Jak prawidłowo używać koncentratora tlenu i nawilżacza?

Szczegóły: Opublikowano: 26. November 2025

W ofercie naszego sklepu rehabilitacyjnego nie brakuje zaawansowanych urządzeń medycznych. Jednym z nich jest koncentrator tlenu. Sprzęt medyczny, który podaje do oddychania specjalną mieszankę gazów z podwyższoną zawartością tlenu to koncentrator. To urządzenie, które ma za zadanie dostarczać powietrze ze zwiększoną zawartością tlenu. Tlen z koncentratora tlenu wspomaga samopoczucie osób, które mają problemy z jego niedoborem w organizmie. Urządzenia mają podnosić zawartość tlenu w pobieranym z atmosfery powietrza. Naturalnie zawiera ono około 20 procent tlenu, a reszta to azot. Koncentrator tlenu izoluje azot i podaje mieszankę, która zwiera nawet 95 procent tlenu.

Koncentratory tlenu stworzono z myślą o terapii w domowych warunkach. Urządzenia, które wykorzystywały do działania butle z tlenem, wymuszały ich wymianę i ciągły nadzór nad tym, ile tlenu jeszcze zawierają. Z pustą butlą trzeba było jechać do punktu, w którym była ona znowu napełniana. W przypadku koncentratora butle zostały wyeliminowane, zniknęło też niebezpieczeństwo wybuchu butli z tlenem.

Bliska Ci osoba wymaga terapii tlenowej? A może to Tobie zalecono tlenoterapię, np. w przebiegu niewydolności oddechowej lub zaburzeń pracy układu krążenia? Musisz wiedzieć, że nowoczesne koncentratory są bardzo proste w obsłudze. Ponadto wytwarzają tlen metodami fizycznymi, bez potrzeby stosowania dodatkowych elementów - wykorzystują powietrze jako surowiec. Sprawdź, jak poprawnie używać koncentratora tlenu.

Zastosowanie koncentratora tlenu

Aparaty, o których mowa mogą być wykorzystywane w domach, szpitalach oraz ośrodkach opieki całodobowej. Tak, jak już wspomniano powyżej urządzeniami tymi można posługiwać się w przypadku schorzeń okładu oddechowego oraz chorób serca, a także przypadłości o podłożu onkologicznym. Urządzenie wspomagające terapie poprzez podawanie oczyszczonego i nawilżonego gazu może być używane po zabiegach rehabilitacyjnych. Sprzęt jest także wykorzystywany przez osoby, które mają problemy z bezsennością oraz zmęczeniem. Z działania wynajmowanych koncentratorów można korzystać w okresie menstruacji i menopauzy.

Zlecenie na korzystanie z koncentratora tlenu wydaje przede wszystkim lekarz pulmonolog. Warto podczas wizyty u lekarza wyjaśnić, czy i kiedy korzystać z urządzenia podczas snu, jak długo stosować koncentrator tlenu i w jakich dawkach. Niektórzy chorzy z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc albo z nowotworem płuc muszą korzystać urządzenia nawet od 12 do 17 godzin na dobę. Używanie tlenu całą dobę i przez dłuższy czas może wywołać niepożądane objawy, takie jak bóle głowy oraz szumy w głowie, co oznacza, że w organizmie znajdują się za duże wartości dwutlenku węgla. Zdarza się, że z tlenu korzystają osoby zdrowe, ale czujące ciągłe zmęczenie, narzekające na brak koncentracji.

Przeczytaj także: Philips EverFlo: jak prawidłowo użytkować?

Tlenoterapia jest zabiegiem medycznym przeznaczonym dla określonej grupy pacjentów i tylko na zlecenie lekarza specjalisty, dlatego każdy pacjent (i jego rodzina) powinien być przeszkolony z obsługi urządzenia.

Elementy koncentratora tlenu

Koncentrator tlenu to z pozoru skomplikowane urządzenie, które w rzeczywistości jest zbudowane z kilku prostych elementów:

Koncentrator - urządzenie, które zasysa powietrze, a następnie oddziela tlen od azotu, tworząc tlen o wysokiej czystości.
Kaniula donosowa - to tzw. wąsy tlenowe, które umożliwiają podawanie tlenu bezpośrednio do nosa. Są bardzo funkcjonalne, bo nie utrudniają mówienia, jedzenia czy picia w trakcie tlenoterapii.
Maska tlenowa - jest przeznaczona dla osób nieprzytomnych oraz mających problemy z oddychaniem przez nos wynikające np. z krzywej przegrody.
Wąż tlenowy - łączy koncentrator z wąsami lub maską. Zwykle liczy od 2,1 do 5 m.
Butla nawilżacza - niektóre koncentratory są wyposażone w nawilżacz powietrza, który znacznie poprawia komfort tlenoterapii. Wzbogaca on tlen o cząsteczki wody, zmniejszając tym samym ryzyko przesuszenia śluzówki na skutek długotrwałego użytkowania urządzenia.

Jak działa koncentrator tlenu?

Zasada działania jest prosta. Koncentrator jest urządzeniem, które działa na zasadzie koncentracji tlenu z powietrza atmosferycznego. Maszyna pobiera powietrze z otoczenia, a następnie, wykorzystując specjalne filtry molekularne, oddziela azot od tlenu. Dzięki temu urządzenie może pobierać tlen i emitować gaz o wysokiej zawartości tlenu, który jest dostarczany użytkownikowi poprzez maskę lub kaniulę.

Koncentrator tlenu przenośny na baterie pobiera powietrze atmosferyczne, w skład którego wchodzi tlen (21%), azot (78%) oraz inne gazy (1%), a następnie dzięki specjalnym cylindrom wypełnionym zeolitem pochłania azot znajdujący się w zaciągniętym powietrzu. W ten sposób usuwając azot, urządzenie jest w stanie uzyskać tlen o stężeniu nawet do 96%.

Jak używać koncentratora tlenu?

Obecnie koncentratory tlenu są projektowane z myślą o stosowaniu w warunkach domowych. Wyróżniają się nowoczesnym designem i z reguły wyglądem nie przypominają typowego sprzętu medycznego. Są łatwe w obsłudze i wymagają jedynie podłączenia do prądu. Wykorzystują powietrze jako surowiec, co znacznie upraszcza instalację i użytkowanie urządzenia.

Przeczytaj także: Jak Regenerować Filtr w Krober Oxy 6000?

Przygotowanie do uruchomienia urządzenia

Przed rozpoczęciem korzystania z koncentratora tlenu dokładnie przeczytaj dołączoną do niego instrukcję obsługi. Pamiętaj, że leczenie tlenem może odbywać się wyłącznie po konsultacji lekarskiej, zgodnie z zaleceniami specjalisty, a nieuzasadniona terapia tlenowa negatywnie wpływa na organizm człowieka. Z uwagi na łatwopalność tlenu urządzenie nie powinno znajdować się w pobliżu źródeł ognia i ciepła. Ponadto należy zachować co najmniej 10-centymetrowy odstęp pomiędzy koncentratorem a ścianami, meblami, tkaninami itp. Ma to znaczenie dla poprawności pracy urządzenia, bo zasysa ono powietrze z otoczenia.

Podłączenie akcesoriów do koncentratora

Sposób podłączenia poszczególnych elementów zawsze jest dokładnie opisany w instrukcji obsługi. Przy stosowaniu koncentratora bez nawilżacza wystarczy podpiąć wąż tlenowy z kaniulą donosową do portu wylotowego tlenu, aby urządzenie było gotowe do użycia. Jeśli jednak chcesz, aby powietrze dostarczane przez urządzenie było nasycone cząsteczkami wody, musisz wykonać jeszcze kilka dodatkowych czynności.

Napełnienie i podłączenie nawilżacza

Przy użytkowaniu koncentratora wspólnie z nawilżaczem trzeba najpierw napełnić przeznaczony do tego zbiornik czystą, przegotowaną wodą lub wodą destylowaną do określonego poziomu. Zwykle ma on formę butelki z podziałką i jest łatwy do wymontowania i zamontowania. Następnie należy połączyć nawilżacz z koncentratorem w sposób wskazany w instrukcji.

Poziom wody w nawilżaczu powinien utrzymywać się pomiędzy dwiema oznaczonymi kreskami - minimum i maksimum. W bieżącej eksploatacji z uwzględnieniem warunków pogodowych jakie występują w Polsce wodę w nawilżaczu zalecamy wymieniać raz w tygodniu. W przypadku wysokiej temperatury otoczenia (np. w upalne dni) zalecamy codzienną wymianę wody. Zalany wodą nawilżacz przykręcamy do gwintu znajdującego się we wgłębieniu obudowy, u góry koncentratora tlenu.

Wskazówka! W miejscach, w których występuje twarda woda, zaleca się napełniać nawilżacz wodą destylowaną, aby uniknąć zakamienienia elementów urządzenia.

Przeczytaj także: Jonizacja w suszarkach: co warto wiedzieć?

Uruchomienie urządzenia i ustawienie przepływu tlenu

Po ulokowaniu koncentratora w odpowiednim miejscu i podłączeniu akcesoriów możesz przejść do ustawienia odpowiedniego przepływu tlenu wyrażanego w litrach na minutę. Przeważnie służy do tego pokrętło działające w zakresie od 1 do 5 l. Co ważne, wysokość przepływu powinna zostać dopasowana do stanu pacjenta przez lekarza.

Po ok. 2 s. sygnał dźwiękowy ustaje oraz gasną dwie środkowe diody. Pozostają dwie palące się diody na zielono. Ustawiamy prawidłowy przepływ tlenu na minutę za pomocą pokrętła znajdującego się powyżej regulatora tlenu. Przepływ ustawiamy obracając pokrętło. Informacje o wielkości przepływu tlenu oraz czasie w jakim pacjent powinien korzystać z aparatu w ciągu doby uzyskujemy u lekarza zlecającego korzystanie z koncentratora tlenu.

Po włączeniu koncentratora zaleca się używać go przez co najmniej 30 minut, aby zachować optymalną wydajność urządzenia. Uruchamianie sprzętu na krótsze okresy źle wpływa na jego stan.

Kluczowym elementem prawidłowego użytkowania koncentratora jest ustawienie przepływu tlenu zgodnie ze wskazaniami specjalisty. Wartość ta wyrażana jest w litrach na minutę (L/min) i jest indywidualnie dobierana do stanu zdrowia użytkownika. Samodzielna zmiana tej wartości bez konsultacji ze specjalistą może być niebezpieczna dla zdrowia.

Na panelu przednim urządzeniem znajduje się przepływomierz - szklana lub plastikowa rurka z podziałką i małą kulką w środku. Po włączeniu koncentratora należy obracać pokrętłem regulacyjnym, aż środek kulki zrówna się z linią oznaczającą wskazaną przez specjalistę liczbę litrów na minutę. Należy regularnie sprawdzić, czy ustawienie przepływu nie uległo przypadkowej zmianie, na przykład w wyniku potrącenia pokrętła.

Precyzja w dawkowaniu tlenu ma bezpośredni wpływ na skuteczność terapii i samopoczucie użytkownika. Zbyt niski przepływ może nie przynieść oczekiwanych rezultatów i nie wpłynąć na poziom tlenu we krwi, natomiast zbyt wysoki może prowadzić do powikłań.

Nawilżanie tlenu

Koncentrator tlenu może spowodować wysuszenie dróg oddechowych. Przy dłuższym stosowaniu koncentratora warto wyposażyć go w nawilżacz z wodą destylowaną. Po wymianie wody w nawilżaczu warto dokładnie sprawdzić, czy tlen wydostaje się z urządzenia.

Większość terapii tlenowych, zwłaszcza długotrwałych, wymaga stosowania nawilżacza. Jest to specjalny pojemnik dołączany do koncentratora, który pomaga zapobiegać wysuszaniu błon śluzowych (śluzówka) nosa i gardła, co znacznie poprawia komfort terapii.

Do napełniania nawilżacz należy używać wyłącznie wody destylowanej lub demineralizowanej, aby uniknąć osadzania się kamienia i rozwoju drobnoustrojów, które mogłyby dostać się do dróg oddechowych. Pojemnik z wodą należy szczelnie przykręcić do wylotu tlenu w koncentratorze. Następnie do specjalnego króćca na pokrywie nawilżacza podłącza się wąż tlenowy, do którego mocowana jest kaniula nosowa lub maska. Ważne jest, aby regularnie, najlepiej codziennie, wymieniać poziom wody w nawilżaczu oraz myć pojemnik zgodnie z instrukcją producenta, używając do tego ciepłej wody z łagodnym detergentem, a następnie dokładnie go wypłukać i osuszyć.

Podawanie tlenu pacjentowi

Koncentrator tlenowy jest w stanie dostarczać od 0,5 l do 5 l na minutę, niezbędne są jednak elementy, dzięki którym tlen podawany jest bezpośrednio do układu oddechowego. Maska tlenowa dostarcza tlen w okolice nosa oraz ust, ale utrudnia wiele codziennych czynności. Z maseczką pacjent nie może rozmawiać, jeść, ani pić. Wygodniejsze są zdecydowanie wąsy tlenowe. Tlen podawany jest z koncentratora tlenu do nosa, a pacjent może mówić, jeść czy pić.

Po prawidłowym ustawieniu przepływu i podłączeniu nawilżacza, ostatnim krokiem jest podłączyć system dostarczania tlenu do użytkownika. Najczęściej stosuje się kaniulę nosową, zwaną potocznie "wąsy tlenowe". Drugi koniec długiego przewodu tlenowego należy podłączyć do wylotu nawilżacza lub bezpośrednio do koncentratora, jeśli nawilżacz nie jest używany.

Końcówki donosowe kaniuli należy delikatnie umieścić w nozdrzach, tak aby można było swobodnie oddychać nosem, a przewód poprowadzić za uszami i zsunąć suwak pod brodą, aby zapewnić stabilność i komfort. W przypadku, gdy zalecono stosowanie maskę tlenową, procedura jest podobna. Wężyk (wąż tlenowy) podłącza się do wylotu tlenu, a maska zakłada się na twarz, tak aby szczelnie obejmowała usta i nos. Elastyczną taśmę należy przełożyć za głowę, a metalowy klips na nosku maski delikatnie dogiąć, aby dopasować ją do kształtu nosa i zapobiec uciekaniu tlenu w kierunku oczu.

Niezależnie od używanego akcesorium, ważne jest regularne sprawdzanie jego czystości i wymiana zgodnie z zaleceniami producenta, zazwyczaj co 2-4 tygodnie w przypadku kaniul.

Bezpieczeństwo użytkowania koncentratora tlenu

W okolicy urządzenia nie wolno palić, używać otwartego ognia ani żadnych innych źródeł ciepła, ponieważ tlen jest gazem podtrzymującym palenie. Zapewnij odpowiednią wentylację w pomieszczeniu, w którym używany jest koncentrator, aby uniknąć gromadzenia się tlenu. Okna można częściowo otwierać lub korzystać z wentylatorów, aby zapewnić stały przepływ świeżego powietrza.

Nowoczesne koncentratory tlenu są wyposażone w systemy monitorowania, które informują o stanie pracy urządzenia za pomocą wskaźników świetlnych i sygnałów dźwiękowych. Ważne jest, aby opiekun zapoznał się z ich znaczeniem opisanym w instrukcji obsługi. Zielona dioda zazwyczaj sygnalizuje prawidłową pracę i odpowiednie stężenie tlenu. Pojawienie się żółtej lampki może wskazywać na spadek zawartości tlenu poniżej optymalnego poziomu (np. poniżej 85%), co może wymagać interwencji serwisowej. Gdy spada koncentracja tlenu, jest to sygnał do działania.

Inne częste alarmy to sygnał zaniku zasilania, który informuje o odłączeniu od prądu lub awarii sieci elektrycznej. W takiej sytuacji należy natychmiast przełączyć użytkownika na zapasowe źródło tlenu, np. butla. Zrozumienie tych sygnałów pozwala na szybką reakcję, zapewniając ciągłość terapii i bezpieczeństwo użytkownika.

W razie jakichkolwiek wątpliwości lub powtarzających się alarmów, które zakłócają prawidłowy przebieg pracy koncentratora tlenu, należy skontaktować się z dostawcą sprzętu lub serwisem technicznym.

Zasady bezpiecznego korzystania z koncentratora tlenu

Codzienna inspekcja: Regularnie sprawdzaj stan koncentratora, w tym czystość filtra powietrza i wentylacji. Czysty filtr pozwoli na lepszą wydajność urządzenia. Gdzie znajduje się filtr?
Zawsze przestrzegaj zaleceń specjalisty odnośnie do dawkowania tlenu. Nie zmieniaj dawki bez konsultacji.
W zasięgu ręki trzymaj zapasowe źródła tlenu, takie jak butla tlenu lub koncentratory przenośne, na wypadek awarii głównego urządzenia. Przenośny koncentrator tlenu może być doskonałym rozwiązaniem zapasowym i zapewniać mobilność.
Zachowuj regularny kontakt ze specjalistą prowadzącym. Informuj go o wszelkich zmianach w stanie zdrowia użytkownika oraz o ewentualnych problemach z koncentratorem tlenu.
Zapewnij użytkownikowi komfortowe i bezpieczne środowisko. Urządzenia te są zazwyczaj proste w obsłudze. Ułatw mu dostęp do koncentratora i zapewniaj wygodne miejsce do odpoczynku. Długość wąż tlenowy również ma znaczenie dla swobody poruszania się.

Mobilność i aktywność podczas tlenoterapii

Dla osób aktywnych, które nie chcą być ograniczone do jednego pomieszczenia, idealnym rozwiązaniem może być przenośny koncentrator tlenu. Taki przenośny model jest lekki, zasilany bateryjnie i pozwala na swobodne poruszanie się, a nawet podróżowanie.

Czy z koncentratora tlenu można korzystać w podróży lub iść z nim na spacer? Z modelem przenośnym - jak najbardziej. Dzięki niemu pacjent może prowadzić aktywne życie, co jest nieocenione dla jego samopoczucia psychicznego.

Koncentrator tlenowy powinien być narzędziem wspierającym jakość życia, a nie ograniczeniem.

Wsparcie emocjonalne

Osoby, które muszą korzystać z koncentratora tlenu, mogą być podatne na stres i lęki. Daj im wsparcie emocjonalne i pomóż radzić sobie z emocjami. W miarę możliwości zachęcaj użytkownika do utrzymania aktywności i samodzielności. Przenośny model może w tym bardzo pomóc.

Opieka nad pacjentem z POChP

Poznanie POChP to klucz do odpowiedniej opieki. Choroby układu oddechowego takie jak ta charakteryzują się stopniowym uszkodzeniem płuc, co prowadzi do trudności z oddychaniem. Specjalista ds. chorób płucnych jest kluczową postacią w prowadzeniu terapii POChP. Współpracuj z nim, aby zapewnić odpowiednią terapię i monitorowanie postępów choroby. Regularne wizyty kontrolne pozwalają na dostosowywanie terapii do zmieniającej się sytuacji.

Produkty przeciwzapalne i rozszerzające oskrzela są często stosowane w terapii POChP. Pomagaj pacjentowi w przestrzeganiu zaleceń specjalisty dotyczących przyjmowania preparatów. Prowadzenie dziennika objawów pozwoli na śledzenie zmian i dostosowywanie terapii. W jaki sposób można sprawdzić, czy poziom tlenu we krwi pacjenta jest prawidłowy? Regularne pomiary pulsoksymetrem są kluczowe. Przygotuj plan awaryjny na wypadek pogorszenia stanu zdrowia pacjenta. W przypadku zaawansowaną niewydolnością oddechową konieczna może być natychmiastowa interwencja.

Opieka nad osobą, która musi używać koncentratora tlenu, wymaga zrozumienia zasad działania urządzenia, odpowiedniego planowania i dbałości o bezpieczeństwo oraz komfort użytkownika. Regularne kontrole, kontakt ze specjalistą i wsparcie emocjonalne są kluczowe. Ustawianie czasu pracy koncentratora jest proste, a dzięki temu tlenu możesz używać nawet przez kilkanaście godzin na dobę. Właściwa opieka i wiedza o tym, jak stosować koncentrator tlenu, mogą przyczynić się do poprawy jakości życia użytkownika.

Aby pobierać tlen efektywnie, stężenie zawartości tlenu musi być odpowiednie, a ilość podawanego tlenu należy dostosować do zaleceń. Terapia ta poprawia komfort życia wielu pacjentów. Za pomocą przycisków możesz ustawić czas pracy, co jest bardzo wygodne.

To jest wyrób medyczny.

tags: #koncentrator #tlenu #nawilżacz #jak #używać