Występowanie i właściwości wód mineralnych w Polsce

Szczegóły: Opublikowano: 02. October 2025

Woda jest bardzo istotna dla organizmu człowieka. Jej brak jest dość szybko odczuwany jako bóle głowy, zaburzenia pamięci czy wysychanie skóry. Z tego też powodu należy stale i regularnie nawadniać organizm. Średnia ilość jej zalecanego, dziennego spożycia wynosi około 2 litrów, a z tego co najmniej połowę powinna stanowić zdrowa woda mineralna.

Co to jest woda mineralna?

Wodą mineralną nazywa się wodę, która zawiera minimum 1000 mg różnych składników mineralnych na każdy litr cieczy. Wśród nich można wyróżnić aż 70 pierwiastków oraz substancji, jednak większość z nich występuje w śladowych ilościach i nie ma aż tak dużego znaczenia. W wodzie mineralnej powinien się znajdować także przynajmniej jeden składnik w ilości, jaka zapewni prozdrowotne działanie wody. Istotne jest również, że wszelkie minerały znajdują się w postaci zjonizowanej. Jest to forma łatwo przyswajalna przez organizm, co stanowi tak dużą siłę wód mineralnych.

Najważniejsze minerały w wodzie mineralnej

Kilka szczególnych minerałów i mikroskładników, jakie występują w wodzie mineralnej, ma szczególne znaczenie dla zdrowia. Warto zwrócić uwagę, czy wybrana woda posiada je w swoim składzie i w jakiej ilości:

Magnez: Jest to bardzo cenny składnik, który uczestniczy w wielu reakcjach biochemicznych odpowiedzialnych za układ odpornościowy oraz nerwowo-mięśniowy. Dlatego też brak tego pierwiastka może przejawiać się bolesnymi skurczami mięśni. Dziennie organizm potrzebuje aż 300 mg magnezu. W dobrej wodzie mineralnej zawartość tego pierwiastka sięga 50 mg/l.
Wapń: Budulec kości oraz zębów, odpowiedzialny również za serce i prawidłową przemianę materii. Znany jest z działania antyalergicznego, ale potrafi również pomagać na stany zapalne. Zapotrzebowanie organizmu sięga 1200 mg wapnia. W wodzie mineralnej dobrej jakości powinno się go znaleźć powyżej 150 mg/l.
Wodorowęglany: Neutralizują kwasy żołądkowe oraz obniżają poziom cukru. Mają również pozytywny wpływ na trawienie. Dla osób cierpiących na nadkwasotę zaleca się wodę mineralną zawierającą powyżej 1000 mg/l wodorowęglanów.
Sód: Odpowiada za wchłanianie składników odżywczych, bierze też udział w pracy mięśni. Jest to istotny składnik pod kątem równowagi wodno-elektrolityczne organizmu, przez co zbyt duża jego zawartość może być równie niedobra, jak jego niedobory. Osoby, które cierpią na nadciśnienie tętnicze, powinny pilnować, by ich woda zawierała minimum 200 mg/l tego pierwiastka.

Wpływ wody mineralnej na organizm

Wody mineralne posiadają bardzo dużo mikro i makroskładników, co pozytywnie wpływa na równowagę wodno-elektrolitową organizmu. Regularne spożywanie większej ilości wody mineralnej uzupełnia niedobory składników i pozwala utrzymać ciało w dobrej kondycji, co także przekłada się na profilaktykę wielu chorób związanych z brakiem określonych składników mineralnych.

Rodzaje wód mineralnych

Oficjalnie rozróżnić można następujące wody mineralne:

Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?

Wysokozmineralizowane: Posiadające od 1500 do 4000 mg minerałów i mikroskładników na litr cieczy. Nazywane są one również wodami twardymi i nadają się doskonale do uzupełniania zapotrzebowania organizmu na różne składniki w niej zawarte.
Średniozmineralizowane: W których zawartość minerałów sięga od 500 do 1500 mg/l. Ich wpływ na równowagę elektrolityczną w organizmie jest niewielki. Tego rodzaju wody nie mają już tak dobrego wpływu na zdrowie, jednak są smaczniejsze od ostatniej grupy.
Niskozmineralizowane: Posiadające poniżej 500 mg minerałów na litr cieczy stanowią już tak naprawdę grupę wód źródlanych.

Wody mineralne można podzielić również ze względu na ilość rozpuszczonego w niej dwutlenku węgla:

Gazowane, które bardziej orzeźwiają.
Niegazowane, bardziej odpowiednie dla osób cierpiących na nadkwasotę, wrzody na żołądku oraz posiadające problemy związane z krtanią i gardłem.

Występowanie wód mineralnych w Polsce

Wody mineralne pochodzą od wód opadowych, które dostały się w głąb ziemi pomiędzy szczelinami skalnymi. Tam zostały mocno nasycone dwutlenkiem węgla, dzięki czemu mogły rozpuszczać związki mineralne napotkane na swojej drodze. Od budowy geologicznej ziemi zależy więc, jaki skład będzie posiadać woda. Warto też dopasować skład swojej wody do diety, jaką się prowadzi, aby uzupełniała ona największe niedobory składników mineralnych.

W Polsce wody lecznicze występują prawie we wszystkich jednostkach geologicznych. Rozmieszczenie tych wód jest nierównomierne, co spowodowane jest specyficznymi warunkami geologicznymi. Wody lecznicze w większości występują w południowej części Polski, tj. w Sudetach i Karpatach wraz z zapadliskiem przedkarpackim. Dodatkowo, wody lecznicze w większym nagromadzeniu występują na Pomorzu Zachodnim oraz w kilkunastu miejscach na pozostałej części Niżu Polskiego.

Prawie co trzecia butelka wody mineralnej sprzedawana w Polsce pochodzi z Małopolski, gdzie znajduje się około 30% wszystkich polskich złóż wód leczniczych. Mają one unikalny skład, doskonałe walory lecznicze i smakowe i mogą być stosowane do picia, inhalacji, kąpieli i produkcji kosmetyków. Dbając o swoje ciało i samopoczucie, nie sposób nie skorzystać z wody z Małopolski!

Małopolska to nie tylko różnorodność krajobrazów, bogata tradycja i kultura, ale także skarby naturalne ukryte pod ziemią. To właśnie wody mineralne i lecznicze. Używając wody każdego dnia, nie zastanawiamy się nad jej właściwościami. Po prostu wiemy, że jest niezbędna dla naszego życia, że jej brak powoduje bóle głowy, zaburzenia pamięci czy suchą skórę. Woda ze źródeł naturalnych różni się od tej z wodociągów zawartością różnych minerałów. Ich obecność zależy od budowy geologicznej terenu i jego roślinności.

Przeczytaj także: Inwestycje w Jakość Wody w Proszówkach

Mineralne wody z Małopolski mają również różnorodny aromat, smak i stopień mineralizacji, oceniany przez specjalistów z różnych dziedzin, w tym hydrosommelierów. Ich wskazówki pomagają wybrać wodę pomocną w profilaktyce różnych chorób, doskonale harmonizującą się z wytrawnym winem lub smakiem różnych potraw.

Przykłady wód mineralnych z Małopolski

Kinga Pienińska: Woda pobierana ze źródeł w strefie buforowej Pienińskiego Parku Narodowego. Ze względu na niską zawartość sodu jest zdrowa i dobra dla serca.
Mateczny-Zdrój i Anton: Wody mineralne wypływające ze źródeł niemal w centrum Krakowa, można ich skosztować w Krakowskiej Pijalni Zdrojowej przy ulicy Wadowickiej. Ich nazwy są hołdem dla Antoniego Matecznego, który odkrył je w 1898 roku. Obie wody są łatwo przyswajalne przez organizm, a jego komórki naturalnie wchłaniają ich składniki. Woda Mateczny-Zdrój jest unikalna w skali światowej, ponieważ zawiera nawet selen, znany jako pierwiastek życia. Obie krakowskie wody wpływają na prawidłowy stan błony śluzowej żołądka, zapobiegają tworzeniu się kamieni nerkowych, przeciwdziałają dnie moczanowej i pomagają w walce ze skutkami zatrucia metalami ciężkimi i nadmiernego spożycia alkoholu.
Wody ze Szczawnicy: Lecznicze właściwości szczaw ze Szczawnicy znane są od ponad 200 lat. Woda Józefina, której nazwa związana jest z imieniem właścicielki uzdrowiska w XIX wieku - Józefiny Szalay, pochodząca z najstarszego uzdrowiska w Szczawnicy, znanego już przed 1810 rokiem, wskazana jest w leczeniu zapalenia gardła i nieżytu nosa, astmy, dny moczanowej i leczeniu otyłości. Z kolei Szczaw Stefan (nazwany na cześć męża wspomnianej Józefiny Szalay) polecany jest przy chorobach dróg moczowych, oskrzeli i rozedmie.
Wody Zuber i Jan z Krynicy-Zdroju: Dowodzą, że nieprzyjemny smak i zapach nie przeszkadzają wodzie mieć korzystny wpływ na nasze zdrowie. Pierwsza jest niezastąpiona w leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, walce z otyłością i nadwagą oraz łagodzi nieprzyjemne objawy nadużycia alkoholu.
Wody lecznicze ze źródeł w Szczawie: Są bardzo wszechstronne. Hanna, czyli szczawa alkaliczno-słona, polecana jest przy chorobach układu oddechowego, zaburzeniach układu trawiennego, cukrzycy i niedoczynności tarczycy. Szczaw Dziedzilla jest bardziej skondensowany niż Hanna i stosowany jest w leczeniu podobnych chorób. Z kolei woda ze źródła Szczawa I to solanka stosowana m.in. w leczeniu depresji (zawiera rzadki lit), nadpobudliwości nerwowej i chorób układu moczowego.

Podsumowując, wody lecznicze mają znaczący wpływ na równowagę mineralną naszego organizmu. Warto sięgać po nie, poznając ich unikalne właściwości.

Wody lecznicze w Polsce

Zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze, wodą leczniczą jest woda podziemna, która pod względem chemicznym i mikrobiologicznym nie jest zanieczyszczona, cechuje się naturalną zmiennością cech fizycznych i chemicznym, o zawartości:

rozpuszczonych składników mineralnych stałych (nie mniej niż 1000 mg/dm3)
lub jonu żelazawego (nie mniej niż 10 mg/dm3)
lub jonu fluorkowego (nie mniej niż 2 mg/dm3)
lub jonu jodkowego (nie mniej niż 1 mg/dm3)
lub siarki dwuwartościowej (nie mniej niż 1 mg/dm3)
lub kwasu metakrzemowego (nie mniej niż 70 mg/dm3)
lub radonu (nie mniej niż 74 Bq/dm3)
lub niezwiązanego dwutlenku węgla (nie mniej niż 250 mg/dm3).

Dodatkowo, aby woda została uznana za leczniczą, musi posiadać właściwości lecznicze stwierdzone na podstawie długotrwałych obserwacji i badań klinicznych.

Typy chemiczne wód leczniczych

Podziału wód swoistych dokonuje się w oparciu o zawartość składników specyficznych w ilości wykazującej właściwości farmakodynamiczne.

Przeczytaj także: Woda mineralna Józef: Zalety

Wody lecznicze w Polsce przynoszą pomoc i ulgę przy wielu schorzeniach, jednak nie nadają się do gaszenia pragnienia, czy popijania posiłków. Musimy pamiętać, że ze względu na silne działanie farmakodynamiczne należy spożywać je w ograniczonych ilościach, gdyż tak jak lekarstwa, w nadmiernej ilości mogą nam niestety zaszkodzić. Dlatego warto po sięgać po tego rodzaju rozwiązania lecznicze tylko po wcześniejszych konsultacjach z lekarzem.

Uzdrowiska w Polsce

W Polsce obecnie jest 45 miejscowości, które uzyskały status uzdrowiska. Na ich terenach znajduje się 200 sanatoriów i 55 szpitali. Ze względu na położenie geograficzne, wyróżnia się uzdrowiska:

nadmorskie - 6 (co stanowi 13% ogólnej liczby uzdrowisk w Polsce)
górskie - 8 (18%)
podgórskie - 14 (31%)
nizinne - 17 (38%).

Biorąc natomiast pod uwagę występujące na obszarze uzdrowiska naturalne surowce lecznicze, podzielono je na:

posiadające borowinę - 5 (co stanowi 11% ogólnej liczby uzdrowisk w Polsce)
posiadające wody lecznicze i borowinę - 7 (16%)
oraz na posiadające wody lecznicze - 33 (73%).

Wody lecznicze wykorzystywane są powszechnie do celów balneoterapeutycznych (m.in. kąpiele, inhalacje, kuracja pitna), do celów rozlewniczych (m.in. w Krynicy Zdroju, Muszynie, Piwnicznej Zdroju, Wysowej, Polanicy Zdroju, Busku Zdroju) oraz do wytwarzania produktów zdrojowych, takich jak sole, ługi, szlamy, preparaty farmaceutyczne.

Centuries ago, the bravest ones ventured into the mountain valleys. Later, they were followed by researchers who discovered the rich flora and fauna of those areas, and their natural resources, and then studied the springs gushing in the mountains. Proving the healing properties of the latter contributed to the creation and development of today's health resorts, e.g. Szczawnica, Rabka-Zdrój, Krynica-Zdrój. The history of the oldest health resorts in the Małopolska region dates back to the end of the 18th century, many of them flourished in the second half of the 19th century, when spa houses and guesthouses were built, and services for the growing number of patients were developed. It was with them in mind that roads were modernized, railroads were built, spa parks were created and walking trails were marked out. The surrounding villages also benefited from it, where patients were sold local products (e.g. Some of the facilities from the beginnings of spa activities in the Małopolska region have survived to this day and after modernization they impress with their architecture (e.g. wooden buildings in Krynica-Zdrój), climatic interiors and a unique atmosphere (the spa part of Szczawnica). It can be safely said that they not only serve as a spa, but are also a tourist attraction, just like the gondola lift to Jaworzyna Krynicka in Krynica, themed gardens (e.g. the Muszyńskie Bible Gardens), monuments and museums as well as natural peculiarities (e.g..

Ranking wód mineralnych w Polsce

Sklepy oferują szeroki wybór bezkalorycznych napojów. Na szczególną uwagę zasługuje płyn, który na pewno spożywa każdy z nas, czyli woda. Jaką wodę wybrać? Czy woda mineralna będzie dobra? Czy woda w plastikowych butelkach jest zdrowa? Tego dowiesz się w tym artykule.

Wody mineralne dostarczają wiele różnych składników mineralnych. Są to m.in. magnez, wapń, wodorowęglany, sód czy też potas. Najlepsza woda mineralna powinna nam dostarczać przede wszystkim sporych ilości wapnia i magnezu, gdyż to te składniki mineralne występują w wodach w największych ilościach. Dodatkowo mogą one być niedoborowe w przypadku niektórych diet. Najbardziej istotny będzie wapń na diecie roślinnej. Trudności w spełnieniu zapotrzebowania na ten pierwiastek występują z racji eliminacji nabiału z diety, który jest świetnym źródłem wapnia. Tak więc jeżeli jesteś na diecie roślinnej lub też spożywasz mało nabiału, to zdecydowanie warto będzie wybierać wodę mineralną bogatą w wapń.

Poniżej przedstawiono ranking popularnych wód mineralnych dostępnych w polskich sklepach, wraz z zawartością soli mineralnych:

Woda mineralna	Ogólna zawartość soli mineralnych (mg/l)	Magnez (mg/l)	Wapń (mg/l)	Sód (mg/l)
Muszynianka	1954,36	128,3	208	87,8
Muszyna Cechini	1808	61,62	325,8	33,17
Muszyna Zdrój	1880	100	200	33,17
Ustronianka z jodem	-	-	-	-
Staropolanka	2030	46,6	287	105
Kryniczanka	2094,9	72,4	323,4	56,18
Muszyna Skarb Życia	1560	75	200	55
Magnesia	1198	170	37,4	6,17
Piwniczanka	1719	79	168	128
Saguaro Muszyńskie	1516	69,6	152,7	122,9
Dzik Cechini Muszyna	1808	61,62	325,8	33,17
Nałęczowianka	644,2	20,7	114,2	10,3
Cisowianka	742	21,9	130,3	11
Carrefour Extra Sudety	1260	18,4	198	94,3
Jurajska	1198	32,9	66,3	10,1
S.Pellegrino	952	49,5	166	30
Ostromecko	630	19	123	13
Polaris	542,53	19,44	102	7,3
Veroni Mineral	533	13,37	78	29,7
Kinga Pienińska	537	20,94	81,32	14,06
Borjomi	5200	35	50	1200
Rodowita	564	25	75	11
Alcalia	192	-	3,27	42,87
Kropla Beskidu	332,2	17	45	15
Dobrowianka	420	33,42	58,12	2
Saguaro Mineral	382	11	87	8

Uwaga: Brak informacji od producenta o pozostałych solach mineralnych dla wody Ustronianka z jodem. Zawiera jod 150 mcg.

Wybór wody mineralnej zależy od indywidualnych potrzeb i preferencji. Warto zwracać uwagę na zawartość magnezu i wapnia, szczególnie jeśli występują niedobory tych składników w diecie.

tags: #woda #mineralna #wystepowanie #w #polsce