Wilgotność w kurnikach niosek – normy i wpływ na produkcję

Szczegóły: Opublikowano: 22. November 2025

W każdej dziedzinie, czy to w przemyśle wytwórczym, przemysłowym, czy rolnym producenci dążą do uzyskania jak najlepszych efektów ekonomicznych. Pomieszczeniom dla drobiu stawia się najwyższe wymagania, gdyż najczęściej w tym samym budynku odchowuje się młodzież, a następnie utrzymuje się osobniki dorosłe. Wymaga to zagwarantowania różnych warunków mikroklimatycznych dla ptaków w poszczególnych fazach wzrostu i rozwoju.

Mikroklimat jest całokształtem fizycznych i chemicznych właściwości powietrza w budynkach inwentarskich, zasiedlonych przez zwierzęta. Wszystkie części składowe mikroklimatu wywierają wpływ na prawidłowe funkcjonowanie organizmu, produkcyjność oraz zachowanie dobrego stanu zdrowia zwierząt. Mikroklimat w pomieszczeniu jest uzależniony od technologicznych i technicznych założeń budynku, a także od sposobu jego użytkowania.

Można z tego wnioskować, że człowiek kształtuje także czynniki bioklimatyczne, które najczęściej są niesłusznie lekceważone. Dokładne zrozumienie wymagań ptaków i ich powiązań ze środowiskiem to zasadniczy warunek zapewnienia im dobrostanu. Podstawowymi parametrami opisującymi mikroklimat w pomieszczeniach zamkniętych - przemysłowych są dwie wielkości fizyczne: temperatura powietrza w pomieszczeniu [°C] i wilgotność względna powietrza [%]. Na kształtowanie mikroklimatu wewnątrz pomieszczeń dla zwierząt poza temperaturą i wilgotnością powietrza wewnętrznego, mają wpływ również: oświetlenie, szkodliwe gazy (CO2, S2H, NH3) jakość ściółki, zapylenie powietrza.

Znaczenie temperatury

Drób jest to gatunek zwierząt, który charakteryzuje wysokie wymaganie odnośnie warunków termicznych. W pomieszczeniach drobiarskich temperatura jest zatem najważniejszym czynnikiem, wpływającym na prawidłowe funkcjonowanie organizmu ptaka, na jego samopoczucie, ale także na wyniki i opłacalność produkcji.

Drób należy do zwierząt stałocieplnych o najwyższej spośród wszystkich zwierząt gospodarskich temperaturze ciała (40,5-41,5°C). Jednak w pierwszym okresie życia ptaki posiadają bardzo słabo rozwinięty układ termoregulacyjny. W momencie niezapewnienia kurczętom odpowiedniej temperatury, nawet jeśli przeżyją, będą rozwijały się i rosły bardzo powoli. Istnieje pogląd, zwłaszcza wśród producentów, że warunkiem prawidłowego odchowu piskląt jest właśnie utrzymanie wymaganej temperatury powietrza w budynku. Dlatego też należy ptakom zagwarantować odpowiednią temperaturę zależną od ich wieku.

Przeczytaj także: Poradnik: walka z wilgocią w mieszkaniu

Za optymalną temperaturę wstawienia piskląt przyjmuje się 31-33°C. W celu zapewnienia odpowiedniej temperatury można zastosować ogrzewanie strefowe (o rozkładzie od 16°C do 32°C), które pozwala ptakom na wybór optymalnej dla nich temperatury. Warto pamiętać, by ogrzewanie obiektu rozpocząć relatywnie wcześnie, przynajmniej 3 doby przed planowanym wstawieniem kurcząt. W miarę wzrostu ptaków obniża się temperaturę, która w 6. tygodniu osiąga wartość ok. 21°C. W okresie przejściowym, kiedy kurnik jest czyszczony, aby zapobiec nadmiernemu wychłodzeniu obiektu, utrzymuje się temperaturę na poziomie 20-22°C (w zależności od zarządzającego i rasy kur).

Wśród czynników wpływających na temperaturę wewnątrz budynku dla drobiu, należy wymienić:

izolację termiczną ścian,
ilość, i wiek ptaków,
lokalne ogrzewanie (system na głębokiej ściółce) lub ogrzewanie całej przestrzeni,
ogrzewanie bezpośrednie (np. ogrzewanie gazowe),
ogrzewanie pośrednie (np. centralne ogrzewanie),
chłodzenie poprzez rozpylanie wody (praktykowane w gorętszych klimatach lub latem).

Sterowanie temperaturą

Gwarancją utrzymania odpowiedniej-optymalnej temperatury w kurniku jest stały jej monitoring. W praktyce powszechne w użyciu są systemy automatycznej regulacji temperatury. Projektując system sterowania temperaturą pomieszczenia należy w pierwszej kolejności określić powierzchnię i objętość kurnika oraz wymaganą krotność wymiany powietrza. Te informacje są niezbędne do obliczenia mocy grzewczej (lub chłodniczej) koniecznej do uzyskania pożądanego efektu temperaturowego. Kolejnym etapem jest ustalenie miejsca instalacji urządzeń grzewczych i czujników temperatury oraz ewentualnie lokalizację otworów wentylacyjnych i nawiewnych. W razie gdyby temperatura w kurniku odbiegała znacznie od temperatury zadanej, sterownik włącza alarm.

Utrzymanie w kurniku odpowiednich warunków termicznych możliwe jest ponadto dzięki właściwej izolacji budynku, którą można zapewnić poprzez wybór odpowiednich materiałów budowlanych. Ważne jest, aby ocieplając ściany zewnętrzne oraz sufit kurnika, wypełnić wszelkie szczeliny. W przeciwnym razie zmienne warunki atmosferyczne (upały, niska temperatura), mogą zaburzyć funkcję ciepłochronności kurnika, co ma ogromne znaczenie zwłaszcza dla prawidłowego rozwoju piskląt. W pomieszczeniach dla kur niosek doskonale sprawdza się bezszwowa izolacja pianką PUR, przyczyniając się równocześnie do zmniejszenia kosztów ogrzewania. Pozwala ona na wyeliminowanie wahań temperatury, przez które spada produkcja jaj i spożycie paszy, a wzrasta liczba zachorowań wśród zwierząt.

Prawidłowo wykonana izolacja termiczna, eliminuje ryzyko powstawania skropleń na elementach konstrukcyjnych, przeciwdziała pojawieniu się wilgoci, która prowadzi do powstawania pleśni i grzybów oraz namnażania się szkodliwych drobnoustrojów chorobotwórczych wpływających na obniżenie kondycji zwierząt.

Przeczytaj także: Wakacje w Bodrum

Kurnik ponadto powinien być wyposażony w system wentylacji oraz, jeżeli to konieczne, systemy ogrzewania i schładzania. Odpowiednio działająca wentylacja jest gwarancją tego, że temperatura wewnątrz kurnika nie będzie przekracza temperatury na zewnątrz więcej niż o 3°C, jeżeli temperatura na zewnątrz kurnika mierzona w cieniu przekracza 30°C. Właściwa wentylacja to dostarczanie i przemieszczanie powietrza w niezbędnej ilości, z właściwą prędkością tak, aby osiągnąć pożądaną temperaturę, ale również wilgotność, minimalne stężenie gazów szkodliwych oraz inne parametry powietrza i mikroklimatu w hali, zapewniające optymalny wzrost ptaków. Dobrze działająca wentylacja to taka, która charakteryzuje się wydajnością 5 m3/h/kg masy ciała w lecie i wywołująca ruch powietrza nieprzekraczający 0,5 m/s.

Sterując temperaturą zadaną (w zależności od wieku ptaków) odpowiednio należy skorelować wartości; wilgotności względnej, ilości i prędkości przepływu powietrza - równomiernie na całej hali. Czynnikiem determinującym wybór systemu wentylacji i trybu pracy systemu jest poziom temperatury zewnętrznej. Ważna jest różnica pomiędzy temperaturą na zewnątrz hali, a pożądaną temperaturą wewnątrz hali - zapewniająca ptakom w określonym wieku komfort termiczny. Im większe ptaki, tym temperatury na hali mogą być niższe, a zakres tolerancji jest większy. Różne potrzeby zimą, latem i w okresach przejściowych wymagają różnych trybów pracy wentylacji (w ramach wybranego systemu).

Przyjmując jako kryterium określenia trybu pracy wentylacji - ilość dostarczanego powietrza (wynikającej z korelacji miedzy poziomem temperatury zewnętrznej a pożądaną temperaturą wewnętrzną), można wyróżnić następujące tryby pracy:

wentylację minimalną (małe ptaki, niskie temperatury zewnętrzne),
wentylację podstawową (działającą przez większą część okresu pracy systemu),
wentylację maksymalną (okres lata, wysokich temperatur zewnętrznych).

Temperatura a zdrowotność ptaków

Temperatura jak już wspomniano w sposób istotny wpływa na zdrowie hodowanych ptaków. Wszelkie odchylenia mogą w sposób istotny obniżyć produkcyjność całego stada, a niekiedy nawet znacząco zmniejszyć jego liczebność. Zbyt niska temperatura prowadzi do wychłodzenia organizmu, czego następstwem jest obniżenie odporności na choroby i efektywności szczepień ochronnych. Ponadto konsekwencją zbyt niskich temperatur w kurniku jest wzrost zużycia paszy przy nieproporcjonalnie małych przyrostach masy ciała lub niskim poziomie nieśności.

W doświadczeniu, którego celem było przebadanie reakcji produkcyjnej kurcząt brojlerów na obniżoną i podwyższoną o 5°C temperaturę otoczenia w stosunku do normy w czasie 42-dniowego odchowu, wykazano, iż obniżenie temperatury wpływa na niższą o 2,2% masę ciała przy wyższym o 0,6% zużyciu paszy. Ciekawym jest z kolei fakt, iż niższa temperatura odchowu kurcząt wpłynęła, w niniejszym doświadczeniu, na ich lepszą zdrowotność i mniejsze otłuszczenie tuszek.

Przeczytaj także: Poradnik pomiaru wilgotności

Zbyt wysoka temperatura z kolei doprowadza do przegrzania ptaków i zaburzeń funkcji układu oddechowego. Przewyższająca optymalny poziom temperatura, jest dość dobrze poznanym czynnikiem stresowym. Wynikający z nieprawidłowego utrzymania ptaków, w tym zbyt wysokiej temperatury otoczenia, towarzyszący intensyfikacji produkcji drobiarskiej stres, jest istotnym czynnikiem pogarszającym ich zdrowotność, jak również niekorzystnie wpływającym na produkcyjność. Stres cieplny pojawia się wtedy, gdy następuje zakłócenie równowagi między produkcją ciepła przez organizm, a jego stratą poprzez konwekcję, promieniowanie, przewodzenie czy parowanie, które w konsekwencji skutkuje pojawieniem się zjawiska hipertermii. Stres termiczny jest szczególnie niebezpieczny dla drobiu, bowiem z powodu braku gruczołów potowych podstawowym mechanizmem utraty ciepła z organizmu ptaków jest parowanie wody z wilgotnych dróg oddechowych w procesie ziania.

Podczas przystosowywania się organizmu do warunków stresowych następuje aktywacja osi podwzgórze-przysadka-nadnercza. Pobudzona przez podwzgórze przysadka wydziela w większych ilościach ACTH, pod wpływem którego dochodzi do wzmożonego wydzielania i uwalniania glikokortykosterydów z nadnerczy. Kortykosteron wpływając na metabolizm białek, tłuszczów i węglowodanów powoduje wzrost energii. Aktywuje on proces glukoneogenezy, pobudzając komórki mięśniowe do przemiany białek w glukozę, co jest niezwykle ważnym mechanizmem, dzięki któremu ptaki przeciwstawiają się stresowi.

W badaniu, którego celem była ocena wpływu stresu cieplnego na wyniki produkcyjne, wykazano m.in. że w czasie krótkotrwałego wystawienia ptaków na stres cieplny (35°C) dochodzi pogorszenia nieśności, któremu towarzyszy spadek spożycia paszy. Zauważono również, że pod wpływem zbyt wysokiej temperatury otoczenia dochodzi do pogorszenia się jakości jaj (zmniejszenia masy jaj, grubości skorupy), zahamowania przyrostów ptaków mięsnych. Depresja przyrostów masy ciała, znoszenie przez ptaki mniejszej liczby jaj o gorszym składzie jest nierzadko przyczyną zasadowicy oddechowej, która powstaje właśnie na skutek długotrwałego działania wysokich temperatur otoczenia.

Stres poza istotnym wpływem na cechy związane z produkcyjnością wyraża się zmianą wartości hematologicznych, a przede wszystkim obrazu białokrwinkowego. W doświadczeniu na kurczętach brojlerach zaobserwowano spadek wartości hematokrytu we krwi ptaków narażonych w 5. i 7. dniu życia na 24 godziny na działanie podwyższonej temperatury otoczenia (około 36°C). Przypuszcza się również, że zbyt wysoka temperatura może także znacząco wpływać na zmniejszenie zawartości hemoglobiny.

Stres wywołany zbyt wysoką temperaturą, jak wykazały badania, wpływa również na gospodarkę mineralną. W doświadczeniach przeprowadzonych na kurczętach brojlerów oraz kurach nioskach poddanych działaniu stresu termicznego wystąpiła hipokalcemia i z reguły towarzyszyły jej hipofosfatemia i hipomagnezemia. U ptaków pod wpływem podwyższonej temperatury następuje przyśpieszenie częstotliwości oddechów oraz spłycenie ich. Odgrywa to fundamentalną rolę w regulacji równowagi kwasowo-zasadowej. Zachowanie równowagi kwasowo-zasadowej jest podstawowym warunkiem prawidłowego przebiegu wszystkich czynności życiowych organizmu, a jej zachwianie rzutuje w znacznym stopniu na wyniki produkcyjne.

Pod wpływem działania wysokich temperatur otoczenia dochodzi u drobiu do parowania wody nie tylko ze śliny oraz nabłonka tchawicy, ale również z płuc, co przyczynia się do redukcji poziomu CO2 oraz wodorowęglanów w osoczu i wystąpienia alkalozy oddechowej. W toku prowadzonych badań wykazano, iż ekspozycja ptaków na wysoką temperaturę wpływa w sposób istotny na wzrost w krwi koncentracji jonów wodorowęglanowych i zasad buforowych, jak również skutkuje zmniejszeniem niedoboru zasad. W doświadczeniu, którego celem było określenie wpływu 24-godzinnego stresu termicznego na parametry równowagi kwasowo-zasadowej i zawartość składników mineralnych w krwi perlic pojonych wodą poddaną działaniu pola magnetycznego, zaobserwowano istotny statystycznie spadek parametrów ciśnienia parcjalnego tlenu oraz procentowego wysycenia tlenem. W wyniku działania wysokiej temperatury otoczenia zanotowano spadek koncentracji sodu. Ciekawym jest ponadto fakt, iż koguty są mniej odporne na cieplny stres od kur. Im kogut starszy i cięższy, tym gwałtowniej reaguje na stres.

Dobrostan ptaków

Z punktu widzenia producenta drobiu zapewnienie wysokiego dobrostanu ptaków jest bardzo ważne ze względów ekonomicznych. Wysoki poziom dobrostanu umożliwia uzyskanie optymalnego tempa wzrostu, wysoką nieśność lub przyrosty dobowe. Minimalizacja wpływu negatywnych czynników, np. zachorowań, obniża koszty leczenia i zmniejsza stosowanie antybiotyków. Brojlery stanowią najliczniejszą populację produkcyjnych ptaków na świecie. Utrzymanie bardzo dużej liczby ptaków w jednym obiekcie produkcyjnym generuje poważne problemy dla ich dobrostanu. Dobrostan należy oceniać za pomocą mierzalnych wskaźników. Należy więc też zwrócić uwagę na dostępność paszy oraz powierzchnię przypadającą na ptaka.

Śmiertelność i zachorowalność. Dzienne, tygodniowe i skumulowane wskaźniki śmiertelności, upadków i zachorowalności powinny mieścić się w oczekiwanych zakresach. Każdy nieprzewidziany wzrost tych wskaźników może odzwierciedlać problem dobrostanu zwierząt.

Chów i kończyny. Brojlery są podatne na rozwój różnych zakaźnych i niezakaźnych schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego. Zaburzenia te mogą prowadzić do kulawizny i zaburzeń chodu. Ptaki mające trudności z poruszaniem się i dotarciem do pokarmu lub wody mogą być deptane przez inne brojlery i mogą odczuwać ból. Problemy mięśniowo-szkieletowe mają wiele przyczyn, w tym genetyczne, żywieniowe, niewłaściwe oświetlenie, jakość ściółki oraz inne czynniki środowiskowe. Dostępnych jest kilka systemów oceny poruszania się ptaków.

Zapalenie podeszwy stopy (FPD). Kontaktowe zapalenie skóry dotyka powierzchni skóry, które mają długotrwały kontakt z mokrą ściółką lub innymi mokrymi powierzchniami podłogowymi. Zmiany te objawiają się sczerniałą skórą przechodzącą w nadżerki i zwłóknienia na dolnej powierzchni opuszki stopy, z tyłu stawu skokowego. Jeśli są intensywne mogą przyczyniać się do kulawizny i prowadzić do wtórnych infekcji. Jednocześnie w okolicy piersi mogą występować stany zapalne skóry. Wiarygodne systemy punktacji dla kontaktowego zapalenia skóry zostały opracowane dla ubojni.

Stan piór. Ocena stanu upierzenia brojlerów dostarcza przydatnych informacji na temat dobrostanu. Zabrudzenie upierzenia jest skorelowane z kontaktowym zapaleniem skóry i kulawizną u poszczególnych ptaków lub mogą być związane z warunkami utrzymania.

Częstość występowania chorób, zaburzeń metabolicznych i inwazji pasożytniczych. Zły stan zdrowia, niezależnie od przyczyny, stanowi zagrożenie dla dobrostanu.

Zachowanie

Strach. Przy tym zachowaniu brojlery unikają ludzi, takie zachowanie obserwuje się w stadach, w których opiekunowie zwierząt szybko chodzą po kurniku podczas wykonywania swoich prac. Strach (np. nagłe głośne dźwięki) może również prowadzić do tego, że brojlery tłoczą się, a nawet duszą się nawzajem. Przyrosty takich ptaków są mniejsze.

Rozkład przestrzenny. Zmiany w rozmieszczeniu przestrzennym (np. zbijanie się) ptaków mogą wskazywać na dyskomfort termiczny lub występowanie obszarów mokrej ściółki lub nierównomierne dostarczanie światła, pożywienia lub wody.

Dyszenie i rozkładanie skrzydeł. Nadmierne dyszenie i rozkładanie skrzydeł wskazuje na stres cieplny lub złą jakość powietrza, np. wysoki poziom amoniaku.

Karmienie, picie i żerowanie. Ograniczone zachowania związane z pobieraniem pokarmu lub piciem mogą wskazywać na błędy organizacyjne, w tym nieodpowiednią przestrzeń lub miejsce do karmienia lub pojenia, złą jakość wody lub zanieczyszczenie paszy. Zachowania związane z karmieniem i piciem są często obniżone, gdy brojlery są chore. Pobieranie paszy może być również zmniejszone w okresach stresu cieplnego i zwiększone podczas stresu związanego z zimnem. Żerowanie jest czynnością polegającą na poszukiwaniu pożywienia, zwykle poprzez chodzenie i dziobanie lub drapanie podłoża ściółki. Zmniejszona aktywność żerowania może sugerować problemy z jakością ściółki lub występowaniem warunków ograniczających ruch ptaków.

Wydziobywanie piór i kanibalizm. Dziobanie piór może spowodować znaczną utratę piór i może prowadzić do kanibalizmu. nienormalne zachowania mają przyczyny wieloczynnikowe.

Zużycie wody i paszy. Monitorowanie dziennego zużycia wody jest użytecznym narzędziem do wskazywania chorób i innych warunków utrzymania, biorąc pod uwagę temperaturę otoczenia, wilgotność względną, zużycie paszy i inne powiązane czynniki. Problemy z zaopatrzeniem w wodę mogą powodować zamoczenie ściółki, biegunkę, zapalenia skóry ptaków lub ich odwodnienie. Zmiany pobrania paszy mogą wskazywać na nieodpowiednią jakość paszy, obecność chorób lub inne problemy z dobrostanem.

Produkcyjność. Tempo wzrostu (growth rate) - to wskaźnik, który określa średni dzienny przyrost masy ciała na brojlera w stadzie. Podobnie ważnym wskaźnikiem jest wskaźnik wykorzystania paszy.

Wskaźnik urazów. Częstość urazów może wskazywać na problemy z dobrostanem w stadzie. Urazy mogą być spowodowane przez inne brojlery (zadrapania, utrata piór lub zranienia w wyniku wydziobywania piór i kanibalizmu), spowodowane warunkami środowiskowymi (np. kontaktowe zapalenie skóry) lub też interwencją człowieka, np. łapaniem. Najczęściej spotykanymi urazami podczas łapania są siniaki, zwichnięte biodra i uszkodzone skrzydła.

Stan oczu. Zapalenie spojówek może wskazywać na obecność w powietrzu substancji drażniących, takich jak kurz i amoniak. Wysoki poziom amoniaku może również powodować oparzenia rogówki i ostatecznie ślepotę.

Wokalizacja. Może wskazywać na stany emocjonalne, zarówno pozytywne, jak i negatywne. Stan zdrowia drobiu świadczy o poziomie dobrostanu, którego poziom wpływa na ich zdrowotność. Obniżenie poziomu dobrostanu zwierząt sprzyja powstawaniu chorób oraz wszelkiego rodzaju technopatii, czyli schorzeń i urazów związanych z niewłaściwymi warunkami utrzymania. Do najczęściej wyliczanych technopatii u drobiu należą schorzenia kończyn. Schorzenia te są opisywane u kur, które utrzymywano w systemach ograniczających powierzchnię do aktywności. Dochodzić może również do pojawienia stereotypii, czyli nienaturalnych zachowań zwierząt. Do stereotypii ptaków zalicza się min. pterofagię, czyli wydziobywanie piór innym ptakom oraz kanibalizm. Kury mają naturalną potrzebę dziobania i grzebania, wysiadywania na grzędzie, stroszenia piór, kąpieli piaskowych i zażywania ruchu. Pozbawienie ptaków możliwości manifestowania swoich naturalnych potrzeb jest czynnikiem stresogennym.

Wydziobywanie piór i kanibalizm

Wydziobywanie piór (pterofagia). Przyczynami tego typu zachowań agresywnych są błędy żywieniowe, zwłaszcza niedobór witaminy K. Istnieją też przyczyny genetyczne. Ponadto na nasilenie objawów pterofagii mogą mieć wpływ pasożyty zewnętrzne oraz choroby skóry. W stadach kur niosek wyróżnia się kilka kategorii tego zjawiska: delikatne dziobanie, nasilone dziobanie, dziobanie okolicy steku. Może się ono przerodzić w kanibalizm.

Kanibalizm. Przypadki kanibalizmu występują we wszystkich rodzajach chowu drobiu, jednak częściej w dużych stadach wolno wybiegowych lub wolierach. Z czynników środowiskowych mających wpływ na to zjawisko należy wymienić: wychów ptaków w nadmiernym zagęszczeniu przy zbyt małej wilgotności powietrza oraz przy zbyt intensywnym oświetleniu. Również może mieć wpływ niewłaściwa dieta. Niedobory białka, zwłaszcza pochodzenia zwierzęcego, witamin z grupy B, wapnia, błonnika oraz składników mineralnych, także mogą nasilać objawy kanibalizmu. Predysponują do tego również duża zawartość kukurydzy w paszy oraz pasza w formie granulowanej, która jest szybciej pobierana niż sypka. Wśród istotnych czynników wymienia się również inne niewłaściwe rozwiązania technologiczne. Zbyt mała liczba gniazd lub niewygodne dla ptaków ustawienie karmideł i poideł może stanowić przyczynę zachowań agresywnych. Nieregularne karmienie oraz pojenie ptaków również wpływa niekorzystnie na ich zachowanie.

Zapalenie podeszwy stopy

Zapalenie podeszwy stopy u drobiu (FPD) jest rodzajem kontaktowego zapalenia skóry, głównie podeszwy stóp oraz skóry w okolicy stawu skokowego. Występuje głównie u brojlerów.

I etap - podrażnienie powierzchni skóry i powstawanie stanu zapalnego. Główny widoczny objaw to zaczerwienienie, potem pojawiają się płytkie nadżerki i tworzenie tzw.
II etap - rozpoczyna się z chwilą przerwania bariery ochronnej skóry, bakterie powodują ropne zapalenie.

Częstość występowania zapalenia podeszwy stopy jest jednym z wyznaczników dobrostanu drobiu. Pod względem praktycznym opracowano szereg miar punktowych, które wskazują na warunki utrzymania drobiu i odzwierciedlają poziom dobrostanu. Na stan zdrowia kurzych łap wpływają różne czynniki, takie jak predyspozycje genetyczne, czynniki środowiskowe oraz jakość żywienia i ściółki.

Częstotliwość zapadalności na FPD zmniejsza się w ciepłych, suchych porach roku i wzrasta w chłodniejszych miesiącach. Szczególną uwagę zwraca się na rodzaj i jakość materiału ściółkowego, a przede wszystkim na jego wilgotność. Istotne znaczenie mają także rodzaj i skład zadawanej paszy. Czynniki żywieniowe pośrednio wpływają na wilgotność ściółki (konsystencja odchodów). Duże zapotrzebowanie brojlerów na białko wymusza stosowanie w diecie śruty sojowej, która zawiera spore ilości potasu, co niekorzystnie wpływa na konsystencję odchodów. Również duża zawartość składników mineralnych w paszy może prowadzić do zwiększenia ilości pobieranej wody prowadzącego do zawilgocenia ściółki. Podobnie negatywny wpływ ma dieta z dużą ilością białka. Nadwyżka azotu w organizmie pochodzącego z paszy musi zostać wydalona, co przyczynia się to do zwiększenia spożycia wody oraz do rozluźnienia konsystencji kału i zawilgocenia ściółki.

Pomimo wyraźnych korzyści ekonomicznych utrzymania kur niosek w klatkach, to ich dobrostan jest znacznie pogorszony, gdyż nie mogą w pełni realizować swoich potrzeb fizjologicznych i behawioralnych. Ograniczenie swobody ruchu obserwowane w bateriach klatek jest główną przyczyną słabości kończyn i ich schorzeń. Stwierdzono, że u kur w klatkach częściej występuje rogowacenie stopy, liczne jej pęknięcia, niekontrolowany przerost pazura, złamania lub zwichnięcia kończyn. W 2012 r. za sprawą Dyrektywy 1999/74/WE określającej nowe normy utrzymania drobiu zmuszono hodowców do wprowadzenia tzw. W całej Europie istnieją intensywne działania ograniczające produkcję jaj z chowu klatkowego na rzecz systemów alternatywnych (chów ściółkowy, na wolnym wybiegu, ekologiczny). Obecnie coraz więcej państw w UE decyduje się na wprowadzenie zakazu chowu klatkowego niosek, takie zakazy już zostały przyjęte w Niemczech, Czechach, Szwajcarii i będą obowiązywać w pozostałych krajach UE od 2025 lub 2027 roku.

Odchody oraz nie zjedzone resztki paszy usuwa się z pomieszczeń, w których utrzymuje się te zwierzęta, tak często, aby uniknąć wydzielania się nieprzyjemnych woni i zanieczyszczenia paszy lub wody. Chore lub ranne zwierzęta niezwłocznie otacza się opieką, a w razie potrzeby izoluje. W celu przeciwdziałania wydziobywaniu piór kanibalizmowi u kur niosek lekarz weterynarii, technik weterynarii lub pod ich nadzorem osoba obsługująca te ptaki może przycinać im, przed ukończeniem 10.

tags: #wilgotność #w #kurnikach #niosek #normy