Wpływ ekranu laptopa na zdrowie i jonizację
- Szczegóły
W dobie rosnącej liczby osób pracujących zdalnie, coraz więcej użytkowników szuka sposobów na poprawę warunków w swoim domowym biurze. Jednym z kluczowych czynników wpływających na efektywność i samopoczucie w ciągu dnia pracy jest mikroklimat - temperatura, wilgotność oraz jakość powietrza.
Jonizacja powietrza a ekrany komputerowe
Starsze monitory CRT mogą jonizować powietrze ujemnie, co w dużym stężeniu bywa niekorzystne, dlatego w ich obecności zaleca się wietrzenie pomieszczeń. Współczesne monitory LCD i laptopy nie generują takiego efektu jonizacji.
Monitor bodajże ujemnie jonizuje powietrze co nie jest najzdrowsze, aczkolwiek zjawisko te jest na tyle silne żeby zaszkodzić człowiekowi tylko w starych typach monitorów CRT.
A np. Co wy z tym kurzem, przecież monitor ani komputer nie wytwarza kurzu tylko go gromadzi z otoczenia więc niejako oczyszcza powietrze.
Kurz gromadzący się w wentylatorach komputerów może być źródłem roztoczy, co wymaga regularnego czyszczenia i wietrzenia pomieszczenia.
Przeczytaj także: Konserwacja Klarta
Wietrzenie pomieszczeń jest zawsze zalecane niezależnie od obecności komputera.
Promieniowanie elektromagnetyczne i elektrowrażliwość (EHS)
Komputery emitują fale elektromagnetyczne, jednak ich natężenie jest zbyt niskie, by stanowić zagrożenie dla niemowląt. Aczkolwiek nie są to na tyle silne fale, aby mogły zaszkodzić dziecku...
Zauważyłem że pedagodzy i psychologowie dziecięcy próbuja wmawiać nam różne mity - aby usankcjonować swoją potrzebe istnienia.
Od kilku lat zjawisko opisywane terminami „elektrowrażliwość”, „nadwrażliwość na pole elektromagnetyczne”, „nadwrażliwość na promieniowanie elektromagnetyczne”, „nadwrażliwość elektromagnetyczna” coraz mocniej zadomowia się w świadomości społecznej i często można się z nim zetknąć w Internecie.
Wymienione wyżej określania, takie jak „nadwrażliwość elektromagnetyczna” (EHS), są terminami obowiązującymi w języku potocznym, natomiast wg zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia WHO (ang. World Health Organization) powinno się używać terminu „idiopatyczna nietolerancja środowiskowa przypisywana działaniu pola elektromagnetycznego” IEI-EMF (ang. Idiopathic Environmental Intolerance attributed to ElectroMagnetic Field) [1].
Przeczytaj także: Odkryj korzyści wody mineralnej i źródlanej
Najczęściej mamy z nim do czynienia w kontekście oddziaływania na organizmy ludzi fal radiowych z zakresów stosowanych w telekomunikacji bezprzewodowej.
EHS charakteryzuje się występowaniem szeregu niespecyficznych objawów, które osoby dotknięte tym zespołem przypisują ekspozycji na PEM.
Do najczęściej występujących objawów należą objawy dermatologiczne (zaczerwienienie, mrowienie i pieczenie), neurasteniczne i wegetatywne (ból głowy, zmęczenie, trudności z koncentracją, zawroty głowy, nudności, kołatanie serca i zaburzenia trawienne).
Częstotliwość występowania EHS szacowana jest przez WHO na kilka przypadków na milion na podstawie raportów pochodzących z ośrodków medycyny pracy, natomiast szacowania prowadzone przez grupy wsparcia dla osób cierpiących na EHS są znacznie wyższe.
Oszacowanie prawdziwej częstotliwości występowania EHS i poznanie mechanizmów powstawania tego zjawiska są bardzo istotne, gdyż od wyników tych badań zależeć będzie sposób postepowania wobec osób dotkniętych tym zespołem, ale mogą one również wyznaczać kierunki rozwoju technologii telekomunikacyjnych zarówno pod względem technicznym, jak i uregulowań prawnych.
Przeczytaj także: Optymalna wilgotność powietrza
Badanie częstotliwości występowania EHS i jej zmian może przyczynić się również do wyjaśnienia mechanizmów powstawania tego zjawiska.
Wydaje się więc, że w kontekście częstotliwości występowania EHS możemy mówić o mechanizmie psychospołecznym, a nie tylko psychologicznym [5], [6].
Istnieją pewne podobieństwa pomiędzy EHS i nietolerancją środowiskową na czynniki chemiczne MCS (ang. Multiple Chemical Sensitivity) [1].
Badania nad EHS w Polsce
Od kilku lat w Zakładzie Biofizyki, Katedry Fizjologii, Wydziału Lekarskiego, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (ZB) prowadzone są badania związane z wpływem PEM na zdrowie ludzi. Realizowane projekty koncentrują się m.in. na nadwrażliwości elektromagnetycznej, a w szczególności na oszacowaniu skali tego zjawiska w naszym kraju.
Pierwsze badania ankietowe ukierunkowane na ustalenie częstotliwości występowania EHS w Polsce przeprowadzono w ZB w roku 2018 [7].
Korzystając z doświadczeń uzyskanych w trakcie pierwszej próby oszacowania skali zjawiska EHS w Polsce zaprojektowano kolejne badanie, które przeprowadzono w roku 2020 na grupie reprezentatywnej dla społeczeństwa polskiego pod względem płci, wieku, miejsca zamieszkania (województwo i wielkość miejscowości) i wykształcenia [11].
Druga istotną zmianą w stosunku do badania z roku 2018 było zastosowanie metody CATI (ang. Computer Assisted Telephone Interview) tj. wywiadu telefonicznego wspomaganego komputerem, zamiast formularza internetowego.
Wyniki uzyskane w roku 2020 są zdecydowanie bardziej wiarygodne, niż wyniki pierwszego badania z roku 2018.
Tabela 1. Pytania stosowane w badaniach ankietowych dotyczących EHS
| Pytanie |
|---|
| Odczytam panu(i) różne czynniki, które mogą wpływać na samopoczucie lub zdrowie. Na które z czynników, które za chwilę odczytam jest pan(i) nadwrażliwy(a) lub reaguje alergicznie? |
Ochrona wzroku podczas pracy przy komputerze
Częsta praca przy komputerze nie jest obojętna dla naszych oczu. Po pierwsze promieniowanie emitowane przez ekran komputera. Ponadto pracując przy komputerze rzadziej mrugamy, co jest kolejną przyczyną nadmiernego wysychania gałki ocznej.
Długotrwała praca z monitorem komputera może prowadzić do szeregu dolegliwości określanych zbiorczo jako cyfrowe zmęczenie oczu. Oczy stają się zaczerwienione, pieką lub łzawią, obraz traci ostrość, a narastające zmęczenie obniża koncentrację.
Tak zwany syndrom widzenia komputerowego (CVS) to zespół dolegliwości spowodowanych pracą przy ekranie. Obejmuje m.in. zmęczenie i ból oczu, niewyraźne widzenie oraz bóle głowy.
Podczas patrzenia w monitor rzadziej mrugamy - częstotliwość mrugania może spaść nawet o połowę w porównaniu do patrzenia na otoczenie.
Ergonomia stanowiska pracy
Odpowiednia ergonomia stanowiska pracy ma kluczowe znaczenie dla zdrowia naszych oczu. Przede wszystkim należy właściwie ustawić monitor komputera - zarówno pod względem odległości od oczu, jak i wysokości ekranu.
Optymalna odległość to około 50-70 cm (minimum 40 cm), w zależności od wielkości ekranu. Linia wzroku powinna padać na górną część monitora lub lekko powyżej, tak aby oczy były skierowane delikatnie w dół podczas pracy.
Monitor nie powinien stać ani tyłem do okna (bo wtedy będziemy oślepiani światłem zza ekranu), ani przodem (bo na ekranie będą powstawać refleksy). Najkorzystniej jest ustawić biurko bokiem do okna, tak aby światło dzienne padało z boku.
Parametry wyświetlanego obrazu, przede wszystkim jasność oraz kontrast, mają ogromny wpływ na zmęczenie wzroku. Zbyt jasny ekran w przyciemnionym pomieszczeniu będzie razić oczy i powodować ich szybkie zmęczenie. Z kolei zbyt ciemny monitor w jasnym otoczeniu zmusi wzrok do wytężonej pracy, by dostrzec szczegóły.
Kluczem jest dostosowanie jasności ekranu do oświetlenia otoczenia.
Światło dzienne jest naszym sprzymierzeńcem: najlepiej oświetla stanowisko pracy, wiernie oddaje kolory i jest naturalne dla oczu.
Techniki zapobiegania zmęczeniu wzroku
Nawet najlepsze ustawienia monitora i oświetlenia nie zwalniają nas z konieczności robienia regularnych przerw dla oczu. Jedną z najpopularniejszych metod profilaktyki jest reguła 20-20-20.
Co 20 minut oderwij wzrok od ekranu i przez około 20 sekund popatrz na obiekt oddalony o 20 stóp (czyli ~6 metrów). Taka krótka pauza pozwala mięśniom odpowiedzialnym za akomodację oka rozluźnić się po długotrwałym skupieniu na bliskiej odległości.
Oprócz krótkich przerw na patrzenie w dal, pomocne są proste ćwiczenia wzroku, które rozluźniają napięte mięśnie oczu. Można je wykonywać podczas przerw - zajmują tylko 1-2 minuty, a przynoszą odczuwalną ulgę.
Wśród technik relaksacyjnych dla oczu warto wyróżnić tzw. palming - prosty sposób na ulgę w napięciu wzrokowym. Palming polega na zasłonięciu zamkniętych oczu dłońmi, aby odciąć dopływ światła i bodźców.
Ochrona mechaniczna i optyczna oczu
W walce z negatywnym wpływem ekranu na wzrok pomocne mogą być specjalne okulary do komputera. Mają one soczewki wyposażone w filtr światła niebieskiego oraz powłokę antyrefleksyjną (AR).
Okulary zerówki to szkła bez mocy optycznej przeznaczone dla osób bez wady wzroku, które chcą chronić oczy. Wyposażone w powłoki AR i filtry działają jak dodatkowa tarcza dla oczu, poprawiając komfort patrzenia na ekran.
Z kolei okulary progresywne biurowe (zwane też okularami do komputera) są adresowane do osób potrzebujących różnych mocy do dali i bliży. Mają specjalną konstrukcję szkieł, która ułatwia wyraźne widzenie monitora i dokumentów bez nadwyrężania wzroku czy nienaturalnego pochylania się.
Wiele osób preferuje soczewki kontaktowe zamiast okularów, również w pracy biurowej. Niestety rzadkie mruganie i suche powietrze sprawiają, że soczewki mogą pod koniec dnia powodować dyskomfort.
Codzienne wsparcie dla oczu
Sztuczne łzy (nawilżające krople do oczu) szybko przynoszą ulgę suchym oczom. Warto zakraplać je kilka razy dziennie (najlepiej preparaty bez konserwantów). Zadbajmy też o wilgotność powietrza, np. używając nawilżacza, aby oczy nie wysychały.
Świadome, częste mruganie oczami to najprostsza rzecz, jaką możemy dla nich zrobić podczas pracy. Mruganie rozprowadza film łzowy po powierzchni oka, nawilżając i odżywiając rogówkę.
tags: #ekran #laptopa #wpływ #na #zdrowie #jonizacja
