Woda ze skał w Norwegii: Czy jest zdatna do picia?

Szczegóły: Opublikowano: 09. December 2025

Zanieczyszczona woda jest problemem na skalę światową. W krajach bogatych oraz dobrze rozwiniętych woda pobierana bezpośrednio z rzek nie może być wykorzystana w gospodarstwach domowych. Ten fakt budzi zgrozę, ale jak mamy zareagować na doniesienia o tym, że woda spływająca z kranu nie powinna być spożywana, gdyż budzi wiele niepewności, co do swojego stanu. Jakość rzek, wód gruntowych, z których człowiek pobiera wodę pitną jest, najdelikatniej mówiąc, w bardzo niedobrym stanie. Do wody tej odprowadzane są ścieki, które powinny wpierw oczyszczone. Jednak najlepsze stosowane technologie nie są w stanie usunąć wszystkich szkodliwych zanieczyszczeń.

Źródła zanieczyszczeń wody

Jednym z głównych źródeł zanieczyszczeń zbiorników wodnych jest przemysł. Zarówno przemysł chemiczny, jak i hutniczy oraz metalurgiczny odprowadzają do rzek wiele substancji toksycznych, takich jak: metale ciężkie (ołów, kadm, rtęć), arsen, cyjanki. Przyczyną zanieczyszczeń zbiorników wodnych są także „niespodziewane” wypadki w zakładach przemysłowych. Do niekorzystnego stanu wody przyczyniają się także metody stosowane na szeroką skalę w rolnictwie. Różnego rodzaju nawozy sztuczne oraz pestycydy, gnojowica, wprowadzają do wody azotany. Azotany nie są aż tak bardzo szkodliwe, jednakże po jakimś czasie mogą przejść w azotyny, które mogą powodować methemoglobinemię, na którą są szczególnie wrażliwe niemowlęta.

Metody uzdatniania wody

Znaczne zanieczyszczenie wód powierzchniowych oraz podziemnych jest wystarczającym powodem, aby nie wrzucać do nich szkodliwych substancji. Należy także udoskonalić metody technologiczne uzdatniania wody. Francja usuwa 1/3 zanieczyszczeń, które pochodzą z domowych gospodarstw. Wiele stacji uzdatniających wodę wymaga gruntownych udoskonaleń. Stosowane metody są już przestarzale i nie spełniają stawianych im wymogów. Sam proces uzdatniania powinien charakteryzować się znikomą szkodliwością. Dzieje się inaczej. W celu usunięcia bakterii stosowane są metody chemiczne (dodawany jest ozon lub chlor).

Dostęp do wody pitnej na świecie

Problem z woda w biednych krajach ma inne podłoże. Tam problem z zanieczyszczeniem wody wiąże się z trudnością dotarcia do niej. Tylko 25% ludności na Ziemi może korzystać z bieżącej wody. 1,5 miliarda ludzi nie ma aktualnie wody pitnej. 1.8 miliarda ludzi (330 milionów z krajów ODCE), nie posiada instalacji sanitarnych. Do zapewnienia wody pitnej krajom bardzo biednym, niezbędne są duże nakłady finansowe oraz jakakolwiek pomoc, gdyż ludzie mieszkający tam nie są w stanie sami sobie poradzić z tym problemem. Organizm ludzki bez jedzenia może przeżyć około miesiąca, zaś bez wody kilka dni.

Zasoby wodne na Ziemi

Wodne zasoby na Ziemi niestety nie są równomiernie rozmieszczone. Wiele krajów ma ograniczony dostęp do wody. Tam nawet bardzo mała ilość tej substancji jest bardzo cenna, nie ma mowy o jakimkolwiek marnotrawstwie. Brak wody wpływa na obfitość plonów. Niedobory wody sprawiają, że plony są niskie, co prowadzi do głodu. W krajach rozwiniętych ogromne ilości wody zużywane są w zakładach przemysłowych, gospodarstwach domowych oraz na obszarach rolniczych. Woda jest bardzo cenna substancja wykorzystywana w: przemyśle, gospodarstwach domowych oraz transporcie. Wodę możemy wykorzystywać na dwa różne sposoby. Pierwszym sposobem jest czerpanie wody bezpośrednio z naturalnych zbiorników. Drugim sposobem jest wykorzystanie wody w transporcie wodnym, sporcie, rekreacji oraz elektrowniach wodnych.

Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?

Wykorzystanie wody w przemyśle i energetyce

Kraje rozwinięte uprzemysłowionych bogate przemysł oraz energetyka wykorzystują ogromne ilości wody. Wyprodukowanie jednego amerykańskiego samochodu potrzebne są 30000 litrów wody. Produkcja tony papieru w Kanadzie wymaga zastosowania 180000 litrów wody. 76% zużywanej wody w Wielkiej Brytanii pochłania przemysł. Największe ilości są wykorzystywane w elektrowniach, które produkują prąd podczas procesy spalania. Woda wykorzystywana jest także w produkcji energii, Istnieją elektrownie wodne, w których spadający strumień wodny porusza turbiny generatorów, a co za tym idzie zamieniana jest energia mechaniczna na energię elektryczną. Otrzymywana w ten sposób energia jest coraz częściej stosowana, gdyż jej produkcja jest dosyć tania. W Kanadzie elektrownie wodne dostarczają około 66% energii elektrycznej. Norwegia może poszczycić się jeszcze większą wartością. Tam energetyka wodna dominuje całkowicie i stanowi prawie 99%.

Wykorzystanie wody w rolnictwie

Wiele krajów stosuje sztuczne nawadnianie pól. 85%' wody w Kalifornii jest wykorzystywana w rolnictwie, zaś mieszkańcy aglomeracji miejskich zużywają 9%, na przemysł przypada tylko 6%. W Izraelu sztuczne nawadnianie to podstawowy warunek dużego rozwoju gospodarczego. 30% obszarów jest nawadnianych sztucznie. Egipt charakteryzuje się tym, że tam wszystkie obszary uprawne są nawadniane.

Globalne zużycie i zasoby wody

W obrębie mijających 30 lat wykorzystanie wody wzrosło dosyć szybko, a co za tym idzie zmniejszeniu uległy globalne zasoby. Główną przyczyną wzrostu zapotrzebowania na wodę jest wciąż wzrastająca ilość używanych pralek oraz zmywarek, myjni samochodowych, popularność urządzeń nawadniających ogródki, działki oraz powszechność toalet. Zużycie wody w Stanach Zjednoczonych rośnie w szalonym tempie. Od roku 1900 wzrosło aż 9-krotnie! Ta ilość powinna skłonić niektórych do przemyśleń. Aktualnie przeciętny obywatel Stanów Zjednoczonych zużywa dziesięciokrotnie większą ilość wody niż inni mieszkańcy krajów rozwiniętych. 97% wody występującej na kuli ziemskiej stanowią oceany. Problem tkwi jednak w tym, że woda morska jest bardzo zasolona i nie może być wykorzystywana. 2% wody stanowią lądolody oraz lodowce górskie. Na obszarach lądowych główne źródło pitnej wody stanowią podziemne pokłady. Ma dużych głębokościach występuje około 0,6% wody, zaś tylko 0,02% stanowi woda w rzekach oraz jeziorach. Będąca w atmosferze para wodna stanowi 1/1000 część wszystkich zasobów na Ziemi. Nie należy bagatelizować tej wartości, gdyż ta część jest bardzo znacząca. Woda spadająca pod postacią deszczu na powierzchnię Ziemi, daje możliwość do życia wszystkim roślinom.

Nierównomierne rozmieszczenie opadów

Każdego roku pod postacią śniegu oraz deszczu spada na Ziemię około 1,131012 metrów sześciennych wody. Gdyby opady atmosferyczne równomiernie się rozkładały na wszystkie obszary na kuli ziemskiej, wówczas nie istniałby problem deficytu na niektórych terenach. Dzieje się jednak inaczej i ogromne obszary lądów stanowią pustynie, półpustynie, na których bardzo często mamy do czynienia z suszą. W krajach europejskich nie mamy do czynienia z deficytem wody. Inaczej sytuacja się przedstawia w krajach afrykańskich. Na ponad 1/3 obszarów na tym kontynencie jest narażonych na częste występowanie suszy. Susza niesie ze sobą wiele szkód. W tym czasie wiele zbiorników z wodą ulega wyschnięciu, umiera wiele zwierząt domowych, wśród ludzi narasta głód. W coraz szybszym tempie wzrastają tereny zajmowane przez pustynie. W przeciągu ostatniego pięćdziesięciolecia ponad 65 milionów hektarów ziemi uległo zamianie na tereny pustynne. Woda będzie przynoszona z coraz bardziej odległych terenów. Często jest to woda zanieczyszczona. Taki stan rzeczy powoduje liczne choroby, a nawet epidemie. Co gorsza najmniej odporne na brak wody są bezbronne dzieci.

Powodzie

Opady występujące w dużych ilościach mogą spowodować powodzie. Katastrofy tego rodzaju występują bardzo często na obszarach Bangladeszu. Wynikało to po części z wyrębie lasów rosnących na zboczach w górskich. Brak drzew spowodował, że woda absorbowana wcześniej przez glebę oraz roślinność, spływała swobodnie w doliny, w ten sposób zasilając górskie potoki. W 1997 w okresie lipca na terenach Europy Środkowej miała miejsce "powódź stulecia". Objęła ona następujące tereny: południowa oraz zachodnia część Polski, Czechy oraz Morawy, Austrię, wschodnią część Niemiec. Miesiąc lipiec jest najwilgotniejszym miesiącem w ciągu roku w tej strefie klimatycznej, jednakże był wyjątkowo suchy przez kilka lat poprzedzający tę katastrofę. W 1997 roku w czasie zaledwie paru dni w Sudetach, spadły ogromne ilości deszczu (więcej niż średnia ilość roczna). W tym rejonie mają źródła liczne rzeki. Takiej dużej ilości wody gleba nie mogła wchłonąć. Poczyna, podobnie jak w Bangladeszu, tkwiła we wcześniejszym wyrębie lasów oraz ich „zatrucie” zanieczyszczeniami przemysłowymi.

Przeczytaj także: Inwestycje w Jakość Wody w Proszówkach

Gospodarka wodna

Odpowiednie jednostki odpowiedzialne za wodną gospodarkę mają za zadanie dostarczyć wodę o odpowiedniej jakości do naszych mieszkań. Woda, która pochodzi z pokładów wapieni charakteryzuje się znaczną ilością tlenków magnezu. Jest to tzw. woda twarda. Nie jesteśmy w stanie namydlić się w takiej wodzie. Ze skażeniem wody mamy do czynienia, gdy przemysłowe oraz rolnicze odpady dostają się do naturalnego cyklu obiegowego wody. W Stanach Zjednoczonych miało miejsce ciekawe zjawisko. Na skutek dużego stężenia zanieczyszczeń rzeka Cuyaloga się zapaliła. Szkodliwy wpływ na jakość wody może mieć gorąca woda odprowadzana z elektrowni, gdyż zmniejsza stężenie tlenu w rzekach. Zapotrzebowanie na wodę wciąż wzrasta, jednak zasoby wód nie są nieograniczone. Specjalnie powołane do tego celu instytucje są odpowiedzialne za dział gospodarki wodnej. Praca tych jednostek opiera się na opracowaniu najlepszych rozwiązań ochrony zasobów wodnych.

Sztuczne zbiorniki wodne

Naukowcy zajmujący się hydrologią stwierdzili, że obieg ten można spowolnić budując sztuczne zapory. Tworzy się w ten sposób duże zbiorniki wodne. Największym tego typu zbiornikiem na świecie jest zbiornik Bracki na Angarze. Sztucznie powstałe zbiorniki wodne są nazywane jeziorami retencyjnymi. Stanowią bardzo ważny element zabezpieczenia przeciw podwoziom. W czasie większej ilości opadów są w stanie zatrzymać nadmierne ilości wody. Zabezpieczają w ten sposób tereny położone niżej przed zalanie. Innym sposobem wykorzystania zbiorników retencyjnych jest rekreacja i sport, ale także mogą służyć do produkcji prądu. Elektrownie wodne są coraz bardziej popularne na świecie.

Recykling wody

Woda może także ulec procesowi ponownego uzdatniania. Zużyta woda w wielu zakładach przemysłowych jest oczyszczana w pobliskich oczyszczalniach i ponownie jest wykorzystywana w czasie produkcji. Tego typu proces nosi nazwę recyclingu. Wadą tego procesu jest duży koszt.

Marnotrawstwo wody

Dosyć dużym problemem związanym z wodą jest jej bezsensowne marnotrawienie w gospodarstwach domowych. Należy zmienić błędne przeświadczenie ludzi o nieograniczonych zasobach wodnych, ponieważ człowiek zużywa więcej wody niż wynika z jego potrzeb. Podniesienie cen za wodę oraz zamontowanie wodomierze może ten stan w dużym stopniu mienić. Taka sytuacja miała miejsce na Wyspach Brytyjskich. Na jednym z terenów zainstalowano wodomierze. W przeciągu roku ilość zużywanej wody spadła o 22%. Znaczne ilości wody są marnotrawione w wyniku wyparowywania zbiorników sztucznych leżących na suchych terenach. Wciąż przeprowadzone są badania, których celem jest stopniowe ograniczanie tego stanu rzeczy. Rozpylana jest nad zbiornikiem specjalna substancja, której zadaniem jest ograniczenie parowania.

Odsalanie wody morskiej

W kilku krajach arabskich powstały specjalistyczne stacje uzdatniające wodę. Ma to na celu zapewnienie odpowiedniej ilości słodkiej wody. Zadaniem tych stacji jest odsalanie wody słonej. Koszt stosowanej metody jest bardzo duży, dlatego też stosowane są tylko w krajach, gdzie inne sposoby pobierania wody słodkiej nie są możliwe do zrealizowania. Kolejnym sposobem zaopatrywania w wodę terenów ubogich w tą substancje jest transport rurociągami. Koszt tej metody również jest bardzo duży. Wyżej wspomniane metody charakteryzują się tym, że do ich realizacji potrzebne są bardzo duże nakłady finansowe.

Przeczytaj także: Woda mineralna Józef: Zalety

Zasoby wodne w Polsce

Polska jako kraj europejski jest stosunkowo uboga wodne zasoby. Powierzchnia jezior oraz rzek na naszym terenie wynosi około 5000 km2 ( stanowi to około 1,6 % całkowitej powierzchni kraju). Średnie roczne opady atmosferyczne wynoszą około 597 mm rocznie. Jest to bardzo znikoma wartość i w porównaniu z pozostałymi krajami jesteśmy na samym końcu. Od ponad pół wieku wzrasta systematycznie zużycie wody (około 6-krotnie). Woda jest wykorzystywana głównie przez: rolnictwo, przemysł, gospodarstwa komunalne, leśnictwo. Wkrótce zapotrzebowanie na wodę powinno wzrosnąć w rolnictwie. Zwiększające się zanieczyszczenie wód jest nierozerwalnie związane z rozwojem przemysłu,...

Norwegia: Krajobraz i zasoby naturalne

Norwegia (Królestwo Norwegii) to jeden z najbardziej fascynujących i tajemniczych krajów północnej Europy. Stał się on suwerennym państwem dopiero w 1905 roku. Wcześniej, w latach 1380 - 1814 kraj był częścią monarchii duńsko-norweskiej, a w roku 1815 został przyłączony do Szwecji.Pierwsze co nasuwa nam się na myśl o Norwegii to góry i fiordy. Właśnie to połączenie czyni przyrodę norweską tak unikalną i fascynującą - morze wdzierające się w głąb lądu otoczone wysokimi skałami. Jest to widok bardzo malowniczy i kolorowy - intensywnie niebieska woda, soczyście zielone zbocza, ziemiste skały i przycupnięte na nich kolorowe budynki farm. W głębi lądu krajobraz się zmienia - znajdziemy tu ośnieżone szczyty i lodowce. Surowe piękno tutejszych krajobrazów zachwyca i uderza dostojeństwem i powagą.Charakterystyczne dla krajobrazu Norwegii są szkiery, czyli małe, wygładzone przez lodowiec skaliste wysepki. Stanowią tu dość powszechny widok. Na wybrzeżu Norwegii naliczono około 150 tysięcy wysp. Najbardziej znane są dwa większe archipelagi na północy kraju - Lofoty i Vesterålen. Pierwszy znany jest z przepięknych krajobrazów i najlepszych sztokfiszy (suszonych na słońcu ryb) w Norwegii.

Norweskie zwyczaje kulinarne

Na północy Europy żywność zachowała swój naturalny smak i aromat - ziemi, morza, gór, lasów. Zwyczaje kulinarne Norwegów kształtowane były przez Wikingów. Norwegowie stosunkowo późno poznali przyprawy, dlatego stosują je raczej w niewielkiej ilości, najczęściej używane są: sól, gałka muszkatołowa i pieprz. Norwegowie mimo surowego klimatu nie tracą chęci do biesiadowania i czerpania przyjemności z jedzenia i picia. Tak dawniej jak i teraz uwielbiają urządzać biesiady do białego rana. Jedzenie jest proste, ale najwyższej jakości. Norwegia zalicza się do krajów o największym zatrudnieniu w rybołówstwie, ustępuje tylko Islandii.

Przykłady norweskich potraw:

Torkestunge - ozorki z dorsza - przysmak z północnej Norwegii.
Gravet laks (gravlaks) - jeden z najbardziej znanych sposobów przyrządzania łososia - nazwa potrawy wywodzi się od pierwotnej metody konserwowania (solenia na sucho).
Brunost -brązowy ser twarogowy.
Samekok - gotowane w rosole z mięsa renifera ozór, wątroba i kości zawierające szpik.

Ostrzeżenia dotyczące jakości wody w Norwegii

Władze Oslo zwracają się do wszystkich mieszkańców dzielnicy Søndre Nordstrand, Nordre Follo oraz części Nordstrand i Østensjø o gotowanie wody pitnej. Powodem są wyniki rutynowych badań, które mogą wskazywać na zanieczyszczenie wody pitnej w stacji uzdatniania wody Skullerud. - Wodę, która ma trafić do ust, należy najpierw zagotować. Jest zbyt wcześnie, aby określić, jak długo będzie obowiązywać zalecenie, ale najwcześniejszy możliwy termin jego zniesienia to poniedziałek 22 lipca. Ostrzeżenie dotyczy około 100 tys.

Mikroplastik w wodzie pitnej

Mikroplastik stał się częścią naszej codziennej diety. Jednak zdania, co do tego, ile go spożywamy i z jakich źródeł pochodzi, są mocno podzielone. Mikro- i nanoplastiki stanowią aktualnie jedne z wiodących zanieczyszczeń środowiskowych. Nie bez powodu budzą ogromne zainteresowanie i niepokój, bowiem stanowią wektor wielu groźnych substancji chemicznych oraz genów antybiotykooporności. Ambitny cel redukcji o 30 proc. emisji mikroplastików do środowiska do 2030 roku może przyczynić się w realny sposób do zmniejszenia narażenia środowiska wodno-gruntowego na cząstki, co jest korzyścią dla ochrony zdrowia przyszłych pokoleń. Nie jesteśmy w stanie całkowicie wyeliminować tworzyw sztucznych z naszego codziennego życia, w wielu zastosowaniach są one absolutnie niezbędne, ale ważne jest budowanie podstaw do świadomych wyborów konsumenckich.

Źródła mikroplastiku w wodzie:

Wody powierzchniowe (rzeki, zbiorniki)
Wody podziemne
Procesy uzdatniania wody
Materiały wykorzystywane przy transporcie wody (rurociągi)
Butelkowana woda

Trolltunga: Język Trolla

Każdy kto planuje odwiedzenie Norwegii doskonale kojarzy Trolltungę. Jest to ikona turystyczna Norwegii, bezdyskusyjny hit wśród norweskich punktów widokowych i absolutny numer jeden listy najlepszych miejsc do zrobienia sobie zdjęcia. Trolltunga wygląda niesamowicie o każdej porze roku. Warto jednak uwzględnić fakt, że najlepsza pogoda jest w lecie, a szczyt sezonu turystycznego przypada na lipiec. W czerwcu na szlaku może zalegać jeszcze sporo śniegu. W sierpniu będzie nieco chłodniej, bardziej deszczowo i dni będą krótsze. Trolltunga znajduje się w południowej Norwegii, w regionie Hordaland, w pobliżu fiordu Sorfjorden i miejscowości Odda. Odda oferuje najbogatszą bazę noclegową w okolicy. Można też szukać w mniejszych miejscowościach położonych bliżej Trolltungi: w Tyssedal lub Skjeggedal.

Dojazd i parking:

Najlepszym wyborem jest parking w Mågelitopp (P3).
Parking w Skjeggedal (P2) jest duży, mieści dwieście aut, ale i tak warto być na nim nie później niż 7-7.30 rano.
Jeśli przyjedziesz do Tyssedal za późno, nie zostaniesz wpuszczony na drogę do Skjeggedal.

Informacje praktyczne:

Trasa na Trolltungę i z powrotem ma długość około 28 km. Taka wycieczka zabiera 8-12 godzin.
Szlak oznakowany jest bardzo dobrze. Właściwą trasę wyznaczają tabliczki z informacją ile zostało jeszcze kilometrów do przejścia.
Dobra mapa w smartfonie jest niezbędna na każdej górskiej wycieczce.
Namiot rozbić można w wielu miejscach powyżej Trolltungi. Spanie pod namiotem jest tu legalne, bezpłatne i często praktykowane.
Koniecznie trzeba kontrolować prognozę pogody dla tej całodziennej górskiej wycieczki.
Wycieczka na Trolltungę to typowa całodzienna górska wędrówka. Wymaga zapasu jedzenia, picia i stosownego ubrania.
Zachęcam też do zabrania filtra do wody typy Lifestraw lub Sawyer Mini.

tags: #woda #ze #skał #Norwegia #zdatność #do