Wilgotność Względna Wewnętrzna i Zewnętrzna: Norma i Znaczenie

Szczegóły: Opublikowano: 18. December 2025

Europejska norma EN 13779 powstała, aby zapobiec problemom zdrowotnym ludzi przebywających w budynkach niemieszkalnych, powodowanym przez zanieczyszczone powietrze. Celem tej normy jest uczynienie powietrza wewnątrz budynku zdrowszym oraz uzyskanie lepszego komfortu przebywania w pomieszczeniach z systemami oczyszczania powietrza przy optymalnych kosztach użytkowania takiego systemu.

Od czasu publikacji norma ta została już ratyfikowana we wszystkich krajach Unii Europejskiej jako norma państwowa. Rozstrzygnięciu tutaj nie podlega tylko klasyfikacja powietrza zewnętrznego, ale też sposoby badania wartości powietrza wewnętrznego. W praktyce jakość wewnętrznego powietrza zostanie poprawiana poprzez bardziej oczyszczony strumień powietrza zewnętrznego, które często jest bardziej zanieczyszczone niż recyrkulowane powietrze wewnątrz budynku.

Zanieczyszczenia Powietrza: Skład i Wpływ

Zanieczyszczone powietrze może zawierać nie tylko cząsteczki stałe, lecz także lotne związki i promotory chorobotwórcze, takie jak mikroorganizmy, wirusy, pyłki. Do typowych zanieczyszczeń gazowych, które mają być uwzględnione w ocenie powietrza zewnętrznego, należą: tlenek węgla, dwutlenek węgla, dwutlenek siarki, tlenki azotu i lotne związki organiczne (VOC - np. benzen, rozpuszczalniki i węglowodory aromatyczne).

Wpływ na warunki wewnętrzne takich zanieczyszczeń powietrza zewnętrznego zależy od stopnia ich reaktywności. Większość wytycznych dotyczących powietrza zewnętrznego opiera się o parametr PM10 (Particulate matter - substancja w postaci cząstek o średnicy aerodynamicznej nie większej niż 10 μm), lecz ze względu na ochronę zdrowia, zaleca się położenie większego nacisku na mniejsze cząstki.

W przypadku potrzeby uwzględnienia cząstek o charakterze biologicznym, patogennym (np. szpitale) wytyczne dotyczące PM10 nie są istotne i ważniejszym względem jest chorobotwórcze zagrożenie stwarzane przez te twory biologiczne. Pył atmosferyczny pośród wielu elementów składa się z pyłu drogowego, sadzy i organicznych drobin. Pomimo, że pyłki nie są patogenami mogą powodować reakcje alergiczne i astmę.

Przeczytaj także: Poradnik: walka z wilgocią w mieszkaniu

Grzyby zawierają wiele setek różnych mikroorganizmów, które pomagają w rozkładzie roślin. Większość może powodować alergie, a rzadko poważne infekcje. Bakteria jest rodzajem pierwotniaka bez jądra, zwykle wielkości 2-3 mikrony, a rozmnażanie bakterii następuje poprzez podział komórki. Wirusy są najmniejszymi pasożytami (15-400 nm), a ich reprodukcja jest całkowicie zależna od komórek. Zbudowane są z zewnętrznej powłoki (proteinowej lub lipidowej) i rdzenia nukleinowego (RNA lub DNA).

Normy Powietrza Wewnętrznego (IDA)

W normie przez powietrze wewnętrzne rozumie się powietrze w obsługiwanym pomieszczeniu lub w strefie. Jest oznaczane skrótem IDA. Podaną w Tabela 2 klasyfikację stosuje się do powietrza wewnętrznego w strefie przebywania ludzi. W normie podano pięć metod szczegółowej klasyfikacji powietrza wewnętrznego. Wybór metody jest dowolny, lecz powinna ona być dostosowana do sposobu użytkowania pomieszczenia i wymagań.

Stosowanie różnych metod prowadzi do tej samej kategorii jakości powietrza wewnętrznego, a niekoniecznie do tej samej ilości powietrza nawiewanego. Wymiany filtrów powinny być robione nie tylko na podstawie optymalizacji ekonomii. Ważne są także bardzo względy higieniczne.

Komfort Termiczny: Kluczowy Element Środowiska Wewnętrznego

Komfort termiczny jest obok jakości powietrza wewnętrznego, poziomu hałasu, czy np. wystroju wnętrza, istotnym elementem pozytywnego odbioru otaczającego środowiska. Z uwagi na stale wydłużający się czas spędzany, zarówno w życiu zawodowym, jak i pozazawodowym w pomieszczeniach, w których warunki środowiska są sztucznie kształtowane przez urządzenia klimatyzacyjne, niezbędne jest zaprojektowanie parametrów powietrza wewnętrznego w taki sposób, aby przebywanie w nich nie prowadziło do zaburzeń zdrowotnych (np. zespół chorego budynku; Sick Building Syndrome).

Komfort cieplny (termiczny) wyraża satysfakcję danej osoby (grupy osób) z warunków termicznych środowiska w pomieszczeniach, w którym osoba (osoby) ta przebywa. Stan ten wynika z równowagi między ilością ciepła wytwarzaną w organizmie w wyniku przemian metabolicznych a stratami ciepła z ciała do otaczającego środowiska. Niemniej, dzięki odpowiednio zaprojektowanym systemom ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji, możliwe jest stworzenie optymalnych warunków termicznych, które przez większość użytkowników będą odczuwane jako komfortowe.

Przeczytaj także: Wakacje w Bodrum

Czynniki Kształtujące Poczucie Komfortu Cieplnego

Poczucie komfortu bądź dyskomfortu jest uzależnione od oddziaływania wielu czynników, które można podzielić na:

Czynniki środowiskowe:
- Temperatura powietrza
- Prędkość powietrza
- Wilgotność względna powietrza
- Temperatura promieniowania powierzchni
- Asymetria rozkładu temperatury w pomieszczeniu
Czynniki indywidualne:
- Metabolizm
- Aklimatyzacja
- Izolacyjność cieplna odzieży

Temperatura powietrza

Jest ona podstawowym parametrem powietrza wpływającym na odczucie komfortu cieplnego. Wykazano, m.in., że ekspozycja na temperaturę wyższą niż 21 °C powoduje spadek sprawność psychofizycznej o ok. 6% w stosunku do temperatury neutralnej (tj. 18-21 °C). W temperaturze przekraczającej 26 °C obserwuje się obniżenie poziomu uwagi, spostrzegawczości i refleksu, zwłaszcza podczas krótkiego, tj. poniżej 120-minutowego czasu ekspozycji.

Prędkość powietrza

Prędkość powietrza w pomieszczeniu wpływa na odczuwalną temperaturę oraz na rozkład ciśnienia w budynku. Negatywny wpływ na poczucie komfortu mogą mieć również lokalne wzrosty prędkości powietrza, które są odczuwane jako przeciągi.

Wilgotność względna powietrza

Wysoka wilgotność (ok. 70%) nie tylko utrudnia odparowywanie potu z powierzchni ciała, ale także sprzyja rozwojowi bakterii i pleśni w pomieszczeniu. Z kolei niska wilgotność w ogrzewanych pomieszczeniach może prowadzić do wysuszenia śluzówki nosa i skóry, oraz powodować bóle gardła i głowy. Ze względów zdrowotnych wilgotność względna powinna zawierać się w granicach 40-70%.

Asymetria rozkładu temperatury w pomieszczeniu

Różnica temperatury w pomieszczeniu (tzw. pionowy gradient temperatury wyrażający zmianę wartości temperatury wraz z wysokością lub szerokością pomieszczenia, °C/m) może być przyczyną odczuwanego zimna na poziomie stóp lub głowy, podczas gdy dla pozostałych części ciała warunki w pomieszczeniu będą komfortowe. Z tego powodu, stopień asymetrii promieniowania cieplnego nie powinien przekraczać 10°C, a temperatura podłogi 24 °C.

Przeczytaj także: Poradnik pomiaru wilgotności

Izolacyjność odzieży

Istotny wpływ na komfort cieplny ma izolacyjność odzieży roboczej oraz ochronnej stosowanej na stanowiskach pracy, zwłaszcza tzw. barierowej, ograniczającej w zasadniczy sposób wymianę ciepła człowiek/środowisko. Przykładowo, najwyższą izolacyjnością charakteryzuje się odzież Eskimosów (4 clo), wartość letniej odzieży wynosi ok. 0,6 clo, a odzieży zimowej - 1 clo.

Aklimatyzacja

Aklimatyzacja zwiększa zdolność adaptacyjną organizmu do określonych warunków termicznych środowiska, przez co zmniejsza ryzyko wystąpienia szkodliwych skutków zdrowotnych wynikających z pracy lub przebywania w niesprzyjających warunkach temperaturowych otoczenia.

Ocena Komfortu Termicznego: Wskaźniki PMV i PPD

Podstawowymi i powszechnie stosowanymi wskaźnikami oceny środowiska umiarkowanego są: PMV (Predictive Mean Vote) - przewidywana średnia ocena komfortu cieplnego oraz PPD (Predicted Percentage of Dissatisfied) - przewidywany odsetek niezadowolonych. Środowisko komfortowe pod względem mikroklimatu (tzw. umiarkowane) zawiera się w przedziale - 0,5

Dla danej wartości PMV można ponadto określić wskaźnik PPD, tj. przewidywany odsetek osób niezadowolonych, a więc oceniających zdecydowanie negatywnie badane środowisko termiczne. Wynika z niego, że 90% osób przebywających w pomieszczeniu, ocenia jego środowisko jako komfortowe, dla pozostałych 10% jest ono zimne (5%) lub gorące (5%).

Termohigrometry: Narzędzia do Pomiaru i Kontroli

Termohigrometry są przyrządami do jednoczesnego pomiaru temperatury i wilgotności powietrza. Elementami pomiarowymi są tu: cienkowarstwowy czujnik temperatury Pt-100 i cienkowarstwowy pojemnościowy czujnik wilgotności względnej, z których analogowe sygnały zostają zamienione w przetwornikach A/C na dane liczbowe.

Jednoczesne wykonywanie pomiarów temperatury i wilgotności przez jeden przyrząd jest uzasadnione ścisłą zależnością wilgotności bezwzględnej od temperatury i wilgotności względnej. Produkowane termohigrometry mogą być używane jako samodzielne (przenośne lub stacjonarne) urządzenia służące punktowym pomiarom parametrów powietrza. Można je również używać jako elementy systemów pomiarowo - kontrolnych.

Jak Utrzymać Optymalny Mikroklimat?

System Sinum od TECH Sterowniki umożliwia centralne zarządzanie temperaturą, wilgotnością, a także innymi aspektami inteligentnego domu. Na przykład regulator R-S1 to przewodowy regulator pokojowy Sinum, który mierzy zarówno temperaturę, jak i wilgotność powietrza.

Montując rolety zewnętrzne lub wewnętrzne, można ograniczyć nagrzewanie się pomieszczeń latem. Nawiewniki (w oknach lub ścianach) oraz systemy wentylacji z rekuperacją są kluczowe dla wymiany powietrza bez otwierania okien. Jeśli wilgotność spada poniżej pożądanego poziomu zimą, warto rozważyć inteligentne nawilżacze powietrza, które mogą być sterowane w oparciu o czujniki Sinum.

Stworzenie komfortowych warunków w domu nie musi być trudne ani czasochłonne - dziś odpowiednia temperatura, wilgotność i jakość powietrza mogą być regulowane automatycznie dzięki inteligentnym urządzeniom. Regulatory pokojowe, czujniki jakości powietrza i system Sinum od TECH Sterowniki pozwalają precyzyjnie zarządzać mikroklimatem w każdym pomieszczeniu, dopasowując go do rytmu dnia domowników.

tags: #wilgotność #względna #wewnętrzna #i #zewnętrzna #norma