Uzdatnianie Wody Mineralnej: Przepisy, Procesy i Bezpieczeństwo

Szczegóły: Opublikowano: 29. October 2025

Wraz z rozwojem naszej cywilizacji coraz bardziej kurczą się zasoby czystej wody na naszej planecie. W ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci gwałtownie rośnie w wodzie pitnej ilość składników zdecydowanie niekorzystnych dla zdrowia człowieka. Ministerstwo Ochrony Środowiska w Polsce twierdzi, iż wody 1-szej klasy, ustawowo nadającej się do picia jest tylko 2,4%. Oznacza to, iż woda, która płynie z naszych kranów jest praktycznie nie do użycia. Jednak nie jesteśmy skazanie na zagładę. Kupując filtry renomowanych firm, mamy czystą i zdrową wodę na wyciągnięcie ręki.

Przepisy Prawne Dotyczące Wody Mineralnej

Problem bezpieczeństwa zdrowotnego wody w Polsce reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. (Dz. U. 2017, poz. 2294) w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, uwzględniające przepisy Dyrektywy Rady Unii Europejskiej 98/83/WE.

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 31 marca 2011 r. rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. Zgodnie z art. 35 ww. Po uznaniu wody za naturalną wodę mineralną, wodę umieszcza się w ww. obwieszczeniu. Po przekazaniu obwieszczenia GIS do wiadomości Komisji Europejskiej wody są zamieszczane w unijnym wykazie naturalnych wód mineralnych. Obecnie obowiązuje Obwieszczenie Głównego Inspektora Sanitarnego 17 listopada 2022 r. Obwieszczenie GIS ws.

W przypadku importera, który zamierza wprowadzić do obrotu naturalną wodę mineralną pochodzącą z kraju trzeciego oprócz wniosku i dokumentów o których mowa powyżej, zobowiązany jest dostarczyć zaświadczenie właściwego organu tego państwa o spełnianiu przez tę wodę wymagań określonych w przepisach ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia i w przepisach wydanych na jej podstawie oraz zobowiąże się do przeprowadzania regularnych kontroli warunków wydobywania, transportu i rozlewu tej wody.

Proces Uzdatniania Wody

Podstawową i jedyną technologią masowo stosowaną do "uzdatniania" wody pitnej w wodociągach miejskich jest jej chlorowanie. Zapobiega ono powstawaniu i rozwojowi środowisk bakteryjnych i epidemiogennych, ale jednocześnie chlor reaguje z mikroorganizmami w wodzie tworząc m.in. trihalometany, które są szkodliwe dla człowieka.

Przeczytaj także: Technologie oczyszczania wody: Przegląd

Zanieczyszczenia i ich Wpływ

Woda do spożycia zawiera wiele różnych substancji, głównie składniki mineralne pochodzenia naturalnego, które są wręcz nieodzowne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Woda przeznaczona do spożycia przez ludzi musi być wolna od substancji szkodliwych, bakterii chorobotwórczych oraz nadmiernych ilości powszechnie występujących w niej składników (żelaza, manganu, chlorków, siarczanów azotanów, azotynów, wapnia i magnezu).

Mikrobiologiczne Zanieczyszczenia

Escherichia coli - znajduje się w dużych ilościach w odchodach ludzkich i zwierzęcych. Obecność w wodzie Escherichia coli świadczy o świeżym zanieczyszczeniu kałem oraz wskazuje na niewłaściwą dezynfekcję wody lub wtórne zanieczyszczenie w sieci wodociągowej.
Paciorkowce kałowe (Enterokoki) - wraz z bakteriami grupy coli stanowią wskaźnik jakości uzdatniania systemów wodnych lub uszkodzenia systemu dystrybucji. Ich obecność w badanej próbce świadczy o zanieczyszczeniu wody fekaliami odległymi w czasie.
Bakterie grupy coli - są to głównie bakterie pochodzenia kałowego. Do systemu dystrybucji wodnej mogą przedostawać się ze ścieków, gleby lub rozkładającego się materiału roślinnego. Stwierdzenie ich obecności w wodzie sugeruje nieodpowiednie jej uzdatnienie, wtórne zanieczyszczenie lub nadmierną zawartość substancji odżywczych w uzdatnionej wodzie.
Clostridium perfringens - stanowią wskaźnik prawidłowości prowadzonych procesów uzdatniania wody (tj. koagulacja, sedymentacja i filtracja, ponieważ powinny być wyeliminowane właśnie na tych etapach uzdatniania) oraz zanieczyszczenia wody ściekami.
Legionella - występuje powszechnie w naturalnym środowisku wodnym i w glebie. Pałeczki Legionella stanowią grupę drobnoustrojów powszechnie przenoszonych przez wodę.

Parametry Organoleptyczne i Fizykochemiczne

Mętność - w wodzie do spożycia wywoływana jest drobnymi cząsteczkami stałymi, które mogą znajdować się w wodzie na skutek nieodpowiedniego uzdatniania lub z powodu unoszenia się cząstek pochodzących z osadów w sieci wodociągowej.
Zapach, smak - to parametry organoleptyczne. Smak i zapach nadają wodzie rozpuszczone w niej związki nieorganiczne tj. kwasy, sole, gazy lub organiczne - najczęściej produkty metabolizmu organizmów żywych w wodzie w warunkach naturalnych.
Odczyn - wyrażany wykładnikiem pH. Odczyn wody ma istotny wpływ na efektywność procesów jej uzdatniania.
Przewodność - jest miarą podatności wody na przepływ prądu elektrycznego. Jest wywołana obecnością rozpuszczonych w wodze soli oraz amoniaku i dwutlenku węgla.
Żelazo i mangan - są jednymi z najbardziej rozpowszechnionych metali i zazwyczaj występują w wodzie razem. Zawartość obu pierwiastków w większych stężeniach powoduje brudzenie urządzeń sanitarnych i prania, a także skutkuje zmianami barwy i mętności oraz wywołuje niepożądany smak i zapach wody.
Twardość - parametr ten zależy od ilości rozpuszczonych w wodzie związków, głównie wapnia i magnezu.
Azotany i azotyny - są powszechnie występującymi jonami w środowisku człowieka: wodzie, glebie i żywności, co jest konsekwencją naturalnego obiegu azotu, zanieczyszczeń antropogenicznych oraz stosowania ich w przetwórstwie spożywczym.
Chlorki - jon chlorkowy jest powszechnie występującym i naturalnym składnikiem wody.
Utlenialność - Jest wskaźnikiem zawartości w wodzie substancji organicznych, utleniających się w umownych warunkach pod wpływem KMnO4.

Metale Ciężkie i Związki Chemiczne

Arsen - w wodach naturalnych może być obecny w wyniku rozpuszczania składników skorupy ziemskiej, zanieczyszczenia spowodowanego przez ścieki przemysłowe lub na skutek stosowania insektycydów w rolnictwie lub gospodarce leśnej.
Kadm - dostaje się do środowiska wraz ze ściekami i z obszarowych zanieczyszczeń pochodzących ze stosowania nawozów sztucznych oraz z lokalnego zanieczyszczenia powietrza.
Miedź - duże jej ilości w wodach powierzchniowych mogą pochodzić z zanieczyszczenia ich ściekami przemysłu metalurgicznego lub maszynowego.
Ołów - może pochodzić z wymywania gruntu zawierającego związki ołowiu, z zanieczyszczeń doprowadzanych ze ściekami przemysłowymi, może dostawać się do wody wskutek korozji rur ołowianych.
Nikiel - wyższe jego stężenie w wodzie może występować na skutek przenikania z armatury wodociągowej oraz przedostawania się z do wody z naturalnych bądź przemysłowych odkładów.
Rtęć - jest pierwiastkiem, który wraz z jego wszystkimi związkami wykazuje dużą toksyczność oraz zdolność kumulowania w organizmie ludzkim.
Trihalometany - powstają w wodzie do picia głównie na skutek reakcji chloru z naturalnie występującymi składnikami organicznymi i znajdującymi się w wodzie bromkami.
Chloroform - stężenia w wodzie do picia mogą czasami nawet sięgać kilkaset mikrogramów na litr.
Chlorany - produkt rozkładu dwutlenku chloru; obecne również w przypadku stosowania podchlorynów do dezynfekcji wody.
Chloryny - zgodnie z wytycznymi WHO tymczasowa dopuszczalna wartość chlorynów w wodzie do spożycia wynosi - 200 [g/l] (wartość zaokrąglona).
Bromiany - mogą powstawać w wyniku utleniania jonów bromkowych podczas ozonowania wody i być może podczas działania innych środków utleniających w procesie uzdatniania wody.
Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) - mogą pochodzić ze źródeł naturalnych (pożary lasów) jak i antropogenicznych (produkty niepełnego spalania paliw kopalnych i drewna).
Pestycydy - głównym źródłem pestycydów w wodach powierzchniowych jest rolnictwo.

Czy Można Pić Kranówkę?

Woda w kranie musi spełniać wymagania ministra zdrowia, czyli być zdatna do picia nawet bez przegotowania - nie ma wątpliwości dr Małgorzata Perchuć z Politechniki Warszawskiej, ekspertka w zakresie technologii uzdatniania wody do spożycia. Woda z kranu musi lecieć taka, której można się napić. To są standardy Unii Europejskiej.

Szczególnie wysokiej jakości wodą z kranu mogą się pochwalić duże polskie miasta: Warszawa, Kraków, Poznań, Gdańsk, Wrocław, Łódź, Katowice i wiele innych. Jedyny przypadek, gdy woda z kranu może być szkodliwa trująca, to awaria, o której powinien nas poinformować niezwłocznie zarządca budynku lub władze miasta.

Oszczędności z Picia Kranówki

Woda z kranu jest bardzo tania (około jedna czwarta grosza za litr). Więc jeśli wypijasz jedną butelkę 1,5-litrowej wody mineralnej dziennie, to rocznie tracisz około 530 złotych w porównaniu z sytuacją, gdy pijesz wodę z kranu.

Ile naprawdę oszczędzisz, pijąc kranówkę (w porównaniu z piciem wody mineralnej)? Oto proste wyliczenie: pomnóżmy to 530 złotych rocznie razy 35 i wychodzi 18 550 złotych. Całkiem niezła sumka z punktu widzenia polskiego przeciętnego emeryta! Do tego, pijąc wodę z plastikowych butelek, zużywasz rocznie ponad 1,4 kilograma plastiku.

Przeczytaj także: Grupa Azoty Puławy - oczyszczanie wody

Minerały w Kranówce

W jej przypadku obowiązuje zasada, że twardsza woda jest lepsza. Twarda woda, to właśnie taka, która zawiera dużo wapnia i magnezu. Badania tematu dowodzą, że zawartość magnezu w wodzie pitnej redukuje ryzyko zawału serca. Dlatego między innymi nie należy się bać kamienia z czajnika, przynajmniej ze zdrowotnego punktu widzenia. To po prostu minerały zawarte w naszej wodzie.

Najważniejsze minerały z wody mineralnej, których często ma się niedobory w diecie, to magnez i wapń. Warto mieć świadomość, że trzeba sobie ich dostarczać, ale woda to oczywiście niejedyne ich źródło.

Jeśli jecie zdrowo (a na pewno powinniście!), to nie będziecie mieć problemów z niedoborem minerałów, eliminując wodę mineralną z diety.

Jak Sprawić, by Woda z Kranu Była Gazowana?

Bąbelki można uzyskać samemu. Saturator, czyli urządzenie do gazowania wody, kosztuje kilkaset złotych. Ale, jak policzyliśmy wcześniej, amatorowi wody gazowanej takie urządzenie zwróci się w krócej niż rok, jeśli zamiast kupować, wodę gazowaną zrobi sobie sam.

Kontrola i Badanie Wody

Osoby korzystające z ujęć wodociągowych nie muszą martwić się o ten etap - woda z tego źródła stale kontrolowana jest przez specjalnie wyznaczone do tego zadania jednostki miejskich zakładów wodociągowych. Ujęcia studzienne monitorowane przez instytucje wodociągowe także spełniają wszystkie niezbędne normy. Co jednak, jeśli nikt poza nami nie kontroluje źródła wydobywanej wody? W takiej sytuacji niezbędna okaże się analiza wody. Decydując się na badanie wody do celów spożywczych, skorzystaj z usług lokalnej stacji sanepidu lub upewnij się, że laboratorium w którym zlecasz badanie posiada odpowiednią akredytację.

Przeczytaj także: Przewodnik po uzdatnianiu wody szkłem

Ostatnie rozporządzenie na temat fizycznego, chemicznego i biologicznego składu wody pitnej pochodzi z 13 listopada 2015 r. W dokumencie precyzyjnie określono listę substancji i ich dopuszczalne stężenie dla wody wodociągowej i studziennej, a także wód sprzedawanych we wszelkiego rodzaju opakowaniach, np. butelkach lub baniakach. Rozporządzenie nie dotyczy wód źródlanych i uzdrowiskowych, których skład regulowany jest przez odrębne przepisy. To samo rozporządzenie, które reguluje dopuszczalny skład wody pitnej mówi także o obowiązku jej kontroli.

Metody Uzdatniania Wody w Domu

Chcąc zapewnić sobie dostęp do filtrowanej, zawsze czystej wody pitnej, decydujemy się na zakup rozmaitych urządzeń uzdatniających wodę. Najtańszym z nich są dzbanki filtracyjne - metoda, która świetnie sprawdzi się do szlifowania właściwości wody, której skład nie odbiega od dopuszczalnej normy. Cena dzbanków filtracyjnych jest niewielka, nie możemy jednak zapominać o koszcie ich eksploatacji. Dokładniejszym sposobem uzdatniania wody przeznaczonej do spożycia są kuchenne systemy ultrafiltracji. Filtry montowane najczęściej w szafce pod zlewozmywakiem wykazują wysoką skuteczność w usuwaniu zanieczyszczeń fizycznych, koloidów, bakterii i innych zanieczyszczeń natury organicznej.

Inną, najdokładniejszą metodą filtracji wody pitnej są systemy odwróconej osmozy. Te kuchenne filtry o niezwykle wysokiej dokładności bez większego problemu mieszczą się w kuchennej zabudowie. Membrana osmotyczna odpowiada za usuwanie tych samych zanieczyszczeń, co ta w systemie ultrafiltracji, dodatkowo eliminując przy tym obecne w wodzie wirusy i całkowicie minimalizując jej twardość. Dzięki temu odwrócona osmoza stanowi najlepsze rozwiązanie dla przygotowania wody pitnej, umożliwiając osiągnięcie krystalicznego stopnia czystości. Ta sama technologia używana jest w produkcji wody mineralnej, a nawet w odsalaniu wód morskich. Redukcja stężenia minerałów nie powinna martwić użytkowników systemów odwróconej osmozy - nowoczesne filtry tego typu oferują rozwiązania ponownie wzbogacające w sole mineralne uzdatnianą wodę tuż przed jej poborem. Wkłady mineralizujące lub rewitalizujące, bo o nich mowa, dostarczają do wody optymalną ilość wapnia i magnezu.

Na Co Zwrócić Uwagę Wybierając Filtr?

Dogłębne oczyszczanie: Filtr powinien radzić sobie z wszelkimi zanieczyszczeniami, takimi jak chlor, kamień oraz metale ciężkie (miedź, żelazo, ołów, rtęć).
Technologia IAM: Zapewnia równomierne przenikanie wody przez cały wkład, gwarantując pełne oczyszczenie.
Dynamic Fixation of Silver: Jony aktywnego srebra działają jako środek bakteriostatyczny, zapewniając wysoką wydajność oczyszczania.
Mineralizacja: Po oczyszczeniu, woda powinna przejść proces mineralizacji, który wzbogaci ją o wapń, magnez, potas czy sód.

Tabela: Porównanie Metod Uzdatniania Wody

Metoda Uzdatniania	Koszt	Skuteczność	Zalety	Wady
Dzbanki filtracyjne	Niski	Średnia	Tani, prosty w użyciu	Wymaga częstej wymiany wkładów
Systemy ultrafiltracji	Średni	Wysoka	Usuwa zanieczyszczenia fizyczne i organiczne	Nie usuwa wirusów
Systemy odwróconej osmozy	Wysoki	Bardzo wysoka	Usuwa wirusy, minimalizuje twardość wody	Redukuje zawartość minerałów (wymaga mineralizacji)

Decydując się na instalację filtrów powinniśmy wziąć pod uwagę ich wydajność. W niewielkiej kawalerce nasze zapotrzebowanie będzie znacznie mniejsze niż w dużym domu, w którym mieszka rodzina z kilkorgiem dzieci.

tags: #uzdatnianie #wody #mineralnej #przepisy