Drenażowa Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków: Zasada Działania

Szczegóły: Opublikowano: 16. December 2025

Masz dom położony z dala od zbiorczej sieci kanalizacyjnej? Na pewno zastanawiasz się, jak w takim przypadku rozwiązać problem odprowadzania nieczystości. Własna przydomowa oczyszczalnia ścieków będzie świetnym rozwiązaniem. Z powodzeniem zastąpi przestarzałe już szambo i zapewni komfortowy i ekologiczny sposób utylizacji ścieków. Takie rozwiązanie pozwala również na oszczędności finansowe za sprawą niewielkich kosztów eksploatacji i możliwości wykorzystania wody z oczyszczonych ścieków na przykład do podlewania ogrodu. Sprawdź, czym jest i jak działa przydomowa oczyszczalnia ścieków.

Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków - Zasada Działania

Zasada działania oczyszczalni polega na przetworzeniu ścieków w taki sposób, aby możliwe było ich odprowadzenie do gruntu, rowu melioracyjnego lub rzeki bez ryzyka skażenia środowiska. Oczyszczanie można podzielić na dwa etapy:

Pierwszy to wstępne oczyszczanie w osadniku gnilnym. Zachodzą tam procesy biochemiczne wywołane przez bakterie beztlenowe oraz zjawiska fizyczne. W ich wyniku zbiera się osad, który ulega fermentacji i rozkłada się na proste związki rozpuszczalne w wodzie, które przechodzą razem z wodą do kolejnego etapu oczyszczania, i nierozpuszczalne, które pozostają na dnie osadnika. Następnie ścieki przechodzą przez kosz filtracyjny i płynna część przepływa do osadnika wtórnego.
W drugim etapie zgromadzone ścieki są poddawane dalszemu oczyszczaniu w warunkach tlenowych. Następuje rozkładanie i neutralizowanie zanieczyszczeń groźnych dla środowiska.

Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków - Rodzaje

Przydomowa oczyszczalnia ścieków to coraz bardziej popularne rozwiązanie. Nie tylko za sprawą niskich kosztów eksploatacji, ale również dzięki swojemu ekologicznemu charakterowi. Jak działa przydomowa oczyszczalnia ścieków? Podstawowym elementem oczyszczalni jest osadnik, czyli zbiornik z tworzywa sztucznego, do którego trafiają ścieki w pierwszej kolejności. Tam dochodzi do wstępnego oczyszczania ścieków w warunkach beztlenowych. Dalszy proces oczyszczania jest uzależniony od rodzaju zastosowanej oczyszczalni. Do wyboru są oczyszczalnie biologiczne lub ekologiczne.

Ekologiczna Oczyszczalnia Ścieków - Jak Działa?

Taka oczyszczalnia składa się z osadnika i z rur drenażowych, które zakopuje się w gruncie. W osadniku gnilnym usuwana jest większość zanieczyszczeń, a wstępnie oczyszczone ścieki trafiają do drenażu. Tam są poddawane tlenowemu procesowi oczyszczania. Oczyszczalnia ekologiczna, inaczej drenażowa, potrzebuje dobrze przepuszczalnego gruntu i niskiego poziomu wód gruntowych. Nie wymaga zasilania energią elektryczną. Warto pamiętać, że woda pochodząca z oczyszczalni ekologicznej wymaga ponownego doczyszczenia przed jej ponownym wykorzystaniem. Nie nadaje się do podlewania roślin jadalnych, ale może służyć do podlewania trawy lub roślin ozdobnych.

Biologiczna Oczyszczalnia Ścieków - Jak Działa?

W tym przypadku proces oczyszczania zachodzi w jednym zbiorniku. Ten rodzaj oczyszczalni może być stosowany bez względu na rodzaj gruntu i poziom wód gruntowych. Wymaga zasilania energią elektryczną. Woda pozyskana z oczyszczalni biologicznej może zostać od razu ponownie wykorzystana na przykład do podlewania trawnika i roślin ozdobnych. Wśród rodzajów biologicznych oczyszczalni można wyróżnić:

Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania

Oczyszczalnie z osadem czynnym - działanie polega na funkcjonowaniu mikroorganizmów, czyli osadu czynnego. Rozkładają one tlenowo ścieki przy pomocy urządzenia napowietrzającego.
Oczyszczalnie ze złożem biologicznym - w procesie oczyszczania wykorzystuje się napowietrzone złoże biologiczne. Na jego powierzchni rozwijają się bakterie, które odżywiają się różnymi związkami ze ścieków.
Oczyszczalnie hybrydowe - łączy ona właściwości oczyszczalni z osadem czynnym i ze złożem biologicznym. Dzięki technologii hybrydowej możliwa jest bardzo wysoka skuteczność oczyszczania ścieków.

Istota Drenażu Rozsączającego

Istotę drenażu rozsączającego stanowi układ podziemnych ciągów drenarskich wprowadzający wstępnie oczyszczone ścieki do gruntu w celu dalszego ich biologicznego oczyszczenia, bez rolniczego wykorzystania i odprowadzania oczyszczonych ścieków do wód powierzchniowych. W systemie takim występuje pełny cykl oczyszczania tzn. oczyszczanie mechaniczne i biologiczne. Oczyszczanie mechaniczne następuje w osadniku gnilnym. Po przejściu przez osadnik gnilny i filtr ścieki doprowadzane są do gruntu, gdzie w czasie przesączania przez warstwę złoża następuje dalsze ich oczyszczanie biologiczne.

Oczyszczanie w gruncie zachodzi w wyniku przebiegu współzależnych procesów filtracji, adsorpcji i utleniania zawartych w ściekach zanieczyszczeń. Zasadniczym czynnikiem, który powoduje ich oczyszczanie jest sorpcja biologiczna, którą stanowi zespół organizmów tworzących wokół ziaren gruntu tzw. błonę biologiczną. Żyjące w glebie organizmy, takie jak bakterie czy grzyby redukują w procesach życiowych substancje organiczne zawarte w ściekach. Mineralizacja substancji organicznej odbywa się pod wpływem bakterii aerobowych i powietrza znajdującego się w glebie.

Elementy Oczyszczalni Drenażowej

Sam osadnik jest podstawowym urządzeniem przydomowej oczyszczalni ścieków. Czas zatrzymania ścieków w osadniku wynosi około 3 dób. Przepływ gazów w ciągu wentylacyjnym odbywa się w kierunku przeciwnym do przepływu ścieków poprzez otwór wlotowy do osadnika. Osadnik wykonany jest z materiału odpornego na agresywne ścieki, jak i korozyjne działanie gruntu. Wykonana jest z PE i posiada na wylocie 3 otwory do połączenia rur rozdzielczych Ø110 mm.

Zadaniem studzienki jest równomierne rozprowadzenie oczyszczanych ścieków do wszystkich ciągów drenarskich. Przewody rozdzielcze mocuje się w otworach wylotowych studzienki. Przewody rozsączające połączone są z przewodami rozdzielczymi za pomocą elastycznych łuków. Stanowią je trzy ciągi drenarskie z rur perforowanych PP-B Ø110 o długości 30 m dla oczyszczalni 2,0 m3 oraz 48 m dla oczyszczalni 3,0 m3.

Rury rozsączające zakończone są pionowo wyprowadzonym przewodem wentylacyjnym PP-B Ø110, połączonym z drenażem elastycznym łukiem. Końcówka przewodu wentylacyjnego powinna być wyprowadzona min. 0,5 m ponad powierzchnię terenu i zakończona dostarczaną w komplecie wywiewką.

Przeczytaj także: Eco 3000l: cena, opinie, montaż

Wymagania Formalne i Lokalizacyjne

Przydomowe oczyszczalnie ścieków o wydajności do 7,5 m3 na dobę nie wymagają uzyskania pozwolenia na budowę, ale zwykłego zgłoszenia (art. 29 ust. 1 pkt 3 oraz art. 30 ust. 1 pkt 1 Prawa Budowlanego). Obecność kanalizacji miejskiej wyklucza możliwość postawienia oczyszczalni. Ponadto zabronione jest jej budowanie na terenach okresowo zalewowych.

W przypadku doboru rodzaju oczyszczalni do konkretnej działki konieczne jest uwzględnienie kilku czynników. Należą do nich powierzchnia działki, poziom wód gruntowych, przepuszczalność gleby. Oczyszczalnia drenażowa sprawdzi się dobrze, gdy mamy do dyspozycji relatywnie dużą powierzchnię terenu i warunki wodnogruntowe są korzystne (niski poziom wód gruntowych i dobra przepuszczalność gleby). Oczyszczalnie biologiczne są rozwiązaniem nowocześniejszym, spełniającym normy europejskie (można je stosować w aglomeracjach), jednakże ich wadą jest to, że wymagają zasilania prądowego.

Eksploatacja Oczyszczalni Drenażowej

Częstotliwość opróżniania osadnika jest zależna od ilości osób korzystających z instalacji oraz od wielkości osadnika. Przyjmuje się, że najczęściej osad należy wywozić co roku. Opróżnianie najlepiej zlecić specjalistycznej firmie, gdyż należy go zutylizować. Osad jest produktem ubocznym procesu fermentacji, która jest prowadzona przez bakterie. Należy również pamiętać o okresowym dodawaniu porcji bakterii do oczyszczalni.

Standardowy drenaż składa się z układu kilku równolegle połączonych ze sobą perforowanych rur z tworzywa sztucznego. Ich celem jest równomierne rozprowadzenie podczyszczonych ścieków do warstwy filtracyjnej, którą należy właśnie wykonać ze żwiru lub drobnego tłucznia. Alternatywą dla takie rozwiązania są skrzynki rozsączające, które nie wymagają zastosowania warstwy żwiru. Ilość skrzynek zależna jest od ilości osób korzystających z instalacji oraz od przepuszczalności gleby.

Tunele zajmują mniej miejsca od rur drenarskich i można je zastosować w gruntach o słabej przepuszczalności. Dodatkowo należy uwzględnić fakt, iż rury drenarskie ulegają zapychaniu. Poszczególne rury drenażowe powinny być oddalone od siebie o przynajmniej 1,5 m i prowadzone ze spadkiem wynoszącym od 1 do 3 promili. Maksymalna długość jednej nitki drenażowej nie powinna przekraczać 25 metrów. Nie wolno sadzić na tym obszarze roślin z rozwiniętym systemem korzeniowym, ponieważ mógłby on uszkodzić instalację. Przyjmuje się, że odległość drenażu od drzew i krzewów w przybliżeniu ma wynosić 3 m. Odległość ta jest umowna, należy ją traktować zdroworozsądkowo.

Przeczytaj także: Oczyszczalnia ścieków krok po kroku

W przypadku większej pojemności zbiorników zalecamy rozwiązania dwu, a nawet trzykomorowe. Wielokomorowe osadniki poprawiają efektywność procesu oczyszczania, co przekłada się na lepiej oczyszczone ścieki.

Alternatywy dla Drenażu Rozsączającego

Poza tradycyjnym drenażem rozsączającym, inwestorzy mają do wyboru inne systemy rozsączania ścieków, takie jak studnia chłonna, tunel magazynująco-drenażowy, skrzynka magazynująco-rozsączająca oraz systemy hydrofitowe (roślinne). Każda z tych technologii ma swoje zalety i ograniczenia. Na przykład studnia chłonna jest idealna na małe działki z dobrze przepuszczalnym gruntem, tunel magazynująco-drenażowy sprawdzi się w większych instalacjach, a system hydrofitowy wyróżnia się ekologicznym charakterem i niskimi kosztami eksploatacji.

Oczyszczalnia Tunelowa

Oczyszczalnia tunelowa różni się od drenażowej przede wszystkim konstrukcją i efektywnością. W technologii tunelowej ścieki są rozsączane w specjalnych tunelach wykonanych z tworzywa sztucznego, które oferują większą powierzchnię rozsączania na metr bieżący oraz lepszą wytrzymałość mechaniczną. Dodatkowo tunel można łatwo rozbudować w miarę wzrostu zapotrzebowania. Oczyszczalnie drenażowe natomiast wymagają większej przestrzeni i bardziej czasochłonnych wykopów, ale są popularne ze względu na swoją wszechstronność i możliwość stosowania w różnych warunkach gruntowych.

Oczyszczalnia ze Studnią Chłonną

Oczyszczalnia ze studnią chłonną składa się z dzwonowatej konstrukcji, w której gromadzone są ścieki lub woda deszczowa. Następnie są one odprowadzane do gruntu przez perforacje w ścianach i dnie studni. Ta technologia jest odpowiednia dla małych działek z dobrze przepuszczalnym gruntem i niskim poziomem wód gruntowych. Studnia chłonna zajmuje mniej miejsca niż drenaż czy tunel, ale jej skuteczność zależy od warunków hydrologicznych.

Oczyszczanie Hydrofitowe

Oczyszczanie hydrofitowe, znane również jako roślinne lub korzeniowe, wykorzystuje naturalne procesy samooczyszczania wody w środowisku. Ścieki przepływają przez specjalne poletko obsadzone roślinami, które neutralizują zanieczyszczenia dzięki mikroorganizmom żyjącym w korzeniach. System ten jest bezobsługowy, ekologiczny i niemal bezkosztowy w eksploatacji.

Dofinansowanie do Przydomowej Oczyszczalni Ścieków

Dofinansowanie do instalacji przydomowej oczyszczalni ścieków często pochodzi z różnych źródeł, takich jak środki budżetowe gminy, fundusze unijne oraz korzystne oferty kredytów i pożyczek. Jednym z nich jest Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który wspiera gminy w ich ekologicznych przedsięwzięciach. Przy budowie przydomowej oczyszczalni ścieków, inwestor może skorzystać z dofinansowania, które może sięgnąć nawet 80% poniesionych kosztów. Wysokość tego dofinansowania jest ustalana przez lokalną gminę.

Warto pamiętać, że dofinansowanie dotyczy jedynie oczyszczalni spełniających określone normy i posiadających wymagane certyfikaty oraz atesty, co najmniej zgodne z normą PN-EN 12566-3+A1:2009. Przy budowie oczyszczalni ścieków, istnieje opcja aplikowania o dofinansowanie również w Banku Ochrony Środowiska, współpracującym z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i producentami oczyszczalni.

Proces ubiegania się o dofinansowanie na montaż przydomowej oczyszczalni ścieków rozpoczyna się od złożenia wniosku. Oczyszczalnie, które zostały zbudowane wcześniej, nie kwalifikują się do otrzymania dotacji.

Aby uzyskać dofinansowanie:

Zbadaj lokalne przepisy: Zorientuj się w przepisach dotyczących ochrony środowiska i oczyszczania ścieków w swoim regionie.
Sprawdź dostępne programy: Skontaktuj się z lokalnymi władzami, regionalnymi agencjami środowiskowymi lub ministerstwem odpowiedzialnym za ochronę środowiska.
Wypełnij wniosek: Jeśli program dotacyjny jest dostępny, wypełnij stosowny wniosek.

Wskazówki dotyczące montażu i eksploatacji

Wybór miejsca, w którym będzie znajdować się oczyszczalnia drenażowa. Na tym etapie warto wrysować w plan zagospodarowania terenu osadnik wraz z systemem rozsączania oraz zaznaczyć zarys domu, studni, granicy działki oraz większych nasadzeń.
Zagłębienie rury kanalizacyjnej wychodzącej z budynku determinuje głębokość posadowienia zbiornika oraz drenażu. Osadnik gnilny nie powinien być posadowiony zbyt głęboko. Za optymalną głębokość przyjmuje się ok. 50cm. Rura doprowadzająca ścieki do osadnika powinna mieć spadek 2-3%.
Oczyszczalnie do prawidłowej pracy potrzebują bakterii, których nie możemy pominąć. Te które do swojej pracy wymagają ciągłego dostarczania pożywki powinny ją otrzymywać co 2-3 tygodnie. Do zapoczątkowania pracy oczyszczalni idealnie nadaje się biopreparat BIOSTART DRENAŻ, który zaszczepia bakterie w systemie drenów. Stosowane biopreparaty przyczyniają się do zmniejszenia objętości nieczystości. Ścieki zasilane pożywką bakteryjną nie wydzielają nieprzyjemnej woni, a ich objętość jest mniejsza nawet o 30%. Biopreparaty działają również korzystnie na system rozsączania i przeciwdziałają jego zarastaniu.
Oczyszczalnie należy eksploatować zgodnie z instrukcją (dotyczy to częstotliwości opróżnienia osadnika wstępnego) oraz zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 18.11.2014 r. Rozporządzenie wprowadza również obowiązek pobierania próbek ścieków bytowych wprowadzonych do urządzeń wodnych lub do ziemi z przydomowych oczyszczalni ścieków.

Porównanie Oczyszczalni Biologicznych i Ekologicznych

Podstawowa różnica to napowietrzanie. W oczyszczalniach ekologicznych w ogóle ono nie występuje. Nie dają one możliwości rozwoju osadu czynnego, a więc ich skuteczność jest bardzo niska. Ta nieefektywność przekłada się na jeszcze jedną ważną rzecz, oczyszczalnie ekologiczne są ekologiczne tylko z nazwy. Można uznać, że oczyszczalnia drenażowa, niesprawnie działająca, przez wykorzystanie warunków beztlenowych, może być równie niebezpieczna dla środowiska co nieszczelne szambo.

Cecha	Oczyszczalnie biologiczne	Oczyszczalnie ekologiczne (osadnik gnilny z drenażem rozsączającym)
Stopień oczyszczania ścieków	Do 98%	Niski, niemierzalny
Technologia	Tlenowa z udziałem mikroorganizmów	Beztlenowa
Osad czynny	Tak	Nie
Klarowność wody pościekowej	Tak	Nie
Koszt inwestycji	Wyższy	Niższy

Zalety Przydomowych Biologicznych Oczyszczalni Ścieków

Kolejnym atutem przydomowych oczyszczalni biologicznych są niskie koszty ich serwisu i użytkowania. W porównaniu do tradycyjnych szamb, które wymagają regularnego opróżniania, oczyszczalnie biologiczne są praktycznie bezobsługowe. Nie ma potrzeby częstego wzywania wozu asenizacyjnego, co przekłada się na wymierne oszczędności w domowym budżecie. Ponadto, dzięki energooszczędnym rozwiązaniom stosowanym w nowoczesnych oczyszczalniach, zużycie prądu jest minimalne, co dodatkowo obniża koszty użytkowania.

Wybierając przydomową oczyszczalnię biologiczną, przyczyniamy się do ochrony środowiska naturalnego. Oczyszczone ścieki, o wysokich parametrach jakościowych, można z powodzeniem wykorzystać do nawadniania ogrodu lub podlewania roślin. Takie ekologiczne podejście pozwala na oszczędność cennych zasobów wody pitnej i wspiera ideę zrównoważonego rozwoju. Co więcej, oczyszczalnie biologiczne nie emitują nieprzyjemnych zapachów i nie stanowią zagrożenia dla okolicznych terenów, jak ma to miejsce w przypadku nieszczelnych szamb.

Zaleta	Opis
Wysoki stopień oczyszczania	Usuwanie do 98% zanieczyszczeń ze ścieków
Niskie koszty eksploatacji	Bezobsługowość i energooszczędność
Ekologiczne rozwiązanie	Możliwość ponownego wykorzystania ścieków i ochrona środowiska

tags: #drenażowa #przydomowa #oczyszczalnia #ścieków #zasada #działania