Jak działa przydomowa oczyszczalnia ścieków - schemat działania

Szczegóły: Opublikowano: 25. November 2025

Przydomowe oczyszczalnie biologiczne zyskują na popularności, stanowiąc alternatywę dla szamb i sieci kanalizacyjnych, szczególnie tam, gdzie brak możliwości podłączenia do zbiorczej instalacji. Jest to najlepsza alternatywa dla inwestorów nie mających dostępu do miejskiej sieci kanalizacji, a chcących zgodnie z prawem i w sposób ekologiczny utylizować nieczystości.

Zasada działania oczyszczalni biologicznej

Ogólny schemat działania biologicznej oczyszczalni jest przeważnie podobny, niezależnie od konkretnego rozwiązania dostępnego na rynku. Oczyszczanie ścieków w oczyszczalniach biologicznych praktycznie zawsze odbywa się dwuetapowo. Schemat działania sprowadza się do oczyszczania ścieków w sposób mechaniczny w pierwszym etapie, po czym ciecz jest poddawana obróbce biologicznej przy pomocy bakterii tlenowych w etapie drugim.

Pomimo tego, że sama idea oczyszczania jest podobna w każdym rozwiązaniu, to różnią się one między sobą stopniem skomplikowania i awaryjnością poszczególnych układów. W większości biologicznych oczyszczalni ścieków dostępnych na rynku polskim warunki tlenowe w bioreaktorze są uzyskiwane poprzez intensywne napowietrzanie ścieków, za pośrednictwem dmuchawy i dyfuzorów. Nie rzadko stosowane są również sterowniki, elektrozawory i pompy do wymuszania przepływu.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków to system urządzeń, który umożliwia oczyszczanie ścieków bytowych powstających w gospodarstwie domowym. Zamiast gromadzić nieczystości w szambie i regularnie je wywozić, ścieki trafiają do instalacji, gdzie są poddawane naturalnym procesom biologicznym z udziałem bakterii. Efektem jest oczyszczona woda, którą można bezpiecznie odprowadzać do gruntu, rowu melioracyjnego czy nawet wykorzystać do podlewania ogrodu.

Etapy oczyszczania ścieków

Osadnik wstępny: Ścieki trafiają w pierwszej kolejności do osadnika wstępnego. Tam dochodzi do oddzielenia większych zanieczyszczeń stałych, które opadają na dno, tworząc osad, oraz lżejszych substancji, które unoszą się na powierzchni jako kożuch.
Bioreaktor: W kolejnym etapie ścieki przepływają do bioreaktora, gdzie rozpoczyna się właściwy proces biologiczny. Złoże biologiczne stanowi powierzchnię, na której rozwijają się kolonie bakterii tlenowych. W bioreaktorze nastepuje intensywnie napowietrzanie ścieków za pomocą dyfuzora dennego, do którego wprowadzane jest powietrze z dmuchawy membranowej. Natlenianie ścieków odbywa się w cyklach. W procesie napowietrzania w powstaje kłaczkowata zawiesina zwana osadem czynnym . Są to kolonie mikroorganizmów , które dzieki tlenowi rozkładaja związki organiczne występujące w ściekach.
Osadnik wtórny: Ostatni etap to doczyszczanie i usuwanie osadu nadmiernego w osadniku wtórnym. Z bioreaktora wymieszany ściek z osadem czynnym przepływa do osadnika wtórnego. W osadniku wtórnym ścieki oczyszczone zostają odseparowane od osadu czynnego i odprowadzone do odbiornika.

Często znajduje też zastosowanie w gospodarstwie domowym, np. Przydomowa oczyszczalnia ścieków to rozwiązanie, na które decyduje się coraz więcej osób - nie bez powodu. To sposób na większą niezależność, wygodę i realne oszczędności.

Przeczytaj także: Rozwiązywanie problemów z nawilżaczem Boneco

Różne typy oczyszczalni przydomowych

Oczyszczalnie przydomowe mogą mieć różną konstrukcję. Najprostsze modele składają się z osadnika gnilnego oraz drenażu rozsączającego, który pozwala na wprowadzenie wstępnie oczyszczonych nieczystości do specjalnie przygotowanej warstwy separacyjnej. W osadniku gnilnym zachodzi rozkład beztlenowy, podczas gdy w drenażu rozsączającym ma miejsce rozkład tlenowy. Bardziej złożoną budowę mają oczyszczalnie biologiczne. Zwykle składają się one z trzech komór - pierwszej, gdzie dochodzi do zjawisk sedymentacji i flotacji oraz następuje rozkład beztlenowy, drugiej, gdzie umieszczone jest napowietrzane złoże bakteryjne oraz trzeciej, gdzie część już oczyszczona może być kierowana np.

Oczyszczalnie Bio-Set

Biologiczne oczyszczalnie ścieków Bio-Set stawiają przede wszystkim na prostotę budowy i jako jedne z nielicznych nie są wyposażone w dyfuzory napowietrzające, dzięki czemu ich awaryjność spada względem rozwiązań tradycyjnych. Oba dostępne modele oczyszczalni Bio-Set: EasySET oraz RotoSET, są urządzeniami wyposażonymi w osadnik wstępny, w którym zachodzi mechaniczne oczyszczanie ścieków. Jego wielkość została tak zwymiarowana, aby proces opróżniania osadów był możliwy tylko raz w roku.

EasySET: Działa w sprawdzonej od ponad 100 lat technologii złoża zraszanego, która charakteryzuje się bardzo prostą budową przy zachowaniu niespotykanej wręcz stabilności pracy. Urządzenia EasySET wyposażone są w nowoczesne dmuchawy napowietrzające bez dodatkowych elementów podnoszących awaryjność takich jak elektrozawory, sterowniki i dyfuzory.
RotoSET: Dla bardziej wymagających użytkowników proponujemy technologię złoża obrotowego, czyli oczyszczalnie przydomowe RotoSET, w których dmuchawa została zastąpiona wolnoobrotowym silnikiem o mocy 50 W, którego praca jest bezobsługowa. Oczyszczalnie RotoSET dodatkowo charakteryzują się bardzo elastyczną pracą i osiągają pełną efektywność już od 10% obciążenia, co ma istotny wpływ w obiektach sezonowych i podczas urlopów. Technologia złóż obrotowych stosowana w RotoSET nie wymaga mechanicznego wtłaczania powietrza do zbiornika, dzięki czemu rozwiązania są bezgłośne w swojej pracy, oraz nie powodują powstawania zapachów.

Oczyszczalnie ekologiczne (drenażowe)

Oczyszczalnia ekologiczna, zwana również oczyszczalnią drenażową, to jedno z najbardziej klasycznych i sprawdzonych rozwiązań w zakresie przydomowego oczyszczania ścieków. System ten określany jest także jako oczyszczalnia bez napowietrzania, ponieważ nie wymaga stosowania dmuchaw czy sprężarek, a proces oczyszczania odbywa się w sposób naturalny - poprzez mechaniczne oddzielanie zanieczyszczeń w osadniku gnilnym oraz biologiczne doczyszczanie w gruncie.

Etapy działania oczyszczalni ekologicznej

Doprowadzenie ścieków do osadnika gnilnego: Ścieki bytowe odprowadzane są przyłączem kanalizacyjnym do przepływowego osadnika gnilnego, w którym zachodzi beztlenowy etap oczyszczania. W komorach osadnika przebiega oczyszczanie mechaniczne, którego podstawą jest grawitacyjne oddzielanie substancji nierozpuszczalnych.
Przepływ cieczy między komorami: Sklarowana ciecz przepływa grawitacyjnie do kolejnej komory osadnika. Tam procesy sedymentacji i flotacji powtarzają się, co prowadzi do dokładniejszego oczyszczenia mechanicznego.
Filtr doczyszczający: Na wyjściu z osadnika gnilnego zamontowany jest filtr doczyszczający, którego zadaniem jest zatrzymywanie pozostałości zawiesin i cząstek osadu. Dzięki niemu drenaż rozsączający jest chroniony przed zanieczyszczeniem i przedwczesnym zamuleniem.
Oczyszczanie w drenażu rozsączającym: Wstępnie podczyszczone ścieki kierowane są do drenażu rozsączającego, czyli systemu perforowanych rur ułożonych pod powierzchnią gruntu. Dreny równomiernie rozprowadzają ciecz w przepuszczalnych warstwach filtracyjnych, gdzie następuje drugi etap oczyszczania - tym razem w warunkach tlenowych.
Powstawanie błony biologicznej i procesy biochemiczne: Ścieki rozsączane w gruncie osadzają się na powierzchni ziaren żwiru, co stwarza warunki do rozwoju tzw. błony biologicznej. Jest ona tworzona przez mikroorganizmy tlenowe, które wykorzystują związki organiczne zawarte w ściekach jako źródło energii i składników pokarmowych.
Naturalna infiltracja do środowiska: Po przejściu przez strefę drenażu, woda pościekowa jest już w pełni oczyszczona i może bezpiecznie przesiąkać do głębszych warstw gruntu. Proces ten nie stwarza zagrożenia dla środowiska naturalnego.

Porównanie oczyszczalni biologicznych i ekologicznych

Podstawowa różnica to napowietrzanie. W oczyszczalniach ekologicznych w ogóle ono nie występuje. Nie dają one możliwości rozwoju osadu czynnego, a więc ich skuteczność jest bardzo niska. Ta nieefektywność przekłada się na jeszcze jedną ważną rzecz, oczyszczalnie ekologiczne są ekologiczne tylko z nazwy.

Przyjęło się określać osadniki gnilne jako oczyszczalnie ekologiczne, ale procesy beztlenowe nie pozwalają na osiągnięcie wyników redukcji zanieczyszczeń, których wymaga europejska norma zaimplementowana także do polskich przepisów prawa. W praktyce, przekreśla to szanse inwestora na uzyskanie dofinansowania na taką oczyszczalnię. W przypadku urządzeń biologicznych z natlenianiem, uzyskanie dotacji jest możliwe.

Przeczytaj także: Jak działa filtr węglowy powietrza?

Można uznać, że oczyszczalnia drenażowa, niesprawnie działająca, przez wykorzystanie warunków beztlenowych, może być równie niebezpieczna dla środowiska co nieszczelne szambo.

Tabela porównawcza

Cecha	Oczyszczalnie biologiczne	Oczyszczalnie ekologiczne (osadnik gnilny z drenażem rozsączającym)
Stopień oczyszczania ścieków	Do 98%	Niski, niemierzalny
Technologia	Tlenowa z udziałem mikroorganizmów	Beztlenowa
Osad czynny	Tak	Nie
Klarowność wody pościekowej	Tak	Nie
Koszt inwestycji	Wyższy	Niższy

Podsumowując, oczyszczalnie biologiczne wykazują liczne zalety w porównaniu do oczyszczalni ekologicznych. Wyższy stopień oczyszczania ścieków, zaawansowana technologia i efektywne usuwanie zanieczyszczeń to główne powody, dla których coraz więcej osób decyduje się na wybór oczyszczalni biologicznej dla swojego gospodarstwa domowego.

Korzyści z zastosowania przydomowej oczyszczalni biologicznej

Wysoki stopień oczyszczania: Usuwanie do 98% zanieczyszczeń ze ścieków.
Niskie koszty eksploatacji: Bezobsługowość i energooszczędność.
Ekologiczne rozwiązanie: Możliwość ponownego wykorzystania ścieków i ochrona środowiska.

Kolejnym atutem przydomowych oczyszczalni biologicznych są niskie koszty ich serwisu i użytkowania. W porównaniu do tradycyjnych szamb, które wymagają regularnego opróżniania, oczyszczalnie biologiczne są praktycznie bezobsługowe. Nie ma potrzeby częstego wzywania wozu asenizacyjnego, co przekłada się na wymierne oszczędności w domowym budżecie. Ponadto, dzięki energooszczędnym rozwiązaniom stosowanym w nowoczesnych oczyszczalniach, zużycie prądu jest minimalne, co dodatkowo obniża koszty użytkowania.

Wybierając przydomową oczyszczalnię biologiczną, przyczyniamy się do ochrony środowiska naturalnego. Oczyszczone ścieki, o wysokich parametrach jakościowych, można z powodzeniem wykorzystać do nawadniania ogrodu lub podlewania roślin. Takie ekologiczne podejście pozwala na oszczędność cennych zasobów wody pitnej i wspiera ideę zrównoważonego rozwoju. Co więcej, oczyszczalnie biologiczne nie emitują nieprzyjemnych zapachów i nie stanowią zagrożenia dla okolicznych terenów, jak ma to miejsce w przypadku nieszczelnych szamb.

Możliwości zagospodarowania oczyszczonych ścieków

Ścieki oczyszczone w przydomowej oczyszczalni biologicznej stanowią cenny zasób, który można w różnoraki sposób zagospodarować. Ponowne wykorzystanie ścieków nie tylko ogranicza zużycie wody, ale także przyczynia się do ochrony środowiska. Jedną z opcji jest odprowadzanie oczyszczonych ścieków do gruntu poprzez studnie chłonne lub drenaż rozsączający. Takie rozwiązanie umożliwia naturalne wsiąkanie wody w głąb gruntu, nawadniając teren i wspierając wegetację roślin. Innym sposobem jest wykorzystanie wody pościekowej do nawadniania i podlewania roślin. To szczególnie korzystne rozwiązanie w przydomowych ogrodach i na terenach zielonych. Metoda zagospodarowania Zalety

Przeczytaj także: Ozonowanie klimy: zalety i wady popularnej metody.

Metoda zagospodarowania	Zalety
Odprowadzanie do gruntu	Naturalne nawadnianie terenu, Wsparcie wegetacji roślin
Wykorzystanie do podlewania roślin	Oszczędność wody pitnej, Bujny wzrost roślinności, Korzyści dla przydomowych ogrodów i terenów zielonych, Ochrona zasobów wody pitnej

Wybierając sposób zagospodarowania oczyszczonych ścieków, warto kierować się zarówno aspektami praktycznymi, jak i ekologicznymi. Odpowiednie rozsączanie ścieków i wykorzystanie ich do nawadniania przyczynia się do ochrony środowiska i zrównoważonego gospodarowania zasobami wodnymi. Dzięki temu możemy cieszyć się pięknem zieleni wokół naszego domu, jednocześnie dbając o naturę.

Ponowne wykorzystanie oczyszczonych ścieków to przejaw odpowiedzialności za środowisko i troska o zrównoważony rozwój. To inwestycja w lepszą przyszłość dla nas i kolejnych pokoleń.

Użytkownik, który zdecyduje się na montaż oczyszczalni opartej o procesy biologiczne, która zapewnia przetrzymywanie ścieków w warunkach hermetycznych, a więc w zbiorniku posiadającym atest szczelności i zabezpieczającym przed wyciekiem surowych ścieków do wód nie jest zobowiązany do podłączenia się do sieci kanalizacji zbiorczej nawet w przypadku, kiedy sieć taka powstanie na terenie, który zamieszkuje.

tags: #jak #działa #oczyszczalnia #ścieków #schemat