Rodzaje Wody Pitnej: Klasyfikacja i Znaczenie

Szczegóły: Opublikowano: 04. December 2025

Woda to źródło życia i nieodzowny składnik, bez którego życie ludzi, roślin i zwierząt byłoby niemożliwe. Wraz z powietrzem zajmuje pierwsze miejsce w hierarchii potrzeb życiowych. Woda uczestniczy w wielu naturalnych procesach, takich jak wietrzenie skał i tworzenie jaskiń. Na Ziemi woda znajduje się w obiegu zamkniętym. Możemy dokładnie oszacować jej ilość na naszej planecie.

Woda paruje z mórz, jezior, rzek, powierzchni ziemi, a także z roślin. Część zamienia się w parę już podczas opadów deszczu. Wyparowana woda unosi się do góry, zbiera się w chmurach i w końcu opada na ziemię w postaci deszczu lub śniegu, przedostając się do gleby, a stamtąd do roślin, rzek i jezior. Woda nie jest jednakowa. W zależności od pochodzenia wyróżniamy deszczówkę, wodę źródlaną i wodę rzeczną. Aby lepiej scharakteryzować wodę, bierze się pod uwagę jej wygląd, czystość, twardość i zawartość minerałów oraz substancji chemicznych.

Twardość Wody Pitnej

Twardość wody pitnej, wywołana związkami wapnia i magnezu, zmienia się w wysokich temperaturach, prowadząc do tworzenia się kamienia kotłowego. Analizy chemiczne wykazują, że w wodzie twardej, oprócz związków wapnia, występują również związki magnezu, a twardość nadają związki obu tych pierwiastków. Im więcej związków wapnia i magnezu, tym woda jest twardsza. Przemysł oferuje szereg rozwiązań obniżających twardość wody pitnej w gospodarstwach domowych.

Miękka woda nie powoduje tworzenia się kamienia kotłowego i zmniejsza zużycie środków piorących. Jednak to właśnie wodzie miękkiej przypisuje się wywoływanie chorób serca i układu krążenia. Wody powierzchniowe to wody płynące lub stojące, łącznie z ich łożyskami. Dzieli się je na płynące i stojące. Twardość wody to obecność w niej jonów wielowartościowych, głównie wapnia i magnezu.

Rodzaje Twardości Wody

W technologii wody wyróżniamy następujące rodzaje twardości:

Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?

Twardość ogólna - odpowiada całkowitej zawartości jonów wapnia i magnezu oraz innych jonów w wodzie.
Twardość węglanowa (przemijająca) - wywołana jest przez węglany, wodorowęglany i wodorotlenki wapnia i magnezu, zanika podczas gotowania wody, wytrącając się w formie osadów.
Twardość niewęglanowa (stała) - wywołana jest przez różnego rodzaju sole, nie zanika po przegotowaniu.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 07.12.2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. 2017 poz. 2294), zalecana ze względów zdrowotnych wartość twardości ogólnej powinna zawierać się w granicach: (60-500) mg/l CaCO3.

Tabela 1. Zestawienie Najczęstszych Wartości Twardości Ogólnej Wody w Gminie Andrychów

Zestawienie najczęstszych wartości twardości ogólnej wody w gminie Andrychów w przeliczeniu na najczęściej stosowane jednostki:

mg/l CaCO3	°n	°f	°a	mval/l
60	3,359	6,00	4,199	1,265
65	3,639	6,50	4,549	1,370
70	3,919	7,00	4,899	1,475
75	4,199	7,50	5,248	1,580
80	4,479	8,00	5,598	1,685
85	4,759	8,50	5,948	1,790
90	5,039	9,00	6,298	1,895
95	5,319	9,50	6,648	1,9
100	5,599	10,00	6,998	2,0

mg/l CaCO3 - twardość wody w przeliczeniu na węglan wapnia; °n - twardość wody wyrażona w stopniach niemieckich (inne używane skróty: °d, °dH); °f - twardość wody wyrażona w stopniach francuskich; °a - twardość wody wyrażona w stopniach angielskich; mval - twardość wody wyrażona w milivalach;

Tabela 2. Współczynniki Przeliczeniowe Twardości Wody

Jednostka	mg/l CaCO3	mval/l	°n	°f	°a
mg/l CaCO3	1	0,02	0,056	0,10	0,070
mval/l	50,04	1	2,804	5,00	3,504
niemiecka	17,84	0,375	1	1,784	1,249
francuska	10	0,200	0,560	1	0,700
brytyjska	14,28	0,290	0,800	1,428	1

Zanieczyszczenia Wód Powierzchniowych

Cywilizacja zakłóca obieg wody zarówno przez ścieki, jak i opady atmosferyczne. Symbolem skażenia środowiska są „kwaśne deszcze”.

Źródła Zanieczyszczeń

Rzeki i jeziora, które tworzą wody powierzchniowe, są źródłem wody pitnej dla około 50% ludności Polski. Wody te zawierają różnorodne zanieczyszczenia chemiczne. Źródłami tych zanieczyszczeń są:

Przeczytaj także: Inwestycje w Jakość Wody w Proszówkach

Pyły i gazy z atmosfery
Ścieki komunalne
Ścieki rolnicze
Ścieki przemysłowe
Ścieki ze śmietnisk komunalnych i innych

Jedne z groźniejszych związków zawartych w ściekach komunalnych to detergenty. Ścieki rolnicze zawierające nawozy sztuczne i pestycydy są również źródłem skażenia wód powierzchniowych. Źródłem największej ilości najgroźniejszych chemikaliów w rzekach i jeziorach są ścieki przemysłowe.

Przykłady Substancji Skażających

Arsen: pochodzi głównie z procesów spalania węgla. Wykazuje silne działanie toksyczne i zdolność kumulowania się w organizmie.
Azotany i azotyny: pochodzą głównie z rolnictwa oraz ze ścieków komunalnych i przemysłowych. Ich nadmiar może doprowadzić u niemowląt do uduszenia przez sinicę.
Bar: trafia do wód powierzchniowych wraz ze ściekami przemysłowymi. Wszystkie związki baru są dla człowieka bardzo trujące.
Benzen: pochodzi z przemysłu chemicznego, farmaceutycznego i koksowniczego. Jest silnym związkiem rakotwórczym.
Beryl: należy do pierwiastków o silnych właściwościach toksycznych i kancerogennych.
Bor: używany jako środek dezynfekujący i odkażający, łatwo dostaje się do wód powierzchniowych wraz ze ściekami.
Chloroform: występuje w ściekach pochodzących z przemysłu chemicznego i powstaje w procesach uzdatniania wody pitnej. Substancja ta zalicza się do silnie toksycznych.
Chloronaftaleny: znajdują się w wodach pitnych w wyniku niedokładnego oczyszczenia wód powierzchniowych. Należą do silnych trucizn, szczególnie niebezpiecznych dla dzieci.
Cyjanki: w wodach powierzchniowych pochodzą przede wszystkim z galwanizerni. Są silnymi truciznami.
Czterochlorek węgla: dostaje się do wód powierzchniowych ze ścieków przemysłu chemicznego. Ma działanie narkotyczne i jest zaliczany do substancji rakotwórczych.
Fenole: w wodach powierzchniowych pochodzą z koksowni. Fenol jest silną trucizną.
Fluor: dostaje się do wód powierzchniowych z zakładów produkujących nawozy fosforowe, z hut aluminium i z przemysłu kosmetycznego. Nadmiar fluoru w wodzie jest szkodliwy.
Kadm: w wodach powierzchniowych pochodzi najczęściej z galwanizerni, zakładów chemicznych i metalurgicznych. Kadm jest pierwiastkiem bardzo toksycznym i zaliczanym do metali śmierci.
Ołów: należy do najczęściej spotykanych w wodzie metali ciężkich, a ze względu na jego wysoką toksyczność zaliczany jest do metali śmierci. Jest silnym czynnikiem rakotwórczym.
Rtęć: w wodach powierzchniowych może pochodzić z przemysłu chemicznego, elektrotechnicznego i z procesów spalania węgla. Zaliczana jest do metali śmierci.
Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA): mają silne rakotwórcze działanie. Źródłem WWA w środowisku są przemysł petrochemiczny, koksowniczy i motoryzacyjny.

Klasy Czystości Wód Powierzchniowych

W zależności od zawartości zanieczyszczeń, rzeki dzieli się na trzy klasy czystości:

I klasa czystości: rzeki najczystsze, w których żyją ryby wymagające najczystszych wód, takie jak pstrąg i sielawa. Tylko rzeki I klasy są dopuszczone do uzdatniania w zakładach wodociągowych.
II klasa czystości: rzeki gorszej jakości, nie nadają się do uzdatnienia na wodę pitną. Wodę tej kategorii można używać do celów rekreacyjnych i do hodowli zwierząt.
III klasa czystości: najgorsza jakość wód powierzchniowych.

Wody, które nie mieszczą się w żadnej z wyżej wymienionych klas, są określane jako pozaklasowe. Są to wody tak zanieczyszczone i zatrute, że ustawodawcy nie przewidywali pojawienia się jeszcze gorszej jakości rzek.

Oczyszczanie Wód Powierzchniowych w Zakładach Wodociągowych

Z powodu braku czystych wód, zakłady wodociągowe korzystają ze źródeł III klasy oraz z wód pozaklasowych, których jest najwięcej. Tak zanieczyszczone wody są kierowane do zakładów w celu oczyszczenia i uzdatnienia na wodę pitną.

Proces Oczyszczania

Sedymentacja: Woda jest kierowana do dużych stawów sedymentacyjnych, przez które przepływa bardzo wolno. Większość nierozpuszczonych części opada na dno stawów.
Koagulacja: Siarczan żelazowo-aluminiowy dodany do mętnej wody zlepia ze sobą pływające w niej zawiesiny, tworząc kłaczki, które łatwiej opadają na dno.
Filtracja mechaniczna: Woda przechodzi przez ogromne filtry wypełnione piaskami i żwirami, które oddzielają od wody sedymenty oraz kłaczki po koagulacyjne.
Dezynfekcja: Polega na zahamowaniu dalszego rozwoju bakterii i wirusów. Stosowany jest chlor.

Wszystkie te procesy służą jedynie do usunięcia z wody części nierozpuszczonych, które czynią ją mętną. Związki chemiczne rozpuszczone w wodzie przechodzą przez wszystkie etapy oczyszczania.

Przeczytaj także: Woda mineralna Józef: Zalety

Wprowadzenie chloru do dezynfekcji wody zatrzymało szerzenie się epidemii. Jednak chlorowanie wody ma również swoje uboczne skutki, takie jak:

Podrażnienie, suchość i pękanie skóry
Obniżenie odporności skóry na zakażenie grzybicami i drożdżycami
Marskość wątroby
Rak wątroby i nerek
Rak pęcherza moczowego i prostnicy
Rak piersi, dwunastnicy i żołądka
Białaczka
Guzy chłonniakowe
Nowe związki rakotwórcze pochodzące z reakcji aktywnego chloru z innymi związkami chemicznymi

Woda Źródlana: Alternatywa dla Wody z Kranu

Woda źródlana to woda pochodząca z podziemnych warstw wodonośnych, naturalnie izolowanych od czynników zewnętrznych, co pozwala jej zachować pierwotną czystość pod względem chemicznym i mikrobiologicznym. Jest delikatna w smaku, efektywnie zaspokaja pragnienie i jest wykorzystywana w kuchni do przyrządzania potraw i napojów.

Przewaga Wody Źródlanej Nad Wodą z Kranu i Wodą Mineralną

Organizm ludzki składa się w większości z wody (60-70%), a jej regularne uzupełnianie jest niezbędne do utrzymania prawidłowej kondycji, zdrowia i dobrego samopoczucia. Dorosła osoba powinna codziennie wypijać od 1,5 do 2,5 litrów wody.

Woda źródlana to woda niskozmineralizowana (150 - 500 mg/l), a co za tym idzie, maksymalnie neutralna dla organizmu. Nie musimy się martwić o przekroczenie zapotrzebowania organizmu na poszczególne składniki mineralne. Jej atutem jest również delikatny smak. Woda mineralna może dostarczać składników mineralnych na poziomie nawet powyżej 1500 mg/l. Woda mineralna nie nadaje się do gotowania.

Woda Źródlana Żywiec Perła

Żywiec Perła to idealnie czysta woda źródlana, wydobywana z podziemnych źródeł zlokalizowanych w obrębie Żywieckiego Parku Krajobrazowego. Nienaruszone środowisko i odpowiedni układ warstw geologicznych gwarantują skuteczne odizolowanie od wpływu czynników zewnętrznych. Woda jest wydobywana ze źródeł głębinowych i nie jest poddawana żadnym modyfikacjom czy obróbce.

Smak wody Żywiec Perła charakteryzuje doskonała lekkość i delikatność. Jest wodą źródlaną niskozmineralizowaną, niskosodową i niskowapniową (z odczynem zasadowym 8,18 pH), a łączna zawartość wszystkich składników mineralnych wynosi 316,22 mg/l. Posiada wiele walorów zdrowotnych: efektywnie nawadnia organizm, pozytywnie wpływa na odporność, może wspomagać odchudzanie.

Czystość, skład chemiczny i mineralny wody źródlanej Żywiec Perła potwierdzone są atestem Państwowego Zakładu Higieny w Poznaniu. Proces rozlewania i butelkowania potwierdzony certyfikatem HACCP.

Woda Żywiec Perła idealnie sprawdza się w kuchni, może być bez ograniczeń dodawana do potraw i poddawana dowolnej obróbce termicznej. Może być w pełni bezpiecznie podawana małym dzieciom. Jest polecana osobom cierpiącym na cukrzycę oraz osobom z nadciśnieniem i chorobami nerek.

Składniki Mineralne Zawarte w Wodzie Źródlanej Żywiec Perła

Składniki mineralne zawarte w wodzie źródlanej Żywiec Perła:

Kationy (mg/l):

Sodowy - 4,2
Wapniowy - 26,05
Magnezowy - 9,11
Potasowy - 1,11

Aniony (mg/l):

Wodorowęglanowy - 194,00
Siarczanowy - 27,57
Chlorkowy - 3,19
Fluorkowy - 0,22

Łączna zawartość składników mineralnych wynosi 316,22 mg/l.

Woda dla Dzieci

Wybierając wodę dla dziecka, warto kierować się pewnymi kryteriami. Woda przeznaczona do spożycia przez małe dzieci oraz przez kobiety w ciąży musi mieć cechy decydujące o jej bezpieczeństwie i pożytecznym wpływie na organizm. Należy zwrócić uwagę na skład: zawartość składników mineralnych na litr. Woda dla niemowlaka i małego dziecka powinna być niskozmineralizowana, zawierać mało sodu i siarczanów. Woda przeznaczona dla niemowląt musi podlegać szczególnie rygorystycznej kontroli.

TOP 5 Marek Wody dla Dzieci (według redakcji)

Woda Mama i ja: produkowana przez firmę WOSANA S.A. Posiada optymalnie zbilansowany skład - niską zawartość składników mineralnych (270 mg na 1 litr wody) oraz niewielką zawartość sodu, siarczanów, fluorków, azotanów i azotynów.
Baby Zdrój: za marką stoi polska rozlewnia wód i napojów Aqua East. Woda Baby Zdrój może być podawana dzieciom już od pierwszych dni życia.
Kinga Pienińska dla dzieci: to niegazowana woda mineralna klasy premium. Dostępna jest w wygodnych butelkach o poj. 0,33 l.
Nałęczowianka Kids: niegazowana woda dla dzieci, niskosodowa i średniozmineralizowana. Cechuje ją naturalna mikroflora i stabilny skład chemiczny.
Jurajska Junior: naturalna, niegazowana woda mineralna posiadająca pozytywną opinię Instytutu Matki i Dziecka w zakresie produktów żywieniowych przeznaczonych dla dzieci powyżej 1. r.ż.

Rodzaje Wód Dostępnych w Sklepach

W sklepach dostępne są różne rodzaje wód:

Wody naturalne źródlane: wydobywane z krystalicznie czystych źródeł, z płytszych warstw podziemnych. Zawierają mniej niż 500 mg składników mineralnych w litrze.
Wody naturalne mineralne: pozyskiwane z odwiertów głębinowych. Mają stały skład chemiczny i są bogate w minerały (500-2000 mg składników mineralnych w litrze).
Wody stołowe: otrzymywane w wyniku zmieszania naturalnej wody źródlanej lub przefiltrowanej wodociągowej z różnymi składnikami mineralnymi lub z wodą mineralną.
Wody naturalne lecznicze: pochodzą ze specjalnych źródeł leczniczych. Zawierają nie mniej niż 1000 mg składników mineralnych w litrze oraz co najmniej jeden składnik leczniczy w odpowiednim stężeniu.

tags: #woda #pitna #rodzaje #obrazy