Woda Zdatna do Picia: Definicja, Wymagania i Znaczenie dla Zdrowia

Szczegóły: Opublikowano: 24. November 2025

Woda jest jednym z najważniejszych składników środowiska. Dzięki niej możemy żyć, rozwijać się i normalnie funkcjonować. Pijemy ją i wykorzystujemy do celów sanitarno-bytowych. Duże ilości wody zużywa również przemysł i rolnictwo.

Woda do spożycia zawiera wiele różnych substancji, głównie składniki mineralne pochodzenia naturalnego, które są wręcz nieodzowne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Woda przeznaczona do spożycia przez ludzi musi być wolna od substancji szkodliwych, bakterii chorobotwórczych oraz nadmiernych ilości powszechnie występujących w niej składników (żelaza, manganu, chlorków, siarczanów azotanów, azotynów, wapnia i magnezu).

Regulacje Prawne Dotyczące Jakości Wody

Problem bezpieczeństwa zdrowotnego wody w Polsce reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. (Dz. U. 2017, poz. 2294) w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, uwzględniające przepisy Dyrektywy Rady Unii Europejskiej 98/83/WE. Zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego wody przeznaczonej do spożycia to jedno z priorytetowych działań Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Wymagania dla jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. z 2017 r., poz. 2294).

Producenci zobowiązani są do wewnętrznej kontroli jakości wody do spożycia poprzez wykonywanie badań laboratoryjnych. Badania te muszą być wykonywane w laboratoriach posiadających udokumentowany system jakości i zatwierdzonych przez terenowo właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. W przypadku stwierdzenia na podstawie przeprowadzonych badań pogorszenia się jakości wody, państwowy powiatowy inspektor sanitarny zobowiązuje producentów wody do podjęcia działań naprawczych oraz przekazuje informacje władzom administracyjnym.

Wójt lub burmistrz, lub prezydent miasta ma obowiązek informować mieszkańców o jakości wody przeznaczonej do spożycia. Na stronie internetowej WSSE w Łodzi na bieżąco publikowane są komunikaty Łódzkiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego dotyczące jakości wody do spożycia w woj. łódzkim. Komunikaty te informują o stwierdzeniu przez właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego przydatności, warunkowej przydatności bądź braku przydatności wody do spożycia w wodociągach zbiorowego zaopatrzenia w wodę.

Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?

Zgodnie z dyrektywą 2013/51/EURATOM państwa członkowskie UE, w tym Polska, przyjęły program monitorowania substancji promieniotwórczych w wodzie przeznaczonej do spożycia. Monitoring substancji promieniotwórczych w wodzie prowadzą podmioty, o których mowa w §6 i §7 ww. rozporządzenia.

Potencjalne Zanieczyszczenia Wody

Substancje obecne w wodzie są naprawdę różne. Z jednej strony to mogą być ważne dla prawidłowego funkcjonowania gospodarki organizmu minerały, jak wapń, magnez, potas, sód. Z drugiej jednak substancje szkodliwe lub zanieczyszczenia, które mają bezpośredni wpływ na właściwości organoleptyczne wody, jak jej smak czy zapach.

Do najczęściej spotykanych zanieczyszczeń mikrobiologicznych należą:

Escherichia coli - znajduje się w dużych ilościach w odchodach ludzkich i zwierzęcych. Obecność w wodzie Escherichia coli świadczy o świeżym zanieczyszczeniu kałem oraz wskazuje na niewłaściwą dezynfekcję wody lub wtórne zanieczyszczenie w sieci wodociągowej.
Paciorkowce kałowe (Enterokoki) - wraz z bakteriami grupy coli stanowią wskaźnik jakości uzdatniania systemów wodnych lub uszkodzenia systemu dystrybucji. Ich obecność w badanej próbce świadczy o zanieczyszczeniu wody fekaliami odległymi w czasie.
Bakterie grupy coli - są to głównie bakterie pochodzenia kałowego. Do systemu dystrybucji wodnej mogą przedostawać się ze ścieków, gleby lub rozkładającego się materiału roślinnego. Stwierdzenie ich obecności w wodzie sugeruje nieodpowiednie jej uzdatnienie, wtórne zanieczyszczenie lub nadmierną zawartość substancji odżywczych w uzdatnionej wodzie.
Clostridium perfringens - stanowią wskaźnik prawidłowości prowadzonych procesów uzdatniania wody oraz zanieczyszczenia wody ściekami.
Legionella - występuje powszechnie w naturalnym środowisku wodnym i w glebie. Pałeczki Legionella stanowią grupę drobnoustrojów powszechnie przenoszonych przez wodę.

Do cech organoleptycznych wody należą: mętność, barwa, zapach i smak. Nietypowy zapach, smak mogą być wskaźnikiem obecności potencjalnych szkodliwych substancji.

Inne potencjalne zanieczyszczenia to:

Przeczytaj także: Inwestycje w Jakość Wody w Proszówkach

Żelazo i mangan - Zawartość obu pierwiastków w większych stężeniach powoduje brudzenie urządzeń sanitarnych i prania, a także skutkuje zmianami barwy i mętności oraz wywołuje niepożądany smak i zapach wody.
Azotany i azotyny - Szkodliwość azotanów wynika z możliwości przekształcenia w azotyny, których nadmierne spożycie wywołuje niedokrwistość.
Chlorki - jon chlorkowy jest powszechnie występującym i naturalnym składnikiem wody.
Arsen - Kontakt z arsenem może powodować różne efekty zdrowotne włączając w to zmiany: dermatologiczne, kardiologiczne.
Kadm - Jest metalem bardzo toksycznym dla organizmu człowieka.
Miedź - Większe dawki miedzi szkodzą zdrowiu i mogą wywoływać wymioty, a w efekcie stałego narażenia prowadzą do uszkodzenia wątroby.
Ołów - Ze względu na silne własności toksyczne oraz zdolności kumulowania się w organizmie ludzkim, jest szkodliwy dla zdrowia - wywołuje chorobę zwaną ołowicą.
Nikiel - Nadmiar niklu w organizmie może skutkować zaburzeniami układu trawiennego i uczuleniami.
Rtęć - jest pierwiastkiem, który wraz z jego wszystkimi związkami wykazuje dużą toksyczność oraz zdolność kumulowania w organizmie ludzkim.
Trihalometany - Powstają w wodzie do picia głównie na skutek reakcji chloru z naturalnie występującymi składnikami organicznymi i znajdującymi się w wodzie bromkami.
Chlorany - produkt rozkładu dwutlenku chloru; obecne również w przypadku stosowania podchlorynów do dezynfekcji wody.
Bromiany - mogą powstawać w wyniku utleniania jonów bromkowych podczas ozonowania wody i być może podczas działania innych środków utleniających w procesie uzdatniania wody.
Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) - Mogą pochodzić ze źródeł naturalnych (pożary lasów) jak i antropogenicznych (produkty niepełnego spalania paliw kopalnych i drewna).
Pestycydy - głównym źródłem pestycydów w wodach powierzchniowych jest rolnictwo.

Woda dla Pracowników: Obowiązki Pracodawcy

Regularne picie wody jest bardzo ważne - nie tylko dlatego, że woda pomaga utrzymać dobre zdrowie, ale ma też ogromny wpływ na wydajność pracowników. Zapewnienie pracownikom wody pitnej jest nie tylko obowiązkiem pracodawcy, ale także korzystnie wpływa na atmosferę pracy. Łatwa dostępność wody pitnej pokazuje, że pracodawca troszczy się o zdrowie i samopoczucie swoich pracowników.

Pojęcie wody zdatnej do picia jest dość szerokie. Według przepisów prawa za właśnie taką wodę uznaje się tę, która spełnia pewne konkretne wymagania. W praktyce oznacza to po prostu wodę wolną od zanieczyszczeń chemicznych i biologicznych. Zazwyczaj zapewnienie standardowej wody wodociągowej - tak zwanej „kranówy” spełnia powyższe wymogi. Może zdarzyć się jednak tak, że na przykład z powodu starej instalacji woda dostarczana z wodociągów traci na jakości. Część pracodawców decyduje się jednak na inne rozwiązanie, jakim jest zakup wody butelkowanej. Jest to dobra i bezpieczna opcja, ale wymaga pilnowania tego, aby woda była dostarczana regularnie. Może być uciążliwe szczególnie latem, kiedy spożycie wody jest zazwyczaj dużo wyższe.

Każdy pracodawca powinien pamiętać o kilku ważnych zasadach. Po pierwsze zarówno woda jak i inne napoje muszą być zawsze dostępne w ilościach zaspakajających potrzeby pracowników, czyli tak naprawdę - bez limitów. Ponadto miejsce pobierania wody pitnej powinno znajdować się nie dalej niż 75 metrów od stanowiska pracy każdego pracownika. W przypadku braku dostępu do wody pitnej w miejscu pracy, pracodawca powinien zapewnić odpowiednie środki do przetrzymywania wody, takie jak na przykład dystrybutor wody lub automat z napojami. Jeśli pracownik pracuje w warunkach definiowanych jako szczególnie uciążliwe, pracodawca oprócz zwykłej wody lub napojów ma obowiązek zapewnić dodatkowo napoje zawierające sole mineralne i witaminy, np. napoje izotoniczne lub soki.

Obowiązek zapewnienia wody pitnej dla pracowników jest niezwykle ważny. Wynika on bezpośrednio z Kodeksu Pracy, więc jest to wymóg prawny, ale istotny jest też fakt, że odpowiednie nawadnianie organizmu ma ogromny wpływ na zdrowie i samopoczucie każdego człowieka, a co za tym idzie - również na jego wydajność.

Art. 232. Kodeksu pracy “Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych.

Przeczytaj także: Woda mineralna Józef: Zalety

Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 28 maja 1996 w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. 1996 nr 60 poz. 279 z późn. zm.) precyzuje warunki, w jakich pracodawca ma obowiązek zapewnić wodę:

w warunkach gorącego mikroklimatu (przy temperaturze powietrza powyżej 25℃) oraz zimnego mikroklimatu (gdy siła chłodząca powietrza przekracza 1000 WCI),
w przypadku wykonywania pracy na otwartej przestrzeni w temperaturze mniejszej niż 10℃ lub przewyższającej 25℃,
przy zadaniach wymagających wysiłku fizycznego związanych z wydatkiem energetycznym powyżej 1500 kcal w ciągu zmiany roboczej u mężczyzn i 1000 kcal u kobiet,
na stanowiskach pracy, gdzie temperatura na skutek warunków atmosferycznych przekracza 28℃.

Rozwiązania dla Firm: Jak Zapewnić Wodę Pracownikom?

Żadne z rozporządzeń nie wskazuje, z jakiego źródła i w jakiej formie powinna być dostarczana woda w pracy. Musi być ona jedynie zdatna do picia. Tak nazywa się wodę, która spełnia określone normy mikrobiologiczne, fizykochemiczne i organoleptyczne. Nie zawiera substancji szkodliwych, bakterii chorobotwórczych oraz nadmiernych ilości powszechnie występujących w niej składników (żelaza, manganu, chlorków, siarczanów azotanów, azotynów, wapnia i magnezu). Ma przy tym klarowną, bezbarwną konsystencję, nie posiada przykrego zapachu oraz przyjemnie smakuje.

Poniżej przedstawiono porównanie różnych sposobów na zapewnienie wody pracownikom:

Rozwiązanie	Opis	Koszty	Zalety	Wady
Woda butelkowana	Zakup wody w butelkach o pojemności 0,5 l.	Roczny wydatek: ok. 12 000 zł dla 30 pracowników.	Wygodne, łatwo dostępne.	Wysokie koszty, generowanie dużej ilości odpadów, konieczność magazynowania.
Dystrybutor butlowy	Wykorzystanie dystrybutora na wodę galonową w butlach o pojemności 18,9 l.	Roczny wydatek: ok. 12 200 zł (dzierżawa dystrybutora) lub ok. 12 600 zł (zakup dystrybutora).	Mniej odpadów niż w przypadku wody butelkowanej.	Konieczność transportu i magazynowania butli, ryzyko namnożenia się bakterii po otwarciu butli.
Dyspenser z podłączeniem do sieci wodociągowej	Dyspenser pobiera wodę prosto z instalacji i filtruje ją.	Roczny wydatek: ok. 15 775 zł w 1. roku i ok. 922 zł w kolejnych latach (zakup dyspensera) lub ok. 5165 zł rocznie (wynajem dyspensera).	Niskie koszty eksploatacji, brak odpadów, stały dostęp do czystej wody, ekologiczne rozwiązanie.	Wyższy koszt początkowy (zakup dyspensera).

Dyspenser na Wodę: Krok w Stronę Zrównoważonego Przedsiębiorstwa

Wybór dyspensera jest również opłacalną inwestycją z punktu widzenia ochrony środowiska. Butelka po wodzie ląduje na śmietniku od razu po opróżnieniu. Natomiast galon zostaje użyty maksymalnie 50 razy i później też trafia do utylizacji. W obu przypadkach powstają ogromne ilości plastikowych odpadów, co do których nie ma pewności, czy zyskają drugie życie. Tymczasem dyspenser do wody nie generuje żadnych odpadów.

Zapewnienie wody pracownikom z dyspensera opłaca się z wielu powodów. Generuje mniejsze wydatki firmowe. Pomaga budować odpowiedzialne przedsiębiorstwo. Nie wymaga dodatkowej obsługi i magazynowania wody w pracy. Nie obciąża też środowiska. A to wszystko w jakości PREMIUM dla maksymalnej wygody, higieny i estetyki w miejscu pracy.

tags: #woda #zdatna #do #picia #definicja