Jak Skutecznie Kontrolować Wilgoć w Domu

Szczegóły: Opublikowano: 22. November 2025

Wilgoć w domu to problem, pojawiający się szczególnie w okresach jesienno-zimowych, kiedy ogrzewanie i mniejsza cyrkulacja powietrza sprzyjają kondensacji wilgoci na ścianach, oknach i innych powierzchniach. Walka z nadmierną wilgocią wymaga zrozumienia jej przyczyn oraz zastosowania skutecznych metod zaradczych. Nie tylko wpływa to negatywnie na komfort mieszkania, ale również może prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych, może też zwiększać ryzyko uszkodzeń konstrukcyjnych budynku.

Przyczyny Wilgoci w Domu

Wilgoć w domu jest zjawiskiem, które może mieć zarówno naturalne, jak i sztuczne przyczyny. Wysoki poziom wilgotności powietrza w pomieszczeniach jest często efektem codziennych czynności, takich jak gotowanie, pranie czy kąpiel, podczas których do powietrza uwalniana jest duża ilość pary wodnej. Niewłaściwa wentylacja jest kolejną przyczyną problemów z wilgocią w domu. Brak odpowiedniej cyrkulacji powietrza sprzyja zatrzymywaniu się wilgotnego powietrza wewnątrz, co może prowadzić do zaparowanych okien, kondensacji pary wodnej na ścianach i w konsekwencji do rozwoju pleśni i grzybów. Kolejnym czynnikiem jest niewłaściwa izolacja fundamentów, ścian zewnętrznych czy podłóg, co przyczynia się nie tylko do strat ciepła, ale również umożliwia kondensację pary wodnej na zimnych powierzchniach. Uszkodzenie instalacji wodnej, takie jak przecieki z rur czy nieszczelności w systemie hydraulicznym, to kolejna częsta przyczyna problemów z wilgocią. Suszenie prania wewnątrz mieszkania również znacząco przyczynia się do zwiększenia poziomu wilgoci w powietrzu. Para wodna, która wydobywa się z mokrych ubrań, musi być skutecznie usuwana z pomieszczenia, aby uniknąć nadmiaru wilgoci. Aby skutecznie walczyć z nadmiarem wilgoci, kluczowe jest zidentyfikowanie i usunięcie jej źródeł.

Symptomy Nadmiernej Wilgotności

Nadmierna wilgotność w domu daje o sobie znać poprzez szereg łatwo rozpoznawalnych symptomów, które mogą negatywnie wpływać na komfort życia mieszkańców oraz stan budynku. Jednym z najbardziej oczywistych znaków jest pojawienie się zaparowanych szyb, szczególnie w pomieszczeniach o wysokiej wilgotności powietrza, jak łazienki czy kuchnie. Pleśń nie tylko szpeci wygląd wnętrz, ale również może być przyczyną problemów zdrowotnych, szczególnie u osób z alergiami czy astmą. Nieprzyjemny zapach stęchlizny to kolejny wyraźny znak, że mamy do czynienia z problemem nadmiernej wilgotności. Innym niepokojącym sygnałem jest pojawienie się wykwitów pleśni na ścianach, sufitach czy wokół okien. Mieszkańcy domów z problemami wilgoci mogą również doświadczać złego samopoczucia, takiego jak problemy z oddychaniem, uczucie ciągłego zmęczenia czy objawy alergiczne.

Pomiar Wilgotności w Domu

Pomiar wilgotności w domu jest kluczowym krokiem w utrzymaniu zdrowego i komfortowego środowiska mieszkalnego. Higrometr to urządzenie przeznaczone do mierzenia wilgotności powietrza. Dostępne są różne typy higrometrów, od analogowych po cyfrowe, z których każdy ma swoje zalety. Higrometry cyfrowe często oferują dodatkowe funkcje, takie jak wyświetlanie temperatury czy zapisywanie minimalnych i maksymalnych wartości wilgotności, co może być szczególnie przydatne do monitorowania zmian w czasie. Stacje pogody to bardziej zaawansowane urządzenia, które nie tylko mierzą wilgotność powietrza, ale również szereg innych parametrów, takich jak temperatura, ciśnienie atmosferyczne, a czasem nawet jakość powietrza. Stacje pogody są doskonałym rozwiązaniem dla osób, które chcą mieć kompleksowy przegląd warunków wewnętrznych i zewnętrznych. Choć aplikacje mobilne nie mierzą bezpośrednio wilgotności powietrza w pomieszczeniu, mogą one wykorzystywać dane z lokalnych stacji meteorologicznych, aby dostarczać przybliżone informacje o wilgotności zewnętrznej. Istnieją również bardziej tradycyjne, choć mniej dokładne, metody oceny wilgotności w domu, takie jak obserwacja kondensacji na szybach czy ocena stanu roślin domowych i materiałów (np. drewna), które mogą reagować na zmiany wilgotności. Monitorowanie wilgotności w domu jest ważne nie tylko dla komfortu i zdrowia mieszkańców, ale również dla ochrony budynku przed uszkodzeniami spowodowanymi nadmierną wilgocią.

Domowe Sposoby na Walkę z Wilgocią

Walka z nadmierną wilgocią w domu nie musi od razu oznaczać konieczności inwestycji w drogie rozwiązania. Istnieje wiele prostych i skutecznych domowych sposobów na redukcję wilgoci, które mogą znacząco poprawić komfort życia i stan mieszkania. Jednym z najprostszych sposobów na zmniejszenie wilgotności w domu jest regularne wietrzenie pomieszczeń. Otwieranie okien na przeciwległych stronach budynku na kilka minut kilka razy dziennie pozwala na skuteczną wymianę powietrza i usunięcie nadmiaru wilgoci. Pochłaniacze wilgoci to proste urządzenia, które mogą pomóc w kontrolowaniu poziomu wilgotności w pomieszczeniach. Mogą to być zarówno gotowe produkty chemiczne dostępne w sklepach, jak i domowe rozwiązania, takie jak miska z solą kuchenną, czy pojemnik z ryżem, które pochłaniają wilgoć z powietrza. Utrzymywanie stałej, odpowiednio wysokiej temperatury w domu może pomóc w redukcji wilgoci, ponieważ ciepłe powietrze jest w stanie utrzymać więcej pary wodnej niż zimne. Suszenie prania wewnątrz domu znacząco zwiększa poziom wilgotności powietrza. Niektóre rośliny domowe mają zdolność pochłaniania wilgoci z powietrza.

Przeczytaj także: Poradnik: walka z wilgocią w mieszkaniu

Domowe sposoby nawilżania powietrza

Wilgotny ręcznik na grzejniku
Rośliny doniczkowe
Otwieranie drzwi od łazienki w trakcie i po kąpieli
Wietrzenie pomieszczeń
Rozwieszanie mokrego prania
Wilgotne firany/zasłony

Zaawansowane Techniki Usuwania Wilgoci

Zaawansowane techniki usuwania wilgoci z domu są niezbędne w sytuacjach, gdy proste metody domowe okazują się niewystarczające. Te rozwiązania często wymagają większej inwestycji początkowej, ale ich efektywność w długoterminowej kontroli wilgotności jest znacznie wyższa. Osuszacze powietrza to urządzenia elektryczne, które aktywnie usuwają wilgoć z powietrza. Działają one na zasadzie kondensacji pary wodnej lub przez adsorpcję za pomocą materiałów higroskopijnych. Osuszacze są szczególnie przydatne w pomieszczeniach, gdzie problem wilgoci jest najbardziej dotkliwy, takich jak piwnice, łazienki czy kuchnie. Pochłaniacze wilgoci na skalę przemysłową to bardziej zaawansowane wersje domowych pochłaniaczy. Są one zaprojektowane do użytku w dużych przestrzeniach i mogą efektywnie kontrolować poziom wilgotności w całym domu lub w specyficznych, problematycznych obszarach. Poprawa izolacji budynku może znacząco przyczynić się do redukcji problemów z wilgocią. Obejmuje to zarówno izolację termiczną ścian, dachu i podłóg, jak i uszczelnianie styku pomiędzy oknami i drzwiami a murem, aby zapobiec przedostawaniu się wilgotnego powietrza z zewnątrz. Równie ważna jest odpowiednia wentylacja, szczególnie w miejscach, gdzie generowana jest duża ilość pary wodnej, takich jak kuchnie i łazienki. Nowoczesne systemy grzewcze i klimatyzacyjne często oferują możliwość kontroli wilgotności powietrza. Umożliwiają one nie tylko regulację temperatury w domu, ale także utrzymanie wilgotności na pożądanym poziomie. W przypadku poważnych problemów z wilgocią, takich jak np. te spowodowane zalaniem, warto rozważyć skorzystanie z profesjonalnych usług osuszania. Zaawansowane techniki usuwania wilgoci wymagają często większego zaangażowania i inwestycji, ale ich efektywność w zapewnieniu zdrowego i komfortowego środowiska mieszkalnego jest nieoceniona.

Zapobieganie Wilgoci

Zapobieganie pojawieniu się nadmiernej wilgoci w domu jest kluczowe dla utrzymania zdrowego środowiska i uniknięcia problemów związanych z jej nadmiarem, takich jak rozwój pleśni czy uszkodzenia konstrukcyjne. Odpowiednia wentylacja jest jednym z najważniejszych elementów w walce z dużą wilgotnością we wnętrzu. Regularne wietrzenie pomieszczeń narażonych na wilgoć, takich jak kuchnia, łazienka czy pralnia, pozwala na usunięcie nadmiaru pary wodnej i zapobiega kondensacji. Dobra izolacja budynku nie tylko pomaga zachować ciepło wewnątrz, ale również zapobiega przedostawaniu się zimnego powietrza, co może prowadzić do kondensacji i problemu wilgoci. Naturalne środki, takie jak soda oczyszczona czy olejek z drzewa herbacianego, mogą pomóc w absorbowaniu wilgoci i neutralizowaniu nieprzyjemnych zapachów. W przypadku zalania lub rozlania wody ważne jest, aby jak najszybciej usunąć wilgoć i wysuszyć zalane obszary. Podczas codziennych czynności, takich jak gotowanie czy pranie, należy starać się minimalizować ilość wytwarzanej pary wodnej. W walce z wilgocią zawsze lepiej zapobiegać jej pojawieniu się niż borykać się z konsekwencjami.

Wpływ Wilgoci na Zdrowie

Wilgoć w domu może mieć niekorzystny wpływ na zdrowie mieszkańców i prowadzić do problemów zdrowotnych, szczególnie u osób z istniejącymi schorzeniami układu oddechowego, alergiami, czy osłabionym układem odpornościowym. Nadmierna wilgoć sprzyja rozwojowi pleśni i grzybów, które wytwarzają zarodniki mogące powodować reakcje alergiczne, ataki astmy, a nawet infekcje układu oddechowego. Wilgotne środowisko jest idealne dla roztoczy kurzu domowego, które są powszechnym alergenem. Zapobieganie nadmiernej wilgoci i jej skuteczna kontrola w domu są kluczowe dla ochrony zdrowia mieszkańców.

Wilgotność Powietrza a Zdrowie i Samopoczucie

Wilgotność pomieszczenia to kwestia ważna dla zdrowia i samopoczucia każdego człowieka, choć niestety dość często bagatelizowana. Suche powietrze powoduje dyskomfort oraz dolegliwości układu oddechowego. Od poziomu wilgotności powietrza w mieszkaniu czy domu zależy zarówno zdrowie, jak i komfort wszystkich domowników. Również niektóre wrażliwe przedmioty - takie jak drewniane meble, książki czy nawet tapety ścienne - mogą ucierpieć zarówno przez zbyt silne, jak i zbyt słabe nawilżenie powietrza. Jakie w takim razie jest odpowiednie? Przyjmuje się, że optymalny poziom wilgotności w zamkniętym pomieszczeniu powinien wynosić od 40 do 60 procent. Temperatura powietrza ma również znaczenie dla jego nawilżenia. Zazwyczaj powyżej 20-21⁰C wilgotność spada do 50-55 procent. Większość ludzi czuje się dobrze właśnie w takich warunkach. Warto wiedzieć, że poziom nawilżenia powietrza waha się w zależności od pory roku. Wynika to z ogrzewania budynków i wietrzenia pomieszczeń. Latem, gdy okna są dłużej otwarte, wilgotne powietrze dostaje się do środka. W sezonie grzewczym nie dość, że mieszkania wietrzy się rzadziej, to kaloryfery dodatkowo wysuszają powietrze.

Jak Zmierzyć Wilgotność Powietrza w Pomieszczeniu?

Jak sprawdzić, czy w Twoim mieszkaniu jest prawidłowy poziom wilgotności? Najprostszym sposobem jest zakupienie higrometru. Tego typu mierniki są stosunkowo tanie i powszechnie dostępne, a bardziej zaawansowane modele mają wbudowane dodatkowe gadżety, takie jak zegarki, termometry czy ciśnieniomierze. Możesz też stwierdzić, że nawilżenie powietrza w Twoim domu jest nieodpowiednie na podstawie własnego samopoczucia - kaszel, ból gardła oraz suchość w nosie to częste objawy związane ze zbyt suchym powietrzem. Odpowiednio nawilżone powietrze jest niezwykle ważne dla naszego zdrowia i samopoczucia.

Przeczytaj także: Wakacje w Bodrum

Suchość Powietrza i Jej Wpływ na Zdrowie

Suche powietrze to przede wszystkim zagrożenie dla zdrowia i samopoczucia domowników. Osoby przebywające w pomieszczeniach o niedostatecznym poziomie wilgotności bardzo często zmagają się z wysuszeniem błon śluzowych układu oddechowego. Odczuwają wtedy suchość oraz drapanie w nosie i gardle, a także pojawia się u nich kaszel i częste kichanie. Skóra ludzi przebywających w niedostatecznie nawilżonych pomieszczeniach także cierpi - staje się przesuszona, swędzi i pęka. Na suchość powietrza szczególnie wrażliwi są alergicy. Zbyt niski poziom wilgotności przyczynia się do zaostrzania objawów alergicznych powodowanych przez kurcz i roztocza. Na optymalne nawilżenie powietrza powinni także zwrócić uwagę rodzice małych dzieci, ponieważ skóra i układ oddechowy maluchów nie mają dostatecznie wykształconych barier ochronnych. Niemowlęta śpiące w pokojach o niedostatecznym poziomie wilgotności cierpią na przypadłość zwaną suchym nosem - często kichają, a także budzą się z płaczem z powodu utrudnionego oddychania.

Nawilżacz Powietrza - Najlepszy Sposób na Kontrolowanie Wilgotności

Jak nawilżyć powietrze w pokoju dziecka bądź innym pomieszczeniu? Najprostszym, choć nie najtańszym, rozwiązaniem jest zakup elektronicznego nawilżacza powietrza. Istnieje kilka rodzajów tych urządzeń - między innymi parowe, ultradźwiękowe czy nawilżacze ewaporacyjne. Te pierwsze wypuszczają powietrze nasycone parą, drugie natomiast wykorzystują ultradźwięki do rozbijania cząsteczek wody i tworzenia delikatnej mgiełki nawilżającej. Poszczególnych nawilżaczy powietrza używa się nieco inaczej - różnią się one między sobą choćby tym, w którym miejscu powinny zostać umieszczone, by pracować wydajnie. Z tego powodu przed zakupem urządzenia powinieneś zapoznać się z jego parametrami oraz zaleceniami producenta. Elektroniczny nawilżacz to jedna z lepszych odpowiedzi na pytanie, jak nawilżyć powietrze w pokoju niemowlaka - gadżety często są wyposażone również w oczyszczacze i filtry poprawiające komfort i dbające o zdrowie wrażliwych dzieci. Elektroniczne nawilżacze są zazwyczaj wyposażone w higrometry, dzięki którym możesz łatwo kontrolować stopień wilgotności w pomieszczeniach. Wbudowany czujnik podpowie Ci, czy nie używasz urządzenia zbyt intensywnie albo czy nie powinieneś zwiększyć jego mocy. Pamiętaj o tym, że zbyt silne nawilżenie powietrza jest również szkodliwe dla zdrowia domowników oraz elementów wyposażenia domu. Zamiast elektronicznego gadżetu, możesz też wykorzystać „tradycyjny” nawilżacz - pojemnik z wodą umieszczony w ciepłym miejscu, w którym ciecz będzie swobodnie parować, na przykład przy pracującym kaloryferze. By to rozwiązanie działało, temperatura w pomieszczeniu musi być jednak dość wysoka (optymalna wartość to 22⁰C), woda nie będzie bowiem parować w zimnym pokoju.

Wilgotność Drewna i Podłoża Przed Montażem Podłogi

Posadzka z desek to nie tylko ekskluzywny image, zadowolenie użytkowania, ale również inwestycja na lata. Po wykonaniu posadzki koniecznie musisz ją wygrzać (cykl 30 dniowy) i przygotować protokół wilgotności, który będzie wyznaczał predyspozycje położenia podłogi litej lub warstwowej. Poza wilgotnością podłoża powinieneś także znać wilgotność drewna. Jest ona jednakowo ważna. Nasi fachowcy radzą aby wilgotność desek powinna wynosić 7% +- 2% dla materiałów warstwowych, oraz 9% +- 2% dla materiałów litych. Wilgotność desek mierzy się na około 30% materiału. Dobry parkieciarz zobowiązany jest kontrolować wilgotność desek litych przed ułożeniem, a po aklimatyzacji. Tymczasem ostatnie obmierzanie dzieje się chwilę przed położeniem. Lepiej zwróć na to uwagę, bo skutek niedopilnowania może być bardzo kosztowny. Jeżeli deski się rozszczelniły po ułożeniu, powstały między nimi przerwy, to prawdopodobnie były za bardzo wilgotne. Jeżeli parkiet spuchł, to pewnie dlatego, że położone zostało zbyt suche drewno i pochłania nadmiar wilgoci. Ważna jest również szerokość desek. Szersze deski uwidaczniają bardziej przerwy między nimi, więc jeśli zależy ci na idealnie przylegającej podłodze, zainwestuj w węższe deski. Pamiętaj jednak, że podłoga lita to naturalne drewno, w którego deformacjach nierzadko tkwi urok. Dla zmniejszenia ryzyka powinieneś dobrać odpowiednie drewno. Ostatnią cechą, którą powinieneś zmierzyć przed położeniem podłogi jest wilgotność powietrza. Prawidłowa waha się między 45% a 65%. Temperatura wewnątrz powinna oscylować między 18 st. C a 22 st. C. Po ułożeniu podłogi dobrze by było, gdybyś zaopatrzył się w miernik wilgotności powietrza. Jeżeli w czasie grzewczym będziesz nawilżał powietrze, a w czasie upałów odprowadzisz nadmiar wilgoci z pomieszczenia za pomocą klimatyzatora, możesz mieć pewność, że wilgotność pozostanie na odpowiednim pułapie. Jeśli nieprawidłowo zmierzysz wilgotność możesz spodziewać fatalnych skutków. Pamiętaj, że fachowiec może odmówić położenia podłogi, jeżeli parametry wilgotności będą złe.

Profesjonalne Mierniki Wilgotności Materiałów Budowlanych

Profesjonalne urządzenia pomiarowe mierzące wilgotność materiałów budowlanych, są niezbędne w dużych zakładach przemysłowych, firmach budowlanych oraz w magazynach. Dzięki nim można uniknąć wysokich kosztów remontu i przeróbek w nieruchomości. Wilgotnościomierze budowlane to zaawansowane urządzenia pomiarowe, które umożliwiają weryfikację stopnia wilgotności składowanych materiałów budowlanych, a także już wzniesionych ścian i stropów. Mierniki wilgotności betonu, drewna i innych materiałów budowlanych znajdują szerokie zastosowanie w branży budowlanej. Kluczowym parametrem rzutującym na jakość miernika wilgotności materiałów budowlanych, ścian i stropów jest zakres pomiarowy. Urządzenia do pomiaru wilgotności budowlanej są też wykorzystywane przez inspektorów budowlanych.

Mierniki Wilgotności Nasion Zbóż i Rzepaku

Żadnego rolnika nie trzeba przekonywać, jak ważne jest określenie stopnia wilgotności nasion zbóż czy rzepaku przed zbiorem. Późniejsze kontrolowanie tego parametru w czasie przechowywania jest równie istotne zarówno w przypadku ziarna, jak i siana czy słomy. Poręczny wilgotnościomierz pozwalający na wykonywanie pomiarów metodą pojemnościową w zakresie od 5 do 50 proc. zależnie od rodzaju nasion. Dokładność pomiaru szacuje się na +/- 0,5 proc. Urządzenie wyposażone jest w automatyczną kompensację temperatury i automatyczne wyliczanie średniej z ostatnich czterech pomiarów. Z uwagi na szybką i łatwą obsługę producent poleca ten wilgotnościomierz również do pracy polowej przy kombajnie, koszach przyjęciowych czy magazynach. Wilgotnościomierz jest skalibrowany fabrycznie dla 19 rodzajów nasion. Jeden z najpopularniejszych modeli wilgotnościomierzy tego producenta. Wykonuje pomiary metodą pojemnościową na całych ziarnach. Fabrycznie jest skalibrowany aż dla 39 gatunków zbóż, roślin oleistych, strączkowych i traw. Zakres pomiaru w zależ-ności od gatunku wynosi od 3,8 do 43 proc., a średnia dokładność to +/- 0,5 proc. Dodatkowo na życzenie producent może wprowadzić kolejne 21 kalibracji dla innych gatunków roślin. Miernik fińskiej firmy Farmcomp to uniwersalne urządzenie. Wile 65 jest lekkim, poręcznym wilgotnościomierzem sprawdzającym się w warunkach polowych. Mierzy wilgotność całych ziaren metodą pojemnościową w zakresie od 5 do 35 proc. w zależności od gatunku. W przypadku nasion roślin oleistych jest to przedział pomiędzy 5 a 25 proc. Dokładność pomiaru wynosi +/- 0,5 proc. Model ten ma dwa czujniki temperatury, które automatycznie kompensują wpływ temperatury ziarna i otaczającego powietrza, korygując wyświetlany wynik wilgotności zboża. Ponadto dzięki opcji podłączenia dodatkowej sondy bagnetowej istnieje możliwość pomiaru temperatury dowolnej substancji, np. w silosie czy pryzmie. Fabrycznie jest skalibrowany dla 16 rodzajów nasion. Urządzenie pozwala na cyfrowy odczyt wilgotności oraz temperatury siana, słomy i kiszonki z dokładnością do jednego miejsca po przecinku. Posiada wbudowaną sondę o długości 50 cm oraz podświetlany wyświetlacz, a średnia wartość pomiaru jest obliczana automatycznie. Zakres pomiaru wilgotności wynosi od 9 do 60 proc. (dokładność +/- 1,5 proc.), a temperatury od -5°C do 70°C s. Nowoczesny, cyfrowy przyrząd, który w łatwy sposób umożliwia monitorowanie poziomu zawilgocenia i temperatury sprasowanej słomy oraz siana. Pozwala na szybką reakcję w podejmowaniu niezbędnych zabiegów w celu uniknięcia zagrożenia i ewentualnych strat. Do pomiaru służy sonda o długości 56 cm z wygodnym uchwytem. Sonda może mieć przewód o długości 0,6 lub 2 m, może być też połączona z testerem na sztywno.

Przeczytaj także: Poradnik pomiaru wilgotności

Pomiar Wilgotności w Wędzarni i Dojrzewalni

Chcąc sprawdzić wpływ wilgotności podczas wędzenia na jakość wyrobu, muszę badać na bieżąco ten parametr. Wiele rzeczy w domowym wyrobie wędlin mam poza sobą, czas podjąć nowe wyzwania. A jak zauważyłem wilgotność ma ogromny wpływ na przechowywanie, dojrzewanie czy suszenie wyrobów i podczas wędzenia nie jest obojętna.oczywiście ze ma i to bardzo duży... Z taką dokładnością „określenia” ale to nie pomiar! to istnieje sposób - prosty - !Znajdź konia, utnij mu parę włosów z ogona, przywiąż jeden koniec do sufitu, a do drugiego końca kawałek druciak - poziomo.Włos koński ma tendencje skręcania pod wpływem wilgotności (pogodynki są na podobnej zasadzie robione - te takie gdzie jest gościu w meloniku i kobieta z parasolką, w zależności od wilgotności jeden z nich wyłazi z domku )„Wyskaluj” bez dymu przy pomocy higrometru wskazania drucika i masz powiedzmy „pomiar” wilgotności.Co jakiś czas wymień włos, wyskaluj ponownie i po sprawie. Moim zdaniem wilgotność w wędzarni ma pewien wpływ na końcową jakość wyrobu. Jak jest za sucho, często zawartość przykleja się do osłonki, a ja kiełbaski jadam bez flaczka. W księgach napisano :-wędzenie zimne - wilgotność względna 90-95%-ciepłe - 70-90%

tags: #maz #sprawdza #wilgotnosc #jak