Oczyszczalnia Ścieków: Zasady Opodatkowania w Polsce
- Szczegóły
Kwestie opodatkowania oczyszczalni ścieków w Polsce są złożone i wynikają z interpretacji przepisów prawa budowlanego oraz podatkowego. Niniejszy artykuł ma na celu przybliżenie tych zagadnień, uwzględniając najnowsze zmiany w przepisach oraz orzecznictwo sądów administracyjnych.
Nowelizacja Ustawy o Podatkach i Opłatach Lokalnych
27 listopada 2024 roku Prezydent RP podpisał nowelizację ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz innych ustaw podatkowych. Najważniejszym elementem nowelizacji jest wprowadzenie nowych, niezależnych od Prawa budowlanego, definicji „budynku” i „budowli”. Wprowadzone zmiany w przepisach dotyczących podatku od nieruchomości wprowadzają jasne zasady klasyfikacji obiektów na potrzeby opodatkowania.
Zmiany w podatku od nieruchomości są odpowiedzią na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z lipca 2023 r., który podkreślił konieczność jasnego i jednoznacznego określenia zasad opodatkowania. Zmiany w podatku od nieruchomości, które wejdą w życie 1 stycznia 2025 roku, wprowadzają jasne definicje budynku i budowli, eliminując dotychczasowe wątpliwości interpretacyjne. Reforma ma na celu zwiększenie przejrzystości przepisów, uproszczenie procedur i ochronę podatników przed nadmiernymi obciążeniami.
Definicje Budynku i Budowli
Nowelizacja utrzymuje zasadę, według której obiekt w pierwszej kolejności kwalifikowany jest jako budynek, jeśli spełnia jego definicję. Dopiero w sytuacji, gdy obiekt nie spełnia kryteriów budynku, można rozważać jego zakwalifikowanie jako budowli. Przesłanką decydującą o kwalifikacji obiektu będzie jego „wzniesienie” w wyniku robót budowlanych.
- Budynek: obiekt trwale związany z gruntem, posiadający fundamenty i dach, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród.
- Budowla: każdy obiekt, który nie jest budynkiem, wzniesiony w wyniku robót budowlanych. W skład budowli wchodzą również obiekty niewymienione w ustawie, jeśli ich części budowlane spełniają określone kryteria. Nowelizacja wyjaśnia, co oznacza trwałe związanie z gruntem.
Roboty budowlane definiowane są jako działania polegające na budowie, odbudowie, rozbudowie, nadbudowie, przebudowie lub montażu zgodnie z ustawą Prawo budowlane.
Przeczytaj także: Przydomowe oczyszczalnie ścieków Zawiercie
Wyłączenia Podatkowe
Nowelizacja wprowadza wyłączenia podatkowe dla określonych obiektów, które nie będą kwalifikowane jako budynki ani budowle na potrzeby podatku od nieruchomości. Dzięki tym zmianom przepisy eliminują dotychczasowe wątpliwości interpretacyjne dotyczące opodatkowania takich obiektów.
Obiekty te obejmują m.in.:
- Obiekty kultu religijnego.
- Elementy architektury ogrodowej.
- Obiekty użytkowe.
Oczyszczalnia Ścieków Jako Budowla
Oczyszczalnia ścieków została wymieniona w katalogu obiektów budowlanych stanowiących budowlę. Budowla to każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.
W powyższym kontekście warto zwrócić uwagę na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 13.12.2017 r. w sprawie SK 48/15, w myśl którego art. 1a ust. 1 pkt 2 upol w zakresie, w jakim umożliwia uznanie za budowlę obiektu budowlanego, który spełnia kryteria bycia budynkiem, przewidziane w art. 1a ust. 1 pkt 1 tej ustawy jest niezgodny z Konstytucją RP. Innymi słowy, obiekt, który ma wszystkie cechy budynku nie powinien być opodatkowany jako budowla.
Orzecznictwo Sądów Administracyjnych
Orzeczenia sądów administracyjnych wydawane po wyroku w sprawie SK 48/15 nie pozwalają jednak na tak kategoryczny wniosek. Wynika z nich bowiem, że Trybunał Konstytucyjny ani nie rozwiązał niektórych dotychczasowych wątpliwości. Trybunał Konstytucyjny podkreślił w powołanym wyroku, że nie jest wykluczone, by określone obiekty o cechach budynku ustawodawca w przepisie specjalnym uznał za budowle. Trybunał przyjął także, że przy dokonywaniu podatkowej kwalifikacji obiektów budowlanych odwoływać się należy wyłącznie do przepisów prawa budowlanego rangi ustawowej, ze szczególnym uwzględnieniem treści art. 3 pkt 3 uPb oraz załącznika do tej ustawy.
Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania
Na tym tle zdarzają się orzeczenia sądów administracyjnych, które w istocie ograniczają się do powołania się na sentencję wyroku TK, nakładając na organy podatkowe w pierwszej kolejności obowiązek zbadania, czy w danej sprawie badany obiekt ma cechy budynku, a dopiero ewentualnie (w przypadku nie spełnienia wszystkich kryteriów budynku), czy stanowi budowlę. Z drugiej strony jest szereg orzeczeń, które za punkt wyjścia biorą treść art. 3 pkt 3 uPb i zdają się zakładać, że obiekty w tym przepisie wprost wymienione zawsze stanowią budowle, tj. także gdy spełniają cechy budynku (w tym sensie ten nurt orzecznictwa zdaje się traktować art.
Przyjęcie stanowiska w tej kwestii przesądzać może o opodatkowaniu zarówno oczyszczalni ścieków, jak i innych obiektów ze sfery wod-kan wymienionych w art. 3 pkt 3 uPb (np. przepompowni, stacji uzdatniania wody).
Uwzględniając okres po wydaniu przez TK wyroku w sprawie SK 48/15 nie wydano zbyt wielu orzeczeń dotyczących opodatkowania podatkiem od nieruchomości oczyszczalni ścieków. Warto jednak zwrócić uwagę na trzy sprawy zakończone wyrokami NSA z 26.02.2019 r. oczyszczalnia ścieków jest budowlą (art.
Naczelny Sąd Administracyjny doszedł jednak do innych wniosków. Zdaniem NSA, ponieważ oczyszczalnia ścieków została wskazana wprost w art. 3 pkt 3 uPb, jako budowla, to w pierwszej kolejności rozważać należy, czy sporny w sprawie „budynek” wraz z rurociągiem stanowi element oczyszczalni ścieków. Jeśli bowiem oczyszczalnia ścieków stanowi budowlę, to niezasadne jest odrębne kwalifikowanie dla potrzeb podatku od nieruchomości poszczególnych obiektów budowlanych składających się na całość tej budowli. Poza tym, ponieważ oczyszczalnia ścieków według przepisu prawa stanowi budowlę, to nie może w jakiejś części stanowić budynku. Według NSA uznanie natomiast, że sporny obiekt budowlany stanowi część oczyszczalni ścieków i zakwalifikowanie go do kategorii budynku prowadziłoby do zanegowania woli ustawodawcy (wyrażonej w treści art.
NSA w uzasadnieniu powołanego wyroku dał odpór powoływanemu czasem argumentowi dotyczącemu wymienionych w art. 3 pkt 3 uPb kompleksowych obiektów budowlanych wykluczającemu dopuszczalność sytuacji w której "każdy zespół obiektów budowlanych takich jak np. oczyszczalnia ścieków, lotnisko z halami odpraw pasażerów i towarów, elektrownia wraz z budynkami biurowymi czy magazynowymi itp. podlegałby opodatkowaniu jako jedna budowla". NSA zauważył, iż budynek biurowy nie może być kwalifikowany jako oczyszczalnia ścieków - pełni on zupełnie inna funkcję niż oczyszczania ścieków, a poza tym - zdaje się twierdzić Sąd - dlaczego odrzucać możliwość opodatkowania takich zespołów obiektów budowlanych jako jednej budowli, jeśli taki wniosek wynika z treści art. 3 pkt 3 uPb w związku z art. 1a ust. 1 pkt 2 oraz art. 2 ust.
Przeczytaj także: Działania rewitalizacyjne w Torzymiu
Stanowisko Ministerstwa Finansów
Resort wyjaśnia, że zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych kwalifikacja podatkowa gruntów, budynków i budowli wykorzystywanych na potrzeby realizacji zadania własnego gminy w obszarze zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzenia ścieków dla obliczenia podatku od nieruchomości zależy od ich rodzaju, istniejących w u.p.o.l.
W związku z powyższym - w ocenie Ministerstwa Finansów - grunty, budynki lub ich części wykorzystywane na potrzeby realizacji zadania własnego gminy w obszarze zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków, znajdujące się w posiadaniu gminnych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej (samorządowy zakład budżetowy lub urząd gminy) jako niezwiązane z działalnością gospodarczą, podlegają opodatkowaniu według stawek odpowiednio: art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b, c lub d bądź art. 5 ust. 1 pkt 2 lit.
Jeśli chodzi o grunty, budynki i budowle (a także użytki rolne i lasy zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej), których właścicielami są spółki prawa handlowego (spółki z o.o. lub akcyjne) lub związki międzygminne (posiadające osobowość prawną) prowadzące działalność gospodarczą, podlegają opodatkowaniu według stawek wskazanych w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a, pkt 2 lit.
tags: #oczyszczalnia #ścieków #opodatkowanie #zasady
