodpływowych tzw.

Od 9 sierpnia 2022 r. przydomowe oczyszczalnie ścieków o przepustowości do 5 m3 na dobę (oczyszczalnia dla ok. W sytuacji, gdy oczyszczone ścieki wprowadzamy do gruntu, do wód lub do urządzeń niestanowiących naszej własności, musimy uzyskać pozwolenie wodnoprawne niezależnie od przepustowości oczyszczalni (ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne, Dz.U. z 2022 poz. 2625 z późn.

Dofinansowanie Inwestycji Gminnych

Z punktu widzenia samorządów istotne będą zmiany przepisów ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, w której został rozszerzony zakres inwestycji gmin w przypadku otrzymania wsparcia finansowego z budżetu państwa. Zmiany wprowadzone ustawą z 24 lutego 2022 r. o zmianie ustawy o Agencji restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz niektórych innych ustaw, polegały na dodaniu art. 70h w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, zgodnie z którym obowiązek przeznaczenia przez gminę w latach 2021-2024, na finansowanie inwestycji, o których mowa w art. 70f ust. 1 (wsparcie finansowe inwestycji w zakresie kanalizacji), wydatków nie mniejszych niż równowartość kwoty otrzymanej na podstawie tego przepisu jest spełniony także w przypadku, gdy gmina w tym okresie poniosła wydatki na inwestycje w zakresie usuwania i oczyszczania ścieków lub na dofinansowanie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków.

W zakresie dofinansowania przydomowych oczyszczalni ścieków zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska.

Planowane Zmiany w Prawie Wodnym

Nie może również ujść uwadze, że aktualnie trwają prace nad nowelizacją P.w. (Rada Ministrów przyjęła projekt), która ma uprościć procedurę budowy oczyszczalni ścieków, a także doprecyzowane zostaną dotychczasowe obowiązki gmin, także w zakresie ewidencjonowania i sprawozdawczości dotyczącej gospodarowania nieczystościami ciekłymi, w tym z instalacji przydomowych oczyszczalni ścieków i określone zostaną zasady dotyczące postępowania z nieczystościami ciekłymi z instalacji przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy.

tags: #oczyszczalnia #ścieków #przydomowa #legalizacja #przepisy