Dezynfekcja Wody w Temperaturze 80 Stopni Celsjusza: Skuteczna Metoda Walki z Legionellą
- Szczegóły
Problem z bakteriami Legionella w instalacjach wody użytkowej nie jest nowy, ale w ostatnich latach znacznie się nasilił. W 2022 r. odnotowano ponad 200 przypadków zachorowań, z czego 20 zakończyło się śmiercią.
Czym Jest Legionella?
Legionella (Legionella pneumophila) jest rodzajem bakterii, który istnieje od bardzo dawna w środowisku naturalnym, zwłaszcza w wodzie. W przypadku instalacji wodnych, w których nie są przestrzegane odpowiednie normy higieniczne i nie są regularnie dezynfekowane, Legionella może występować w większych ilościach.
Stanowi zagrożenie dla zdrowia, jeśli w formie aerozolu (drobin zawieszonych w powietrzu) dostanie się do układu oddechowego człowieka, np. podczas kąpieli pod prysznicem. Wtedy powoduje tzw. chorobę legionistów, objawami przypominającą zapalenie płuc.
Ryzyko zakażenia zwykle jest większe w budynkach, które mają bardziej rozbudowane systemy wodociągowe czy zbiorniki ciepłej wody.
Jak Rozwijają Się Bakterie Legionella?
Bakterie Legionella namnażają się bardzo szybko w korzystnych warunkach, czyli:
Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?
- w wodzie o temperaturze 25-45°C,
- w obecności kamienia kotłowego, szlamu, rdzy i resztek uszczelnień,
- przy słabym przepływie w zbiorniku lub rurach,
- przy pH w granicach 5,0-8,5.
Trudno z nimi walczyć: w dłuższej perspektywie potrafią one bowiem tworzyć na ściankach rur tzw. film biologiczny, czyli warstwę ochronną, która ogranicza skuteczność dezynfekcji chemicznej.
Bakterie te wnikają do organizmu najczęściej w postaci aerozolu wodnego wdychanego podczas brania prysznica lub kąpieli w wannie. Są groźne - śmiertelność w przypadku podjęcia leczenia wynosi 10%, u nieleczonych osób bądź w przypadku osób o osłabionej odporności - nawet do 80%.
Zapobieganie Namnażaniu Się Legionelli
Ze względu na to, że zakażenie bakteriami Legionella może być bardzo groźne dla zdrowia, istotne jest zapobieganie ich kolonizacji. W jaki sposób można ograniczyć ich namnażanie się w instalacji? Przedstawiamy kilka metod:
- Zapewnienie przepływu we wszystkich elementach instalacji; dobrze, by naczynie wzbiorcze instalacji wodnej było przepływowe, wtedy nie jest rezerwuarem stojącej wody i utrudnia kolonizację bakterii.
- Zapewnienie temperatury wody w instalacji powyżej 50°C, co zapobiega namnażaniu się bakterii. Ważne, żeby w tym przypadku zapewnić ochronę przed poparzeniem, zwłaszcza jeżeli współużytkownikami instalacji są dzieci.
- Właściwe wyrównoważenie hydrauliczne instalacji - czyli zabezpieczenie przed strefami zmniejszonej prędkości przepływu.
- Dbanie o odpowiedni stan izolacji rur i zasobnika, aby nie dopuścić do lokalnego spadku temperatury wody.
- Utrzymanie w miarę możliwości temperatury poniżej 20°C w instalacji zimnej wody. To również zabezpiecza przed namnażaniem tych mikroorganizmów. Stosuje się np. izolację rur doprowadzających zimną wodę, aby nie nagrzewały się od sąsiednich z ciepłą.
Większość źródeł ciepła, jak kotły czy pompy ciepła z wbudowaną grzałką, mają funkcję dezynfekcji termicznej, czyli jednorazowego nagrzania wody użytkowej do maksymalnej wartości 65°C raz w tygodniu. Na sterowniku ustawiamy czas takiej dezynfekcji na początek nocy, wtedy mniej jesteśmy narażeni na poparzenie gorąca wodą. Warto korzystać z tej funkcji, gdyż w prosty sposób zabezpiecza nasza instalacje przed namnażaniem bakterii Legionella.
Usuwanie Bakterii Legionella
Jeśli jednak bakterie już się pojawią, należy je usunąć. Istnieje kilka metod likwidacji bakterii Legionella:
Przeczytaj także: Inwestycje w Jakość Wody w Proszówkach
- dezynfekcja chemiczna za pomocą ozonu, chloru, bądź jonów srebra lub miedzi,
- promieniowanie UV,
- dezynfekcja termiczna wody - wygrzewanie instalacji do temp powyżej 72°C.
Te metody są stosowane w przypadku stwierdzenia znacznej zawartości bakterii w zanieczyszczonej wodzie. Dezynfekcja termiczna stosowana jest w sytuacjach, gdy w instalacji c.w.u. pojawi się problem z bakteriami Legionella. Podgrzew instalacji może być także stosowany profilaktycznie.
Dezynfekcja Termiczna - Szczegóły Procesu
W czasie dezynfekcji termicznej woda jest podgrzewana do temperatury w zakresie od 70 do 80 stopni Celsjusza. Zgodnie z obowiązującymi przepisami instalacja ciepłej wody użytkowej musi być dostosowana do przeprowadzania ciągłej lub okresowej dezynfekcji bez obniżenia trwałości zastosowanych elementów armatury. Bakterie Legionella mogą przeżyć w temperaturze od 0 do 63 stopni Celsjusza i giną w momencie, gdy temperatura przekroczy 65 stopni.
Podgrzanie wody w punktach czerpalnych do 70 stopni usuwa większość mikroorganizmów bytujących w biofilmie, czyli powłoce zbudowanej z komórek bakterii osadzającej się na ściankach wewnętrznych instalacji.
Kluczowe dla osiągnięcia pożądanych efektów dezynfekcji jest podgrzew wody do określonych parametrów. W miejscu podgrzania woda powinna osiągnąć pułap 70 stopni Celsjusza, a zabieg kończy się w momencie, gdy temperatura na powrocie wyniesie 63 stopnie.
Płukanie instalacji wodociągowej ma na celu likwidację bakterii poprzez doprowadzenie gorącej wody do wszystkich fragmentów sieci. W czasie płukania odkręcane są wszystkie kurki czerpalne, począwszy od tych najbardziej oddalonych, a w tym samym czasie płukać można maksymalnie 4 punkty. Po osiągnięciu odpowiedniej temperatury każdy punkt płukany jest przez minimum 3 minuty.
Przeczytaj także: Woda mineralna Józef: Zalety
Płukanie i podgrzew mogą być stosowane okresowo jako środek zapobiegawczy pojawieniu się bakterii Legionella. W warunkach optymalnych wzrost bakterii Legionella trwa od 2 do 6 dni.
Dlatego aktualne przepisy przewidują temperaturę ciepłej wody użytkowej 55-60°C. W temperaturze 55°C bakterie Legionella żyją około 20 min, w temperaturze 60°C - około 2 minut, a giną w temperaturze ok. 70°C.
Dezynfekcja Termiczna - Parametry
W zależności od temperatury proces dezynfekcji termicznej będzie trwał dłużej bądź krócej. Przepisy zalecają, aby temperatura przegrzewu wynosiła 70-80oC. W niższej, np. 55oC dezynfekcja powinna trwać od 50 minut do 2 godzin, natomiast przy 80oC już tylko od 2 do 6 minut.
Podwyższanie temperatury w instalacji ciepłej wody powinno być okresowe i zaplanowane w godzinach nocnych. Polskie przepisy nie mówią nic o częstotliwości dezynfekcji termicznej, ale z reguły wykonywana jest dwa razy w miesiącu, a po wykryciu bakterii Legionella niezwłocznie.
Przegrzew powinien odbywać się w sposób automatyczny. Można to zapewnić stosując na pionach lub poziomach instalacji zawory wielofunkcyjne przeznaczone specjalne do tego celu. Jeśli tego typu zawór uzupełnimy o możliwość sterowania, wówczas sterownik systemu zoptymalizuje proces dezynfekcji do najkrótszego możliwego czasu, zapewni jego monitoring, a nawet uzyskanie raportu poświadczającego, że zakończył się on w sposób gwarantujący obumarcie bakterii Legionella.
Tego typu raport może okazać się niezbędny (do celów monitorowania sytuacji, jak również w sprawach spornych) nie tylko w budynkach wielorodzinnych, ale też szczególnie, w obiektach służby zdrowia, z dużym naciskiem na szpitale, albo w budynkach komercyjnych, np. Zawór wielofunkcyjny ma funkcję pomiaru temperatury i zabezpieczenie przed ingerencją osób niepowołanych.
Kolejna ważna sprawa to ograniczenie kosztów związanych z poprawnym działaniem cyrkulacji wody w instalacji c.w.u. Wyposażenie instalacji w takie rozwiązanie pozwala utrzymywać jednakową temperaturę (w zakresie 35-60°C) w całym układzie.
Dla większych systemów wody użytkowej, czyli w dużych budynkach mieszkalnych, szpitalach czy hotelach nie bez znaczenia będą funkcje dostępne wraz ze sterownikiem.
Woda użytkowa, szczególnie w starych, kilkudziesięcioletnich instalacjach może pozostawiać wiele do życzenia. Kamień i osady gromadzące się w rurach są idealnym podłożem dla drobnoustrojów. Jednak nie tylko w starych instalacjach możemy się spodziewać żywych mieszkańców. Wystarczy brak przepływu lub nieodpowiednia temperatura wody użytkowej, a w naszych rurach pojawi się coś, o czym nawet nie będziemy wiedzieli, że istnieje - przynajmniej na początku.
Statystyki i Przepisy Prawne w Polsce
Zagrożenie zakażeniem bakterią Legionella w Polsce rośnie, a statystyki z ostatnich lat są alarmujące. Zjawisko to jest coraz bardziej nagłośnione w kontekście prawnym, co nakłada na właścicieli budynków dodatkowe obowiązki.
Statystyki Głównego Inspektoratu Sanitarnego wskazują na wyraźny wzrost zakażeń bakterią Legionella w Polsce, zwłaszcza od 2017 roku. Kulminacja nastąpiła w 2023 roku, kiedy odnotowano rekordową liczbę 340 przypadków.
Właściciele i operatorzy instalacji wodnych w budynkach publicznych i mieszkalnych ponoszą pełną odpowiedzialność za jakość wody w punktach jej czerpania. Brak regularnej kontroli Legionelli i odpowiedniej dezynfekcji może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych, w tym kar grzywny lub nawet pozbawienia wolności.
Tabela: Temperatury a Czas Przeżycia Bakterii Legionella
| Temperatura | Czas przeżycia bakterii Legionella |
|---|---|
| 70-80°C | Zalecany zakres dezynfekcji |
| 66°C | Giną w ciągu 2 minut |
| 60°C | Giną w ciągu 32 minut |
| 55°C | Giną w ciągu 5-6 godzin |
| Powyżej 50°C | Mogą przetrwać, ale nie rozmnażają się |
| 35-46°C | Idealny zakres dla intensywnego wzrostu |
| 20-50°C | Zakres wzrostu |
| Poniżej 20°C | Mogą przetrwać, ale są uśpione |
Podsumowując, dezynfekcja termiczna jest skuteczną metodą eliminacji bakterii Legionella, ale wymaga przestrzegania odpowiednich parametrów i regularnego monitorowania jakości wody.
tags: #woda #80 #stopni #dezynfekcja
