Skażenie wody pitnej: przyczyny, skutki i metody zapobiegania

Szczegóły: Opublikowano: 07. December 2025

Picie wody z własnej studni jest rozwiązaniem ekonomicznym, jednak wiąże się z ryzykiem skażenia mikrobiologicznego. Kiedy badanie wody wykaże obecność bakterii E. coli lub innych patogenów, nie można tego lekceważyć. Ta bakteria jest wskaźnikiem świeżego zanieczyszczenia kałowego i może wskazywać na obecność w wodzie jeszcze groźniejszych mikroorganizmów, takich jak wirusy (np. rotawirusy), pierwotniaki (Giardia) czy inne bakterie (Salmonella).

Czym jest bakteria E. coli i dlaczego jest niebezpieczna?

Pałeczka okrężnicy (Escherichia coli) to bakteria, która naturalnie występuje w jelitach ludzi i zwierząt. Jest to gram-ujemna bakteria należąca do rodziny Enterobacteriaceae, która wchodzi w skład fizjologicznej flory bakteryjnej jelita grubego człowieka oraz zwierząt. W jelicie ta symbiotyczna bakteria spełnia pożyteczną rolę, uczestnicząc w rozkładzie pokarmu, a także przyczyniając się do produkcji witamin z grupy B i K. Jej obecność w wodzie przeznaczonej do spożycia jest sygnałem alarmowym, ponieważ oznacza, że do źródła dostały się zanieczyszczenia fekalne.

Zgodnie z normami, dopuszczalna liczba bakterii E. coli w wodzie pitnej wynosi 0 (zero) j.t.k/100ml. Nawet niewielka ilość tej bakterii w wodzie jest powodem do natychmiastowego działania, ponieważ mikroorganizmy te namnażają się bardzo szybko.

Bakteria E. coli nie wytwarza przetrwalników tzn., że zawsze jeśli zostanie stwierdzona jest to „świeża” bakteria, która została stosunkowo niedawno wprowadzona do wody. Skażenie wody nastąpiło w krótkim okresie poprzedzającym jej wykrycie. Przeżywalność bakterii Escherichia coli w wodzie wynosi od 1 tygodnia do 1 miesiąca.

Bakteria Escherichia coli jako organizm wskaźnikowy zawsze informuje, iż nastąpiło skażenie ujęcia ściekami zawierającymi odchody ludzkie bądź zwierzęce (względnie przedostała się bezpośrednio do rurociągu podczas usuwania awarii, bądź przy okazji mikrospękań i nieszczelności). Przykładowo 1g odchodów zawiera ok. 10mln-1 mld tych bakterii.

Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?

Niestety w odchodach mogą znajdować się bardziej niebezpieczne bakterie dlatego ważne jest, aby szybko reagować na skażenie. Bakterie z tej rodziny mogą w określonych warunkach wywoływać choroby takie jak biegunki, zakażenia układu moczowego. Dotyczy to przede wszystkim osób osłabionych, noworodków oraz osób słabszych.

Jeśli okaże się, że woda w kranie jest skażona bakterią E. coli, nie należy jej używać do celów spożywczych i higieny osobistej. Nie należy w takiej wodzie myć naczyń, owoców, warzyw, rąk czy zębów, a nawet brać kąpieli.

Zakażenie bakterią Escherichia coli najczęściej prowadzi do zatrucia pokarmowego. Jednak u niektórych osób bakteria E. coli może doprowadzić do ciężkich infekcji - zapalenia opon mózgowych, a nawet sepsy, która w połowie przypadków kończy się śmiercią.

Symptomy zatrucia wodą z bakterią E. coli

Jeśli woda w studni okaże się skażona, pierwszym i najważniejszym krokiem jest unikanie jej spożywania, nawet jeśli w danej chwili nie występują żadne objawy chorobowe. Objawy zatrucia mogą pojawić się od 1 do 10 dni po kontakcie z zanieczyszczoną wodą. Najczęstsze symptomy to:

Silne skurcze jelit i bóle brzucha
Ostra biegunka (często wodnista lub krwawa)
Nudności i wymioty
Gorączka
Ogólne osłabienie i odwodnienie
Bóle głowy

Zakażenie może być szczególnie groźne dla dzieci, osób starszych oraz osób z obniżoną odpornością. W przypadku wystąpienia któregokolwiek z tych objawów, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, aby podjąć odpowiednie leczenie i zapobiec powikłaniom.

Przeczytaj także: Inwestycje w Jakość Wody w Proszówkach

Pierwszym objawem zatrucia jest biegunka. Jeśli pojawi się biegunka, która trwa dłużej niż 2 dni dla własnego bezpieczeństwa skonsultuj się z lekarzem. Biegunce najczęściej towarzyszą silne bóle brzucha. Jeżeli do tych dwóch objawów dołączy ogólne osłabienie - nie zwlekaj z wizytą u lekarza. Aby przy wymiotach uniknąć groźnego dla organizmu odwodnienia staraj się cały uzupełniać ilość płynów w organizmie czyli pić wodę.

Skutki zakażenia bakterią E. coli

Ostra biegunka u dorosłych jest reakcją obronną organizmu na atak wirusów, bakterii, pasożytów lub skutkiem działania toksycznych substancji zawartych np. w lekach. Nagły i gwałtowny przebieg biegunki może szybko doprowadzić do odwodnienia i utraty minerałów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Odwodnienie to stan, w którym zawartość wody w organizmie spada poniżej wartości niezbędnej do jego prawidłowego funkcjonowania. Długotrwałe odwodnienie może doprowadzić do niewydolności nerek, zaburzeń pracy serca, napadów drgawkowych, niekontrolowanego spadku ciśnienia krwi, śpiączki oraz zaburzeń świadomości.

Ostra biegunka u dzieci to jeden z najczęściej występujących problemów zdrowotnych u dzieci poniżej 5. roku życia. Szczególnie groźna jest ostra biegunka na tle bakteryjnym czy wirusowym, ponieważ organizm dziecka jest szczególnie podatny na odwodnienie. Biegunka u dziecka może bardzo szybko spowodować odwodnienie.

Jeśli nie udzieli się dziecku pomocy, rozwinie się najgroźniejszy etap ciężkiej biegunki, czyli śpiączka. Oznacza to, że dziecko utraciło wodę równą 3% ciężaru ciała. Dziecko leży nieruchomo, nie reaguje na bodźce zewnętrzne, wzrok ma utkwiony w dal, twarz jest bez mimiki.

Przeczytaj także: Woda mineralna Józef: Zalety

Główne przyczyny skażenia wody w studniach prywatnych

Bakterie E. coli najczęściej dostają się do studni poprzez zanieczyszczenia pochodzące ze ścieków komunalnych lub zwierzęcych. Główne źródła to:

Nieszczelne szamba i przydomowe oczyszczalnie ścieków - W przypadku nieszczelności ścieki mogą przedostawać się do gruntu i skażać wody podziemne.
Spływy rolne - Nawożenie pól obornikiem lub intensywnymi nawozami sztucznymi może prowadzić do zanieczyszczenia wód gruntowych, zwłaszcza po intensywnych opadach deszczu lub roztopach.
Zwierzęta - Odchody zwierząt hodowlanych, dzikich lub ptaków mogą skazić teren wokół studni, a następnie zanieczyszczenia te są spłukiwane w kierunku ujęcia wody. Szczególnie narażone na zanieczyszczenia są płytkie studnie kopane.

Jak wykryć obecność bakterii E. coli w wodzie?

Wygląd, smak czy zapach wody rzadko wskazują na obecność bakterii. Dlatego jedyną, wiarygodną metodą potwierdzenia skażenia jest profesjonalne badanie mikrobiologiczne. Takie badania można zlecić w lokalnej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej (Sanepid) lub w innym akredytowanym laboratorium. Testy domowe mogą dać jedynie wstępną ocenę i nie są wystarczająco precyzyjne, aby polegać na ich wynikach.

Najlepszym sposobem na sprawdzenie, czy w naszej wodzie znajdują się bakterie coli lub inne patogeny jest przeprowadzenie analizy mikrobiologicznej. Badanie można zlecić lokalnej stacji sanitarno-epidemiologicznej lub prywatnemu laboratorium. Takie usługi oferują również niektóre firmy specjalizujące się w uzdatnianiu wody.

Metody usuwania E. coli i trwałego uzdatniania wody

W przypadku wykrycia bakterii w wodzie ze studni, konieczne jest podjęcie działań naprawczych. Istnieje kilka metod, które pomogą pozbyć się problemu.

Gotowanie wody: doraźne i skuteczne rozwiązanie

Gotowanie wody do temperatury 100°C jest najprostszą i najskuteczniejszą doraźną metodą eliminacji patogenów. Warto jednak wiedzieć, że bakteria E. coli ginie już w temperaturze 60°C. Jest to rozwiązanie idealne w sytuacji awaryjnej, ale nie zapewnia długoterminowej ochrony, ani nie usuwa zanieczyszczeń chemicznych czy metali ciężkich.

Chlorowanie szokowe: szybka dezynfekcja studni i instalacji

Chlorowanie szokowe to proces, w którym do studni i instalacji wodnej wprowadza się dużą ilość chloru, co ma na celu dezynfekcję. Prawidłowo wykonany zabieg jest w stanie zabić wszystkie bakterie. Do tego celu najczęściej używa się wapna chlorowanego lub podchlorynu sodu.

Proces chlorowania studni krok po kroku:

Wypompuj wodę ze studni, aby można było oczyścić cembrowinę.
Dokładnie wyszoruj ścianki studni.
Zaczekaj, aż woda ponownie wypełni studnię do stałego poziomu.
Wlej do studni odpowiednio przygotowany roztwór chloru.
Pozostaw roztwór w studni na 12-24 godziny, nie pobierając w tym czasie wody.
Po upływie czasu kilkakrotnie wypompuj wodę, aż do momentu, gdy przestaniesz wyczuwać zapach chloru.

Należy pamiętać, że chlorowanie jest rozwiązaniem tymczasowym, a nie stałą metodą uzdatniania wody.

Lampa UV: najskuteczniejsza ochrona bez chemii

Lampa UV (ultrafioletowa) do wody to najskuteczniejsze i najtrwalsze rozwiązanie problemu skażenia mikrobiologicznego. Urządzenie wykorzystuje promieniowanie UV-C, które w ułamkach sekundy niszczy DNA mikroorganizmów, uniemożliwiając im namnażanie się. Skuteczność tej metody wynosi nawet do 99.99%.

Kluczowe zalety lamp UV:

Brak chemii - Lampa UV nie używa żadnych środków chemicznych, co oznacza, że woda zachowuje swój naturalny smak, zapach i skład.
Ciągła ochrona - Urządzenie pracuje w sposób ciągły, zapewniając stałą ochronę przed bakteriami i wirusami.
Ekologiczność - Proces jest przyjazny dla środowiska, nie pozostawia żadnych produktów ubocznych.

Należy pamiętać, że aby lampa UV działała skutecznie, woda musi być odpowiednio klarowna. Mętna woda, zawierająca zawiesiny lub osady, może blokować promieniowanie UV, dlatego w takich przypadkach konieczna jest wstępna filtracja.

Technologia HydroFLOW: Kompleksowe Uzdatnianie Wody

Elektroniczne uzdatniacze wody, takie jak urządzenia HydroFLOW, oferują innowacyjne i bezobsługowe rozwiązanie do uzdatniania wody. W przeciwieństwie do tradycyjnych metod, technologia Hydropath opiera się na procesie fizycznym, a nie chemicznym. Urządzenie generuje opatentowany, wysokoczęstotliwościowy sygnał elektryczny, który jest przenoszony przez całą instalację wodną, niezależnie od materiału rur czy ich średnicy. Sygnał ten wpływa na mikroorganizmy, takie jak bakterie, algi, a także zarodniki Legionelli i Pseudomonas, osłabiając ich strukturę i skutecznie je dezaktywując.

Główną zaletą tej technologii jest jej zdolność do zakłócania i stopniowego usuwania biofilmu - śluzowatego osadu, który stanowi środowisko dla 95% bakterii w instalacji. Zwalczając biofilm, urządzenie eliminuje siedliska dla patogenów, co przekłada się na lepszą higienę i bezpieczeństwo wody.

Dodatkowo, technologia HydroFLOW zapobiega osadzaniu się kamienia kotłowego i pomaga w usuwaniu już istniejących osadów, redukując tym samym ryzyko korozji w instalacji nawet o 65% oraz obniżając koszty energii i wydłużając żywotność urządzeń AGD. Urządzenia są bezobsługowe, nie wymagają soli ani chemikaliów i są łatwe do samodzielnego montażu na rurze, bez ingerencji w instalację hydrauliczną.

Metoda	Skuteczność	Działanie	Wpływ na wodę (smak, zapach)	Kluczowe zalety i wady
Gotowanie	Wysoka (100°C)	Doraźne	Brak zmian	+ Skuteczna, tania metoda awaryjna; - Nie usuwa zanieczyszczeń chemicznych, nie zapewnia ciągłej ochrony
Chlorowanie Szokowe	Bardzo wysoka	Doraźne	Zmienia smak i zapach	+ Szybka eliminacja bakterii w studni; - Tymczasowe, wymaga wypłukania instalacji, może zmieniać smak wody
Lampa UV	Bardzo wysoka (do 99.99%)	Stałe	Brak zmian (bez chemii)	+ Najwyższa skuteczność, ciągła ochrona, bez chemii; - Wymaga wstępnej filtracji mętnej wody, wyższy koszt początkowy
Uzdatniacz HydroFLOW	Bardzo wysoka (dezynfekcja)	Stałe	Brak zmian (bez chemii i soli)	+ Eliminacja bakterii i biofilmu, brak chemii, łatwy montaż, bezobsługowy.

Długoterminowa profilaktyka i bezpieczeństwo

Jako właściciel studni, jesteś odpowiedzialny za jakość wody, którą spożywasz. Woda w naszych domach powinna być wolna od bakterii, wirusów i innych zanieczyszczeń. Tylko wtedy jest zdatna do spożycia i celów użytkowych oraz bezpieczna dla naszego organizmu. Wymogi dotyczące parametrów wody są dokładnie określone w rozporządzeniach Ministerstwa Zdrowia i jej jakość podlega rygorystycznej kontroli. Jednak mimo to, zdarza się, że pojawiają się w niej niepożądane mikroorganizmy i ich wykrycie może budzić uzasadniony lęk. Jednym z najczęściej ujawnianych przypadków jest skażenie wody bakterią coli.

Przede wszystkim należy dbać o higienę i dokładnie myć ręce: po skorzystaniu z toalety, przed i po jedzeniu, po kontakcie z osobą chorą i zainfekowanymi przedmiotami, po zabawie ze zwierzętami. Równie istotna jest troska o porządek w domu. Pałeczka okrężnicy gości w dużych ilościach w toalecie, kuchni i łazience, jednak jest mało odporna na środki czyszczące.

Kolejną kwestią jest jakość jedzenia. Warzywa i owoce należy dokładnie umyć przed spożyciem w czystej wodzie. Lepiej nie jeść surowego mięsa ani nie pić niepasteryzowanego mleka.

Bardzo ważna jest czystość wody, która jest nam niezbędna do życia. Trzeba unikać picia kranówki z niepewnych źródeł, a także przygotowywanych na niej napojów, zimnych dań i kostek lodu. Najważniejsze jednak, aby zadbać o bezpieczeństwo we własnym domu. O ile przedsiębiorstwa wodociągowe kontrolują na bieżąco parametry wody, to posiadacze własnych ujęć sami muszą zadbać o jej jakość.

Wszystkim osobom, którym zależy na zdrowiu własnym i swoich najbliższych rekomendujemy stworzenie systemu uzdatniania wody. Aby uchronić się przed mikroorganizmami, takimi jak bakteria coli, warto zainwestować w lampę UV.

Pamiętaj, że zanieczyszczona ciecz i jej przyczyny mają korelację z jakością instalacji oraz metodą jej oczyszczania. Niewłaściwa filtracja lub jej brak mogą w następstwie prowadzić do pogorszenia jakości wody, co wpływa nie tylko na zdrowie, ale i na domowe sprzęty AGD.

tags: #woda #do #picia #skażona #przyczyny