Rodzaje i zastosowanie filtrów powietrza – ochrona powietrza

Szczegóły: Opublikowano: 07. December 2025

Zanieczyszczone powietrze może stanowić realne zagrożenie dla zdrowia i komfortu w naszych domach. Dym papierosowy, kurz, pyłki, roztocza, to tylko niektóre z potencjalnych źródeł zanieczyszczeń powietrza w pomieszczeniach. Dlatego coraz więcej osób rozważa zakup oczyszczaczy powietrza do swoich domów.

W momencie wyboru oczyszczacza powietrza, jednym z kluczowych elementów, na które warto zwrócić uwagę, są filtry. Filtry stanowią serce każdego oczyszczacza powietrza i są odpowiedzialne za usuwanie zanieczyszczeń, poprawiając jakość powietrza w naszych domach. Istnieje wiele powodów, dla których warto zainwestować w oczyszczacz powietrza do swojego domu. Dobrej jakości powietrze w pomieszczeniach może zmniejszyć ryzyko alergii, astmy i innych schorzeń układu oddechowego.

Czy wiesz, że skuteczność oczyszczania powietrza nie zależy tylko od mocy urządzenia, lecz przede wszystkim - od zastosowanych w nim filtrów? To właśnie one decydują o tym, jak skutecznie domowe AGD usuwa zanieczyszczenia powietrza i poprawia jakość powietrza, którym oddychasz na co dzień.

Filtry powietrza znajdują dziś zastosowanie w wielu urządzeniach - od oczyszczaczy, przez osuszacze, klimatyzatory, klimatory ewaporacyjne, aż po odkurzacze. Dzięki nim sprzęty te stają się sprzymierzeńcami nie tylko alergików, ale wszystkich, którzy chcą zadbać o zdrowie, komfort i lepszy mikroklimat w domu. Jakie są najpopularniejsze rodzaje filtrów - od klasycznego filtra węglowego, po zaawansowane filtry HEPA - i jakie pełnią funkcje? Jak działają i które z nich najlepiej sprawdzą się w walce ze smogiem, kurzem czy alergenami?

Rodzaje filtrów powietrza

W domowych urządzeniach AGD wykorzystywane są różne rodzaje filtrów, a każdy z nich odpowiada za eliminację określonych zanieczyszczeń. Wśród najczęściej stosowanych rozwiązań znajdują się filtr HEPA i węglowy, filtr wstępny oraz wodny. Stosuje się je w różnych kombinacjach, w zależności od rodzaju sprzętu i jego przeznaczenia.

Przeczytaj także: Zastosowanie Filtrów Powietrza

Filtr wstępny

Filtr wstępny to pierwsza linia obrony w urządzeniach oczyszczających powietrze. Jego zadaniem jest zatrzymywanie największych, widocznych gołym okiem zanieczyszczeń: kurzu, sierści zwierząt, włókien tkanin, pyłków roślin, a nawet drobnych owadów. Dzięki niemu powietrze trafiające do bardziej zaawansowanych filtrów (np. HEPA i węglowy) jest wstępnie oczyszczone - a same filtry główne są mniej obciążone i dłużej zachowują swoją skuteczność. Filtr wstępny jest najczęściej wielorazowy i nadaje się do mycia, co czyni go wyjątkowo wygodnym i ekonomicznym.

Filtr nylonowy

Filtr nylonowy to element systemu filtracji, który zazwyczaj znajduje się za klasycznym filtrem wstępnym i stanowi drugi etap oczyszczania powietrza. Wykonany z gęsto plecionej siatki nylonowej, zatrzymuje większe cząsteczki zanieczyszczeń, które nie zostały wychwycone wcześniej - takie jak kurz, włókna, sierść zwierząt czy większe pyłki roślin. Choć nie oczyszcza powietrza z alergenów, smogu czy drobnoustrojów, jego zadaniem jest odciążenie dokładniejszych filtrów, takich jak HEPA czy węglowy. Filtr nylonowy stosuje się m.in. w oczyszczaczach powietrza, osuszaczach oraz klimatyzatorach. Jego dużą zaletą jest to, że można go łatwo wyjąć, opłukać pod bieżącą wodą i ponownie zamontować.

Filtr węglowy

Kiedy myślisz o czystym powietrzu, najpewniej wyobrażasz sobie brak kurzu, pyłków i alergenów. A co z zapachami? Albo z tym, czego nie widzisz - jak lotne związki organiczne. Właśnie tu do akcji wkracza filtr węglowy, czyli niepozorny, ale bardzo skuteczny element oczyszczaczy powietrza. Filtr węglowy to specjalny materiał pokryty warstwą aktywnego węgla, który pochłania zapachy i szkodliwe związki chemiczne. To dzięki temu filtr węglowy poprawia komfort oddychania nie tylko w sensie fizycznym, ale też - sensorycznym. Powietrze staje się po prostu świeższe i bardziej neutralne.

Filtr węglowy, znany również jako filtr aktywny węgla, jest skutecznym narzędziem do eliminacji zapachów i lotnych substancji chemicznych z powietrza. Jest to często wykorzystywane rozwiązanie w miejscach, gdzie występują nieprzyjemne zapachy, takie jak dym papierosowy, opary kuchenne, czy substancje chemiczne związane z działalnością przemysłową. Filtr węglowy działa na zasadzie adsorpcji, co oznacza, że substancje chemiczne przechodzą przez filtr, a cząsteczki zapachów i zanieczyszczeń są wychwytywane przez węgiel aktywny.

Filtr HEPA

Filtr HEPA to jeden z najskuteczniejszych filtrów stosowanych w urządzeniach AGD do oczyszczania powietrza. Nazwa HEPA to skrót od angielskiego High Efficiency Particulate Air, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „wysokowydajny filtr cząstek stałych”. Jego zadaniem jest wychwytywanie nawet najdrobniejszych cząsteczek - usuwa z powietrza do 99,97% zanieczyszczeń o wielkości powyżej 0,3 mikrona. Oznacza to, że skutecznie eliminuje m.in. Dzięki tak wysokiej skuteczności filtr HEPA jest szczególnie polecany alergikom oraz osobom, które chcą zadbać o czyste i zdrowe powietrze w swoim domu. Występuje najczęściej w oczyszczaczach powietrza i odkurzaczach, jednak posiadają go również nowoczesne wentylatory bezłopatkowe.

Przeczytaj także: Porady dotyczące wyboru filtra do oczyszczacza

Filtry HEPA dzielą się na kilka klas, które określają ich skuteczność w zatrzymywaniu cząstek stałych:

E10-E12 - tzw. podstawowe filtry HEPA, zatrzymują od 85% do 99,5% cząsteczek.
H13 - filtr wysokiej klasy, który eliminuje aż 99,95% zanieczyszczeń o wielkości powyżej 0,3 mikrona.
H14 - filtr klasy medycznej, usuwający nawet 99,995% zanieczyszczeń.

Filtry HEPA mogą być:

Zmywalne - wykonane z wytrzymałego poliestru.
Niezmywalne - produkowane z celulozy, strukturą przypominają cienką kartkę papieru.
Zintegrowane - stanowią połączenie kilku warstw filtracyjnych, np. filtra HEPA z filtrem węglowym lub wstępnym.

Filtr antybakteryjny

Filtr antybakteryjny jest zaprojektowany z myślą o eliminacji mikroorganizmów, takich jak bakterie i wirusy, które stanowią realne zagrożenie dla zdrowia. Ten rodzaj filtra zawiera specjalne materiały i powłoki, które mają zdolność zabijać i unieszkodliwiać mikroorganizmy przechodzące przez filtr. Jest szczególnie istotny w pomieszczeniach, gdzie obecność bakterii i wirusów może być problemem, na przykład w szpitalach, przedszkolach. Sprawdza się też w przypadku osób o osłabionym układzie odpornościowym.

Filtr fotokatalityczny

Filtr fotokatalityczny to zaawansowany rodzaj filtra, który wykorzystuje proces fotokatalizy do redukcji szkodliwych substancji chemicznych obecnych w powietrzu. Wewnątrz tego filtra znajdują się katalizatory, takie jak tytan lub nikiel, które w reakcji z promieniowaniem UV tworzą reakcje chemiczne, które neutralizują szkodliwe substancje, przekształcając je w mniej szkodliwe związki lub cząsteczki.

Filtr wodny

Filtr wodny to element wykorzystywany w klimatyzatorach ewaporacyjnych, czyli urządzeniach, które chłodzą pomieszczenia w naturalny sposób - bez stosowania chemicznych czynników chłodniczych. Wewnątrz klimatyzera znajduje się specjalna mata nasączona wodą, przez którą odbywa się przepływ powietrza. Główna rola filtra wodnego to funkcja nawilżania powietrza. Choć nie jest to filtr typowo oczyszczający, filtr wodny wychwytuje drobne zanieczyszczenia, takie jak kurz, włókna czy pyłki. Działa więc jak bardzo delikatna bariera, która może częściowo oczyścić powietrze z największych cząstek.

Przeczytaj także: Jak działają filtry górnoprzepustowe?

Klasyfikacja i normy filtrów powietrza

Klasyfikacja filtrów powietrza według normy EN779 to tylko jedna z metod, pozwalająca na uporządkowanie dostępnych na rynku rozwiązań w zrozumiały sposób. Istnieje także nowa międzynarodowa klasyfikacja oparta na normie ISO 16890. Kryteria podziału są ściśle określone - aby filtr mógł zostać zakwalifikowany do danej klasy, musi wykazać się określoną minimalną efektywnością w przechwytywaniu cząstek danego rodzaju. W nowej normie ISO 16890 określono klasyfikację filtrów powietrza na podstawie ich zdolności do filtracji cząstek o różnych rozmiarach.

ISO ePM1 - Filtry w tej kategorii są skuteczne w usuwaniu cząstek o średnicy mniejszej niż 1 mikrometr (µm). Są one szczególnie przydatne w eliminowaniu drobnych pyłów, takich jak dym tytoniowy czy smog, które mogą negatywnie wpływać na zdrowie ludzi.
ISO ePM2.5 - Te filtry efektywnie usuwają cząstki o średnicy pomiędzy 1 a 2,5 mikrometra (µm). Są idealne do walki z większością rodzajów pyłków, spalin samochodowych i innych zanieczyszczeń występujących w miejskim powietrzu.
ISO ePM10 - Ta kategoria obejmuje filtry zdolne do pochłaniania cząstek o średnicy między 2,5 a 10 mikrometrów (µm), co obejmuje większość pyłków roślinnych oraz inne większe cząstki stałe.
ISO Coarse - ostatnia klasa filtracji według normy ISO 16890 to filtry przeznaczone do eliminowania największych cząstek stałych o rozmiarze większym niż 10 mikrometrów (µm).

Klasyfikacja ULPA (Ultra Low Penetration Air) dotyczy filtrów o jeszcze wyższej efektywności niż filtry HEPA, zdolnych do wyłapywania cząsteczek o średnicy poniżej 0,1 mikrometra. Filtry ULPA są stosowane w miejscach, gdzie wymagana jest absolutna czystość powietrza, takich jak sale operacyjne w szpitalach, laboratoria mikrobiologiczne czy zakłady produkujące półprzewodniki.

Filtry powietrza w centralach wentylacyjnych

Filtry powietrza to podstawowe podzespoły w centralach wentylacyjnych. Są niezbędne do zapewnienia wysokiej jakości powietrza wewnątrz budynków oraz utrzymania optymalnej efektywności systemów HVAC. Szczególnie w placówkach medycznych, gdzie standardy higieniczne są wyjątkowo wysokie, odpowiednia filtracja powietrza ma bezpośredni wpływ na zdrowie pacjentów i personelu. W centralach wentylacyjnych stosuje się różnorodne filtry powietrza, dopasowane do specyficznych potrzeb danego obiektu i standardów czystości powietrza. W placówkach medycznych, gdzie wymagania są szczególnie rygorystyczne, stosuje się kilka stopni filtracji, aby zapewnić maksymalną ochronę przed zanieczyszczeniami.

W centralach wentylacyjnych stosowane są następujące rodzaje filtrów:

Metalowe filtry przeciwtłuszczowe (klasy G2, G3, G4)
Filtry z włókniny (klasy G4, F5, F7, F9)
Filtry HEPA
Filtry węglowe
Filtry elektrostatyczne
Filtry antysmogowe

Filtry przemysłowe

Filtry przemysłowe powietrza gwarantują odpowiednio czyste powietrze w procesach produkcyjnych. Są stosowane dla ochrony urządzeń, ale także dla ochrony pracowników i zapewnienia komfortu w środowisku pracy. W zależności od wymagań eliminują z powietrza zanieczyszczenia pyłów, kurzu, dymów, drobnoustrojów, ale też neutralizują zanieczyszczenia złowonne. Są to filtry najczęściej stosowane w systemach wentylacji i klimatyzacji biur, obiektów użyteczności publicznej oraz w wentylacjach i nawiewach przemysłowych.

Dobór odpowiedniego filtra powietrza zależy od specyfiki branży oraz rodzaju zanieczyszczeń występujących w danym środowisku. Inwestycja w wysokiej jakości przemysłowy filtr powietrza przekłada się nie tylko na lepsze warunki pracy i ochronę zdrowia, ale również na wyższą efektywność procesów produkcyjnych i mniejsze koszty konserwacji urządzeń.

Dodatkowe metody oczyszczania powietrza

Filtry mechaniczne to nie jedyne sposoby na oczyszczenie powietrza z unoszących się w nim zanieczyszczeń. Nie bez powodu oczyszczacze powietrza, nawilżacze, a także wentylatory i kolimatory coraz częściej wyposażane są w dodatkowe funkcje nawilżania i jonizacji powietrza. Są to metody wspomagające dobre oczyszczanie powietrza, realnie poprawiające jego jakość i tworzące zdrowy mikroklimat w domowych przestrzeniach.

Jonizator powietrza - jonizacja polega na wytwarzaniu jonów ujemnych, które przyłączają się do cząsteczek zanieczyszczeń unoszących się w powietrzu - takich jak kurz, dym, pyłki czy alergeny. Dzięki temu stają się one cięższe, szybciej opadają lub są łatwiej wyłapywane przez filtry w urządzeniu. To prosty sposób na wspomaganie oczyszczania powietrza i poprawę jego jakości w pomieszczeniach.
Nawilżacz powietrza - poprawia komfort oddychania i ogranicza unoszenie się pyłu oraz kurzu, co ułatwia utrzymanie czystszego powietrza w pomieszczeniach. Odpowiednia wilgotność sprzyja również lepszemu samopoczuciu, chroni śluzówki przed wysychaniem i zmniejsza podatność na infekcje. Dodatkowo regularne nawilżanie powietrza wspiera kondycję skóry, włosów i paznokci.

Dodatkowa filtracja powietrza w rekuperatorach

W dzisiejszych czasach jakość powietrza, którym oddychamy, ma kluczowe znaczenie dla zdrowia i komfortu życia. Problem zanieczyszczeń dotyka nas szczególnie zimą, kiedy smog i drobne pyły zawieszone dostają się do naszych domów. Rekuperacja to system, który nie tylko dostarcza świeże powietrze, ale także chroni nas przed szkodliwymi substancjami z zewnątrz.

Każdy rekuperator wyposażony jest w filtry powietrza, które zatrzymują większe cząsteczki zanieczyszczeń, takie jak kurz, pyłki roślin czy sadza. Standardowe filtry o klasie G4 lub F7 są skuteczne w codziennym użytkowaniu, jednak ich efektywność może być niewystarczająca w okresie wzmożonego zanieczyszczenia powietrza. W takich sytuacjach warto pomyśleć o zastosowaniu dodatkowej filtracji, która nie tylko zwiększy komfort domowników, ale także ochroni osoby o szczególnych potrzebach, np. alergików czy osoby z chorobami układu oddechowego.

Wielorazowe maski z filtrem

Wielorazowe maski z filtrem zwiększają poziom ochrony dróg oddechowych i są o wiele trwalsze niż osłony jednokrotnego użytku. Na polskim rynku dostępnych jest coraz więcej produktów wyposażonych w filtry, którym często towarzyszą enigmatyczne dla laików skróty i oznaczenia. Wyposażone w specjalny filtr maski wielorazowego użytku zdobywają coraz większą popularność na polskim rynku.

Ciągi liter i cyfr definiują rodzaj zastosowanego w maskach filtra. P1, P2, P3, HEPA, N95, N99, KN95 to najczęściej stosowane oznaczenia filtrów. Najogólniej rzecz biorąc określają one skuteczność filtracji oraz poziom oporów oddechowych. Rozszyfrowanie oznaczeń nie wymaga na szczęście tajemnej wiedzy.

Oznaczenie filtra	Skuteczność filtracji	Zastosowanie
P1 (FFP1)	80%	Ograniczanie wchłaniania nietoksycznych pyłów, aerozoli w stężeniach do 4xNDS.
P2 (FFP2)	94%	Ochrona przed nietoksycznymi oraz średnio-toksycznymi aerozolami w stanie płynnym lub stałym, w stężeniach do 10xNDS.
P3 (FFP3)	99%	Zapewnienie najwyższego poziomu ochrony przed szkodliwymi cząsteczkami aerozoli, dymów i pyłów, w stężeniach do 20xNDS.
N95	95%	Filtracja pyłów zawieszonych.
KN95	Odpowiada amerykańskiemu N.	Filtracja pyłów zawieszonych.
HEPA	99,8% (dla cząsteczek 400 nm)	Ochrona przed pyłami PM1, PM 2.5, PM10, drobnoustrojami, bakteriami i wirusami czy zarodnikami grzybów.

tags: #filtry #powietrza #rodzaje #i #zastosowanie #ochrona