Jak skutecznie walczyć z LZO: Poradnik krok po kroku
- Szczegóły
Lotne związki organiczne (LZO) to wróg często niedoceniany, ponieważ niewidoczny. Niesłusznie, może bowiem poważnie zaszkodzić naszemu zdrowiu, powodując m.in. uszkodzenia układu nerwowego, reakcje alergiczne, choroby układu oddechowego, a nawet nowotwory.
Pierwszym krokiem do walki jest zrozumienie, czym są lotne związki organiczne, co jest ich źródłem i jaka jest w tej batalii rola węgla aktywnego o porowatej strukturze. Drugim - inwestycja w oczyszczacz powietrza, aby skutecznie usunąć LZO.
Czym są lotne związki organiczne?
Lotne związki organiczne (LZO), nazywane też VOC lub kojarzone z określeniem TVOC (od ang. Total Volatile Organic Compounds) oznaczającym całkowitą zawartość lotnych związków organicznych, to szeroka grupa związków organicznych, które w temperaturze pokojowej łatwo parują i przedostają się do powietrza.
Są to wykazujące lotność związki zawierające węgiel, wodór i często inne pierwiastki, które odznaczają się wysoką prężnością par (z łatwością przechodzą do stanu gazowego i uwalniają się do środowiska). Ta grupa szkodliwych substancji liczona jest w tysiącach i występuje na całym świecie, ale do najpowszechniejszych i najgroźniejszych dla zdrowia zalicza się:
- węglowodory aromatyczne (m.in. benzen, toluen, ksylen, etylobenzen, styren),
- węglowodory alifatyczne (m.in. pentan, heksan, terpen, ale też trichloroetylen, chlorek metylu),
- aldehydy (m.in. formaldehyd, acetaldehyd),
- ketony (m.in. aceton, metyloetyloketon)
- alkohole (m.in. metanol, etanol).
Ich stężenie w powietrzu we wnętrzach określane jest jako wskaźnik jakości powietrza wewnętrznego.
Przeczytaj także: Oczyszczanie powietrza po malowaniu
Źródła lotnych związków organicznych
LZO są emitowane z wielu źródeł, zarówno naturalnych, jak i związanych z działalnością człowieka. Głównym źródłem lotnych związków organicznych są procesy spalania: paliw kopalnych, np. węgla, ropy czy gazu, w przemyśle (w ramach procesów produkcyjnych), energetyce i transporcie, biomasy, np. drewna, słomy, a także odpadów. Powstają przy niewystarczającej ilości tlenu lub niewłaściwej temperaturze.
Inne źródła emisji LZO to:
- dym papierosowy,
- materiały wykończeniowe (występują w niektórych farbach i klejach do nakładania za pomocą pędzli, panelach, rozpuszczalnikach), masy gipsowe,
- pokrycia dźwiękochłonne,
- wyposażenie wnętrz (elementy w formie stałej: dywany, linoleum, meble tapicerowane),
- odświeżacze powietrza, kosmetyki w aerozolu, chemia domowa (znajdziesz je w niektórych środkach czyszczących i z pozoru „niewinnych” produktach).
We wnętrzach stężenie lotnych związków organicznych może być znacznie wyższe niż na zewnątrz (nawet 2 do 5 razy, a podczas niektórych czynności, np. usuwania farby, nawet tysiąc razy wyższe!).
Wpływ wysokiego stężenia LZO na zdrowie
Narażenie na LZO, krótko- i długotrwałe, może mieć poważne negatywne konsekwencje dla zdrowia człowieka. W pierwszym przypadku zaledwie kilka godzin kontaktu z substancjami z grupy LZO może powodować:
- Podrażnienia - oczu, nosa, gardła i dróg oddechowych.
- Zawroty głowy i bóle głowy - w tym również dezorientację i utratę przytomności.
- Nudności i zmęczenie - co prowadzi do pogorszenia samopoczucia.
- Reakcje alergiczne - zwłaszcza podrażnienia skóry.
- Problemy z koncentracją i pamięcią - osłabiające zdolności poznawcze.
Długotrwała, liczona w latach ekspozycja na LZO (nawet w niewielkich ilościach) wiąże się z dużo poważniejszymi konsekwencjami. Związki te mają bezpośredni, udowodniony wpływ na:
Przeczytaj także: Odporność Farb Kredowych na Wilgoć
- uszkodzenia narządów wewnętrznych (głównie wątroby i nerek),
- choroby ośrodkowego układu nerwowego (OUN) takie jak demencja,
- schorzenia układu oddechowego, w tym astmy i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP).
LZO mają też bezpośredni wpływ na występowanie nowotworów (w tym zwłaszcza białaczki) i problemów z płodnością czy uszkodzeniami płodu.
Ochrona przed lotnymi związkami organicznymi
Zawartość LZO w fazie gazowej w pomieszczeniach możesz do pewnego stopnia zredukować rozsądnym podejściem. Co oznacza to w praktyce?
- Wybieraj rozważnie środki czystości, kosmetyki, farby, lakiery, rozpuszczalniki oraz elementy wyposażenia wnętrz - czytaj etykiety, ponieważ producenci coraz częściej chwalą się brakiem LZO w składzie.
- Wietrz wnętrza po smażeniu, malowaniu, sprzątaniu - o ile jakość powietrza na zewnątrz jest akceptowalna i nie mieszkasz przy ruchliwej ulicy.
- Zrezygnuj z palenia papierosów we wnętrzach i stroń od zadymionych przestrzeni - dotyczy to zwłaszcza wnętrz, w których przebywają dzieci, osoby starsze, ciężarne.
Jak usunąć lotne związki organiczne? Oczyszczacze powietrza z filtrami węglowymi
Oczyszczacz powietrza wyposażony w filtr węglowy z węglem aktywnym. Jego porowata struktura skutecznie adsorbuje LZO i inne zanieczyszczenia gazowe. Taki sprzęt nie tylko pozwala pozbyć się z powietrza we wnętrzach VOC, pyłów PM2,5 i PM10 oraz innego typu zanieczyszczeń (np. pyłków roślin, sierści zwierząt, roztoczy kurzu), ale dodatkowo pochłania nieprzyjemne zapachy.
Polecane modele:
- Coway Airmega 300S - jego filtr Max2 (z węglem aktywnym i Green True HEPA) redukuje ponad 99% zawartości lotnych związków organicznych z powietrza.
- Cooper&Hunter Tien-Shan CH‐P55W5I - ma pięciowarstwowy system filtracji (w tym filtr węglowy) i jonizator.
- IDEAL AP 35 - jest energooszczędny i wyposażony w filtry wstępny, węglowy oraz HEPA E12.
Produkty z zerową lub niską zawartością LZO
W ofercie dostępne są produkty posiadające niską lub zerową zawartość LZO:
Przeczytaj także: Oczyszczacz Powietrza - Czy Warto?
- Posadzka epoksydowa Hydropox - LZO: 0 g/l: powłoka epoksydowa, która stanowi niezawodną ochronę zarówno podłóg jak i ścian.
- Posadzka poliuretanowa Dominator DoPox® 10-41 - LZO: 0 g/l: dwuskładnikowa, bezrozpuszczalnikowa, grubo-powłokowa posadzka poliuretanowa, tworząca estetyczne wykończenie w połysku.
- Farba na rdzę Elastometal - niska zawartość LZO (ok. 8g/l): jednoskładnikowa, wysoce elastyczna, antykorozyjna farba, która może służyć zarówno jako podkład oraz nawierzchnia.
- Ekologiczna farba do ścian Ecomat - LZO: 0 g/l: farba do zastosowania w sypialni, pokoju dziecięcym, opierająca się recepturze całkowicie bezrozpuszczalnikowej, przez co nie emitują szkodliwych substancji również podczas użytkowania.
Jak oczyszczacze powietrza pomagają w redukcji LZO?
Nowoczesne urządzenia wyposażone w zaawansowane systemy filtracji skutecznie wychwytują i neutralizują szkodliwe substancje, poprawiając jakość powietrza w pomieszczeniach. Nie wszystkie oczyszczacze powietrza są równie skuteczne w walce z LZO. Najlepsze efekty zapewniają modele wyposażone w:
- Filtr węglowy aktywny - węgiel aktywny pochłania szkodliwe gazy, neutralizuje zapachy i eliminuje LZO.
- Jonizacja plazmowa - aktywnie niszczy szkodliwe cząsteczki w powietrzu, w tym LZO, przy minimalnym wpływie na środowisko wewnętrzne.
Wartości TVOC a jakość powietrza
Stężenie lotnych związków organicznych w powietrzu jest często wyrażane jako całkowita zawartość lotnych związków organicznych (TVOC). Wartość TVOC jest pomiarem całkowitego stężenia wszystkich lotnych związków organicznych w powietrzu.
| Wartość TVOC (mg/m3) | Ocena | Zalecenia |
|---|---|---|
| 0,3 - 1 | Dobra | Zalecana wentylacja |
| 1 - 3 | Średnia | Zwiększenie wentylacji i identyfikacja źródeł |
| 3 - 10 | Słaba | Konieczne zwiększenie wentylacji i identyfikacja źródeł |
| 10 - 25 | Szkodliwa | Pomieszczenia używane tylko w razie konieczności, identyfikacja źródeł |
tags: #lzo #farby #oczyszczacz #jak #używać
