Krenoterapia: Wskazania, Przeciwwskazania i Działanie Lecznicze Wód Mineralnych
- Szczegóły
Krenoterapia to jedna z najstarszych form leczenia uzdrowiskowego. Polega na regularnym stosowaniu leczniczych wód mineralnych w celu wykorzystania ich pełnego potencjału leczniczego. Kuracja pitna, czyli właśnie krenoterapia, należy do klasyki leczenia uzdrowiskowego. Specyficzne wody zdrojowe cechują się bowiem właściwościami, które mogą aktywnie oddziaływać na nasz organizm, zarówno w aplikacji zewnętrznej (balenologia), jak i wewnętrznej.
Historia Krenoterapii
Idea wykorzystania wód źródlanych do celów terapeutycznych sięga antycznego Egiptu, Grecji i Rzymu. Oprócz kąpieli starożytni nie wahali się również popijać specyficznie pachnących i smakujących wód, wierząc w ich właściwości oczyszczające, tonizujące czy stymulujące. Na dobre zainteresowanie różnymi formami hydroterapii rozwinęło się jednak dopiero w XVIII i XIX w., kiedy to naukowcy zaczęli identyfikować skład chemiczny i łączyć określone pierwiastki z konkretnymi aspektami biologicznymi. Moda na picie ze źródeł miała również ścisły związek z licznymi zatruciami i epidemiami wybuchającymi co róż w przeludnionych miastach o niskich standardach sanitarnych.
Już w XVI w. zaczęto butelkować wodę ze źródeł w Belgii, Francji, Włoszech i Niemczech, ale dopiero rozwój technologii fabrycznej, a przede wszystkim wynalezienie maszyny do korkowania w 1840 r., sprawiło, że lecznicze H2O trafiło na półki aptek w całej Europie.
Poszczególne kraje czy regiony szczycą się przy tym własną tradycją terapii lokalnymi wodami mineralnymi. Na przykład w słynnym czeskim uzdrowisku Karlove Vary dr David Becher zalecał swoim pacjentom picie 12-15 szklanek lokalnej solanki dziennie, dobierając jednak terapię do potrzeb indywidualnych pacjentów.
Jak Działa Krenoterapia?
Na świecie butelkuje i sprzedaje się dziś nawet ponad cztery tysiące różnych wód mineralnych. Należy jednak rozróżnić między standardowymi wodami mineralnymi zawierającymi cenne dla zdrowia makro- i mikroelementy, a wodami leczniczymi. Te ostatnie podlegają ścisłym regulacjom i muszą być w precyzyjny sposób przebadane pod kątem oddziaływania konkretnych jonów w danych ilościach na procesy biochemiczne zachodzące w organizmie. Nie każda woda mineralna jest więc uznawana za wodę leczniczą.
Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?
Organizm ludzki do sprawnego funkcjonowania potrzebuje ok. 20 minerałów - ich głównym źródłem są skały macierzyste, wypłukiwane w ciągu wieków przez wody źródlane. Z dawnych opisów ekspedycji polarnych, których członkowie pili wyłącznie wodę pochodzącą z rozpuszczonego śniegu, wiemy, że choć zapewnia ona pożądany poziom hydratacji ,powoduje poważne niedobory mineralne - u podróżników obserwowano m.in. słabość, zmęczenie, konwulsje, a nawet utratę świadomości i śmierć. Na tej samej zasadzie w niektórych rejonach w Norwegii, gdzie w glebie i wodach powierzchniowych jest wyjątkowo niski poziom potasu, zwierzęta hodowlane cierpiały na zmiękczenie kości, zaś w Chinach na obszarach z deficytem selenu ludzie częściej chorowali na niewydolność serca.
Analogicznie więc picie wód bogatych w minerały ma działać terapeutycznie, wyrównując ewentualne niedobory, a także wywołując w organizmie określone reakcje chemiczne. Już w XIX w. zaobserwowano, że woda bogata w wodorowęglany przynosi ulgę przy chorobie wrzodowej oraz bólach żołądka, a także pomaga rozrzedzić wydzielinę w drogach oddechowych i ułatwić odkaszliwanie.
Okazuje się, że sole rozpuszczone w H20 są dobrze absorbowane w jelitach i łatwo dystrybuowane poprzez krwiobieg po całym organizmie. Co więcej, niektóre związki mineralne, np. siarczan magnezu skutecznie wiążą wodę w jelitach i tym samym zapobiegają zaparciom. Siarczan sodu pomaga leczyć zatrucie ołowiem, wiążąc toksyczny metal w nierozpuszczalną sól i ułatwiając organizmowi pozbycie się go. W podobny sposób źródła bogate w żelazo poleca się od wieków ludziom chorym na anemię, podczas gdy niektóre czeskie wody lecznicze zawierające lit tradycyjnie wykorzystywane były do leczenia depresji.
Jakie Wody Wykorzystywane Są w Krenoterapii?
We współczesnym wodolecznictwie wykorzystuje się przede wszystkim silnie zmineralizowane wody pochodzące z naturalnych źródeł. Dobrym przykładem są tutaj wody kwasowęglowe zawierające dwutlenek węgla w stężeniu 250-1000 mg/dm³ czy szczawy, w których poziom CO2 przekracza 1000 mg/ dm³. Dalej, szeroko wykorzystuje się również bardzo „aromatyczne” wody siarczkowo-siarkowodorowe zawierające jony siarkowe oraz siarkowodór oraz słone w smaku solanki zawierające przede wszystkim chlorek sodu.
Mniej znane, ale również stosowane w terapii uzdrowiskowej są wody swoiste z podwyższoną zawartością wybranego składnika mineralnego, choć ogólna liczba soli może wcale nie przekraczać minimalnego limitu 1000 mg na litr, przyjętego w definicji wody mineralnej. Mowa przede wszystkim o wodach żelazistych, jodkowych, fluorkowych, a nawet radonowych. Te ostatnie charakteryzują się wręcz ograniczonym stopniem promieniowania jonizacyjnego, które paradoksalnie może mieć korzystny wpływ na zdrowie. Wykorzystywane na przykład w polskim uzdrowisku w Świeradowie mają obniżać poziom glukozy oraz niekorzystnego cholesterolu we krwi, działać moczopędnie, przeciwzakrzepowo oraz wspomagająco przy zrastaniu kości.
Przeczytaj także: Inwestycje w Jakość Wody w Proszówkach
Jakie Schorzenia Leczy Krenoterapia?
Skala zastosowań wód leczniczych w Polsce i na świecie jest bardzo szeroka. W pierwszej kolejności mówimy oczywiście o wyrównywaniu niedoborów powstałych np. w skutek nieodpowiedniej diety czy zaburzeń metabolicznych. Mowa np. o niedokrwistości czy osteoporozie.
Poza tym odpowiednio dobrana kuracja pitna łagodzi dolegliwości ze strony układu żołądkowego - nie tylko wspomnianą wyżej chorobę wrzodową, ale także nieżyt żołądka, zaburzenia jelitowe, w tym chroniczne zaparcia, a także chorobę refluksową i stany zapalne dróg żółciowych oraz trzustki. Drugim szerokim polem zastosowań są schorzenia dróg oddechowych, w tym nawracające zapalenia oskrzeli lub nieżyty na tle alergicznym, przy których szczególnie skuteczne okazują się wody siarczkowe. W leczeniu chorób układu moczowego wykorzystuje się z kolei przede wszystkim wody chlorkowe, które przynoszą ulgę przy kamicy nerkowej, zapaleniach pęcherza moczowego i cewki, a także kolkach nerkowych.
Krenoterapię poleca się również na choroby układu krążenia, zarówno powszechne w społeczeństwie nadciśnienie, jak i chorobę niedokrwienną serca. Wspomniane już wody radonowe mogą skutecznie redukować ryzyko rozwoju miażdżycy, a dodatkowo stymulują gruczoły przysadki i nadnerczy i mogą być stosowane we wspomaganiu niepłodności i łagodzeniu objawów menopauzy. Kuracja pitna uważana jest także za bezpieczną, skuteczną i niedrogą formę prewencji chorób metabolicznych, takich jak cukrzyca, dna moczanowa, a nawet dotykająca coraz większego odsetku społeczeństwa otyłość. Wskazania do picia wód silnie zmineralizowanych to również osteoporoza, w przebiegu której poleca się przede wszystkim wody fluorkowe, choroba zwyrodnieniowa stawów czy nadczynność tarczycy.
Tabela przedstawiająca wskazania do krenoterapii
Kuracja wodą pitną stosowana jest w przypadku wielu chorób o różnym podłożu. Wśród wskazań do krenoterapii wyróżniamy:
- Choroby układu pokarmowego - między innymi:
- Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy w okresie remisji
- Dyspepsja
- Nieżyt żołądka o charakterze żółciowym
- Czynnościowa choroba refluksowa przełyku
- Zaparcia nawykowe
- Wzdęcia
- Zaburzenia w przepływie żółci
- Jelito grube drażliwe
- Stany po operacjach w obrębie przewodu pokarmowego
- Choroby układu krążenia - nadciśnienie, choroba niedokrwienna serca, zespół Raynauda, zaburzenia funkcji serca i naczyń krwionośnych, hipotonia ortostatyczna
- Choroby układu moczowego - infekcje dróg moczowych przewlekłe lub nawracające, kolki nerkowe bez cech kamicy, stany po operacjach w obrębie układu moczowego i prostaty, kamica moczowa po leczeniu chirurgicznym
- Choroby układu oddechowego - szczególnie nawracające infekcje oskrzeli oraz przy gromadzeniu się wydzieliny w drzewie oskrzelowym
- Choroby układu nerwowego - między innymi nerwice reaktywne, migrenowe bóle głowy, dystonie wywołane niedoborem ważnych mikroelementów
- Choroby metaboliczne i związane z układem hormonalnym - zaburzenia funkcji tarczycy, otyłość wywołana zaburzeniami hormonalnymi, problemy z gospodarką lipidową, cukrzyca w fazie ustabilizowanej, dysfunkcje metabolizmu kwasu moczowego
Przeciwwskazania dla Stosowania Krenoterapii
Mogłoby się wydawać, że nie ma bardziej naturalnej i zarazem niewinnej terapii niż picie wody z minerałami. Jest to jednak pułapka, w którą łatwo wpaść, jeśli zapomnimy, że nadmiary bywają równie niebezpieczne jak deficyty. Wysoka koncentracja jonów może bowiem również szkodzić, zwłaszcza jeśli cierpimy na współistniejące schorzenia. Dobrym przykładem są tutaj wody wysokosodowe, które są bardzo niewskazane osobom z nadciśnieniem i ryzykiem chorób kardiologicznych. Poza tym do kuracji pitnej nie poleca się także pacjentom z ostrą kamicą nerkową, astmą oskrzelową, żółtaczką, czynną chorobą wrzodową, ostrą biegunką, nadkwasotą żołądka. Lecznicze wody mogą być również kupowane w butelkach do domowej terapii - zawsze pod kontrolą lekarza.
Przeczytaj także: Woda mineralna Józef: Zalety
Z krenoterapii nie powinny korzystać osoby cierpiące na: niewydolność krążenia, ostrą kamicę nerkową, żółtaczkę, przewlekłe schorzenia jamy brzusznej, chorobę wrzodową w stadium czynnym, biegunkę, astmę oskrzelową. Osoby chorujące na powyższe schorzenia oraz na jakiekolwiek inne choroby przewlekłe, przed rozpoczęciem krenoterapii powinny skontaktować się z lekarzem. Być może nawet przy występowaniu przeciwwskazań lekarz zaleci picie wody uzdrowiskowej w ograniczonych ilościach.
Jak Skorzystać z Krenoterapii?
Krenoterapia najczęściej bywa częścią szerszego leczenia uzdrowiskowego - w połączeniu z balneoterapią (kąpielami w wodach mineralnych), inhalacjami, fizjoterapią oraz zmianą diety. Będąc w sanatorium otrzymamy indywidualnie dobrany program terapii z zaleceniem ilości i częstotliwości picia danej wody - zazwyczaj trzy razy dziennie. Alternatywnie, kurację pitną można prowadzić indywidualnie w warunkach domowych po otrzymaniu precyzyjnej diagnozy oraz zaleceń dotyczących danego typu wody i częstotliwości jej picia. Stosowne wody kupuje się wówczas w aptece lub wyspecjalizowanych sklepach.
Krenoterapię pitną najlepiej przeprowadzać pod okiem specjalisty, który określi tempo, temperaturę oraz częstotliwość picia wody i dostosuje je do określonego schorzenia. Według zaleceń ogólnych kuracja wodą uzdrowiskową powinna trwać minimum 3 tygodnie przez 6 dni w tygodniu. Zaleca się, aby terapię rozpoczynać od mniejszych dawek wody, co ma na celu zapobiegać objawom nietolerancji nadmiaru wody i związanym z tym symptomom, takim jak uczucie pełności w żołądku, czy zgaga. Po ustaleniu dziennej dawki najlepiej pierwszego dnia wypić ⅓ zalecanej ilości, drugiego dnia ⅔ a trzeciego ¾. Takim sposobem stopniowo przyzwyczaimy organizm do zwiększonej podaży wody mineralnej. Pierwszą porcję wody o pojemności 200 ml zaleca się spożywać w ciągu 3-5 minut na stojąco, najlepiej podczas spaceru. Następnie należy zrobić ok. 5-10 minut przerwy i dopiero potem wypić kolejną porcję.
Najczęstsze wskazania, dotyczące kuracji pitnej obejmują spożywanie wody mineralnej 3 razy dziennie na około godzinę przed jedzeniem. W niektórych przypadkach zalecenia mogą być inne. Czasem korzystniejsze działanie może mieć picie większych ilości wody, np. po posiłkach. Jest to zależne od indywidualnej jednostki chorobowej i powinno być skonsultowane ze specjalistą. W terapii pitnej wodą uzdrowiskową ważna jest także temperatura spożywanej wody. W zależności od celu kuracji czasem lepszym wyborem będzie temperatura płynu zbliżona do ciepłoty ciała, w innych sytuacjach lepiej pić chłodniejszą wodę.
tags: #terapia #woda #mineralna #wskazania #przeciwwskazania
