Woda Gazowana a Ryzyko Raka Jelita Grubego i Zalecenia Dietetyczne w Chorobach Zapalnych Jelit

Szczegóły: Opublikowano: 25. November 2025

Rak jelita grubego jest jednym z trzech najczęściej występujących nowotworów w Polsce, z ponad 16 tysiącami nowych zachorowań rocznie. Eksperci alarmują, że zła dieta odpowiada za 30% zgonów związanych z rakiem. Związki w pożywieniu, określane jako karcynogeny, mogą podrażniać komórki wyściełające jelito grube, powodując stany zapalne wpływające na rozwój nowotworu.

Czynniki Ryzyka i Ochronne w Diecie

Za najważniejsze czynniki żywieniowe rozwoju nowotworu jelita grubego uznaje się nadmierną konsumpcję czerwonego oraz przetworzonego mięsa, a także nadmiar alkoholu. Z drugiej strony, do czynników ochronnych zalicza się żywność bogatą w błonnik pokarmowy oraz nabiał, będący źródłem wapnia. Witamina D, która pomaga w prawidłowym wchłanianiu i wykorzystaniu wapnia, również wiąże się z mniejszym ryzykiem zachorowania na raka jelita grubego.

Dietoprofilaktyka raka jelita grubego zakłada:

Ograniczenie mięsa czerwonego (wołowina, wieprzowina, cielęcina) do 500 g na tydzień.
Unikanie mięsa smażonego, grillowanego, solonego, z dodatkiem środków konserwujących.
Spożywanie duszonego lub gotowanego kurczaka, indyka, a także ryb morskich.

Wpływ Napojów Gazowanych

Badania wskazują, że konsumpcja napojów gazowanych może być powiązana z ryzykiem raka dróg żółciowych. Osoby spożywające dwa lub więcej napojów gazowanych lub soków dziennie mogą wykazywać wyższe ryzyko rozwoju raka woreczka żółciowego i raka dróg żółciowych.

Zalecenia Dietetyczne dla Osób z Nieswoistymi Chorobami Zapalnymi Jelit (NZJ)

Dieta ma kluczowe znaczenie w przebiegu nieswoistych chorób zapalnych jelit, takich jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) i choroba Leśniowskiego-Crohna. Nie ma jednej idealnej diety dla wszystkich chorych, a nietolerancje poszczególnych składników są bardzo indywidualne.

Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?

Ważne jest prowadzenie dzienniczka żywieniowego, czyli zapisywanie reakcji na dany posiłek w ciągu dnia, również kilka czy kilkanaście godzin po posiłku (np. liczba i rodzaj wypróżnień, wzdęcia, gazy, skurcze, bóle brzucha) i na tej podstawie wykluczać składniki pokarmowe, które szkodzą. Sposób przyrządzania potraw również ma znaczenie.

Ogólne Zasady Dietetyczne

Dieta powinna być urozmaicona, oparta na produktach naturalnych, niezawierających sztucznych dodatków.
Należy unikać żywności wysoko przetworzonej, sztucznych słodzików, barwników, emulgatorów, karagenu, maltodekstryny oraz dwutlenku tytanu, a także konserwantów i aromatów dymu wędzarniczego.
Bardzo istotne jest wypijanie odpowiedniej ilości płynów: 1,5 - 2 litry, a w okresie nasilenia biegunek do 3 litrów. Zalecana jest woda mineralna niegazowana lub woda przegotowana.

Dieta w Zaostrzeniu Choroby

W zaostrzeniu dieta powinna być lekkostrawna, wysokoenergetyczna i wysokobiałkowa. Należy wykluczyć produkty wzdymające i gazotwórcze (gazowane napoje, piwo, nadmierne ilości słodyczy, cebulę, kapustę, groch, bób, gruszki, śliwki, czereśnie itd.), ocet oraz pikantne przyprawy.

Produkty Zalecane i Niezalecane

Do pokarmów "ryzykownych", które mogą pogarszać dolegliwości, należą m.in. grzyby, kukurydza, surowa papryka ze skórką, cebula, kapusta, bób, potrawy smażone, tłuste mięsa, alkohol (zwłaszcza gazowany), napoje słodzone cukrem i sztucznymi słodzikami, śliwki, surowe owoce zawierające nasiona.

Specyficzne Zalecenia dla WZJG i Choroby Crohna

We wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego zaleca się ograniczenie spożywania czerwonego i przetworzonego mięsa.
W nieswoistych zapaleniach jelit poleca się zwiększenie udziału w diecie kwasów tłuszczowych omega-3 pochodzących z ryb morskich.

Nabiał i Gluten w Diecie

Mleko i jego przetwory są źródłem dobrze przyswajalnego wapnia, białka oraz innych składników odżywczych, dlatego nie powinny być eliminowane bez powodu. W zaostrzeniu często pojawia się nietolerancja laktozy - wówczas wybierać należy produkty bezlaktozowe.
Nie ma dowodów na leczniczy wpływ diety bezglutenowej na przebieg nieswoistych chorób zapalnych jelit.

Diety Eliminacyjne

Jedyną dietą o potwierdzonym działaniu we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego jest dieta eliminacyjna Ulcerative Colitis Exclusion Diet (UCED). Analogiczną dietą dla choroby Leśniowskiego-Crohna jest dieta eliminacyjna CDED (Crohn's Disease Exclusion Diet).

Dodatkowe Zalecenia

Spożywaj posiłki o umiarkowanej temperaturze, aby nie podrażniać przewodu pokarmowego.
Ogranicz spożycie produktów zawierających dużą ilość błonnika pokarmowego. Stosuj pszenne pieczywo, biały ryż, jasny makaron.
Ogranicz spożycie substancji słodzących tj. sorbitol, ksylitol, mannitol, które są powszechnie dodawane do napojów, słodyczy i gum do żucia oraz fruktozy zawartej m.in.
W przypadku utraty masy ciała, zmniejszonego spożycia pokarmów w ciągu dnia, a także w okresie okołooperacyjnym, codzienny jadłospis należy wzbogacać o produkty naturalne o wysokiej gęstości kalorycznej.

Podsumowanie

Dieta odgrywa zasadniczą rolę w profilaktyce raka jelita grubego oraz w łagodzeniu objawów i przebiegu nieswoistych chorób zapalnych jelit. Kluczowe jest unikanie przetworzonej żywności, nadmiaru czerwonego mięsa i alkoholu, a także dbanie o zróżnicowaną dietę bogatą w błonnik, wapń i kwasy omega-3. Indywidualne podejście do diety, uwzględniające nietolerancje pokarmowe i aktualny stan jelit, jest niezwykle ważne dla poprawy komfortu życia i zdrowia pacjentów.

Przeczytaj także: Inwestycje w Jakość Wody w Proszówkach

Tabela: Przykładowe Produkty Zalecane i Niezalecane w Diecie Lekkostrawnej

Grupa Produktów	Zalecane	Niezalecane
Pieczywo	Pieczywo jasne, typu graham (jeśli jest dobrze tolerowany), bułki, sucharki, drobne kasze (np.	Pieczywo razowe żytnie i pszenne, pieczywo bardzo świeże, grube kasze (np.
Owoce	Jabłko, brzoskwinia, morela, pomarańcza, melon, arbuz, banan - dojrzałe, bez skórki i pestek.	Wszystkie, np.
Mięso	Chude mięso (np. wołowina, cielęcina, królik), chudy drób bez skóry (np.	Tłuste mięso (np. wieprzowina, baranina), tłusty drób (np.
Ryby	Chude ryby, np. dorsz, mintaj, leszcz, morszczuk, pstrąg, sola, sandacz, flądra, tuńczyk.	Tłuste ryby, jeśli są źle tolerowane (np.
Tłuszcze	Masło, oleje roślinne (np.	Śmietana, smalec, słonina, boczek, łój (np.
Słodycze	Miód, cukier, pączki, faworki, torty, ciasta z kremem lub bitą śmietaną, tłuste ciasta (np.
Napoje	Woda niegazowana, słaba herbata, bawarka, słaba kawa (jeśli nie ma przeciwwskazań), kawa zbożowa z mlekiem, herbaty owocowe, napary z ziół (np.
Przyprawy	Przyprawy łagodne, np.	Ostre przyprawy, np.

Przeczytaj także: Woda mineralna Józef: Zalety

tags: #woda #gazowana #a #ryzyko #raka #jelita