Wpływ Wody Butelkowanej na Środowisko: Fakty i Zagrożenia
- Szczegóły
Picie wody z plastikowych butelek stało się codziennością dla wielu z nas, ale czy zdajemy sobie sprawę z potencjalnych zagrożeń, jakie niesie za sobą plastik? Poznaj wady plastikowych butelek i zobacz, dlaczego picie wody z takich opakowań może być szkodliwe dla zdrowia.
Mikroplastik i Nanoplastik w Wodzie Butelkowanej
Badacze odkryli setki tysięcy cząsteczek plastiku w jednolitrowych butelkach wody sprzedawanych w USA. Z badań wynika, że jednolitrowa butelka wody zawiera około 240 tys. fragmentów plastiku. Wiele z nich wcześniej pozostawało niewykrytych. Naukowcy alarmują, że dane związane z zanieczyszczeniem plastikiem mogą być dramatycznie niedoszacowane.
Badanie, opublikowane w Proceedings of the National Academy of Sciences, jest pierwszym, które ocenia wodę butelkowaną pod kątem obecności „nanoplastików” - cząsteczek o wielkości mniejszej niż 1 mikrometr, czyli jednej siedemdziesiątej szerokości ludzkiego włosa. Wyniki pokazują, że woda butelkowana może zawierać do 100 razy więcej cząstek plastiku niż wcześniej szacowano. Wcześniejsze badania uwzględniały tylko mikroplastiki, czyli kawałki o wielkości od 1 do 5000 mikrometrów.
Nanoplastiki stanowią większe zagrożenie dla zdrowia ludzkiego niż mikroplastiki. Są na tyle małe, że mogą przenikać do komórek ludzkich, dostać się do krwiobiegu i wpływać na organy. Mogą również przenikać przez łożysko do ciał nienarodzonych dzieci. Naukowcy od dawna podejrzewali ich obecność w wodzie butelkowanej, ale brakowało im technologii do identyfikacji poszczególnych nanopartykuł. 90 proc. z nich jest na tyle małych, że mogą dostać się do ludzkiego krwiobiegu - informuje Bloomberg.
Współautorzy badania wynaleźli nową technikę mikroskopową, zaprogramowali algorytm oparty na danych i użyli obu metod do analizy około 25 litrów wody butelkowanej zakupionej od trzech popularnych marek w USA. Odkryli oni od 110 tys. do 370 tys. małych cząsteczek plastiku w każdym litrze, z czego 90 proc. stanowiły nanoplastiki.
Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?
Badacze skupili się na siedmiu powszechnych typach plastiku, w tym politereftalanie etylenu (PET), z którego wykonywane jest wiele butelek na wodę. Także na poliamidzie, często używanym w filtrach do oczyszczania wody przed jej butelkowaniem. Odkryli również wiele niezidentyfikowanych nanopartykuł w wodzie.
Okazało się, że w butelkach PET dochodzi do migracji antymonu (Sb), wykorzystywanego podczas ich produkcji jako katalizator. Substancja ta koncentruje się w wątrobie i w wysokich stężeniach może doprowadzić do jej uszkodzeń, obniżenia poziomu białych krwinek oraz niedoborów żelaza. Do innych niebezpiecznych związków zaliczymy też bisfenol (BPA) - substancję chemiczną, stosowaną do produkcji tworzyw poliwęglanowych. Na czarnej liście znajdują się również ftalany, wykorzystywane do zmiękczania tworzyw sztucznych.
Plastikowe butelki, zwłaszcza te wykonane z PET (politereftalan etylenu), mogą uwalniać szkodliwe związki chemiczne, takie jak bisfenol A (BPA) i bisfenol S (BPS), które następnie mogą przenikać do wody. Jest to nic innego jak związek chemiczny, który może wpływać na naszą gospodarkę hormonalną, niejako „naśladując” estrogen, co w następstwie wywołuje niepożądane konsekwencje. Regularne picie wody z butelek z politereftalanu etylenu może prowadzić nas także do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak nowotwory czy choroby serca.
Co więcej, woda z takich butelek może zawierać mikrocząsteczki plastiku, które przenikają do płynu podczas przechowywania. Jakiś czas temu naukowcy z Uniwersytetu w Nowym Jorku przeprowadzili nawet badania, w których odkryli, że 93% z 259 butelek wody 11 popularnych marek zawierało właśnie te mikrocząsteczki.
Źródła Plastiku w Wodzie
Plastik w wodzie to poważny problem, który coraz częściej pojawia się w badaniach naukowych i mediach. Ale skąd właściwie bierze się w wodzie, zwłaszcza tej, którą pijemy na co dzień?
Przeczytaj także: Inwestycje w Jakość Wody w Proszówkach
Produkcja Butelek Plastikowych
Jednym z głównych źródeł plastiku w wodzie jest proces produkcji butelek plastikowych. Większość butelek wykonana jest z politereftalanu etylenu, który może uwalniać mikrocząsteczki plastiku już na etapie produkcji. Wysokie temperatury i ciśnienie, stosowane podczas formowania butelek, mogą prowadzić do uwalniania małych fragmentów plastiku do wnętrza opakowania. Dlatego woda butelkowana może zawierać śladowe ilości plastiku jeszcze zanim trafi do sklepów.
Przechowywanie i Transport
Kolejnym etapem, w którym plastik może przenikać do wody, jest przechowywanie i transport. Wysokie temperatury, na które butelki mogą być narażone podczas tych etapów, mogą powodować uwalnianie szkodliwych związków chemicznych. Mogą one szczególnie mieszać się z wodą wtedy, jeśli butelka jest przechowywana w ciepłym miejscu lub w bezpośrednim działaniu Słońca.
Użytkowanie Butelek
Codzienne użytkowanie butelek plastikowych także przyczynia się do przenikania plastiku do wody. Butelka na wodę wielokrotnego użytku, która jest często napełniana i opróżniana, ściskana lub myta w zmywarkach, może uwalniać mikrocząsteczki plastiku. W tym celu staraj się nie pić z napełnionej na nowo starej butelki.
Wpływ na Środowisko i Ekosystem
Szkodliwość samego plastiku to nie tylko jego wpływ na zdrowie, ale również wszystko to, co nas otacza. Plastikowe butelki są wszędzie, a nie wszystkie kraje recyklingują je. Wiele spośród nich trafia np. do oceanów, gdzie stanowią duży problem ekologiczny.
Wpływ wody butelkowanej na środowisko i ekosystem jest odpowiednio blisko 3500-krotnie i 1400-krotnie większy niż w przypadku używania wody z kranu - wynika z badań przeprowadzonych przez barceloński ośrodek Institute for Global Health. Wykazało ono, że gdyby wszyscy mieszkańcy miasta pili wodę butelkowaną, spowodowałoby to znaczny wzrost rocznych kosztów wydobycia zasobów potrzebnych do produkcji butelki - byłyby 3500 razy wyższe (83,9 mln dolarów rocznie), niż gdyby wszyscy pili wodę z kranu. Hiszpańscy naukowcy wyliczyli również, że wpływ wody butelkowanej na ekosystemy jest 1400 razy większy niż wody z kranu.
Przeczytaj także: Woda mineralna Józef: Zalety
Na świecie produkuje się rocznie ponad 450 milionów ton plastiku, z czego wiele ostatecznie trafia na wysypiska. Większość plastiku nie ulega naturalnemu rozkładowi, ale rozpada się na mniejsze kawałki. Małe kawałki plastiku są również regularnie uwalniane z produktów zawierających plastik podczas ich użytkowania, w tym z wielu syntetycznych tkanin.
Chociaż zanieczyszczenie plastikiem istnieje wszędzie na Ziemi, woda butelkowana jest szczególnie interesująca dla naukowców. Jest tak ze względu na jej potencjał wprowadzenia cząsteczek plastiku do ludzkiego organizmu. Badanie opublikowane w 2022 roku stwierdziło, że stężenie mikroplastików w wodzie butelkowanej było wyższe niż w wodzie kranowej. Raport z 2021 roku ostrzegał, że samo otwieranie i zamykanie nakrętki może uwalniać małe kawałki plastiku do płynu.
Autorzy badania doszli do wniosku, że zmniejszenie wpływu na środowisko poprzez upowszechnienie wykorzystania kranówki równoważyłoby także ryzyko zachorowania na raka pęcherza związane z piciem wody z kranu. Proces uzdatniania wody pitnej generuje niski poziom trihalometanów (THM), które zostały powiązane z wyższym ryzykiem zachorowania na raka pęcherza moczowego. Poziomy THM w wodzie pitnej są regulowane w UE.
W Stanach Zjednoczonych potrzeba 17 milionów baryłek ropy, aby wyprodukować plastik, który zaspokoi roczny popyt na wodę butelkowaną. Z kolei, w Wielkiej Brytanii woda butelkowana jest co najmniej 500 razy droższa niż woda z kranu.
Do mało zaszczytnego grona krajów o największej produkcji plastikowych śmieci na osobę należą Saint Kitts i Nevis, Kuwejt, Gujana Francuska, Niemcy, Holandia i Irlandia - powyżej 0,4 kg/osobę/dzień! Każdy z nas średnio wytwarza 0,1 kg/dobę śmieci z plastiku. Najmniej plastiku zużywają Indie - ok.
Szacuje się, że czas rozkładu plastiku wynosi od 20 do nawet 1000 lat, w zależności od jego rodzaju, struktury i wielkości. WWF podaje natomiast, że rozłożenie się butelki PET zajmie około 450 lat!
Badacze z organizacji Environmental Investigation Agency (EIA) szacują, że z 10 miliardów ton plastiku, wyprodukowanego przez ludzkość do 2021 roku, ok. 6 miliardów zalega na wysypiskach lub zanieczyszcza środowisko. Niezależne badanie Plastic Review szacuje jednak, że realnie poziom recyklingu plastiku w Polsce nie przekracza… 10%. Oznacza to, że reszta plastikowych odpadów zostaje spalona lub ląduje na wysypiskach śmieci - i to pomimo polityki ekologicznej, wdrażanej przez Unię Europejską.
W 2018 roku produkcja tworzyw sztucznych osiągnęła aż 359 milionów ton rocznie. Ogromną część z nich stanowią oczywiście plastikowe butelki po wodzie i innych napojach.
Alternatywy dla Wody Butelkowanej
Zdaniem Villanueva wspomniane badanie może pomóc w zmniejszeniu zużycia wody butelkowanej, ale wymaga to bardziej zdecydowanych działań, aby to osiągnąć. - Na przykład w Barcelonie moglibyśmy przeprowadzić więcej kampanii edukacyjnych, aby uświadomić społeczeństwu, że korzyści zdrowotne płynące z picia wody butelkowanej są niewielkie w porównaniu z wpływem na środowisko. Musimy poprawić dostęp do wody publicznej, do publicznych fontann, w budynkach publicznych, gdzie można przynieść własną butelkę, aby nie trzeba było kupować nowej. Musimy ułatwić dostęp do publicznej wody na ulicach - powiedziała.
Istnieją alternatywne i bezpieczne sposoby przechowywania wody, które są zarówno bezpieczne dla naszego zdrowia, jak i przyjazne dla środowiska:
- Szklane butelki: Szkło jest materiałem obojętnym chemicznie, co oznacza, że nie reaguje z wodą i nie uwalnia do niej żadnych szkodliwych substancji.
- Stal nierdzewna: Butelki ze stali nierdzewnej nie uwalniają szkodliwych związków chemicznych i są odporne na korozję.
- Filtry do wody: Filtry skutecznie usuwają zanieczyszczenia, w tym mikrocząsteczki plastiku, z wody kranowej.
Aby dodatkowo zminimalizować ryzyko z przechowywaniem wody, warto zastosować kilka praktycznych wskazówek:
- Unikaj jednorazowych plastikowych butelek.
- Przechowuj wodę w odpowiednich warunkach.
- Regularnie czyść butelki.
- Postaw na saturator do wody, wyposażony w butelkę do gazowania wody.
Zalety Stosowania Butelek Wielokrotnego Użytku
Stosowanie butelek wielokrotnego użytku ma wiele zalet, zarówno dla zdrowia, jak i dla środowiska:
- Ekologiczne korzyści: redukcja odpadów, oszczędność zasobów naturalnych, zmniejszenie emisji CO2.
- Zdrowotne korzyści: brak szkodliwych substancji, czystsza woda.
- Ekonomiczne korzyści: oszczędność pieniędzy, trwałość i wytrzymałość.
- Praktyczne korzyści: wygoda i mobilność, estetyka i personalizacja, łatwość czyszczenia.
Woda z Kranu
Tymczasem woda z kranu ma jakość porównywalną do tej z butelek. Mamy jednak liczne obostrzenia i limity dla wielu substancji, które w wodzie czy żywności mogą być obecne.
Wybór produktów wielokrotnego użytku, zwłaszcza tych z wbudowanymi filtrami, może zapewnić lepszą jakość wody. Filtry usuwają zanieczyszczenia, mikrocząsteczki plastiku i inne szkodliwe substancje, sprawiając, że woda jest bezpieczniejsza do picia.
Świadomi konsumenci wiedzą jednak, że woda jest dla nas także wyzwaniem. Zaledwie 2% naszych rodaków nie kupuje wody butelkowanej. Dlaczego powinniśmy dołączyć do tych, którzy wybierają wodę z innych źródeł?
Kanadyjscy naukowcy odkryli, że osoby pijące wodę z jednorazowych butelek wypijają rocznie kilkadziesiąt tysięcy więcej cząsteczek mikroplastiku niż te, które piją wodę z kranu. Przerzucenie się na kranówkę jest więc jedyną słuszną opcją.
Wpływ Mikroplastiku na Zdrowie - Stan Badań
Na chwilę obecną nie ma dowodów na to, że mikrodrobiny mogą wpływać na ludzkie zdrowie, ale WHO traktuje sprawę poważnie i chce wykonać badania, które dadzą jednoznaczne wyniki - plastik w wodzie to zagrożenie dla ludzkiego organizmu, czy niekoniecznie?
Profesor Mason stwierdziła: "Wiemy, że niektóre ze znalezionych cząsteczek są na tyle duże, że po spożyciu są prawdopodobnie wydalane, ale po drodze mogą uwolnić chemikalia, które mają znany wpływ na zdrowie człowieka. Jednak niektóre z tych cząsteczek są tak niewiarygodnie małe, że mogą przedostać się przez przewód żołądkowo-jelitowy i mieć przez to dostęp do reszty ciała. Nie wiemy, co to oznacza dla narządów i tkanek."
Dr Stephanie Wright z King's College Center for Environment and Health uważa, że priorytetem jest zrozumienie, na ile jesteśmy narażeni na kontakt z mikroplastikami i co dokładnie dzieje się z naszym ciałem w wyniku ekspozycji.
W 2005 roku zbadano 63 wody butelkowane z Kanady i Europy (w tym z Polski). Okazało się, że w butelkach PET dochodzi do migracji antymonu (Sb), wykorzystywanego podczas ich produkcji jako katalizator. Substancja ta koncentruje się w wątrobie i w wysokich stężeniach może doprowadzić do jej uszkodzeń, obniżenia poziomu białych krwinek oraz niedoborów żelaza. Do innych niebezpiecznych związków zaliczymy też bisfenol (BPA) - substancję chemiczną, stosowaną do produkcji tworzyw poliwęglanowych. Na czarnej liście znajdują się również ftalany, wykorzystywane do zmiękczania tworzyw sztucznych.
Międzynarodowa organizacja zrzeszająca endokrynologów Endocrine Society ostrzega, że wszechobecność mikroplastiku i EDC (grupa 1400 chemikaliów, zakłócających gospodarkę hormonalną) jest jedną z głównych przyczyn chorób układu hormonalnego, w tym nowotworów. Wynika to z ich budowy podobnej do ludzkich hormonów, dzięki której z łatwością wchodzą w interakcje z receptorami.
Jak Ograniczyć Ilość Mikroplastiku?
Ograniczenie ilości mikroplastiku w środowisku staje się jednym z najpoważniejszych wyzwań naszych czasów. Stale napędzana konsumpcja zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się generuje rokrocznie coraz większe ilości plastikowych odpadów, nad którymi nie potrafimy zapanować. Jednak na zmianę nawyków musi być gotowy każdy z nas. Najlepszym wyjściem, dzięki któremu możemy dołożyć swoją cegiełkę do ograniczenia ilości mikroplastiku, jest rezygnacja z wody butelkowanej.
Pierwszym - i najtańszym - z rozwiązań, które mogą nam w tym pomóc, są dzbanki filtrujące. Pod terminem tym kryją się naczynia, wyposażone w pojemniki na wodę wlewaną i przefiltrowaną, oddzielone od siebie wkładem filtrującym. Modele od uznanych marek posiadają zdolność usuwania niemal wszystkich najczęściej pojawiających się w wodzie zanieczyszczeń, takich jak metale ciężkie, substancje odpowiedzialne za nieprzyjemny smak i zapach wody czy zanieczyszczenia chemiczne i fizyczne o większej średnicy.
Kolejną opcję stanowią filtry do wody - wyspecjalizowane urządzenia, których serce stanowią kilkustopniowe systemy, gotowe pozbyć się blisko stu procent zanieczyszczeń, znajdujących się w wodzie.
Doskonałym wyjściem mogą okazać się dystrybutory wody pitnej, przeznaczone do podłączenia do sieci wodociągowej lub (rzadziej) ręcznego uzupełniania wody. Spotkamy je najczęściej w biurach i innych miejscach pracy, hotelach, instytucjach, placówkach medycznych, czy na salach konferencyjnych, gdzie stanowią najlepszą alternatywę dla dystrybutorów butlowych. Urządzenia te dają dostęp do pysznej, niemal w stu procentach czystej wody, pozwalają zrezygnować z mało korzystnej finansowo umowy z firmami na wymianę plastikowych butli czy zakupu całych zgrzewek wody butelkowanej. Rezultat? Woda wolna od mikroplastiku oraz znaczne ograniczenie odpadów, produkowanych przez naszą firmę.
Podsumowanie
Woda w plastikowych butelkach - czy to na pewno wygodna opcja? Na niekorzyść wody butelkowanej przemawia też zwykła wygoda. Jeśli używamy jej na co dzień, musimy liczyć się z uciążliwym staniem w sklepowych kolejkach i dźwiganiem ciężkich zgrzewek z wodą. To spore obciążenie dla naszego kręgosłupa. Problematyczne jest też samo magazynowanie wody, zwłaszcza, jeśli mieszkamy w niewielkim mieszkaniu. Piętrzące się na korytarzu czy w kuchni zgrzewki są mało estetyczne i przeszkadzają w wykonywaniu codziennych czynności.
Jeśli troska o planetę nie jest ci obca i lubisz wygodne i zdrowe rozwiązania, przestaw się na wodę z kranu, a by wzbogacić ją o orzeźwiające bąbelki użyj saturatora SodaStream. Dostarczaj swojemu organizmowi odpowiednich ilości płynów każdego dnia bez wyrzutów sumienia! I to znacznie taniej. Jeśli lubisz smakowe bąbelki, w naszej ofercie znajdziesz też smakowe syropy, które zamienią twoją wodę w Pepsi, lemoniadę czy napój energetyczny.
Lista zalet butelek SodaStream jest bardzo długa. Przede wszystkim są one w pełni ekologiczne i bezpieczne dla środowiska. Można z nich korzystać wielokrotnie, co ogranicza wytwarzanie szkodliwych plastikowych odpadów. Co więcej, butelki SodaStream można myć w zmywarce, dlatego ich czyszczenie nie sprawi Ci kłopotu. Butelki SodaSream są także bardzo trwałe i odporne na uszkodzenia. Raz zakupiona butelka może służyć przez wiele lat. Jest więc idealna do codziennego stosowania w pracy, domu czy w czasie wolnym.
| Kryterium | Woda Butelkowana | Woda z Kranu |
|---|---|---|
| Cena | Wysoka | Niska |
| Wpływ na środowisko | Wysoki (produkcja, transport, odpady) | Niski |
| Zawartość mikroplastiku | Wysoka | Niska (możliwość filtracji) |
| Wygoda | Uciążliwe zakupy i magazynowanie | Łatwy dostęp |
| Jakość | Zróżnicowana (woda źródlana vs. mineralna) | Porównywalna, możliwość poprawy filtrami |
tags: #woda #butelkowana #plastik #wpływ #na #środowisko
