Uzdatnianie wody
- Szczegóły
Woda to życie, podstawa przetrwania i najbardziej rozpowszechniony rozpuszczalnik, dlatego uzdatnianie wody to umiejętność, którą musisz posiąść i potrafić wykorzystywać w każdej sytuacji. Jesteśmy świadomi, że bez dostępu do wody nie zdziałamy wiele. Musimy dbać o odpowiedni poziom nawodnienia organizmu, czystość ciała czy choćby możliwość ugotowania posiłku. Woda to życie, ale życie w wodzie może być niemiłe, wredne i śmiertelnie niebezpieczne.
Bakterie, wirusy, pierwotniaki będą powodować choroby rozwijając się w twoim organizmie, a zanieczyszczenia takie jak nawozy, ścieki, sól (morska) mogą zaburzyć funkcjonowanie organizmu powodując biegunki, wymioty i cięższe, nawet trwałe uszkodzenia organizmu co w warunkach survivalowych jest prawie jednoznaczne z końcem Twojego spaceru po tym świecie. Zdobycie wody to jeden problem, w większości przypadków nie jest to aż tak trudne.
Dopiero potem zaczyna się zabawa, woda może być zanieczyszczona na trzy sposoby: mechanicznie, biologicznie i chemicznie. Nie posiadając środków do uzdatniania wody jesteśmy zmuszeni do korzystania z prostych, lecz skutecznych metod oczyszczania wody takich jak filtrowanie, gotowanie czy destylacja.
Proste metody uzdatniania wody
Do wykonania najprostszego, a zarazem bardzo skutecznego filtru będziesz potrzebować kawałka tkaniny lub filtru papierowego oraz butelki ze ściętym dnem lub innego naczynia w postaci lejka. Dodatkowo, piach, kamyki lub mech (mech torfowy zawiera jodynę, co nadaje mu działanie antyseptyczne) i węgiel aktywny (czarny, mocno przepalony z ogniska). W przypadku pozyskiwania tkaniny do uzdatniania wody, pamiętaj, a by nie uszkadzać w tym celu swojej odzieży, a w szczególności skarpetek (maszerowanie bez nich będzie męczarnią, jednak w skrajnych przypadkach może okazać się to ostatecznością). Postaraj się wyciąć tkaninę z czegoś, co jest Ci najmniej potrzebne. Jako zamiennik butelki można zastosować obwiązane płaty kory np.
Kiedy masz już wszystkie składniki w zasięgu ręki, przystąp do budowy filtru. Zacznij od odcięcia dna butelki i zabezpieczenia jej wlewu fragmentem tkaniny. Jeśli materiał jest cienki, możesz złożyć go w kilka warstw. Następnie stopniowo wypełniaj butelkę począwszy od węgla, przez piach, a na kamieniach kończąc. Ilość warstw kamieni i piachu można zwiększyć, zależnie od stopnia zanieczyszczenia wody. Właśnie stworzyłeś swój filtr wodny, pozwalający na oczyszczenie płynu z zanieczyszczeń mechanicznych i wstępne osłabienie toksyn za pomocą węgla. Zależnie od ilości warstw, filtrowanie może zająć mniej lub więcej czasu.
Przeczytaj także: Technologie oczyszczania wody: Przegląd
Gotując wodę należy pamiętać o fakcie, że długie gotowanie ma na nią negatywny wpływ. Im dłużej gotujemy wodę, tym więcej czystego płynu wyparuje, pozostawiając na dnie naczynia ewentualne zanieczyszczenia, co obniża jakość naszej wody. Gotowanie wody ma służyć jedynie do usuwania bakterii i wirusów chorobotwórczych, które giną w ciągu kilku chwil od zagotowania wody, a nawet wcześniej.
Dlatego nie ma sensu gotować wodę 15 minut, wręcz przeciwnie, podczas długiego gotowania wszystkie związki i minerały zawarte w wodzie mogą stać się toksyczne wydzielając azotany, arsen i fluorki! Dłuższe gotowanie jedynie zwiększa stężenie toksycznych substancji. Po filtrowaniu i gotowaniu, Twoja woda powinna być już zdatna do spożycia. Jeśli jednak nie masz pewności co do jej jakości, możesz sięgnąć po tabletki oczyszczające wodę, które są powszechnie dostępne.
Alternatywą tabletek oczyszczających wodę jest jodyna i chlor. Wszystkie te środki dostępne są w aptece, lecz oczyszczanie wody jodyną i chlorem należy do tematów kontrowersyjnych, z powodu możliwych efektów ubocznych. Niektórzy uważają, że jodyna może być szkodliwa dla osób mających problemy z tarczycą i kobiet w ciąży, poza tym picie wody z jodyną przez dłuższy czas ma negatywny wpływ na organizm.
Destylacja wody polega na magazynowaniu cząsteczek pary w osobnym naczyniu. Ta metoda oczyszczania wody jest na tyle skuteczna, co na dłuższą metę szkodliwa, ponieważ destylowana woda jest pozbawiona makro i mikroelementów, które są niezbędne do poprawnego funkcjonowania organizmu. Mimo ewentualnej szkodliwości takiej wody, wiedza jak zbudować prosty destylator może uratować życie survivalowca w opałach.
Najprostszym destylatorem wydaje się być połączenie dwóch naczyń za pomocą rurki umieszczonej w pokrywce. Jedno naczynie stawiamy nad źródłem ognia (dowiedz się jak rozpalić ognisko), drugie poniżej, w chłodniejszym miejsu. Woda podgrzewana w jednym z tych naczyń będzie w postaci pary przedostawać się do drugiego naczynia - to nasza przedestylowana, oczyszczona woda.
Przeczytaj także: Grupa Azoty Puławy - oczyszczanie wody
Uzdatnianie wody w wodociągach
Wodociągi dostarczające wodę do kranu w wielu rejonach Polski, korzystają z wód głębinowych (taka woda jest najlepszej jakości), które niemal nie wymagają uzdatniania. Często się je dodatkowo napowietrza i filtruje, aby usunąć nadmiar manganu i żelaza. Najczęściej jednak sieci wodociągowe są zasilane z płytkich pokładów wód gruntowych pod wodami powierzchniowymi, np. pod rzekami.
W tym celu wykorzystuje się ujęcia infiltracyjne, które doprowadzają wodę spod dna lub ze specjalnie dostosowanych stawów. Taka woda ulega wstępnemu naturalnemu oczyszczaniu, przepływając przez kilkumetrową warstwę kamieni i piasku, a następnie uzdatniana jest w stacjach wodociągowych.
Woda pitna, zanim trafi do sieci wodociągowej i naszych kranów, najczęściej zostaje odpowiednio przygotowana w stacji uzdatniania wody i musi spełniać wymagania określone w rozporządzeniu.
Zanieczyszczenia wód i metody dezynfekcji
Woda pitna jest najważniejszym zasobem na naszej planecie. Niestety, nie wszystkie wody nadają się do spożycia przez ludzi. Oprócz zanieczyszczeń występują w niej często o wiele bardziej niebezpieczne wirusy, bakterie, pasożyty lub mikrozanieczyszczenia, których usunięcie za pomocą prostych technologii filtrowania jest niemożliwe.
Najtańszą i najbardziej popularną metodą dezynfekcji wody jest chlorowanie. Do wody dodaje się chloru gazowego, chloranu(I) sodu lub chloranu(I) wapnia. Proces dezynfekcji wody tą metodą powinien trwać min. 20 minut, a jego skuteczność uzależniona jest w głównej mierze od wartości pH wody. Chlorowanie jest pewnym sposobem oczyszczania wody, jednak efektem tego jest gorszy smak i specyficzny zapach. Dlatego czasami wykonuje się jeszcze dechlorację wody na węglu aktywnym.
Przeczytaj także: Przewodnik po uzdatnianiu wody szkłem
Ozonowanie jest także sposobem oczyszczania wody pitnej m.in. z drobnoustrojów, czyli dezynfekcji wody. Metoda ta polega na przepuszczaniu przez wodę powietrza nasyconego O 3 . Ozon wytwarzany jest w specjalnych urządzeniach zwanych generatorami ozonu (ozonatorami). Jego produkcja oparta jest na zasadzie elektrycznych wyładowań w zmiennym polu wysokiego napięcia, które oddziałuje na strumień czystego suchego tlenu lub powietrza z otoczenia.
Stacja ozonowania wody składa się zazwyczaj z urządzeń do wytwarzania ozonu i zbiorników kontaktowych, służących do wprowadzania ozonu do dezynfekowanej wody. Mieszanie ozonu z poddawaną czyszczeniu wodzie wykonuje się w zbiorniku absorpcyjnym. Żeby uzyskać najwyższy stopień dezynfekcji wody pitnej, zużycie ozonu powinno wynosić 0,6-4 gm3, a czas kontaktu z wodą ok. 10 min.
Zalety ozonowania
Ozon jest jednym z najsilniejszych utleniaczy i bardzo dobrze nadaje się do uzdatniania wody oraz oczyszczania ścieków (w tym odcieków przemysłowych, kopalnianych czy spod wysypisk śmieci). Warto podkreślić, że stosowanie ozonu jest ekologiczne, ponieważ zanieczyszczenia, barwa, zapachy i mikroorganizmy redukowane są bez powstania szkodliwych produktów ubocznych. Ozon ulega biodegradacji do czystego tlenu, a więc nie pozostawia po sobie toksycznych półproduktów rozpadu. Nie skaża środowiska ani nie odkłada się w tkankach żywych organizmów, a sam proces wytwarzania ozonu nie wymaga dużego zużycia energii.
Ozon wykazuje silne i szybkie działanie na bakterie chorobotwórcze, jak: Salmonella spp., E. Coli sp., Clostridium spp., Cryptosporidium spp., a także wykazuje duże zdolności unieszkodliwiania: spor, cyst i wielu innych mikroorganizmów. Atakując i utleniając ściany komórkowe mikroorganizmów, wchodzi w reakcję z mikroskopijnymi organizmami bakterii, wirusów i grzybów, powodując ich unicestwienie. Ponadto usuwa również opary substancji organicznych, takich jak: rozpuszczalniki, benzyny, lakiery, farby, oleje naturalne oraz syntetyczne i wiele innych.
Jego aktywność przeciwdrobnoustrojowa przewyższa aktywność chloru ok. 50‑krotnie. W badaniach porównawczych aktywności ozonu i chloranu (I) sodu wobec bakterii występujących w ściekach szpitalnych (głównie z rodzaju Enterococcus spp.) wykazano znacznie wyższą skuteczność bakteriobójczą ozonu, nawet wobec enterokoków opornych na wankomycynę (bardzo silny antybiotyk stosowany przy ciężkich zakażeniach bakteriami obojętnymi na inne leki przeciwbakteryjne).
Dodatkową zaletą ozonu jest znacznie krótszy czas działania, w porównaniu z czasem biobójczego działania chloranu(I) sodu. Obok działania bakteriobójczego, ozon wykazuje również ważną cechę w przypadku zapewnienia czystości wody - zdolność ograniczania liczebności glonów i pierwotniaków oraz pleśni i innych grzybów.
Jednak w trakcie procesu ozonowania cząsteczka ozonu ulega rozpadowi, tworząc tlen cząsteczkowy. Po rozpadzie, w oczyszczanej wodzie nie ma już kolejnych cząsteczek wolnego ozonu, który chroniłby ją przed wtórnym skażeniem. Dlatego ozonowana woda nie jest tak odporna na przesyłanie rurociągami, jak woda chlorowana.
Z tego powodu nie da się całkowicie wyeliminować chloru z procesu uzdatniania wody, jednak można go w istotny sposób ograniczyć do ilości wystarczającej, by utrzymać sterylność sieci wodociągowej po przejściu wody przez Stację Uzdatniania. Zabieg taki wyraźnie poprawia właściwości organoleptyczne spożywanej wody (brak wyczuwalnego zapachu i smaku chloru oraz mętnego zabarwienia).
Porównanie metod dezynfekcji wody
| Metoda dezynfekcji | Zalety | Wady |
|---|---|---|
| Chlorowanie | Tania, popularna | Gorszy smak i zapach, możliwość powstawania szkodliwych produktów ubocznych |
| Ozonowanie | Silny utleniacz, ekologiczna, usuwa szerokie spektrum zanieczyszczeń | Krótki czas działania, brak ochrony przed wtórnym skażeniem |
tags: #uzdatnianie #wody #wikipedia
