Filtracja kłębuszkowa podczas odwodnienia: Definicja i znaczenie
- Szczegóły
Przesączanie kłębuszkowe (filtracja kłębuszkowa) to kluczowy proces fizjologiczny zachodzący w nerkach, podczas którego krew przepływająca przez kłębuszki nerkowe ulega filtracji. W wyniku tego procesu powstaje mocz pierwotny, który następnie podlega dalszym procesom reabsorpcji i sekrecji w kanalikach nerkowych.
Współczynnik przesączania kłębuszkowego (GFR)
Wskaźnikiem sprawności tego procesu jest współczynnik przesączania kłębuszkowego (GFR - Glomerular Filtration Rate), który określa objętość osocza przepływającego przez kłębuszki nerkowe w jednostce czasu. U zdrowej osoby dorosłej wartość GFR wynosi około 120-130 ml/min/1,73 m² powierzchni ciała, choć wartość ta obniża się fizjologicznie wraz z wiekiem. Obniżony GFR jest głównym wskaźnikiem przewlekłej choroby nerek.
Pomiar GFR może być dokonywany metodami bezpośrednimi (np. klirens inuliny) lub, co jest znacznie częstsze w praktyce klinicznej, metodami pośrednimi poprzez oznaczanie stężenia kreatyniny w surowicy i stosowanie wzorów estymacyjnych (eGFR), takich jak MDRD czy CKD-EPI. Monitorowanie GFR jest niezbędne przy stosowaniu leków nefrotoksycznych oraz przy dostosowywaniu dawek leków wydalanych przez nerki.
W nerkach krew przepływa przez kłębuszki, gdzie jest oczyszczana. Tam przesącza się mocz pierwotny (filtracja kłębuszkowa). Mocz pierwotny jest dalej przetwarzany w kanalikach, gdzie substancje, które są potrzebne organizmowi (np. woda, białka, glukoza, elektrolity) są ponownie wchłaniane.
Filtracja kłębuszkowa a odwodnienie
Podczas odwodnienia lub innych zaburzeń perfuzji, wzrost stężenia mocznika jest znaczniejszy niż pozostałych parametrów nerkowych. Istotną rolę odgrywają procesy w kanalikach. To właśnie te procesy prowadzą do takich typowych problemów u zwierząt z chorobą nerek, jak: wielomocz/polidypsja, odwodnienie i zaburzenia równowagi elektrolitowej.
Przeczytaj także: Definicja i pomiar filtracji kłębuszkowej
Wpływ odwodnienia na parametry nerkowe
Odwodnienie i zaburzenia perfuzji (azotemia przednerkowa), niedrożności/pęknięciu dróg moczowych (azotemia zanerkowa), u bardzo umięśnionych, trenujących psów, a także u kotów birmańskich oraz podczas żywienia dietą bogatą w mięso, może prowadzić do podwyższonego poziomu kreatyniny.
Poziom SDMA wzrasta w wyniku odwodnienia i zmniejszonej perfuzji nerek (azotemia przednerkowa) oraz przy niedrożności dróg moczowych (azotemia zanerkowa), a spada w przypadku hiperfiltracji (nadczynność tarczycy, nadciśnienie).
Biomarkery w badaniu funkcji nerek
Biomarkery oznaczane w tradycyjnym profilu nerkowym (zwłaszcza kreatynina i SDMA) w większości odzwierciedlają współczynnik filtracji kłębuszkowej (GFR, z ang. glomerular filtration rate). Jednak sam obniżony GFR nie jest równoznaczny z dysfunkcją nerek.
- Mocznik: Jest on swobodnie filtrowany przez kłębuszki i częściowo ponownie wchłaniany w kanalikach. Mocznik nie jest zatem dokładnym markerem GFR.
- Kreatynina: Koreluje bardzo dobrze z GFR. Wbrew powszechnemu przekonaniu, stężenie kreatyniny zaczyna wzrastać na stosunkowo wczesnym etapie choroby nerek, ale tylko wtedy, gdy GFR jest obniżony o 70-85%, poziom kreatyniny wzrasta poza zakres wartości referencyjnych (próba ślepa kreatyniny).
- SDMA: Jest filtrowana przez kłębuszki i właściwie nie jest ponownie wchłaniana. Jest zatem kolejnym parametrem do oceny GFR. Jej przewagą nad kreatyniną jest fakt, że stężenie SDMA mniej zależy od masy mięśniowej, a zatem SMDA jest też diagnostycznie rozstrzygające u zwierząt wyniszczonych.
Poniższa tabela przedstawia orientacyjne wartości GFR w zależności od stadium przewlekłej choroby nerek (PChN) wg klasyfikacji IRIS:
| Stadium PChN (IRIS) | GFR (ml/min/1.73 m²) |
|---|---|
| I (wczesne) | W normie |
| II | Niskie nasilenie azotemii |
| III | Umiarkowana azotemia |
| IV | Znaczna azotemia |
Podsumowanie
Filtracja kłębuszkowa jest kluczowym procesem w nerkach, a jej ocena poprzez GFR i inne biomarkery jest niezbędna do monitorowania funkcji nerek i diagnozowania chorób. Odwodnienie może wpływać na te parametry, dlatego ważne jest uwzględnienie stanu nawodnienia pacjenta przy interpretacji wyników badań.
Przeczytaj także: Webber AP8400 - wymiana filtrów
Przeczytaj także: Optymalne rozcieńczenie bimbru
tags: #filtracja #kłębuszkowa #podczas #odwodnienia #definicja
