Zawartość Niklu w Wodzie Mineralnej: Co Musisz Wiedzieć

Szczegóły: Opublikowano: 29. November 2025

Zastanawialiście się kiedykolwiek, jakim procesom musi zostać poddana woda, aby mogła zostać zabutelkowana i dopuszczona do spożycia? Wyjaśniamy, jakie badania przechodzi, które związki chemiczne może zawierać, a co jest w niej bezwzględnie zakazane. Odpowiedzi na pytania, dotyczące zawartości składników mineralnych oraz badań, jakim poddawana jest każda woda zanim trafi do butelki, poszukaliśmy - nomen omen - u źródła.

Regulacje Prawne Dotyczące Naturalnych Wód Mineralnych

W rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie naturalnych wód mineralnych, wód źródlanych i wód stołowych określono, że aby woda mogła nosić miano „naturalnej wody mineralnej” musi zostać przebadana i oceniona m.in. pod względem hydrogeologicznym, fizykochemicznym i mikrobiologicznym.

Jak czytamy w rozporządzeniu, naturalne wody mineralne w opakowaniach nie mogą zawierać składników potencjalnie toksycznych, nawet jeśli są one naturalnego pochodzenia. Naturalne wody mineralne mogą wydzielać dwutlenek węgla już u źródła lub po rozlaniu do opakowań. Wyróżniamy:

naturalną wodę mineralną, naturalnie nasyconą dwutlenkiem węgla (gazowana) - zawiera dwutlenek węgla pochodzący ze źródła.

Woda zawiera także cenne dla zdrowia makro- i mikroelementy. Są to m.in. wapń, fosfor, magnez, sód, potas, siarka, żelazo, jod, cynk czy mangan. Naturalna woda mineralna może być w różnym stopniu zmineralizowana. Dopuszczalne odchylenia zawartości poszczególnych składników mogą wynosić nie więcej niż ± 20%.

Natomiast jeśli woda zawiera powyżej 1,5 mg/l fluorków to trzeba umieścić adnotację, że woda nie powinna być regularnie spożywana przez niemowlęta i dzieci poniżej 7 roku życia.

Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?

Składniki Mineralne i Ich Wpływ na Zdrowie

Dzienne zapotrzebowanie organizmu na dany składnik zależy m.in. od wieku, płci, sposobu odżywiania, stanu zdrowia, ale także okresu ciąży i laktacji, warunków pracy czy aktywności fizycznej. Według doniesień specjalistów, pozytywny wpływ na nasz organizm mają te składniki, które pokrywają co najmniej 15% zalecanego dziennego zapotrzebowania.

Jak się okazuje, woda mineralna, zwłaszcza wysokomineralizowana, dobrze dobrana do indywidualnych potrzeb i wypijana w odpowiednich ilościach, może dostarczać nawet do kilkudziesięciu procent minerałów zalecanych do spożycia w ciągu dnia. Przykładowo, codzienne picie wody bogatej w wapń może zwiększyć prewencję osteoporozy, a w przypadku magnezu - nadciśnienia i chorób układu krążenia.

Jednak ze względu na współobecność w niektórych wodach znacznych stężeń sodu i chlorków, regularne ich picie powinny ograniczać osoby z chorobami serca i nerek oraz z nadciśnieniem. W takich przypadkach zaleca się spożywanie wody średniozmineralizowanej.

Bezpieczeństwo Zdrowotne Wody w Polsce

Woda do spożycia zawiera wiele różnych substancji, głównie składniki mineralne pochodzenia naturalnego, które są wręcz nieodzowne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Woda przeznaczona do spożycia przez ludzi musi być wolna od substancji szkodliwych, bakterii chorobotwórczych oraz nadmiernych ilości powszechnie występujących w niej składników (żelaza, manganu, chlorków, siarczanów azotanów, azotynów, wapnia i magnezu).

Problem bezpieczeństwa zdrowotnego wody w Polsce reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. (Dz. U. 2017, poz. 2294) w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, uwzględniające przepisy Dyrektywy Rady Unii Europejskiej 98/83/WE.

Przeczytaj także: Inwestycje w Jakość Wody w Proszówkach

Mikrobiologiczne Zanieczyszczenia Wody

Escherichia coli - znajduje się w dużych ilościach w odchodach ludzkich i zwierzęcych. Jest to najbardziej przydatny wskaźnik zanieczyszczenia kałowego, potwierdza obecność odchodów w wodzie.
Paciorkowce kałowe (Enterokoki) - wraz z bakteriami grupy coli stanowią wskaźnik jakości uzdatniania systemów wodnych lub uszkodzenia systemu dystrybucji. Ich obecność w badanej próbce świadczy o zanieczyszczeniu wody fekaliami odległymi w czasie.
Bakterie grupy coli - są to głównie bakterie pochodzenia kałowego. Stwierdzenie ich obecności w wodzie sugeruje nieodpowiednie jej uzdatnienie, wtórne zanieczyszczenie lub nadmierną zawartość substancji odżywczych w uzdatnionej wodzie.
Clostridium perfringens - stanowią wskaźnik prawidłowości prowadzonych procesów uzdatniania wody (tj. koagulacja, sedymentacja i filtracja, ponieważ powinny być wyeliminowane właśnie na tych etapach uzdatniania) oraz zanieczyszczenia wody ściekami.
Legionella - występuje powszechnie w naturalnym środowisku wodnym i w glebie. Zachorowania na legionellozę związane są zwykle z przebywaniem w okolicy chłodni kominowych oraz z korzystaniem z urządzeń wytwarzających aerozole wodne, w instalacjach ciepłej wody i w ośrodkach spa.

Parametry Organoleptyczne i Fizykochemiczne Wody

Do cech organoleptycznych wody należą: mętność, barwa, zapach i smak. Istotne są również takie parametry jak odczyn (pH) i przewodność.

Mętność - w wodzie do spożycia wywoływana jest drobnymi cząsteczkami stałymi, które mogą znajdować się w wodzie na skutek nieodpowiedniego uzdatniania lub z powodu unoszenia się cząstek pochodzących z osadów w sieci wodociągowej.
Zapach, smak - to parametry organoleptyczne. Smak i zapach nadają wodzie rozpuszczone w niej związki nieorganiczne tj. kwasy, sole, gazy lub organiczne - najczęściej produkty metabolizmu organizmów żywych w wodzie w warunkach naturalnych.
Odczyn (pH) - ma istotny wpływ na efektywność procesów jej uzdatniania.
Przewodność - jest miarą podatności wody na przepływ prądu elektrycznego. Jest wywołana obecnością rozpuszczonych w wodze soli oraz amoniaku i dwutlenku węgla.

Substancje Niepożądane w Wodzie

Do substancji, których obecność w wodzie pitnej jest monitorowana, należą m.in.:

Żelazo i mangan - Zawartość obu pierwiastków w większych stężeniach powoduje brudzenie urządzeń sanitarnych i prania, a także skutkuje zmianami barwy i mętności oraz wywołuje niepożądany smak i zapach wody.
Twardość - parametr ten zależy od ilości rozpuszczonych w wodzie związków, głównie wapnia i magnezu.
Azotany i azotyny - Szkodliwość azotanów wynika z możliwości przekształcenia w azotyny, których nadmierne spożycie wywołuje niedokrwistość.
Chlorki - jon chlorkowy jest powszechnie występującym i naturalnym składnikiem wody.
Utlenialność - Jest wskaźnikiem zawartości w wodzie substancji organicznych, utleniających się w umownych warunkach pod wpływem KMnO4.
Arsen - Kontakt z arsenem może powodować różne efekty zdrowotne włączając w to zmiany: dermatologiczne, kardiologiczne.
Kadm - Jest metalem bardzo toksycznym dla organizmu człowieka.
Miedź - Większe dawki miedzi szkodzą zdrowiu i mogą wywoływać wymioty, a w efekcie stałego narażenia prowadzą do uszkodzenia wątroby.
Ołów - Ze względu na silne własności toksyczne oraz zdolności kumulowania się w organizmie ludzkim, jest szkodliwy dla zdrowia - wywołuje chorobę zwaną ołowicą.
Nikiel - Nadmiar niklu w organizmie może skutkować zaburzeniami układu trawiennego i uczuleniami.
Rtęć - Związki rtęci zawarte w wodach mają ujemny wpływ na przebieg samooczyszczania wód wskutek hamowania procesów biochemicznych.
Trihalometany - Powstają w wodzie do picia głównie na skutek reakcji chloru z naturalnie występującymi składnikami organicznymi i znajdującymi się w wodzie bromkami.
Chloroform - Stężenia w wodzie do picia mogą czasami nawet sięgać kilkaset mikrogramów na litr.
Chlorany - produkt rozkładu dwutlenku chloru; obecne również w przypadku stosowania podchlorynów do dezynfekcji wody.
Chloryny - zgodnie z wytycznymi WHO tymczasowa dopuszczalna wartość chlorynów w wodzie do spożycia wynosi - 200 [g/l] (wartość zaokrąglona).
Bromiany - mogą powstawać w wyniku utleniania jonów bromkowych podczas ozonowania wody i być może podczas działania innych środków utleniających w procesie uzdatniania wody.
Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) - Do wody przedostają się wraz z deszczem lub ściekami przemysłowymi.
Pestycydy - głównym źródłem pestycydów w wodach powierzchniowych jest rolnictwo.

Nikiel w Wodzie: Źródła, Wpływ na Zdrowie i Limity

Wyższe stężenie niklu w wodzie może występować na skutek przenikania z armatury wodociągowej oraz przedostawania się do wody z naturalnych bądź przemysłowych odkładów. Nadmiar niklu w organizmie może skutkować zaburzeniami układu trawiennego i uczuleniami. Ponadto w przypadku stwierdzonego uczulenia, obecność niklu w wodzie wodociągowej może aktywować nawrót zmian lub nasilać wcześniej istniejące objawy.

Zawartość niklu w wodzie zależy m.in. od typu rur doprowadzających. W przypadku rur metalowych, więcej niklu zawiera woda gorąca, natomiast jeżeli rury wykonane są z PCV - woda zimna. Z uwagi na możliwość kumulacji niklu i jego gromadzenia się po nocy w rurach wodociągowych, nie należy pić i gotować wody z kranu z pierwszego strumienia.

Zawartość Niklu w Wodach Leczniczych w Uzdrowiskach

W Polsce jest zarejestrowanych 148 źródeł wód leczniczych, które są umiejscowione w 44 uzdrowiskach. Woda uznawana jest za leczniczą na podstawie Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 2006 r.

Przeczytaj także: Woda mineralna Józef: Zalety

Jadwiga Biernat, Joanna Michalczyk, Karolina Łoźna i Marzena Styczyńska w pracy badawczej "Ocena zawartości toksycznych pierwiastków śladowych w wodach leczniczych", określiły zawartość arsenu, kadmu, ołowiu i niklu w wodach leczniczych z różnych regionów Polski, w zależności od pory roku oraz miejsca poboru próbek. Do badania wykorzystały wody lecznicze z 35 źródeł pobranych z terenu województw: dolnośląskiego, kujawsko - pomorskiego i małopolskiego.

W większości badanych wód leczniczych zawartość niklu stanowiła 8,29 - 27,0 µg/l przy dopuszczalnej wartości 30 µg/l. W sezonie letnim w jednej wodzie z Rabki obserwowano natomiast przekroczenie tej zawartości. Istotną zależność zawartości niklu od sezonu pobrania wody obserwowano jedynie w przypadku wody Szczawa II, gdzie stężenie tego pierwiastka w sezonie letnim było ponad trzykrotnie wyższe niż w sezonie jesienno - zimowym i przekraczało dopuszczalną wartość 30 µg/l.

Autorzy zaobserwowali, że wyższe zawartości toksycznych pierwiastków śladowych występowały w wodach wysokozmineralizowanych. W wodach tych są również wysokie stężenia biopierwiastków (Ca, Mg, Na, K), co może ograniczać przyswajanie metali toksycznych.

Zawartość Niklu w Wodach z Uzdrowiska (µg/l)

Na podstawie badań Jadwigi Biernat, Joanny Michalczyk, Karoliny Łoźnej i Marzeny Styczyńskiej przygotowano poniższą tabelę:

Nazwa Wody	Zawartość Niklu (µg/l)	Uwagi
Większość badanych wód	8,29 - 27,0	Przy dopuszczalnej wartości 30 µg/l
Woda z Rabki (sezon letni)	> 30	Przekroczenie dopuszczalnej wartości
Szczawa II (sezon letni)	> 30	Ponad trzykrotnie wyższe stężenie niż w sezonie jesienno-zimowym

Alergia na Nikiel i Woda

Częstym czynnikiem wywołującym alergie - zarówno u dorosłych jak i dzieci - jest nikiel. Obok kontaktu z wszechotaczającymi nas przedmiotami zawierającymi nikiel, dostarczamy go do organizmu również z pożywieniem. Bardzo istotnym źródłem przedostawania się tego metalu do organizmu człowieka, jest także woda pitna.

Najczęstszą, widoczną dolegliwością wywołaną przez zbyt dużą dawkę niklu, jest alergia skórna, czyli wypryski, zaczerwienienia, swędzenie i pieczenie. Do innych objawów należą zapalenie spojówek, zapalenie śluzówek nosa, a nawet astma. Dla osób uczulonych na nikiel zaleca się stosowanie specjalnych filtrów do wody.

Woda z Kranu a Woda Butelkowana

Woda z kranu w Polsce jest dobrej jakości, jednak ulega wtórnemu zanieczyszczeniu w sieci dystrybucyjnej. Woda butelkowana, choć droższa, nie zawsze musi spełniać tak rygorystyczne normy jak woda z kranu. Filtry do wody mogą pomóc w usunięciu niepożądanych substancji.

Dekret w sprawie wody butelkowanej określa limity dla zaledwie 15 substancji (antymonu, arsenu, baru, kadmu, chromu, miedzi, cyjanku, fluorku, ołowiu, manganu, rtęci, niklu, azotanów, azotynów i selenu). Woda z kranu może zawierać mniej zanieczyszczeń niż woda butelkowana, ale również nie jest idealna.

Twarda Woda i Jej Wpływ na Skórę i Włosy

Twardość wody, czyli zawartość jonów wapnia i magnezu, może powodować zaczerwienienia i podrażnienia skóry, szczególnie u niemowląt, dzieci i osób z cerą naczynkową, wrażliwą, atopową. Twarda woda powoduje, że produkty użyte do kąpieli mniej się pienią, przez co używa się większych ilości kosmetyków i detergentów. A to może uszkodzić naturalny płaszcz ochronny skóry.

Wapń i magnez zawarte w twardej wodzie osadzają się na powierzchni włosów, rozchylając łuski, co powoduje, że stają się szorstkie, suche, matowe i sztywne. Montaż filtra zmiękczającego wodę może być rozwiązaniem tego problemu.

Jak Poprawić Jakość Wody w Domu?

Istnieje kilka metod poprawy jakości wody w domu:

Gotowanie wody: Usuwa wiele bakterii, mikroorganizmów, zmniejsza stężenia jonów wapnia i magnezu.
Filtry na kran czy prysznic: Poprawiają jakość wody, choć nie eliminują wszystkich zanieczyszczeń.
Woda mineralna: Oczyszczona i spełniająca wiele norm, może być stosowana do mycia twarzy.
Filtry do wody: Usuwają ołów, glifosat, PFAS (PFOS/PFOA), miedź i wiele innych zanieczyszczeń.

tags: #woda #mineralna #zawartość #niklu