Zakład Gospodarki Komunalnej: Oczyszczalnia Ścieków - Definicja i Funkcjonowanie
- Szczegóły
Ścieki to wody wykorzystane w celach bytowych lub gospodarczych, które są ostatecznie odprowadzane do wód lub gruntu. Ciecze określane jako ścieki, zazwyczaj zawierają liczne zanieczyszczenia o zróżnicowanym charakterze. Stanowią one nieodłączny element działalności ludzkiej i mogą mieć istotny wpływ na środowisko naturalne oraz zdrowie publiczne.
Klasyfikacja Ścieków
Ze względu na miejsce powstawania oraz skład chemiczny ścieków, dokonano ich klasyfikacji, którą zdefiniowano w ustawie Prawo Wodne, w art. 16 pkt 62-64, precyzując poszczególne rodzaje ścieków. W zależności od ich pochodzenia i właściwości, ścieki można sklasyfikować do trzech głównych kategorii: bytowych, przemysłowych i komunalnych.
Ścieki Bytowe
Ścieki bytowe (ścieki bytowo-gospodarcze) - to ścieki pochodzące z budynków mieszkalnych, obiektów zamieszkania zbiorowego i miejsc użyteczności publicznej, które powstają na skutek ludzkiego metabolizmu oraz funkcjonowania gospodarstw domowych. Ścieki bytowe jak sama nazwa wskazuje pochodzą z wszelkich obiektów przeznaczonych na pobyt ludzi, a co się z tym wiąże wyposażonych w węzły sanitarne (toalety, umywalnie, wanny, prysznice) oraz kuchnie czy aneksy kuchenne. Wobec tego w ich skład wchodzą: fekalia, a także resztki jedzenia, detergenty czy mydła.
Ścieki Komunalne
Ścieki komunalne są szerszą kategorią niż ścieki bytowe, bo zawierają je w swoim składzie. W mieszaninie ścieków komunalnych oprócz ścieków bytowych mogą występować ścieki przemysłowe albo wody opadowe lub roztopowe. Istotną kwestią w tym przypadku jest transport mieszaniny ścieków wspólnym kolektorem kanalizacji sanitarnej do oczyszczalni ścieków.
Ścieki Przemysłowe
Ścieki przemysłowe powstają na terenie zakładu przemysłowego, a ich skład bezpośrednio zależy od profilu produkcji. Wśród różnorodnych ścieków przemysłowych można wyszczególnić ścieki przemysłowe biologicznie rozkładalne z takich sektorów jak.: przetwórstwo mleka, przetwórstwo warzyw i owoców, przetwórstwo zbóż i ziemniaków, browary, produkcja alkoholu i wiele innych. W tych ściekach dominować będą zanieczyszczenia organiczne, w przeciwieństwie do przemysłu np. Jeżeli ścieki poprodukcyjne z zakładu lub inne zakwalifikowane jako ścieki przemysłowe np.
Przeczytaj także: Oczyszczalnia Ścieków Janów Lubelski
Ścieki przemysłowe, aby mogły być przyjęte do urządzeń kanalizacyjnych gminy, muszą być odpowiednio podczyszczone jeszcze na terenie zakładu, w ten sposób, aby spełniać wymagana w zakresie dopuszczalnych wskaźników zanieczyszczeń, według rozporządzenia ministra Budownictwa z 2006 r. (tj. Dz.U. Natomiast, jeżeli w ściekach przemysłowych odprowadzanych do kanalizacji można zidentyfikować substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego zgodnie z rozporządzeniem ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z 2019 r. (Dz.U.
W sytuacji, gdy w danym rejonie brak jest kanalizacji gminnej lub kanalizacji zakładu sąsiedniego, ścieki bytowe i przemysłowe nie mogą stanowić mieszaniny i muszą być gromadzone w dwóch niezależnych szczelnych zbiornikach, a następnie osobno wywożone wozem asenizacyjnym do stacji zlewnej oczyszczalni ścieków, zgodnie z aktualnym rozporządzenia Ministra Infrastruktury, które weszło w życie w dniu 12 września 2023 r. (Dz.U.2023, poz.1716).
Istotną kwestią jest precyzyjna kwalifikacja ścieków, które emitujemy do środowiska. Aby tego dokonać należy kierować się przede wszystkim miejscem ich powstawania, a następnie ich specyficznym składem jak i sposobem ich transportu do odbiorcy lub docelowego odbiornika.
Proces Oczyszczania Ścieków
W wielostopniowym procesie oczyszczania, w wyniku różnorodnych procesów technologicznych, zostaną usunięte w dużym stopniu zanieczyszczenia fizyczne, chemiczne i biologiczne, w taki sposób, aby zostały spełnione dopuszczalne normy dla poszczególnych substancji, zgodnie z rozporządzeniem zwanym popularnie „ściekowym” (Dz.U.
Oczyszczanie ścieków zachodzi głównie w Centralnej Oczyszczalni Ścieków (COŚ), która jest zlokalizowana przy ul. Polnej w Nowej Soli. Część ścieków zanim dopłynie do oczyszczalni jest podczyszczana mechanicznie w Centralnej Przepompowni Ścieków (CPŚ) mieszczącej sie przy ul. Część mechaniczną ciągu rozpoczyna budynek krat gdzie na Centralnej Oczyszczalni Ścieków znajdują się 2 kraty schodkowe a na Centralnej Przepompowni Ścieków 1 krata mechaniczna i 2 kraty schodkowe.
Przeczytaj także: Zgłoszenie eksploatacji oczyszczalni w Stęszewie
Zadaniem krat jest zatrzymanie wiekszych zanieczyszczn stałych, wleczonych. Każda krata wyposażona jest w prasopłuczkę do skratek. Wypłukane, odwodnione i zdezynfekowane skratki wywożone są poza teren oczyszczalni, ścieki natomiast przepływają dalej do piaskownika, gdzie usuwana jest zawiesina mineralna.
Część biologiczna: ścieki oczyszczone mechanicznie trafiają do zintegrowanych reaktorów biologicznych, gdzie następuje redukcja węgla, azotu i fosforu. Ścieki po oczyszczeniu w reaktorach kierowane są do osadników wtórnych, gdzie następuje oddzielenie osadu czynnego od ścieków oczyszczonych.
Osady nadmierne jakie powstają w osadniku wtórnym grawitacyjnie dopływają do przepompowni osadu nadmiernego i recyrkulowanego. W trakcie biologicznego oczyszczania ścieków następuje przyrost biomasy. Aby utrzymać stałe obciążenie osadu ładunkiem zanieczyszczeń nadmierna ilość osadu jest odprowadzana z układu i kierowana do dwóch komór stabilizacji osadu (KST). W KST osad jest napowietrzany, mieszany a nstepnie kierowany do odwadniania na wirówkach i końcowo higienizowany wapnem palonym.
W zakresie oczyszczalnia ścieków: cedzenie ścieków i usuwanie skratek na kratach gęstych (wraz z obróbką skratek), pompowanie ścieków do piaskownika poziomego (istnieje możliwość przepompowania nadmiaru ścieków w czasie wysokich napływów do zbiornika retencyjnego), usuwanie piasku w piaskowniku poziomym wraz z usuwaniem tłuszczu flotacyjnie, odbiór i płukanie piasku (separator - płuczka piasku), odpompowywanie tłuszczy, oczyszczanie ścieków z zawiesiny organicznej w osadnikach wstępnych, biologiczne oczyszczanie ścieków metodą osadu czynnego prowadzone w warunkach beztlenowych (biologiczna defosfatacja, selektor), anoksycznych (denitryfikacja azotu azotanowego w komorze denitryfikacji, predenitryfikacji) oraz tlenowych ( nitryfikacja i utlenianie związków organicznych), w pojedynczej komorze defosfatacji i predenitryfikacji o selektorze, trzech komorach denitryfikacji, trzech komorach fakultatywnych (możliwość pracy jako komora nitryfikacji lub denitryfikacji) oraz trzech komorach nitryfikacji, symultaniczne strącanie fosforanów wspomagające proces biologicznej defosfatacji oraz sedymentacja zawiesin osadu czynnego w trzech osadnikach wtórnych.
Istnieje możliwość gromadzenia ścieków oczyszczonych w zbiorniku celem wykorzystania jako wody technologicznej.
Przeczytaj także: Samorządowy Zakład Budżetowy Chrzypsko - informacje
W zakresie gospodarki biogazowej: odbiór biogazu z kopuły komory fermentacji, odsiarczanie biogazu w odsiarczalni, magazynowanie w zbiorniku.
Procesy technologiczne oraz działanie urządzeń oczyszczalni są kontrolowane automatycznie przy pomocy zainstalowanych urządzeń pomiarowych (tlenomierze, pomiary azotu amonowego, azotanowego, fosforu fosforanowego, pH-metry, czujniki rozdziału faz, sondy pomiaru poziomu, przepływomierze).
Gospodarka Ściekowa w Gminach Uzdrowiskowych
Niedbałość o stan środowiska może skutkować obniżeniem walorów wypoczynkowych i zdrowotnych gmin, szczególnie tych, które słyną ze swego potencjału uzdrowiskowego. W Polsce funkcjonuje 45 uzdrowisk, a w ostatnich latach dynamicznie rośnie zainteresowanie usługami oferowanymi przez zakłady uzdrowiskowe - w 2012 r. skorzystało z nich 671,3 tys. kuracjuszy lecznictwa stacjonarnego. Szczególną popularnością cieszą się zabiegi z wykorzystaniem wód leczniczych, zawierających związki siarki i chloru, oraz kąpiele radonowe. Niestety, potencjał polskich uzdrowisk może nie zostać w pełni wykorzystany, bowiem w wielu gminach uzdrowiskowych można napotkać ograniczone możliwości odprowadzania i oczyszczania ścieków powstających w wyniku udzielania zabiegów z wykorzystaniem wód leczniczych, tzw.
Najwyższa Izba Kontroli (NIK) postanowiła zbadać, jak gminy i przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne wywiązują się z zadań w zakresie dbałości o właściwą jakość odprowadzanych ścieków pokąpielowych.
Wszystkie skontrolowane samorządy sporządziły operaty uzdrowiskowe, które - w myśl obowiązujących przepisów - przekazały Ministrowi Zdrowia. Z operatu dla Solca-Zdroju wynika, iż główną rolę w systemie oczyszczania ścieków (również pokąpielowych) odgrywa oczyszczalnia ścieków w Wełninie, w której dopływające ścieki pokąpielowe tłoczono do stawu retencyjnego, a następnie - po napowietrzeniu i wymieszaniu - do stawu sedymentacyjnego ścieków komunalnych. Mieszanina oczyszczonych ścieków komunalnych i pokąpielowych trafiała do rzeki Rzoski.
Z kolei w Ciechocinku występuje rozdział kanalizacji. Osobno do oczyszczalni trafiają ścieki bytowe, a oddzielnie - solanka z 14 obiektów sanatoryjnych. Służąca do transportu solanki kanalizacja ma w sumie 5,9 km. W oczyszczalni wybudowano specjalny reaktor do jej oczyszczania. Ścieki oczyszczone trafiają bezpośrednio do Wisły. Natomiast operat Buska-Zdroju zawierał nierzetelne informacje o rozdzieleniu w gminie ścieków pokąpielowych od komunalnych, podczas gdy faktycznie takiego rozdziału nie dokonano. W tym miejscu jednak warto dodać, iż tamtejszy MPGK - jako jedyny spośród zbadanych podmiotów - zlecił analizy wpływu ścieków pokąpielowych, wprowadzanych do miejskiej sieci kanalizacji sanitarnej, na pracę oczyszczalni ścieków.
Gospodarka ściekowa gmin objętych kontrolą prowadzona była w oparciu o wydane pozwolenia wodnoprawne. Jednak tylko MPWiK w Ciechocinku oraz Gmina Solec-Zdrój we wnioskach o uzyskanie ww. pozwoleń wykazały, że będą odprowadzały do środowiska ścieki powstałe w wyniku zabiegów leczniczych. Wszystkie przedsiębiorstwa dokonywały kontroli składu chemicznego ścieków wprowadzanych do środowiska, na zasadach ustalonych w pozwoleniach, w oparciu jedynie o parametry w nich określone.
We wszystkich gminach uzdrowiskowych prowadzono zabiegi z wykorzystaniem wód leczniczych. Cztery skontrolowane przedsiębiorstwa wod-kan, realizujące zadania w zakresie gospodarki ściekowej w gminach Busko-Zdrój, Jelenia Góra, Krynica Zdrój i Solina, uznawały ścieki pokąpielowe za bytowe lub komunalne, a nie za przemysłowe.
Inspektorzy jednak nie zgodzili się z powyższym wywodem, bowiem definicja ścieków przemysłowych, zawarta w art. 2 pkt 11 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, jasno wskazuje, że są to ścieki niebędące ściekami bytowymi, powstałe w bezpośrednim związku z prowadzoną przez uzdrowiska działalnością w zakresie usług przyrodo-leczniczych. Izba napotkała również nieprawidłowości na terenie Buska-Zdroju.
MPGK w Busku-Zdroju tolerowało wprowadzanie w latach 2009-2013, na podstawie umów zawartych na odprowadzanie ścieków bytowych, do miejskich urządzeń kanalizacyjnych, ścieków pokąpielowych zawierających związki chloru i siarczany o wartościach wyższych niż zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Budownictwa z 14 lipca 2006 r. w sprawie sposobu realizacji obowiązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, pomimo istnienia zakazu wprowadzania takich ścieków, określonego w regulaminie dostarczania wody i odprowadzania ścieków z 2009 r.
Kontrolerzy wykryli również, iż nie przestrzegano ww. rozporządzenia. Ścieki pokąpielowe, zmieszane z komunalnymi, były odprowadzane za pośrednictwem urządzeń kanalizacyjnych obsługiwanych przez ZWiK w Krynicy-Zdroju, GZK w Polańczyku, PWiK „Wodnik” w Jeleniej Górze oraz MPGK w Busku-Zdroju. Trafiały one do biologiczno-mechanicznych oczyszczalni, które nie oczyszczały tych ścieków ze związków chemicznych, określonych w ww. akcie wykonawczym. Co więcej, ścieków komunalnych, wprowadzanych z oczyszczalni do środowiska, nie badano pod kątem zawartości związków chemicznych zawartych w ściekach pokąpielowych.
Ścieki pokąpielowe na terenie gmin Busko-Zdrój, Jelenia Góra, Krynica Zdrój i Solina były wprowadzane do urządzeń kanalizacyjnych na podstawie umów zawartych na dostarczanie ścieków bytowych lub komunalnych. W efekcie zabrakło określenia w nich wymogów dotyczących ścieków przemysłowych, m.in. ich składu chemicznego, ilości czy dobowych przepływów. Tym samym przedsiębiorstwa wod-kan, funkcjonujące na obszarze ww.
Co więcej, trzy z nich (GZK w Polańczyku, ZWiK w Krynicy-Zdroju i PWiK „Wodnik” w Jeleniej Górze) nie monitorowały, wbrew obowiązkowi wynikającemu z przepisów, dostawców ścieków pokąpielowych w zakresie wprowadzanych przez nich ścieków przemysłowych. Takiej kontroli dokonał jedynie MPGK w Busku-Zdroju, ale dotyczyła ona niespełna połowy podmiotów (46%).
W toku kontroli wykryto, iż Urząd Gminy Solec-Zdrój - pomimo posiadania wyników analiz fizyko-chemicznych wód leczniczych, wskazujących na występowanie w nich 10 substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska (np. baru, cynku, fluorków) - nie zweryfikował w trakcie prowadzonej kontroli jakości ścieków dostarczanych przez zakłady uzdrowiskowe pod kątem występowania w nich ww. substancji.
Pozytywnie natomiast NIK ocenił MPWiK w Ciechocinku. W okresie objętym kontrolą przeprowadził on 24 badania ścieków pod kątem ich składu chemicznego, w tym 12 dotyczyło ścieków wprowadzanych do kanalizacji przez podmioty prowadzące zabiegi lecznicze przy użyciu solanki. W sześciu próbkach stwierdzono zawyżone wskaźniki zanieczyszczeń, m.in. w zakresie chlorków i zawiesiny ogólnej.
Regulacje Prawne
- Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (tj. Dz.U. 2023, poz.1478, z późn. zm.)
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 12 lipca 2019 r. w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego oraz warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu do wód lub do ziemi ścieków, a także przy odprowadzaniu wód opadowych lub roztopowych do wód lub do urządzeń wodnych (Dz.U.
- Rozporządzenie Ministra Budownictwa z dnia 14 lipca 2006 r. w sprawie sposobu realizacji obowiązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych (t.j. Dz.U.
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 28 czerwca 2019 r. w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, których wprowadzanie w ściekach przemysłowych do urządzeń kanalizacyjnych wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego (Dz.U.
- Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 4 sierpnia 2023 r w sprawie z warunków wprowadzania nieczystości ciekłych do stacji zlewnych. (Dz.U.
- art. 152, art. 153 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2024 r. poz.
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia (Dz.U. z 2019 r. poz.
tags: #zakład #gospodarki #komunalnej #oczyszczalnia #ścieków #definicja
