Filtracja a ciśnienie żylne: Wpływ na zdrowie i kompresjoterapia
- Szczegóły
Nadciśnienie żylne to stan podwyższonego ciśnienia w układzie żylnym kończyn dolnych, który stanowi główną przyczynę rozwoju przewlekłej choroby żylnej.
W warunkach prawidłowych, podczas chodzenia ciśnienie w żyłach powierzchownych spada z około 80-100 mmHg (ciśnienie spoczynkowe) do 20-30 mmHg (ciśnienie robocze) dzięki sprawnej pracy pompy mięśniowej łydki i zastawek żylnych.
W warunkach fizjologicznych, podczas aktywności fizycznej, skurcze mięśni łydki generują ciśnienie rzędu 150-200 mmHg, co przy sprawnych zastawkach żylnych zapewnia bardzo skuteczny powrót żylny.
Obrzęki hydrostatyczne stanowią jedną z najczęstszych form patologicznego gromadzenia się płynu w tkankach, powstającą w wyniku zaburzeń ciśnień panujących w układzie naczyniowym.
Ciśnienie hydrostatyczne naczyń włosowatych to siła, która normalnie dąży do wypychania płynu przez ścianę naczynia do przestrzeni śródmiąższowej, przeciwdziałając sile ciśnienia onkotycznego osocza.
Przeczytaj także: Wpływ niskiego ciśnienia na pracę nerek
W prawidłowych warunkach gradient ciśnienia hydrostatycznego, czyli różnica między ciśnieniem hydrostatycznym płynu wewnątrz naczynia włosowatego a ciśnieniem na zewnątrz naczynia, jest określany przez ciśnienie tętnicze.
Badania potwierdzają, że wczesne wdrożenie leczenia uciskowego może spowolnić lub nawet zatrzymać progresję niewydolności żylnej, zapobiegając powstawaniu nieodwracalnych zmian w układzie żylnym.
Jest to szczególnie istotne w kontekście zapobiegania rozwojowi zespołu pozakrzepowego, gdzie systematyczna kompresjoterapia może zredukować ryzyko jego wystąpienia nawet o 50%.
Kompresjoterapia
Kompresjoterapia to inaczej leczenie uciskiem. Jest to dość prosta w zamyśle metoda stosowana w profilaktyce i leczeniu choroby żylnej oraz jej powikłań.
Objawowe leczenie uciskiem stosuje się również w przypadku innych przyczyn obrzęku.
Przeczytaj także: Definicja ciśnienia hydrostatycznego
Zasada działania wyrobów kompresyjnych jest co do zasady bardzo prostą. Poprzez specjalną konstrukcję generują one tzw. ucisk stopniowany na kończynę.
Pomagają w ten sposób zmniejszyć obrzęk i wspomagają prawidłowy przepływ krwi w układzie żylnym, który co do zasady powinien być antygrawitacyjny.
Współczesna kompresjoterapia opiera się na zastosowaniu różnych wyrobów uciskowych, które można sklasyfikować według ich elastyczności, konstrukcji oraz przeznaczenia.
Rodzaje wyrobów kompresyjnych:
- Bandaże kompresyjne krótkorozciągliwe: zwane potocznie „sztywnymi”, charakteryzują się ograniczoną elastycznością, co oznacza, że rozciągają się jedynie w minimalnym stopniu. Są produkowane z materiałów zawierających niewielką ilość włókien elastycznych. Dzięki temu wyróżniają się zdolnością do generowania wysokiego ciśnienia roboczego, które jest szczególnie odczuwalne podczas aktywności fizycznej, np. w trakcie chodzenia. Z kolei w stanie spoczynku (np. podczas siedzenia) zapewniają niskie ciśnienie spoczynkowe, co pozwala na komfort Pacjenta i minimalizuje ryzyko nadmiernego ucisku w bezruchu. Tego typu bandaże znajdują szerokie zastosowanie w terapii różnych schorzeń układu krążenia i limfatycznego. Są szczególnie skuteczne w leczeniu obrzęków limfatycznych, żylnych oraz mieszanych.
- Systemy wielowarstwowe: to zaawansowane systemy stosowanie w leczeniu uciskiem przez doświadczony personel; składają się one z kilku warstw (najczęściej 2-4) o różnych właściwościach, które współdziałają ze sobą tworząc skuteczny system kompresyjny. Systemy wielowarstwowe działają jak bandaże krótkorozciągliwe, generując wysokie ciśnienie podczas ruchu i niższe w spoczynku, ale dzięki specjalnej konstrukcji pozostają na miejscu nawet przez 5-7 dni.
- Adaptacyjne systemy kompresyjne (ang. medical adaptive compression systems, MAC) to stosunkowo nowa kategoria wyrobów uciskowych; łączą one w sobie cechy tradycyjnych bandaży i pończoch uciskowych.
W Klinice Flebologii korzystamy z produktów renomowanych producentów, takich jak: MEDI, SIGVARIS i JUZO.
Wyroby kompresyjne klasyfikowane są ze względu na siłę ucisku, którą wywierają na kończynę. Siłę ucisku podaje się w milimetrach słupa rtęci (mmHg).
Przeczytaj także: Definicja i pomiar filtracji kłębuszkowej
Europejski system klasyfikacji ucisku w przypadku wyrobów kompresyjnych został opracowany, aby ujednolicić standardy i ułatwić dobór odpowiedniej klasy ucisku (ang. Compression Class, skrót CCL).
Należy pamiętać, że ucisku nie mierzy się bezpośrednio w tkankach, ale na granicy między wyrobem kompresyjnym a skórą (tzw. ciśnienie interfejsowe).
Ciśnienie wywierane na kończynę dolną przez wyroby uciskowe jest stopniowane. Najwyższe wartości ucisku stwierdza się w okolicy kostki, gdzie zazwyczaj rozpoczyna się działanie terapeutyczne, wspomagające przepływ krwi i limfy wbrew sile grawitacji.
Następnie ciśnienie to zmniejsza się stopniowo w kierunku dogłowowym, osiągając najniższy poziom na wysokości około jednej trzeciej górnej części uda.
W kompresjoterapii rozciągliwość wyrobu (opasek elastycznych czy gotowych wyrobów pończoszniczych) definiuje się dość prosto.
Rozciągliwość odnosi się do zdolności materiału, z którego wykonany jest wyrób, do rozciągania się pod wpływem siły i powracania do pierwotnego kształtu.
Wyroby wysokoelastyczne (o długiej rozciągliwości, ang. long stretch) generują mniejsze ciśnienie robocze (w czasie poruszania się), a te o małej elastyczności (krótkorozciągliwe, ang. short stretch) - większe.
Wyroby płaskodziane z kolei powstają na maszynach płaskich, mają dodatkowy szew i mimo że są grubsze oraz sztywniejsze, mogą być wykonywane na miarę według indywidualnych wymiarów Pacjenta.
Jest to szczególnie ważne przy nietypowych kształtach kończyny i przy zaawansowanych stadiach choroby żylnej, obrzęku limfatycznym, tłuszczowym czy przy obrzękach mieszanych (bardzo częstych w codziennej praktyce flebologicznej), np. obrzęku żylno-limfatycznym.
Kompresjoterapia znajduje zastosowanie w wielu sytuacjach klinicznych.
W leczeniu początkowych stadiów niewydolności żylnej (C0-C2 wg CEAP) stosuje się zasadniczo wyroby okrągłodziane (podkolanówki lub pończochy uciskowe) o klasie ucisku CCL1 lub CCL2. Tego typu wyroby wysokoelastyczne wywierają efekt pośredni między bandażami o małej i dużej rozciągliwości, zapewniają wyższy ucisk spoczynkowy niż płaskodziane wyroby uciskowe.
Wczesne stadia choroby żylnej (CEAP C0-C2) to idealny moment na wprowadzenie do użytku kompresjoterapii.
Stosowanie wyrobów uciskowych już na etapie pierwszych objawów, takich jak uczucie ciężkości nóg czy pojawiające się pajączki naczyniowe (C1), pomaga skutecznie obniżyć ciśnienie żylne.
Kompresjoterapia wspomaga pracę pompy mięśniowej i przeciwdziała zaleganiu krwi w żyłach goleni.
Kompresjoterapia znacznie spowalnia pojawianie się takich zmian.
Regularne stosowanie kompresjoterapii w połączeniu z aktywnością fizyczną znacząco redukuje ryzyko rozwoju bardziej zaawansowanych stadiów choroby żylnej.
Efektywność tej terapii wynika z mechanicznego wspomagania pracy układu żylnego - kompresjoterapia nie tylko zmniejsza średnicę naczyń żylnych powierzchownych, ale także zwiększa prędkość przepływu krwi żylnej i redukuje refluks w niewydolnych żyłach.
Kompresjoterapia sportowa nieco różni się od klasycznej kompresjoterapii medycznej, głównie przeznaczeniem i siłą ucisku. Wyroby kompresyjne stosowane w sporcie mają na celu głównie poprawę wydolności, przyspieszenie regeneracji i zapobieganie kontuzjom.
Siła ucisku wykorzystywana w kompresji sportowej jest zwykle niższa niż w produktach medycznych i mieści się w zakresie 15-25 mmHg, co odpowiada I klasie kompresji wg europejskiej skali CCL. Tak dobrana siła ucisku zapewnia komfort podczas aktywności fizycznej, jednocześnie wspierając pracę mięśni i poprawiając przepływ krwi, w przeciwieństwie do wyższych klas kompresji (CCL 2-4) stosowanych w leczeniu chorób żylnych.
W Klinice Flebologii w Warszawie od wielu lat zalecamy wyroby sportowe o nazwie CEP (firma Medi wprowadziła je na rynek w 2007 roku).
W Klinice Flebologii oferujemy Państwu specjalistyczny dobór kompresji sportowej po konsultacji lekarskiej lub pielęgniarskiej.
Długie podróże lotnicze, szczególnie te trwające powyżej 4-6 godzin, mogą znacząco zwiększać ryzyko rozwoju zakrzepicy żył głębokich podudzi. Unieruchomienie w pozycji siedzącej znacząco ogranicza pracę pompy mięśniowo-stawowej goleni, która w normalnych warunkach aktywnie wspomaga powrót krwi żylnej do serca.
Dodatkowo, zgięcie nóg w kolanach i na poziomie bioder może prowadzić do ucisku na duże naczynia żylne, istotnie spowalniając przepływ krwi. Obniżone ciśnienie w kabinie samolotu oraz tendencja do mniejszego spożycia płynów podczas lotu nasilają te niekorzystne zjawiska, zwiększając lepkość krwi i ryzyko tworzenia się skrzeplin (szczególnie w żyłach śródmięśniowych).
Wyroby uciskowe stosowane podczas podróży wykorzystujące efekt spoczynkowego ucisku stopniowanego na kończyny dolne (największy na poziomie kostki, zmniejszający się w kierunku uda) powodują poprawę odpływu krwi żylnej w kierunku serca, zapobieganie zaleganiu krwi i powstawaniu obrzęków, wspomagają istotnie prawidłową pracę zastawek żylnych.
W profilaktyce przeciwzakrzepowej w czasie długich podróży najczęściej stosuje się: podkolanówki lub pończochy elastyczne o stopniowanym ucisku (CCL1 lub CCL2) dobrane indywidualnie do nóg danej osoby (tzw.
Stosowanie wyrobów uciskowych po zabiegach na układzie żylnym jest jednym z kluczowych elementów wpływających na efekt terapeutyczny i komfort życia Pacjenta we wczesnym okresie pozabiegowym.
Butler to przyrząd do zakładania pończoch uciskowych. Idealne rozwiązanie dla osób z ograniczoną mobilnością i dla Pań w 3.
po miniflebektomii łączonej z zabiegami wewnątrzżylnymi kompresja powinna być stosowana od 14 do 21 dni w ciągu dnia; wszystko zależy od zakresu interwencji i szczegółowych zaleceń lekarza.
Wyroby kompresyjne najlepiej jest zakładać wcześnie rano, przed wstaniem z łóżka lub po krótkim odpoczynku. Należy dokładnie rozłożyć wyrób na nodze, aby uniknąć zagnieceń, które mogą powodować dyskomfort lub uszkodzenie skóry.
W razie problemów z zakładaniem wyrobów, należy skorzystać z pomocy rodziny lub specjalnych przyrządów (aplikatorów) ułatwiających ich zakładanie typu: stopka ślizgowa, butler, Doff N’Donner czy Easy-Slide.
Wyroby uciskowe należy regularnie prać, zgodnie z instrukcją producenta, aby utrzymać ich elastyczność i właściwości kompresyjne.
Ciąża to szczególny okres w życiu kobiety, także z żylnego punktu widzenia. Zmiany hormonalne, wzrost masy ciała oraz powiększająca się istotnie macica znacząco wpływają na funkcjonowanie układu żylnego jako całości, prowadząc do zwiększonego ryzyka niewydolności żylnej oraz zakrzepicy żylnej.
Dodatkowo w czasie ciąży dochodzi do zwiększenia objętości krwi krążącej i osłabienia ścian naczyń, co sprzyja powstawaniu obrzęków, uczuciu ciężkości nóg oraz pojawianiu się żylaków w miednicy, w okolicach intymnych i na nogach.
Kompresjoterapia jest najważniejszą formą profilaktyki niewydolności żylnej i zakrzepicy u kobiet ciężarnych.
Ucisk wywierany przez wyroby kompresyjne wspomaga powrót krwi żylnej w kierunku serca, zapobiegając nadmiernemu zastojowi w naczyniach żylnych.
W ciąży najczęściej zalecana jest I (CCL1) lub II klasa ucisku (CCL2).
tags: #filtracja #a #ciśnienie #żylne #wpływ
