Czysta woda dla dzieci: Edukacja i realia w Afryce Subsaharyjskiej
- Szczegóły
Czysta woda to pokój, zdrowie, edukacja i życie. Jednak żeby ją zdobyć, kobiety i dzieci w Afryce Subsaharyjskiej pokonują średnio 6 km dziennie. Długie trasy przemierzane boso lub w nieprzystosowanym do tego obuwiu nie gwarantują dotarcia do czystego źródła. Przyniesione naczynia i pojemniki wypełniane są często cieczą z zanieczyszczonej rzeki lub stawu.
Brak dostępu do pitnej wody powoduje choroby, a nawet śmierć, przede wszystkim najmłodszych. Każdego roku z powodu biegunki wywołanej brudną wodą, umiera nawet 900 tys. dzieci z Afryki Subsaharyjskiej. To z kolei ma negatywny wpływ na zdrowie. Jedną z najgroźniejszych chorób spowodowanych brudną wodą jest bilharcjoza, a jej objawami są gorączka, kaszel i ból brzucha. Choroba ta obok malarii jest największym problemem niemalże całego kontynentu afrykańskiego.
W 80 proc. Na terenie wielu wiosek Afryki Środkowej i Południowej panuje susza. W czasie krótkich pór deszczowych (zaczynających się w połowie listopada i trwających do pierwszych dni grudnia), opady stają się źródłem wody pitnej. Ludzie pozyskują ją wtedy z dachów chat, ściągając przy tym cały kurz i brud z liści, które są ich pokryciem. Dodatkowo tamtejsze upały sprawiają, że ciecz po niedługim czasie ulega zepsuciu. Lokalne społeczności nie mają wyboru - ze względu na brak innych zasobów w promieniu nawet 100 km są zmuszone pić tę wodę, którą mają, niezależnie od rozwijających się w niej drobnoustrojów.
Niektóre zamieszkałe tereny znajdują się bliżej rzek czy stawów. Wtedy kobiety (ten obowiązek kulturowo należy do nich) z pomocą dzieci, które w ten sposób rezygnują z drogi do szkoły, wyruszają boso lub w klapkach w poszukiwaniu źródeł niezbędnych do przetrwania. To sprawia, że na jedną, zwykle ośmioosobową afrykańską rodzinę, przypada około 90 litrów wody z bakteriami i pasożytami. Konieczna jest ona do upraw i hodowli. Służy też w domostwach do mycia, prania i przygotowywania posiłków. Co ciekawe, nawet jej zagotowanie nie powoduje usunięcia szkodliwych drobnoustrojów.
Jednym z rozwiązań mogłoby okazać się picie czystej wody butelkowanej, która nie byłaby szkodliwa dla zdrowia. Ta jednak jest niedostępna dla większości mieszkańców_ek obszarów wiejskich, z powodu braku wystarczających środków finansowych i zbyt dużych odległości (dla niektórych to nawet kilkaset kilometrów) do miast, gdzie można ją kupić.
Przeczytaj także: Różnice między czystą wodą a czystą wódką
Działania Fundacji Africa Help
Właśnie dlatego celem i misją Fundacji “Africa Help” jest zmniejszenie liczby zachorowań wywołanych brudną, niezdatną do spożycia wodą przez budowę głębinowych studni (o wysokości ok. 150 m) i wyposażanie poszczególnych obszarów w podstawowe punkty medyczne. Fundacja obecnie działa na terenie Afryki Subsaharyjskiej, głównie w Tanzanii i Ugandzie.
- Moja pierwsza podróż do Gambii pokazała mi skalę skalę problemu, jakim jest brak zdatnej wody i życie w skrajnym ubóstwie tamtejszych mieszkańców_ek - opowiada Anna Walkowiak, Fundatorka i Prezeska Zarządu Fundacji “Africa Help”. - Postanowiłam wtedy, że zacznę pomagać w zakresie podstawowych potrzeb. Przez nasze działania chcemy sprawić, by dzieci chodziły do szkoły, a nie po wodę, a kobiety mogły pracować i zarabiać. Staramy się tworzyć punkty z czystą wodą, którą zapewniamy, budując studnie głębinowe.
Przedstawiciele Fundacji starają się szukać miejsc, w których wsparcie jest niezbędne. - Nie ograniczamy naszych inicjatyw - kontynuuje Anna Walkowiak. - Tworzymy również punkty pomocy medycznej, w których mieszkańcy krajów jak np. Tanzania mogą mieć dostęp do prysznica, możliwość skorzystania z toalety oraz edukacji w zakresie olbrzymiej roli higieny w zwalczaniu chorób takich jak tyfus czy też cholera. To również ważne, ponieważ takie punkty to szansa na spadek śmiertelności okołoporodowej dzieci i ich matek, które nie są zmuszone do rodzenia potomstwa w polu bez żadnej pomocy.
Dostęp do wody nie powinien być przywilejem dla nielicznych. Fundacja chce uświadamiać mieszkańców Polski i Europy, jak dużym problemem jest brak czystej wody nie tylko w na kontynencie afrykańskim, ale na całym świecie. Eksperci ostrzegają bowiem, że zasoby wody pitnej się kończą. Obecnie ponad dwa miliardy ludzi nie ma do niej dostępu. Według Fundacji Billa i Melindy Gatesów, każdego dnia umiera tysiąc dzieci poniżej piątego roku z powodu złej jakości wody.
Realizacja planów Fundacji “Africa Help” może być możliwa jedynie przy zaangażowaniu większej liczby osób. Organizacja zachęca do wpłacania datków.
Przeczytaj także: Czysta Woda: Regulamin konkursu
Edukacja najmłodszych w Polsce
W ramach projektu NFZ pt. „Czysta woda zdrowia doda”, uczniowie klas IV i V mieli okazję wziąć udział w innowacyjnym przedsięwzięciu, które miało na celu pogłębienie ich wiedzy na temat zdrowia, w szczególności roli wody w organizmach ludzkich. Uczniowie obliczali, ile cukru zawierają napoje gazowane, soki warzywno-owocowe, wodzie smakowej i porównywali je z wodą czystą. Po zakończeniu eksperymentów, nauczyciel podsumował wyniki i wyjaśnił uczniom, że najlepszym wyborem dla zdrowia jest picie czystej wody. Warto również samodzielnie przygotowywać zdrowe lemoniady z dodatkiem owoców, które będą bardziej naturalne i zdrowsze niż kupne napoje.
Projekt „Czysta woda zdrowia doda” stanowił doskonałą okazję, aby uczniowie z klas IV i V poszerzyli swoją wiedzę na temat zdrowego stylu życia i roli wody w organizmach ludzkich.
Woda ma czasami strasznego „peHa” - dowiedziały się tego dzieci z Samorządowego Przedszkola nr 112 w Krakowie. Rozpoczęły się darmowe zajęcia w przedszkolach i szkołach, prowadzone przez naukowców Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH. Ochrona wody powinna być dla nas priorytetem. Nie wszyscy zdają sobie z tego sprawę. Skąd to wiemy? Przykładów jest wiele.Zasolone i zanieczyszczone ściekami Wisła i Odra, ścieki w rzece Rabie, zanieczyszczona Brynica po pożarze składowiska w Siemianowicach, katastrofa na niewielkiej Wildze, czy cyklicznie zanieczyszczany Potok Olszanicki.
- Nie chcę ulegać pesymizmowi, tylko próbuję robić co w mojej mocy, żeby zaradzić tej tragicznej sytuacji. Zanieczyszczenie środowiska to kwestia ważna nie tylko dla naszego pokolenia, ale szczególnie dla naszych dzieci. Sama jestem mamą przedszkolaka i wiem, jak dzieci są przejęte losem planety. Chcą, żeby była czysta, przyjazna dla ludzi, zwierząt i roślin. Żeby tak było, musimy dbać o czystą wodę w rzekach i jeziorach oraz pod ziemią - mówi dr inż. Dorota Pierri, kierownik Laboratorium Hydrodynamicznego Katedry Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej AGH i pomysłodawczyni warsztatów edukacyjnych dla dzieci „Czysta woda dla zdrowej Planety”.
Naukowcy z AGH zainaugurowali wspomniane warsztaty w Przedszkolu Samorządowym nr 112 na os. Na Wzgórzach Krzesłwickich w Krakowie. Przedszkolaki mogły się poczuć jak mali naukowcy. Na zajęciach poznali tajniki obiegu wody w przyrodzie oraz zagrożenia, jakie mogą doprowadzić do jej zanieczyszczenia.
Przeczytaj także: Filtracja wody ze zeolitem
Obieg wody w przyrodzie jak krwioobieg u człowieka
- Obieg wody to trochę taki krwiobieg jak u człowieka. Jeśli czujemy się źle, wiemy, że coś jest z nami nie tak i idziemy do lekarza i pierwsze badanie, które nam zleca to morfologia krwi. W kontekście wody dokładnie tym się zajmują hydrogeolodzy, ja i Pan prof. Mariusz Czop. Jesteśmy takimi lekarzami kuli ziemskiej. Jeżeli widzimy, że coś jest nie w porządku, mamy jakieś zanieczyszczenie, woda dziwnie pachnie, albo ma dziwny kolor, czy pojawia się piana, to zaczynamy badać te „krew” planety, czyli wodę - tłumaczyła przedszkolakom ekspertka.
Dzieci dowiedziały się jak badać wodę i że czasami ma ona strasznego „peHa”. Czyli o tym, czym jest odczyn pH wody. Prawdziwą furorę zrobiło badanie odczynu pH przy pomocy papierków lakmusowych i soku z czerwonej kapusty. Dzieci doskonale wiedziały, że ludzie często zanieczyszczają wodę. Wiedziały też, dlaczego nie można jej pić prosto z rzeki. Mogły też samodzielnie wykonać filtr.
- W ramach działalności Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH jest dostępna oferta edukacyjna dla młodzieży i dzieci we wszystkich grupach wiekowych. Mamy zajęcia dla przedszkolaków, czy dla początkowych klas szkół podstawowych i starszej młodzieży - wyjaśnia prof. Mariusz Czop z Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH. Dodaje, że cel jest prosty. - Po pierwsze chodzi o to, aby kształtować świadomość ekologiczną, szacunek do wody, działania mające na celu jej ochronę. Druga kwestia to zainteresowanie dzieci nauką przez eksperymenty i praktyczne działania, bo potrzebujemy świadomych studentów - podkreśla naukowiec.
- Dzieci mają większą wiedzę ekologiczne niż nam się wydaje - przyznaje dr. Pierri. Wystarczyło jedno pytanie: czym jest woda? - I padają odpowiedzi, że jest to nasze życie, to co pijemy codziennie, w czym się kąpiemy. Mają świadomość tego, że woda może być łatwo zanieczyszczona i wszystko to wyląduje w rzece i morzu, że mamy zanieczyszczenie plastikiem i ściekami. Są po prostu genialne!
Szkoły i przedszkola mogą się zgłaszać- Nasze przedszkole od kilku lat uczestniczy w wielu programach ekologicznych. Są to programy np. prowadzone w współpracy ze Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną „Czyste powietrze wokół nas”, czy „Skąd się biorą produkty ekologiczne?”, również bierzemy udział w takich akcjach, jak „Kino za baterie”, czy „Mistrzowie recyklingu” - wyjaśnia dyrektor placówki Stanisława Bożek.
W ramach dni przedszkolaka w ubiegłym roku prowadzono akcję z wykorzystaniem materiałów przyrodniczych. - Nasze Panie nauczycielki opracowują swoje programy edukacyjne „Zdrowo i Sportowo”, czy „Kropelka Wody”. Mamy rowerowy maj. Wprowadziliśmy też plan pracy dzięki, któremu oszczędzamy papier i wodę - wymienia jednym tchem.
- To budzi ogromną nadzieję - przyznają naukowcy AGH. Dzieci z grupy pierwszej realizują w tym roku bardzo ważny projekt prozdrowotny ogłoszony przez Narodowy Fundusz Zdrowia pod hasłem „Czysta woda - zdrowia doda”. Ma on na celu wdrażanie najmłodszych do ograniczenia spożywania cukru oraz stosowania jego zdrowych zamienników. Podnoszenie świadomości w tym temacie jest bardzo potrzebne. Jednym z elementów projektu były warsztaty w trakcie których dzieci uczyły się o szkodliwości cukru, w jaki sposób można przygotować zdrową i pyszną lemoniadę bez dodatku cukru oraz samodzielnie ją wykonały.
Przykładowy scenariusz zajęć o wodzie
Cel ogólny: IV, 18 - posługuje się pojęciami dotyczącymi zjawisk przyrodniczych, np. tęcza, deszcz, burza, opadanie liści z drzew, sezonowa wędrówka ptaków, kwitnienie drzew, zamarzanie wody, dotyczącymi życia zwierząt, roślin, ludzi w środowisku przyrodniczym, korzystania z dóbr przyrody, np. Przywitanie - Zabawa na powitanie. Opowieść kaczki Mileny - Pokazanie ilustracji przedstawiającej zanieczyszczoną rzekę. Prosi dzieci o wypowiedź na temat ilustracji. Do rozmowy przyłącza się kaczka Milena (należy użyć sylwety) - wita się z każdym dzieckiem, które przedstawia się imieniem i nazwiskiem. Kaczka opowiada o tym, jak urodziła się nad rzeką, która kiedyś była piękna i czysta (pokazuje fotografię). Mówi, że niestety ludzie zanieczyścili rzekę, która stała się dla niej groźna. Wspomina, że słyszała o kolorowych pożeraczach śmieci (dzieci próbują odgadnąć, co kaczka ma na myśli). Prosi dzieci o pomoc.
Zabawa ruchowa „Strumień wody” - Nauczyciel podaje dzieciom długą niebieską linę, dzieci trzymają ją w ręce jak wąż z wodą i biegają w rytm muzyki. Woda - dzieci starają się odpowiedzieć na pytania: Do czego ludziom służy woda? Jak zwierzęta wykorzystują wodę? Do czego służy woda roślinom? Do czego służy woda? - zabawa dydaktyczna. Nauczyciel dzieli dzieci na cztery grupy, każdej z nich rozdaje rozsypankę obrazkową zapakowaną w kopertę. Dzieci układają puzzle, dzielą się swoimi spostrzeżeniami z resztą grupy.
Tabela: Porównanie wody czystej i zanieczyszczonej w edukacji przedszkolnej
| Kryterium | Woda Czysta | Woda Zanieczyszczona |
|---|---|---|
| Wygląd | Przezroczysta, bez osadów | Mętna, z widocznymi zanieczyszczeniami |
| Zapach | Bezwonna | Nieprzyjemny zapach |
| Bezpieczeństwo | Bezpieczna do picia | Niezdatna do spożycia |
| Źródło | Kran, butelka | Rzeka, kałuża |
Działanie badawcze. Przedstawienie dwóch szklanek wypełnionych wodą (jedna czysta, druga zanieczyszczona). Dzieci zwracają szczególną uwagę na zapach oraz barwę wody. Zastanawiają się, której wody chciałyby się napić. Określają, która jest czysta, która brudna. Zwrócenie uwagi na to, że nie każda woda nadaje się do picia.
Ćwiczenie oparte na el. metody Dennisona. Dzieci otrzymują papierowe kubeczki z wodą. W rytm powolnej muzyki poruszają się po sali, na sygnał nauczyciela biorą łyk wody.
Ćwiczenie słuchowe połączone z elementami ćwiczeń artykulacyjnych: wysłuchiwanie i rozpoznawanie dźwięków z płyty CD(szum morskich fal, rwąca rzeka, padający deszcz, wodospad). Naśladowanie odgłosów wydawanych przez wodę np.: bul, bul, bul (np. wdmuchiwanie powietrza przez słomkę do wody) plusku plusk, plusku plusk (np. skok rybki do wody) plum, plum, plum (np. wrzucenie owocu do wody) chlupu chlupu, chlupu chlup.
Utrwalenie wiedzy na temat „Co dzieci już wiedzą o wodzie w przyrodzie” - zaproszenie dzieci do odgadnięcia zagadki. Zaproszenie dzieci do wysłuchania wiersza, pt. „Chora rzeka” J. Papuzińskiej.
Rozmowa z dziećmi na temat wiersza w oparciu o pytania nauczycielki (zwrócenie uwagi na wypowiedzi całym zdaniem), np.: - Dlaczego rzeka jest chora? - Dlaczego w tej rzece było tak pusto? - Co mogło zaszkodzić rzece? - Kto przyczynił się do zanieczyszczenia rzeki?(człowiek). - Kto może "wyleczyć" rzekę z kłopotów?
Prezentacja i omówienie ilustracji przedstawiających zanieczyszczenie rzeki przez człowieka. Pytanie: -Co czuje „chora”, a co „zdrowa” rzeka? Pytanie: Jakie działania może poczynić człowiek/małe dziecko na co dzień, które będą rzutować na „utrzymywaniu w zdrowiu” naszych rzek?
Zabawa ruchowa „Błyskawica grzmot” Wspólny śpiew piosenki wraz z ilustracją ruchową do tekstu. Zwrócenie uwagi na istotę deszczu w przyrodzie. Zaznaczenie, iż my uciekamy/ chowamy się przed nim, ale czy jest nam potrzebny? - Komu jeszcze jest potrzebny? - Czy deszcz zawsze jest czysty? - Czy może być brudny?
„Skąd wypływa rzeka?” . Pokaz slajdów połączony ze swobodną rozmową z dziećmi (burza mózgów). Przedstawienie źródeł wybranych rzek oraz ukazanie gdzie kończą swój bieg (Odra, Wisła, Nil, Amazonka) wraz z omówieniem: Wisła/Odra, które płyną przez całą Polskę i wpadają do morza; Nil, który jest najdłuższą rzeką na świecie i płynie przez wiele krajów, począwszy od Ugandy. Pytanie: Jeżeli człowiek wrzuci odpady do rzeki/nie sprzątając po sobie to gdzie mogą one dopłynąć?
Spokojne - jest gładkie, Niby tafla szklana. A w gniewie- w huczących Kłębi się bałwanach. (morze) Dąży w prawo, w lewo Lub płynie na wprost, Lecz by ja przekroczyć, Trzeba znaleźć most. (rzeka) Pływają po nich żaglówki, Tam porozmawiasz z rybakiem, Latem się w nim wykąpiesz i popływasz kajakiem (jezioro) Gdy niebo wdzieje szary kubraczek, A potem rzewnie się rozpłacze, Gdzie spadnie łez tych liczba duża tam z wody zrobi się wieka... (kałuża) Śniła się kotkowi rzeka Wielka rzeka, pełna mleka...
Tutaj płynie biała rzeka. Jak tu pusto!.. Drzewo uschło... Cicho tak, -ani ptak, ani ważka, ani komar, ani bąk, ani gad ,ani płaz, ani ślimak, ani żadna wodna roślina, ani leszcz, ani płoć, ani pstrąg nikt już nie żyje tutaj, bo rzeka jest zatruta. Sterczy napis - ,,Zakaz kąpieli" Mętny opar nad wodą się bieli. Chora rzeka nie narzeka, tylko czeka, czeka, czeka...
tags: #czysta #woda #dla #dzieci #edukacja
