Filtracja Biologiczna Sump w Akwarium Morskim: Klucz do Zdrowego Ekosystemu

Szczegóły: Opublikowano: 10. December 2025

Akwarystyka morska to niewątpliwie fascynujące hobby, a podwodny świat mórz i oceanów jest obiektem badań, obserwacji i fascynacji wielu ludzi na całym świecie. Aby w naszych akwariach panował porządek, a koralowce i inne zwierzęta mogły pokazać pełnię swojej urody, musimy im i akwarium poświęcić nieco uwagi. Akwarium morskie to potrzeba kontroli wielu kluczowych parametrów, które prezentuje woda w naszych akwariach.

Rola Filtracji w Akwarium Morskim

Proces filtracji w każdym akwarium odgrywa szczególną rolę. System filtracji akwarium morskiego musi być jednak szczególnie wydajny, ponieważ zwierzęta żyjące w akwarium morskim są bardziej narażone na skoki parametrów wody. Zbyt wysoki poziom azotanów oraz fosforanów może w bardzo krótkim czasie doprowadzić do śmierci ryb oraz korali. Akwarium morskie wymaga wydajnej filtracji oraz mocnego przepływu wody.

W akwarium morskim najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie sumpa. Sump ułatwia podłączenie urządzeń do obsługi akwarium. Dzięki niemu w pełni można ukryć urządzenia do stabilnego poziomu rozpuszczonego wapnia, regularne podmiany wody można w pełni zautomatyzować. Filtracja akwarium rafowego bez podłączenia sumpa jest niemalże niemożliwa.

Rodzaje Filtracji

W akwarystyce morskiej należy także wybierać pompy z ceramiczny wirnikiem oraz ceramiczną osią. W solance, potocznie zwanej wodą morską oprócz odpowiedniego przygotowywania wody słonej ważne jest także odpowiednie jej filtrowanie. Do akwarystyki morskiej używa się w większości tych samych wkładów co w akwarium słodkowodnym. Akwarium roślinne nie wymaga jednak tak dużej ilości wkładów biologicznych.

Filtracja mechaniczna ma za zadanie zatrzymać wszelkie większe zanieczyszczenia. Kiedy gąbki zatrzymują je na swojej powierzchni, nie docierają one do mediów filtracyjnych odpowiedzialnych za filtrację biologiczną i chemiczną. Filtracja w sumpie zaczyna się od gąbek i włókniny, które zatrzymują zanieczyszczenia. Resztki pokarmu, odchody ryb zatrzymują się właśnie na wkładach mechanicznych.
Filtracja biologiczna opiera się o filtr, który zawiera specjalne wkłady, które służą jako siedlisko dla bakterii filtracyjnych. Tego typu wkłady nazywa się potocznie ceramiką. Wkład biologiczny tego rodzaju posiada niejako wewnętrzną klasyfikację jakości i wydajności takiego medium. Odznacza się ona przeliczeniem powierzchni, którą mogą zasiedlić pożyteczne bakterie na m3 takiego wkładu. Kolejnym etapem jest filtracja biologiczna, która odpowiada za usuwanie z wody zanieczyszczeń pochodzenia organicznego. Bakterie nitryfikacyjne w filtracji biologicznej odpowiadają za rozkład szkodliwych związków. Głównie usuwają z wody azotany oraz azotyny, które świadczą o niezakończonym cyklu azotowym.
Wkłady chemiczne dbają o finalną czystość wody. Media filtracyjne tego typu mają za zadanie zrobić to, czego nie są w stanie osiągnąć bardziej naturalne metody. Wykorzystanie węgla aktywnego pozwala nam na usunięcie przebarwień i zapachów, które mogą towarzyszyć wodzie w akwarium. Węgiel aktywny pozwala nam również pozbyć się z akwarium elementów śladowych, które nie powinny znajdować się wewnątrz akwarium.

Cykl Azotowy

Pisząc o filtracji biologicznej musimy napisać o zjawisku cyklu azotowego. Cykl azotowy dzieje się zarówno w zbiorniku, jak i wewnątrz filtra. Za przebieg dojrzewania odpowiedzialne są bakterie, które kolonizują wodę, filtry, skałę, powierzchnie innych dekoracji, w akwarium słodkowodnym także powierzchnię roślin wodnych. Obecność roślin wodnych, lub makroglonów w akwarium morskim, znacząco wspomaga proces dojrzewania. Do prawidłowego funkcjonowania zbiornika oprócz podmian i dolewania wody należy także uzupełniać ilość bakterii.

Przeczytaj także: Definicja i pomiar filtracji kłębuszkowej

Sump jako Efektywny System Filtracji

System filtracji sumplem, często nazywany po prostu „sumpem”, to dodatkowy zbiornik umieszczony zazwyczaj pod głównym akwarium. Sump pełni rolę zewnętrznego filtra, w którym zachodzą różne procesy filtracyjne. Podstawowym elementem sumpa jest zbiornik, który może być podzielony na kilka komór. Każda z tych komór pełni określoną funkcję, taką jak mechaniczna, biologiczna czy chemiczna filtracja. W sumpie można także podłączyć system do automatycznej podmiany wody, systemy chłodzenia wody, odpieniacze, grzałki czy reaktory wapnia. Dzięki temu te spore urządzenia nie zajmują nam miejsca w akwarium.

Budowa Sumpa

Sump jest to rodzaj filtra zbudowanego z akwarium z wklejonymi przegrodami. Wyróżnia go przede wszystkim duża pojemność. Dzięki temu można w nim ukryć wszystkie urządzenia oraz zmieścić dużo wkładów biologicznych. Odpowiednia ilość wkładów biologicznych zapewnia prawidłowe funkcjonowanie zbiornika.

Kluczowe składniki, które warto wziąć pod uwagę przy budowie sumpa, to:

Komora odpływowa: miejsce, gdzie woda z akwarium wpada do sumpa.
Komora filtracyjna: strefa, w której umieszcza się media filtracyjne - gąbki, węgiel aktywowany czy ceramika.
Komora pompy: obejmuje pompę, która przetłacza oczyszczoną wodę z powrotem do akwarium.
Komora refugium: opcjonalna przestrzeń do hodowli roślin, która poprawia jakość wody oraz daje schronienie dla pożytecznych organizmów.

Elementy Dodatkowe

Ważne jest, aby nie zapomnieć o dodatkach, takich jak:

Podgrzewacz wody: umieszczony w sumpie, zapewnia stabilną temperaturę w całym zbiorniku.
Oświetlenie: w refugium warto zainstalować oświetlenie, które wspiera wzrost roślin oczyszczających wodę.

Schemat Przepływu Wody w Systemie Sump

System sump to niezwykle efektywne rozwiązanie w filtracji dużych akwariów, które pozwala na zautomatyzowanie procesów oczyszczania wody. Zrozumienie schematu przepływu wody w takim systemie jest kluczowe dla osiągnięcia odpowiednich parametrów środowiskowych w zbiorniku.

Przeczytaj także: Webber AP8400 - wymiana filtrów

Podstawowe etapy przepływu wody w systemie sump można opisać w następujący sposób:

Odpływ z akwarium: Woda odpływa z akwarium do sumpa za pomocą rur. Odpływ może być grawitacyjny lub z użyciem pompy.
Filtracja mechaniczna: Woda przechodzi przez różne materiały filtracyjne (np. gąbki,wata) celem usunięcia większych cząsteczek zanieczyszczeń.
Filtracja biologiczna: W tej fazie woda trafia do mediów biologicznych, gdzie zachodzą procesy nitryfikacji, prowadzone przez bakterie kolonizujące powierzchnie filtracyjne.
Filtracja chemiczna: Użycie węgla aktywnego lub innych materiałów sorpcyjnych, aby usunąć chemikalia i nieprzyjemne zapachy z wody.
Pompa powrotna: Ostatnim krokiem jest pompa, która przemieszcza oczyszczoną wodę z powrotem do akwarium, zamykając cykl.

Komponent	Lokalizacja
Odpływ	Na górze pierwszej komory
Filtr mechaniczny	Pierwsza komora
Filtr biologiczny	Druga komora
Filtr chemiczny	Trzecia komora
Pompa powrotna	Na dnie ostatniej komory

Dobór Odpowiedniej Pojemności Sumpa

Przy budowie sumpa do dużych akwariów, kluczowym aspektem jest dobór odpowiedniej pojemności. Zazwyczaj zaleca się, aby sump miał pojemność równą 10-20% objętości akwarium. Dla zbiorników o większej ilości ryb lub roślin, warto zwiększyć tę wartość.

Oto prosty przelicznik, który pomoże w oszacowaniu pojemności sumpa:

Objętość akwarium (l)	Zalecana pojemność sumpa (l)
100	10-20
200	20-40
500	50-100

Wybór Materiałów Filtracyjnych

Wybór odpowiednich materiałów filtracyjnych jest kluczowy dla zapewnienia sprawnego działania systemu filtracji w sumpie akwarystycznym. Przy budowie dużego akwarium warto zwrócić szczególną uwagę na rodzaje mediów filtracyjnych, które będą nie tylko skuteczne, ale także łatwe w utrzymaniu i wymianie.

Najczęściej wyróżniamy kilka typów materiałów filtracyjnych:

Przeczytaj także: Optymalne rozcieńczenie bimbru

Gąbki filtracyjne: Doskonałe do zatrzymywania dużych cząstek zanieczyszczeń. Ich struktura ułatwia rozwój pożytecznych bakterii.
Włóknina filtracyjna: Idealna do oczyszczania wody z mniejszych cząstek. Powinna być regularnie wymieniana, aby nie powodować zatorów.
Substraty biologiczne: Stworzone z różnych materiałów, takich jak ceramika czy szkło, które wspierają rozwój bakterii nitryfikacyjnych.
Węgiel aktywny: Skuteczny w usuwaniu chemikaliów i zanieczyszczeń organicznych, ale wymaga częstej wymiany.

Typ materiału	Wydajność	Częstotliwość wymiany
Gąbka filtracyjna	Wysoka	Co 3-6 miesięcy
Włóknina filtracyjna	Średnia	Co 1-2 tygodnie
Substraty biologiczne	Bardzo wysoka	Co roku
Węgiel aktywny	Wysoka	Co miesiąc

Pompy do Sumpa

Wybór odpowiedniej pompy do sumpa jest kluczowym elementem skutecznej filtracji w dużych akwariów. Ważne aspekty to wydajność, typ pompy (zatapialna lub zewnętrzna), wytrzymałość, poziom hałasu oraz możliwość regulacji przepływu.

Typ pompy	Wydajność (l/h)	Hałas (dB)
Pompa zatapialna	500-2000	20-35
Pompa zewnętrzna	1000-3000	25-40

Zastosowanie Skimmerów w Systemie Filtracyjnym

Skimmery odgrywają kluczową rolę w efektywności systemów filtracyjnych w dużych akwariów. Dzięki swoim unikalnym właściwościom, potrafią skutecznie usuwać z wody zanieczyszczenia organiczne, co jest niezbędne do utrzymania zdrowego ekosystemu wodnego.

Główne zastosowania skimmerów to:

Usuwanie białek
Poprawa jakości wody
Redukcja alg
Zwiększenie wydajności biologicznej

Planując wydajną filtrację naszych zbiorników, musimy pamiętać aby sięgać po urządzenia o dużej wydajności i pojemności. Zdecydowanie warto sięgać po wkłady filtracyjne renomowanych producentów. Marki te przeznaczają dużą ilość środków na badania, których celem jest opracowanie medium filtracyjnego, które pozwoli na skolonizowanie się większej ilości bakterii filtracyjnych na mniejszej ilości wkłady. Produkty takie jak Sera Siporax, Seachem Matrix, Maxspect Bio Block i tym podobne produkty charakteryzują się największymi, aktywnymi powierzchniami, które bakterie mogą zająć i rozmnażać się na nich.

tags: #filtracja #biologiczna #sump #akwarium #morskie