Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków Dwukomorowa: Zasada Działania i Rodzaje

Szczegóły: Opublikowano: 23. November 2025

Masz dom położony z dala od zbiorczej sieci kanalizacyjnej? Na pewno zastanawiasz się, jak w takim przypadku rozwiązać problem odprowadzania nieczystości. Własna przydomowa oczyszczalnia ścieków będzie świetnym rozwiązaniem. Z powodzeniem zastąpi przestarzałe już szambo i zapewni komfortowy i ekologiczny sposób utylizacji ścieków. Takie rozwiązanie pozwala również na oszczędności finansowe za sprawą niewielkich kosztów eksploatacji i możliwości wykorzystania wody z oczyszczonych ścieków na przykład do podlewania ogrodu. Sprawdź, czym jest i jak działa przydomowa oczyszczalnia ścieków.

Zasada Działania Przydomowej Oczyszczalni Ścieków

Zasada działania oczyszczalni polega na przetworzeniu ścieków w taki sposób, aby możliwe było ich odprowadzenie do gruntu, rowu melioracyjnego lub rzeki bez ryzyka skażenia środowiska. Oczyszczanie można podzielić na dwa etapy:

Pierwszy to wstępne oczyszczanie w osadniku gnilnym. Zachodzą tam procesy biochemiczne wywołane przez bakterie beztlenowe oraz zjawiska fizyczne. W ich wyniku zbiera się osad, który ulega fermentacji i rozkłada się na proste związki rozpuszczalne w wodzie, które przechodzą razem z wodą do kolejnego etapu oczyszczania, i nierozpuszczalne, które pozostają na dnie osadnika. Następnie ścieki przechodzą przez kosz filtracyjny i płynna część przepływa do osadnika wtórnego.
W drugim etapie zgromadzone ścieki są poddawane dalszemu oczyszczaniu w warunkach tlenowych. Następuje rozkładanie i neutralizowanie zanieczyszczeń groźnych dla środowiska.

Rodzaje Przydomowych Oczyszczalni Ścieków

Przydomowa oczyszczalnia ścieków to coraz bardziej popularne rozwiązanie. Nie tylko za sprawą niskich kosztów eksploatacji, ale również dzięki swojemu ekologicznemu charakterowi. Podstawowym elementem oczyszczalni jest osadnik, czyli zbiornik z tworzywa sztucznego, do którego trafiają ścieki w pierwszej kolejności. Tam dochodzi do wstępnego oczyszczania ścieków w warunkach beztlenowych. Dalszy proces oczyszczania jest uzależniony od rodzaju zastosowanej oczyszczalni. Do wyboru są oczyszczalnie biologiczne lub ekologiczne.

Ekologiczna Oczyszczalnia Ścieków (Drenażowa)

Taka oczyszczalnia składa się z osadnika i z rur drenażowych, które zakopuje się w gruncie. W osadniku gnilnym usuwana jest większość zanieczyszczeń, a wstępnie oczyszczone ścieki trafiają do drenażu. Tam są poddawane tlenowemu procesowi oczyszczania. Oczyszczalnia ekologiczna, inaczej drenażowa, potrzebuje dobrze przepuszczalnego gruntu i niskiego poziomu wód gruntowych. Nie wymaga zasilania energią elektryczną. Warto pamiętać, że woda pochodząca z oczyszczalni ekologicznej wymaga ponownego doczyszczenia przed jej ponownym wykorzystaniem. Nie nadaje się do podlewania roślin jadalnych, ale może służyć do podlewania trawy lub roślin ozdobnych.

Zasada działania oczyszczalni drenażowej dwukomorowej

W pierwszym etapie oczyszczania następuje oddzielenie frakcji stałych. Proces ten ułatwia występująca w zbiorniku przegroda, która uspokaja przepływ ścieków. Dzięki temu, część zanieczyszczeń osadzana jest na dnie zbiornika, a sklarowana ciecz przepływa dalej. W zbiorniku oczyszczalni zachodzi proces beztlenowego oczyszczania ścieków. Na rurach drenażowych, do których dopływają wstępnie oczyszczone ścieki, zachodzi proces tlenowego oczyszczania.

Przeczytaj także: Oczyszczalnia dwukomorowa: Szczegółowy opis

Dzięki przepływowi grawitacyjnemu, nie zachodzi konieczność stosowania elektroniki oraz części elektrycznych, przez co na oczyszczalnię nie mają wpływu przerwy w dostawie prądu. Wywóz osadu z oczyszczalni następuje raz lub dwa razy w roku, co pozwala ograniczyć koszty wozu asenizacyjnego. Jakość ścieku opuszczającego instalację cechuje 90% skuteczności oczyszczenia. Drenażową oczyszczalnię ścieków wykonuje się, jeżeli grunty na działce mają dobrą przepuszczalność, a powierzchnia działki umożliwia rozprowadzenie drenów. Na działce nie może występować wysoki stan wód gruntowych - min. 2 m pod poziomem terenu.

Podstawą zestawu jest osadnik wykonany z PEHD, który dzięki ożebrowaniu gwarantuje stabilizację w gruncie. Zestaw zawiera min. 48 lub 60 mb drenażu wraz ze studzienką rozdzielczą i studzienkami zamykającymi. Zbiornik posiada 5-letnią gwarancję. Oczyszczalnie są produktem polskim, którego dystrybutorem jest firma obecna na rynku od ponad 30 lat.

Biologiczna Oczyszczalnia Ścieków

W tym przypadku proces oczyszczania zachodzi w jednym zbiorniku. Ten rodzaj oczyszczalni może być stosowany bez względu na rodzaj gruntu i poziom wód gruntowych. Wymaga zasilania energią elektryczną. Woda pozyskana z oczyszczalni biologicznej może zostać od razu ponownie wykorzystana na przykład do podlewania trawnika i roślin ozdobnych. Wśród rodzajów biologicznych oczyszczalni można wyróżnić:

Oczyszczalnie z osadem czynnym - działanie polega na funkcjonowaniu mikroorganizmów, czyli osadu czynnego. Rozkładają one tlenowo ścieki przy pomocy urządzenia napowietrzającego.
Oczyszczalnie ze złożem biologicznym - w procesie oczyszczania wykorzystuje się napowietrzone złoże biologiczne. Na jego powierzchni rozwijają się bakterie, które odżywiają się różnymi związkami ze ścieków.
Oczyszczalnie hybrydowe - łączy ona właściwości oczyszczalni z osadem czynnym i ze złożem biologicznym. Dzięki technologii hybrydowej możliwa jest bardzo wysoka skuteczność oczyszczania ścieków.

Oczyszczalnie SBR dwukomorowe

Oczyszczalnie SBR dwukomorowe pracujące na bazie dmuchawy posiadają wiele zalet w stosunku do innych technologii stosowanych w przydomowych oczyszczalniach ścieków. Oczywiście i wśród tego typu urządzeń istnieją rozwiązania bardziej lub mniej efektywne. Oczyszczalnia SBR wyposażona jest w sekwencyjny reaktor biologiczny (SBR): zmagazynowane w osadniku wstępnym surowe ścieki są stopniowo przesyłane do komory oczyszczania biologicznego zawierającej mikroorganizmy (osad czynny). W procesie oczyszczania wyodrębnione są dwa etapy: etap buforowania i magazynowania osadu ściekowego oraz etap SBR. Pełen cykl oczyszczania jednej partii ścieków trwa ok. 8 godzin - w tym czasie przez 6 godzin trwa napowietrzanie, a przez 2 godziny sedymentacja. Tutaj odbywa się właściwe biologiczne oczyszczanie ścieków. Układ składa się z kapsuły technicznej, a w niej znajdujących się dmuchawy i elektrozaworów, oraz z pomp mamutowych.

Na początku cyklu obróbki, jak i po ok. Podczas obróbki biologicznej, charakterystyczne dla ścieków z gospodarstw domowych składniki z unoszących się mikroorganizmów (osad czynny) podlegają rozkładowi lub są przetwarzane na biomasę. Konieczne w tym celu przemieszanie, jak i zaopatrzenie w tlen, odbywa się poprzez dyfuzor rurowy. Napowietrzanie odbywa się w sposób przerywany, to znaczy dyfuzor pracuje zawsze pomiędzy dwoma przerwami. Zależnie od liczby mieszkańców, dany typ dmuchawy oraz klasa oczyszczania mają zadany określony czas napowietrzania. Przedział składający się z czasu napowietrzania oraz czasu przerwy trwa łącznie 20 min., co daje w efekcie różne długości przerw (np. 5 min napowietrzania, 15 min przerwy, 12 min. napowietrzania, 8 min. Podczas odprowadzania oczyszczonych ścieków, na końcu cyklu uruchamiana jest jednocześnie pompa osadu wtórnego.

Przeczytaj także: Przydomowe oczyszczalnie ścieków Zawiercie

Ścieki oczyszczone w procesie SBR mogą być z łatwością oddane do gruntu poprzez odpowiednio dobrany system np. skrzynek rozsączających lub tuneli rozsączających.

Budowa Oczyszczalni Ścieków i Układ Przydomowej Oczyszczalni

Przydomowa oczyszczalnia ścieków składa się z kilku głównych części:

Komora osadnika - gdzie następuje sedymentacja ciał stałych.
Reaktor biologiczny - w którym mikroorganizmy rozkładają substancje organiczne.
Złoże filtracyjne - może być stałe lub ruchome, wspomagające proces oczyszczania.
Układ rozsączający - doprowadza oczyszczoną wodę do gleby.

Komora Osadnika

Komora osadnika, inaczej znana jako komora sedymentacyjna, to pierwszy etap w procesie oczyszczania ścieków w przydomowej oczyszczalni. Jej głównym zadaniem jest separacja ciał stałych z wpływających ścieków. Po wpłynięciu do komory, większe cząstki osiadają na dnie, tworząc osad, podczas gdy lżejsze substancje, takie jak tłuszcze, unoszą się na powierzchni, tworząc pianę. Proces ten znacznie zmniejsza ilość zanieczyszczeń przed kolejnymi etapami oczyszczania. Regularne usuwanie nagromadzonego osadu jest kluczowe, aby komora osadnika mogła efektywnie pełnić swoją funkcję.

Reaktor Biologiczny

Reaktor biologiczny to kolejny istotny komponent przydomowej oczyszczalni ścieków, który odpowiada za biologiczne rozkładanie zanieczyszczeń organicznych. Budowa reaktora może różnić się w zależności od jego typu, jednak podstawowe elementy są zazwyczaj podobne.

Oto najważniejsze komponenty reaktora biologicznego:

Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania

Korpus reaktora: reaktor składa się z wytrzymałej, szczelnej konstrukcji, najczęściej wykonanej z tworzyw sztucznych, betonu lub stali, która jest odporna na działanie chemikaliów i korozję.
Złoże biologiczne: w reaktorze znajdują się nośniki, na których rozwijają się mikroorganizmy. Mogą to być różnego rodzaju materiały, takie jak specjalne kule, rurki, siatki czy żwir, które zapewniają dużą powierzchnię do osiedlania się bakterii.
System napowietrzania (w reaktorach tlenowych): w przypadku reaktorów tlenowych, w korpusie może być zainstalowany system dmuchaw powietrza, który wprowadza tlen do ścieków. tlen jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania tlenowych mikroorganizmów.
Rura wlotowa: ścieki wpływają do reaktora przez rurę wlotową, gdzie trafiają po przefiltrowaniu w komorze osadnika.
Rura wylotowa: oczyszczona woda opuszcza reaktor przez rurę wylotową, kierując się do kolejnych etapów oczyszczania, takich jak złoże filtracyjne lub układ rozsączający.
System przelewowy (opcjonalnie): niektóre reaktory mogą mieć system przelewowy, który pozwala na kontrolę poziomu ścieków w reaktorze, co zapewnia optymalne warunki dla mikroorganizmów.

Rodzaje Złóż w Oczyszczalniach

Złoże filtracyjne to istotny element systemu oczyszczania w przydomowej oczyszczalni ścieków, który odpowiada za dodatkowe zatrzymywanie zanieczyszczeń oraz poprawę jakości oczyszczonej wody przed jej wprowadzeniem do układu rozsączającego. Składa się z materiałów porowatych, takich jak żwir, piasek, czy specjalnie przystosowane media filtracyjne, które tworzą strukturę sprzyjającą migracji wody. Złoża filtracyjne są umieszczone w odpowiednich komorach i mają na celu wspieranie procesów biologicznych oraz mechanicznych, które prowadzą do dalszego oczyszczania wody.

złoża stałe - np. żwir, piasek, ceramika; najczęściej używane w filtrach biologicznych.
złoża ruchome - specjalne kule lub elementy pływające wewnątrz reaktora, zapewniające powierzchnię dla rozwoju mikroorganizmów.
złoża fluidalne - gdzie przepływ ścieków utrzymuje złoże w ruchu.

Układ Rozsączający

Układ rozsączający to system dystrybucji oczyszczonej wody do gleby. Składa się z perforowanych rur umieszczonych w warstwie żwiru lub piasku, co umożliwia równomierne rozprowadzanie wody i jej naturalne wsiąkanie do ziemi. Układ rozsączający to ostatni etap w procesie oczyszczania ścieków w przydomowej oczyszczalni, odpowiedzialny za wprowadzenie oczyszczonej wody do gleby. Składa się on z perforowanych rur umieszczonych w żwirze lub innym odpowiednim materiale filtrującym. Rury te rozprowadzają oczyszczoną wodę równomiernie w gruncie, co pozwala na dalszą filtrację oraz wsiąkanie wody do gleby.

Koszty Przydomowej Oczyszczalni Ścieków

Koszt budowy przydomowej oczyszczalni ścieków zależy od wielu czynników, w tym rodzaju systemu, lokalizacji oraz specyfikacji technicznych. Szacunkowy koszt oscyluje między 10 000 a 30 000 zł. Należy pamiętać, że cena waha się w zależności od rodzaju oczyszczalni, trudności terenu i wymagań instalacyjnych. Oczyszczalnie biologiczne będą droższe od mechanicznych. Dodatkowe koszty mogą obejmować konserwację, pozwolenia, oraz doposażenie w montaż i ewentualne prace gruntowe.

Wymagane Pozwolenia na Budowę Oczyszczalni

Budowa przydomowej oczyszczalni ścieków zazwyczaj wymaga uzyskania kilku pozwoleń:

Pozwolenie na budowę: W zależności od lokalnych przepisów, może być konieczne uzyskanie pełnego pozwolenia na budowę, szczególnie jeśli instalacja jest większa lub bardziej skomplikowana. Koniecznym może być wykonanie projektu oczyszczalni, przeprowadzenie badań gruntowo-wodnych działki oraz uzyskanie zezwolenia Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Rejonowego. W niektórych przypadkach, jeśli uproszczone rozwiązania o małej pojemności są w użyciu, wystarczy zgłoszenie budowy.
Pozwolenie wodnoprawne: W przypadku odprowadzania oczyszczonych wód do rowów, rzek czy stawów, konieczne może być uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego od regionalnego zarządu gospodarki wodnej.

Zawsze warto skonsultować się z lokalnym urzędem lub specjalistą w dziedzinie budownictwa i ochrony środowiska, aby ustalić konkretne wymagania dotyczące twojego przypadku.

Jak Dbać o Przydomową Oczyszczalnię?

Aby przydomowa oczyszczalnia działała efektywnie, należy przestrzegać kilku zasad:

Regularne inspekcje - co najmniej raz w roku warto przeprowadzić przegląd instalacji, sprawdzając stan osadnika oraz reaktora.
Usuwanie osadu - osad z komory sedymentacyjnej należy usuwać co 1-2 lata, w zależności od intensywności użytkowania i liczby osób w gospodarstwie domowym.
Odpowiedni dobór środków - unikaj wylewania do kanalizacji chemikaliów, tłuszczy, farb i innych substancji, które mogą zabić pożyteczne bakterie w reaktorze biologicznym.
Monitoring systemu - zainstalowanie wskaźników poziomu i alarmów, które pomogą w monitorowaniu kondycji instalacji, może znacznie ułatwić zauważenie problemów zanim staną się poważne.
Utrzymywanie odpowiednich warunków - należy dbać o to, aby woda w osadniku i reaktorze była na odpowiednim poziomie, aby mikroorganizmy mogły efektywnie działać.
Zachowanie odpowiedniej higieny - regularne czyszczenie i konserwacja odpowiadają za długowieczność systemu. Warto również unikać mechanicznych uszkodzeń zbiornika lub jego elementów, jak rury czy złoża filtracyjne.

Porównanie Oczyszczalni Biologicznych i Ekologicznych

Poniższa tabela przedstawia porównanie najważniejszych cech obu typów oczyszczalni:

Cecha	Oczyszczalnie biologiczne	Oczyszczalnie ekologiczne (osadnik gnilny z drenażem rozsączającym)
Stopień oczyszczania ścieków	Do 98%	Niski, niemierzalny
Technologia	Tlenowa z udziałem mikroorganizmów	Beztlenowa
Osad czynny	Tak	Nie
Klarowność wody pościekowej	Tak	Nie
Koszt inwestycji	Wyższy	Niższy

tags: #oczyszczalnia #ścieków #przydomowa #dwukomorowa #zasada #działania